QE w strefie euro

Transkrypt

1 QE w strefie euro

2 Krótka historia strefy euro

3 The Euro has been the outcome of Europe s 19th and 20th century history rather than optimal currency areas logic. An upbeat optimism may help overcome opposition. Aizenman, 2012

4 O jeden most za daleko

5 One of the surprises of the functioning of the Eurozone has been the extent to which the competitive positions of the Eurozone countries have diverged. Germany which by applying tough wage moderation since 1999, dramatically improved its competitive position within the Eurozone at the expense of other countries. Paul De Grauwe, 2006

6 35% Cumulated ULC growth: % 25% 20% 15% 10% 5% 0% Germany Austria Finland Belgium France Holland Italy Spain Portugal Greece Ireland Monitoring Labour Cost Developments Across Euro Area Countries, ECB, Monthly Bulletin, November 2008, s. 70

7 Jakie założenia wpłynęły na decyzję o utworzeniu strefy euro i jej kształt instytucjonalny Koszty rezygnacji z polityki pieniężnej są niskie Czynnikiem destabilizującym gospodarkę są tylko deficyty budżetowe Deficyty sektora prywatnego są naturalnym efektem realnej konwergencji

8 Czego od początku brakowało w strefie euro?

9 Union could only work if there was an explicit insurance mechanism. In fact, economic analysis prior to the start of the eurozone stressed that a monetary union should be coupled with a budgetary union. This was put already in the MacDoughall report in the 1970s (EU Commission: Report of the Study Group on the Role of Public Finance in European Integration, Brussels 1977) Paul DeGrauwe, 2010

10

11 Dlaczego Warmia i Mazury chcą pozostać w unii złotego?

12 Dolny Śląsk Warmia i Mazury Northrhein-Westfalen Mecklenburg-Vorpommern Alsace Languedoc-Rosussillon Lombardia Sicilia Aragón Cheshire Andalucía Cornwall & Isles of Scilly

13

14 Jakie oczekiwania wpłynęły na decyzję o utworzeniu strefy euro i jej kształt instytucjonalny Spadek stóp procentowych i wzrost inwestycji Wprowadzenie wspólnej waluty Naturalna koordynacja polityk gospodarczych krajów członkowskich w wyniku silnej konkurencji na wspólnym europejskim rynku Szybka realna konwergencja Wzrost skali handlu

15 Jaki był rzeczywisty efekt niskich stóp procentowych?

16 Ujemne realne stopy procentowe Realne stopy proc. na rynku międzybankowym, w % Irlandia Portugalia Hiszpania Grecja Źródło: EcoWin Financial, Eurostat 16

17 Nieodpowiedzialne rządy? Richard Baldwin, Daniel Gros, London 2010

18 We cannot afford to invest any more money in cement for the next 10 years. We have to spend all our available funds on improving the competitiveness of the export sector. Fernando Ulrich, chief executive of Banco BPI Portugal: Peripheral nerves, Financial Times, 7 November 2010

19 Krótkie przypomnienie, czym jest QE

20 QE nie oznacza drukowania pieniędzy przez bank centralny Bilans banku centralnego Rezerwy walutowe Pożyczki płynnościowe Płynne rezerwy Obligacje skarbowe Płynne rezerwy

21 Michele Fratianni, Federico Giri (2015) The Tale f Two Great Crieses, MOFiR Working Paper no. 117

22 Michele Fratianni, Federico Giri (2015) The Tale f Two Great Crieses, MOFiR Working Paper no. 117

23 Jaki jest cel QE?

24 Konsekwencje zablokowanie procesu kreacji pieniądza w wyniku kryzysu bankowego Załamanie cen na rynku hipotecznym Zablokowanie procesu kreacji pieniądza Deficyt budżetowy Wzrost zadłużenia rządu Balancesheet recession Ekspansja fiskalna przemieszcza nadmiar oszczędności z banków od gospodarki Akcji kredytowej nie ożywia nawet zerowy poziom stóp procentowych

25 Pier Carlo Padoan, The EU Economy After the Great Recesion, Public Lecture, European Institute, London

26 Ekspansja fiskalna jako reakcja na trwały spadek popytu i trwałe zahamowanie akcji kredytowej banków McKInsey Global Institute (2015) Debt and (not much) delevaring

27 QE jako czynnik pomagający łagodzić skutki kryzysu bankowego, którego efektem jest zatrzymanie procesu kreacji kredytu i pieniądza. Załamnie cen na rynku hipotecznym Deficyt budżetowy Wzrost zadłużenia rządu Obniżenie się wysokości długoterminowych stóp procentowych. Redukcja długi publicznego Zablokowanie procesu kreacji pieniadza Balancesheet recession QE Stopniowe ożywienie gospodarcze Efekt majątkowy Spadek kursu walutowego

28 Program QE pomógł ożywić akcję kredytową 2 8 Deklarowane przez banki przeznaczenie płynności uzyskanej w ramach QE EBC proc. (%) 30 proc. 4 3 Dynamika roczna kredytów w strefie euro Kredyty dla przedsiębiorstw Kredyty dla gospodarstw domowych ,4 0, Refinansowanie Udzielanie kredytów Zakup aktywów finansowych Wg ankiety z kwi-15 Wg ankiety z paź m1 11m1 12m1 13m1 14m1 15m1 Źródło: EBC.

29 QE spowodowało deprecjację euro Nominalny efektywny kurs euro (NEER), indeks 1999Q1= Mario Draghi nie wyklucza wprowadzenia programu zakupu aktywów w przyszłości podczas przemówienia w Amsterdamie Zapowiedź rozszerzenia programu skupu aktywów Rozpoczęcie zakupów obligacji rządowych Maksymalna deprecjacja:14% Łączna deprecjacja: 11% m1 14m3 14m5 14m6 14m8 14m10 14m12 15m2 15m4 15m6 15m8 15m10 Źródło: Bloomberg.

30 W 2015 akcja kredytowa w strefie euro ruszyła głównie nie dlatego, że banki dostały na to środki, lecz dlatego, że QE pomogło osiągnąć ożywienie

31 Jakie były skutki zwlekania ECB z rozpoczęciem QE?

32 Willem Buiter (2015). The Euro Area: Monetary Union or System of Currency Boards?,Citi Research, 19 March Convergence play Grecki kryzys fiskalny i nieoczekiwanie mała skala pomocy dla krajów dotkniętych kryzysem (Grecja, Portugalia, Irlandia) Wiara, że powstanie wspólny mechanizm obrony przed skutkami kryzysów

33 Willem Buiter (2015). The Euro Area: Monetary Union or System of Currency Boards?,Citi Research, 19 March Convergence play Wiara, że powstanie wspólny mechanizm obrony przed skutkami kryzysów

34 Willem Buiter (2015). The Euro Area: Monetary Union or System of Currency Boards?,Citi Research, 19 March Convergence play Wiara, że powstanie wspólny mechanizm obrony przed skutkami kryzysów

35 Jakie argumenty formułowały wierzycielskie kraje strefy euro przeciwko rozpoczęciu QE?

36 Przyczyna kryzysu w strefie euro była nieodpowiedzialna polityka fiskalna rządów Wysokie stopy procentowe są niezbędne, by zmusić rządy do prowadzenia rozważnej polityki fiskalnej Szybkie zmniejszenie deficytów budżetowych zwiększy zaufanie inwestorów i doprowadzi do szybkiego ożywienia gospodarczego

37 Stopniowe zaostrzanie polityki fiskalnej w połączeniu z QE Stopniowe ożywienie; w części dlatego, że QE zmniejszał koszty obsługi długu Globalny kryzys bankowy i wywołana nim recesja Skokowy wzrost deficytów budżetowych Silne zaostrzenie polityki fiskalnej w połączeniu z LTRO Stagnacja gospodarcza, zatrzymanie akcji kredytowej (druga recesja tym razem na własne życzenie)

38 Dlaczego rósł ciężar zadłużenia rządów pomimo cięć w wydatkach budżetowych?

39

40 Skutki jednoczesnego zacieśniania polityki fiskalnej we wszystkich naraz krajach strefy okazały się fatalne Clint Euroozone home-made Eastwood duble-dip recession webodysseum.co

41 Dlaczego ECB zwlekał z interweniowaniem na rynku obligacji skarbowych?

42 Bank centralny Pożyczkodawca ostatniej instancji dla banków Pożyczkodawca ostatniej instancji dla rządów

43 EBC Pożyczkodawca ostatniej instancji dla banków Pożyczkodawca ostatniej instancji dla rządów Brak unii politycznej

44 Dlaczego banki centralne krajów członkowskich strefy euro nie podjęły interwencji na swych krajowych rynkach obligacji skarbowych?

45 W praktyce są one jedynie oddziałami operacyjnymi ECB NL ES PT FR ECB IT BE IE GR

46 Dlaczego w ramach QE EBC obarczono krajowe banki centralne obowiązkiem zakupu obligacji własnych rządów?

47 Dlaczego w ramach QE EBC obarczono Transfer krajowe banki centralne obowiązkiem zakupu obligacji union własnych rządów?

48 Czy obawy przed stratami bilansowymi EBC były uzasadnione?

49 Source: The Federal Reserve

50 Dlaczego samo ogłoszenie przez ECB możliwości jego interweniowania spowodowało trwały wzrost cen obligacji skarbowych i spadek długoterminowych stóp procentowych?

51 Marco Annunziata (2015). The ECB QE decision, Voxeu.org

52 Dlaczego ECB zdecydował się rozpocząć QE w 2015 r, skoro samo ogłoszenie OMT spowodowało znaczny i trwały spadek długoterminowych stóp procentowych?

53

54 BANK CENTRALNY Portfel obligacji skarbowych Zysk (renta mennicza) Oprocentowanie obligacji BUDŻET Zobowiązania z tytułu wyemitowanych obligacji skarbowych

55 Magiczna różdżka QE Obligacje skarbowe QE Zerokuponowe konsole Dokąd bank centralny nie odsprzedaje kupionych obligacji i reinwestuje raty kapitałowe, ta część długu publicznego, która jest w jego aktywach, przestaje być obciążeniem dla rządu.

56

57 Dlaczego kraje wierzycielskie kraje strefy euro zgodziły się ostatecznie rozpoczęcie na QE?

58

59 AT BE KY EE FI FR GR ES NL IE LT LU LV MT DE PT SI SK IT bn EUR Dane EBC

60 bln EUR Porównanie zakupów obligacji skarbowych przez banki centralne do ich emisji netto 1,0 0,8 zakupy netto obligacji skarbowych przez bank centralny emisje netto obligacji skarbowych 0,6 0,4 0,2 0,0 FR ES NL DE IT JP (QE1) JP (QE2) JP (Q&QE) US

61 Klucz kapitałowy EBC

62 Kupowanie obligacji według klucza kapitałowego uniemożliwiło osiągnięcie głównego celu QE Eurozone members Germany France Netherlands Belgium Italy Spain Ireland Portugal Other countries The US The UK Japan Source: ECB data, NBP calculations Debt-to-GDP ratio (percent, 2015) Debt-to-GDP ratio adjusted for QE The impact of QE

63 Brak unii politycznej Opóźnienie decyzji rozpoczęcia QE Brak zgody na redystrybucję dochodów Niepotrzebny kryzys fiskalny i powrót recesji Niepotrzebne objęcie przez QE państw wierzycielskich QE ECB: niewykorzystana szansa na znaczne oddłużenie rządów południa strefy euro

64 Jakich instrumentów oprócz QE mogą użyć banki centralne?

65 Ekspansja fiskalna w warunkach nadmiaru podaży oszczędności: Zamiana oszczędności na pieniądz

66 Jakich instrumentów oprócz QE mogą użyć banki centralne?

67

68