Monitor konwergencji nominalnej

Transkrypt

1 PF Monitor konwergencji nominalnej w UE czerwiec Ministerstwo Finansów Departament Polityki Finansowej, Analiz i Statystyki Numer / Monitor konwergencji nominalnej Kontakt: tel. (+ ) fax (+ ) Ministerstwo Finansów Ul. Świętokrzyska - Warszawa Wykres. Kryteria konwergencji nominalnej w Polsce czerwca r. Komisja Europejska oraz Europejski Bank Centralny opublikowały Raporty o konwergencji, w których oceniono stopień wypełniania kryteriów z Maastricht przez państw z derogacją. Jedynym państwem spełniającym wszystkie kryteria konwergencji jest Litwa, w przypadku której został uczyniony kolejny krok w kierunku wprowadzenia euro w r. Publikacja Raportów skutkuje dalszym wzrostem dyskrecjonalności w zakresie stosowania kryteriów. Z grupy referencyjnej dla kryteriów stabilności cen i długoterminowych stóp procentowych wykluczono bowiem Grecję, Cypr i Bułgarię. Różnica między tempem wzrostu cen w Grecji i Bułgarii a inflacją w krajach strefy euro (odpowiednio, i, p.p.) była na tyle duża, iż wykluczenie tych krajów było zgodne z dotychczasową praktyką stosowaną przez KE i EBC. Wykluczenie Cypru zwiększa natomiast stopień dyskrecjonalności w interpretacji kryteriów zdarzało się, iż różnica tempa wzrostu cen w stosunku do strefy euro taka, jak obserwowana w tym kraju (, p.p.), nie prowadziła do wykluczenia danego państwa z grupy referencyjnej (np., p.p. różnicy w przypadku Finlandii w r.). Komisja i EBC podkreślają jednak różnorodność czynników wywołujących tę różnicę i wskazują na potrzebę analizy każdego przypadku odrębnie. Wskazane zmiany skutkują korektą metodyki wykorzystywanej przy tworzeniu Monitora Konwergencji Nominalnej (por. komentarz do wykresów -). W kwietniu r. Polska wypełniała kryterium stabilności cen. Średnie -miesięczne tempo wzrostu indeksu HICP wyniosło,% i było niższe o, pkt. proc. od wartości referencyjnej (,%). Wartość referencyjna została obliczona na podstawie danych z państw o najbardziej stabilnych cenach, wśród których znalazły się Łotwa, Portugalia i Irlandia. Komisja Europejska i Europejski Bank Centralny postanowiły wykluczyć z grupy referencyjnej Grecję, Bułgarię oraz Cypr, jako państwa, których dynamika cen istotnie różni się od dynamiki cen w strefie euro. Wiosenne prognozy Komisji Europejskiej implikują wypełnianie przez Polskę kryterium stabilności cen przez cały okres objęty prognozą, tj. do IV kw. r. W I kw. r. Polska będzie na granicy spełnienia kryterium stabilności cen, pomimo inflacji znajdującej się w pobliżu dolnej granicy celu NBP. W kwietniu r. Polska wypełniała kryterium stóp procentowych. Średnia długoterminowa stopa procentowa za ostatnie miesięcy wyniosła,%, a tym samym ukształtowała się o, pkt. proc. poniżej wartości referencyjnej, która wyniosła,%. Podstawą do obliczenia wartości referencyjnej były dane z Łotwy, Irlandii i Portugalii. Kryterium fiskalne pozostaje niewypełnione ze względu na nałożoną na Polskę procedurę nadmiernego deficytu. Działania Polski w celu obniżenia deficytu budżetowego poniżej % PKB zostały pozytywnie ocenione przez Komisję Europejską. Prognozy Komisji Europejskiej wskazują, że Polska powinna wypełnić kryterium fiskalne w r. (na podstawie danych za r.) Procedurą nadmiernego deficytu objętych jest w z państw UE, przy czym. czerwca br. Komisja Europejska złożyła wniosek do Rady Unii Europejskiej o zniesienie procedury wobec sześciu z tych krajów. Kryterium kursu walutowego nie jest wypełnione ze względu na fakt, że Polska nie uczestniczy w mechanizmie ERM II. W maju br. zaobserwowano wzrost wskaźnika zmienności ERV w ujęciu miesięcznym (do, z, w kwietniu r.) oraz spadek w ujęciu kwartalnym (do, z, w kwietniu). W maju br. zaobserwowano również spadek zmienności implikowanej z notowań opcji walutowych (dla wszystkich analizowanych okresów zapadalności). Źródło: Eurostat, MF.

2 PF Monitor konwergencji nominalnej w UE czerwiec Wykres. Kryterium fiskalne w państwach UE- (dane za r.) Estonia Bułgaria Luksemburg Szwecja Dania Łotwa Litwa Czechy Rumunia Wykres. Różnica -miesięcznej średniej stopy inflacji HICP i wartości referencyjnej (dane za kwiecień r.) kryterium wypełnione - kryterium nie jest - wypełnione - - Wykres. Różnica -miesięcznej średniej długookresowej stopy procentowej i wartości referencyjnej (dane za kwiecień r.) Wykres. Zmienność EUR/PLN implikowana z wyceny opcji (-) Wykres. Dzienna zmienność kursu ERV względem euro (-) implikowana zmienność M (L) implikowana zmienność M (L) implikowana zmienność M (L) EUR/PLN (P),,,,,,,, Źródło: Bloomberg, Eurostat

3 PF Monitor konwergencji nominalnej w UE czerwiec ANEKS STATYSTYCZNY Tabela. Kryterium fiskalne w UE- procedura nadmiernego deficytu deficyt sektora g.g. jako % PKB dług sektora g.g. jako % PKB państwo grupa * status** termin korekty *** *** *** *** Austria EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Belgia EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Bułgaria D -, -, -, -, -,,,,,, Chorwacja D EDP -, -, -, -, -,,,,,, Cypr EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Czechy D EDP -, -, -, -, -,,,,,, Dania ERM II/O EDP -, -, -, -, -,,,,,, Estonia EA, -, -, -, -,,,,,, Finlandia EA -, -, -, -, -,,,,,, Francja EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Grecja EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Hiszpania EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Holandia EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Irlandia EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Litwa ERM II/D -, -, -, -, -,,,,,, Luksemburg EA,,, -, -,,,,,, Łotwa EA -, -, -, -, -,,,,,, Malta EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Niemcy EA -,,,, -,,,,,, Polska D EDP -, -, -,,# -,,,,,, Portugalia EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Rumunia D -, -, -, -, -,,,,,, Słowacja EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Słowenia EA EDP -, -, -, -, -,,,,,, Szwecja D, -, -, -, -,,,,,, Węgry D, -, -, -, -,,,,,, W. Brytania O EDP / -, -, -, -, -,,,,,, Włochy EA -, -, -, -, -,,,,,, * EA członek strefy euro, ERM II uczestnik ERM II, D państwo z derogacją, O państwo z klauzulą opt-out ** EDP rekomendacja Rady Ecofin ws. terminu likwidacji nadmiernego deficytu *** na podstawie: European Commission, European Economic Forecast Spring # Efekt transferu aktywów z OFE do ZUS Tabela. Najważniejsze kroki w zakresie procedury nadmiernego deficytu Data Wydarzenie Szczebel XI jesienne prognozy Komsiji Europejskiej [ ] IV przedłożenie KE i Radzie Ecofin informacji o działaniach podjętych w celu redukcji EDP Polska-UE akceptacja Programu Konwergencji. Aktualizacja (APK ) przez Radę Ministrów Polska i przesłanie do Komisji Europejskiej przesłanie notyfikacji fiskalnej wstępne dane za r. Polska-UE V wiosenne prognozy Komisji Europejskiej UE VI opinia Rady Ecofin o APK UE-Polska ocena Rady co do podjętych przez Polskę działań w zakresie redukcji EDP uchylenie EDP dla Polski Źródło: opracowanie MF.

4 PF Monitor konwergencji nominalnej w UE czerwiec Tabela. Kryteria stabilności cen i stóp procentowych w państwach UE- (dane za kwiecień r.) państwo grupa* wartość bieżąca M średnia krocząca różnica względem kryterium** różnica przed miesiącem # różnica przed miesiącami Austria EA,,,, -, Belgia EA,, -, -, -, Bułgaria D -, -, -, -, -, Chorwacja D -,, -, -, - Cypr EA -, -, -, -, -, Czechy D,, -, -, -, Dania ERM/O,, -, -, -, Estonia EA,,,,, Finlandia EA,,,,, Francja EA,, -, -, -, Grecja EA -, -, -, -, -, Hiszpania EA,, -, -, -, Holandia EA,,,, -, Irlandia EA,, -, -, -, Litwa ERM/D,, -, -, -, Luksemburg EA,, -, -, -, Łotwa EA,, -, -, -, Malta EA,, -, -, -, Niemcy EA,, -, -, -, Polska D,, -, -, -, Portugalia EA -,, -, -, -, Rumunia D,,,,, Słowacja EA -,, -, -,, Słowenia EA,, -, -, -, Szwecja D,, -, -, -, Węgry D -,, -, -,, Wielka Brytania O -,,, -, Włochy EA,, -, -, -, strefa euro -,, -, -, -, UE- -,, -, -, -, Austria EA,, -, -, -, Belgia EA,, -, -, -, Bułgaria D,, -, -, -, Chorwacja D,, -, -, -, Cypr EA,,,,, Czechy D,, -, -, -, Dania ERM/O,, -, -, -, Estonia EA,,, -, -, Finlandia EA,, -, -, -, Francja EA,, -, -, -, Grecja EA,,,,, Hiszpania EA,, -, -,, Holandia EA,, -, -, -, Irlandia EA,, -, -, -, Litwa ERM/D,, -, -, -, Luksemburg EA,, -, -, -, Łotwa EA,, -, -, -, Malta EA,, -, -, -, Niemcy EA,, -, -, -, Polska D,, -, -, -, Portugalia EA,, -, -,, Rumunia D,, -, -,, Słowacja EA,, -, -, -, Słowenia EA,, -, -, -, Szwecja D,, -, -, -, Węgry D,, -, -,, Wielka Brytania O,, -, -, -, Włochy EA,, -, -, -, strefa euro -,, -, -, -, UE- -,, -, -,, * EA członek strefy euro, ERM uczestnik ERM II, D państwo z derogacją, O państwo z klauzulą opt-out. ** Wartość referencyjna dla kryterium stabilności cen przyjęła w kwietniu r.,, a dla kryterium stóp procentowych,. # Różnica wobec danych historycznych nie jest spójna z poprzednimi wydaniami Monitora, z uwagi na zmiany w metodologii. Źródło: Eurostat, obliczenia MF.

5 PF Monitor konwergencji nominalnej w UE czerwiec Tabela. Kryterium stabilności cen w państwach UE- a prognozowana inflacja różnica względem wartości referencyjnej na podstawie prognoz Komisji Europejskiej (maj ) Q Q Q Q Q Q Q Q Austria,,, -,, -, -, -, Belgia -, -, -, -, -, -, -, -, Bułgaria -, -, -, -, -, -, -, -, Chorwacja -, -, -, -, -, -, -, -, Cypr -, -, -, -, -, -, -, -, Czechy -, -, -, -, -, -, -, -, Dania -, -, -, -, -, -, -, -, Estonia,, -, -,,,,, Finlandia,,, -, -, -, -, -, Francja -, -, -, -, -, -, -, -, Grecja -, -, -, -, -, -, -, -, Hiszpania -, -, -, -, -, -, -, -, Holandia, -, -, -, -, -, -, -, Irlandia -, -, -, -, -, -, -, -, Litwa -, -, -, -,,, -, -, Luksemburg -, -, -, -,,,,, Łotwa -, -, -, -,,,,, Malta -, -, -, -, -, -, -, -, Niemcy -, -, -, -, -, -, -, -, Polska -, -, -, -,, -, -, -, Portugalia -, -, -, -, -, -, -, -, Rumunia,,,,,,,, Słowacja -, -, -, -, -, -, -, -, Słowenia -, -, -, -, -, -, -, -, Szwecja -, -, -, -, -, -, -, -, Węgry -, -, -, -,,,,, Wielka Brytania,,,,,,, -, Włochy -, -, -, -, -, -, -, -, KRYTERIUM,,,,,,,, Źródło: European Commission DG-ECFIN, European Economic Forecast Spring, obliczenia własne. Komentarz do wykresów -. Począwszy od bieżącego wydania Monitora Konwergencji Nominalnej jako metodę bazową przyjęto, iż ze składu grupy referencyjnej (do kryteriów stabilności cen i długoterminowych stóp procentowych) wykluczane są kraje, których -miesięczna stopa inflacji jest niższa o co najmniej, p.p. od średniej w strefie euro. Mając na uwadze, że jest to interpretacja obarczona niepewnością (można wskazać przypadki krajów, które pomimo charakteryzowania się większą różnicą tempa wzrostu cen wobec strefy euro zostały uznane za państwa referencyjne, np. Finlandia w r.), analizie poddano również bardziej konserwatywną regułę (stosowaną w poprzednich wydaniach Monitora). Zgodnie z tą regułą kraj jest wykluczany z grupy referencyjnej, jeśli odchylenie od średniej inflacji w strefie euro wynosi co najmniej, p.p. Wykres przedstawia zastosowanie takiej analizy do prognoz na najbliższe kwartały, a wykresy i ilustrują jaki wpływ miałyby oba podejścia na spełnianie przez Polskę kryteriów konwergencji w ostatnich latach. Różnicę pomiędzy nowym podejściem, traktowanym jako bazowe, a dotychczasową, bardziej konserwatywną, metodologią można interpretować jako skalę niepewności związanej z decyzjami Komisji Europejskiej i Europejskiego Banku Centralnego. Wykres. Prognozy spełniania przez Polskę kryterium stabilności cen w zależności od metody selekcji grupy referencyjnej Źródło: Prognozy Komisji Europejskiej, obliczenia MF.

6 PF Monitor konwergencji nominalnej w UE czerwiec Wykres. Wypełnianie przez Polskę kryterium stabilności cen w ujęciu historycznym (-) Wykres. Wypełnianie przez Polskę kryterium stóp procentowych w ujęciu historycznym (-) Źródło: Eurostat, obliczenia własne MF Tabela. Zmienność kursów walut krajów UE względem euro podstawowe stat. opisowe odchylenie od średniej [%] w ostatnich miesiącach w ostatnim miesiącu max min max min Chorwacja, -,,, -,, Czechy, -,,, -,, Dania, -,,,,, Polska, -,,, -,, Rumunia, -,,, -,, Szwecja, -,,, -,, Węgry, -,,, -,, Wielka Brytania, -,,, -,, Źródło: obliczenia MF na podstawie danych EBC. Tabela. Zmienność kursów walut krajów UE względem euro ERV ERV kwartalna miesięczna V IV V IV Chorwacja,,,, Czechy,,,, Dania,,,, Polska,,,, Rumunia,,,, Szwecja,,,, Węgry,,,, Wielka Brytania,,,, Źródło: obliczenia MF na podstawie danych EBC oraz Raportu o konwergencji (EBC, ). Tabela. Wahania kursów względem euro w ERM II odchylenie od parytetu centralnego [%] w ostatnich miesiącach w ostatnim miesiącu max min max min Dania, -,,, -, Litwa,,,,,, Źródło: obliczenia MF na podstawie danych EBC.

7 PF Monitor konwergencji nominalnej w UE czerwiec Wykres. Kryterium stabilności cen w państwach UE- w latach - Wykres. Kryterium stóp procentowych w państwach UE- w latach - Państwa z derogacją kryterium PL CZ HU SE BG RO HR Państwa z derogacją kryterium PL CZ HU SE BG RO HR Państwa uczestniczące w ERM II kryterium DK LT Państwa uczestniczące w ERM II kryterium DK LT EA- kryterium AT BE DE ES FI FR IT IE LU NL PT EA- kryterium AT BE DE ES FI FR IT IE LU NL PT Inne państwa strefy euro kryterium MT GR SI CY SK EE LV Inne państwa strefy euro* kryterium MT SI CY SK LV GR (pr. oś) Źródło: Eurostat, obliczenia MF. * w przypadku Estonii brak adekwatnych instrumentów finansowych (por. Raport o konwergencji, EBC). Źródło: Eurostat, obliczenia MF.