Jak wejście do strefy euro wpłynęłoby na konkurencyjność polskiej gospodarki? Andrzej Sławiński, Szkoła Główna Handlowa

Transkrypt

1 Jak wejście do strefy euro wpłynęłoby na konkurencyjność polskiej gospodarki? Andrzej Sławiński, Szkoła Główna Handlowa

2 1. Kryzys w strefie euro

3 Przyczyny obecnego kryzysu Brak koordynacji tempa wzrostu płac, co doprowadziło do utraty konkurencyjności GIIPS wobec Niemiec Niestabilne boomy kredytowe (finansowane przy wykorzystaniu krótkoterminowego zagranicznego finansowania hurtowego) spowodowały trwający do dzisiaj kryzys bankowy. W początkowej fazie kryzysu w strefie euro brak było instytucji mogących go złagodzić Obecnie: Asymetria rozłożenia kosztów dostosowań

4 Jakie oczekiwania wpłynęły na decyzję o utworzeniu strefy euro i jej kształt instytucjonalny Spadek stóp procentowych i wzrost inwestycji Wprowadzenie wspólnej waluty Naturalna koordynacja polityk gospodarczych krajów członkowskich w wyniku silnej konkurencji na wspólnym europejskim rynku Szybka realna konwergencja Wzrost skali handlu

5 Eksport netto nowoczesnych przemysłów (2008, % of PKB) Niemcy Belgia Holandia Finlandia Austria Włochy Francja Hiszpania Portugalia Grecja Tradinh myths: Addressing misconceptions about trade, jpobs, and competitiveness, Mc Kinsey Global Institute, 2012

6 Dlaczego popierano tworzenie wielkich pan-europejskich banków? You, the financial market actors, can help to make greater financial integration, higher growth and advanced political unity in Europe a reality (Gertrude Tumpel-Gugerell, 2005) 6

7 Jakie założenia wpłynęły na decyzję o utworzeniu strefy euro i jej kształt instytucjonalny Koszty rezygnacji z polityki pieniężnej są niskie Czynnikiem destabilizującym gospodarkę są tylko deficyty budżetowe Deficyty sektora prywatnego są naturalnym efektem realnej konwergencji

8 Na jaki mechanizm dostosowawczy liczono? In labor mobility and wage flexibility we trust

9 Jaka jest przyczyna asymetrii kosztów dostosowań? Trylemat globalizacji Daniego Rodrika Złoty kaftan bezpieczeństwa (Prymat równowagi zewnętrznej) Głęboka integracja (hiperglobalizacja) Demokracja na szczeblu ponadnarodowym Polityka gospodarcza prowadzona na szczeblu krajowym Kompromis z Bretton Woods (Ograniczenia w przepływach kapitałowych) Demokratyczny mechanizm podejmowania decyzji

10 Uczestnictwo w strefie euro a możliwość zachowania równowagi w gospodarce Kraj poza strefą euro: Słabości strukturalne (przejawiające się w sztywności cen i płac oraz niedoskonałej mobilności czynników produkcji) utrudniają samoczynny powrót gospodarki do stanu równowagi. Zmienny kurs walutowy i autonomiczna polityka pieniężna pomagają gospodarce powracać do stanu równowagi pomimo występujących w niej słabości strukturalnych Kraj w strefie euro: Czy dotychczasowe doświadczenia funkcjonowania strefy euro potwierdzają, że wejście do strefy euro mobilizuje kraje członkowskie do podejmowania reform strukturalnych, które nie tylko zwiększają zdolność gospodarki do samoczynnego powracania do stanu równowagi, ale powodują także poprawę jej konkurencyjności i zwiększenie się potencjalnego tempa wzrostu?

11 Quiz dla uczestników konferencji Czym różnią się skutki dewaluacji i dewaluacji wewnętrznej?

12 2. Polska a strefa euro

13 Trylemat przedwczesnego wchodzenia Polski do strefy euro Naturalna stopa procentowa Uczestnictwo w strefie euro Kurs równowagi

14 Zmienność kursu złotego pomaga stabilizować realny efektywny kurs walutowy (kosztową konkurencyjność gospodarki) REER deflowany ULC 130 Germany Greece Italy Spain Sweden United Kingdom Kurs zmienny pomaga stabilizować REER

15 Zmienność kursu złotego kursu złotego pomaga stabilizować konkurencyjność polskiej gospodarki

16 20 Opłacalność polskiego eksportu Zmienność kursu złotego nie wpływała niekorzystnie na opłacalność polskiego eksportu Udział nieopłacalnego eksportu udział nieopłacalnego eksportu w eksporcie (lewa oś) odsetek eksporterów deklarujących nieopłacalny eksport (prawa oś) 0.5 Kurs opłacalności eksportu - euro kurs opłacalności euro rzeczywisty kurs euro przedział ufności (+/- 0.5 odch. std.)

17 Zmienność kursu złotego pomaga utrzymywać równowagę w bilansie płatniczym Source: Eurostat, NBP.

18 Czy należy spieszyć się z przystąpieniem do unii bankowej? Uniwersalny bank Wiele możliwości poniesienia strat bilansowych Portfel tradingowy Krótkoterminowe finansowanie hurtowe Zagrożenia systemowe (efekt domina) Tylko poważne recesje mogą spowodować duże straty Kredyty dla gospodarstw domowych i przedsiębiorstw Depozyty Kapitał Wzrost wielkości depozytów następuje proporcjonalnie do wzrostu PKB

19 Fiscal and banking union won t be created by the end of the year. Five years is more like it. /Barry Eichengreen, 2012/

20 Quiz dla uczestników konferencji Jak duże są obecnie spready na rynku walutowym; po przeniesieniu obrotów na platformy rozliczeniowe? Czy badania empiryczne potwierdzają niekorzystny wpływ zmienności kursów walutowych na handel zagraniczny? Czy znaczne i trwałe obniżenie stóp procentowych jest szansą czy zagrożeniem w przypadku gospodarki przechodzącej przez okres realnej konwergencji?