Kryzys i Zarządzanie ryzykiem

Transkrypt

1 Kryzys i Zarządzanie ryzykiem Piotr Banaszyk Katedra Logistyki Międzynarodowej

2 Globalny kryzys ekonomiczny opinie Banku Światowego W 2013 r. gospodarka eurolandu pozostanie w recesji, kurcząc się o 0,1 proc. "Zagrożenia zmalały, ale wciąż niepokoimy się o przyszłość" - powiedział wiceprezes oraz główny ekonomista banku Kanshik Basu. BŚ wskazuje, że problemy w krajach o wysokich dochodach tłumią wzrost w krajach rozwijających się. "Ożywienie gospodarcze jest nadal kruche i niepewne, rzucając cień na perspektywę szybkiej poprawy i powrotu do bardziej zdecydowanego wzrostu gospodarczego" - oświadczył w komunikacie prasowym prezes Banku Światowego Jim Yong Kim. Wśród zagrożeń dla globalnej gospodarki, eksperci BŚ wymieniają opóźnienie postępów w rozwiązywaniu kryzysu w eurolandzie, problemy dotyczące kwestii zadłużenia i podatków w Stanach Zjednoczonych, możliwość gwałtownego spowolnienia inwestycji w Chinach, a także przerwy w światowych dostawach ropy. 2

3 Skąd kryzys się wziął? Nadwyżki pieniędzy w bankach (szczególnie amerykańskich) Bańka kredytowa Bankierzy szukają kredytobiorców Rozwój kredytów subprime (pożyczki hipoteczne) 3

4 Bańka kredytowa Polityka administracji amerykańskiej ułatwiająca udzielanie kredytu niezamożnym obywatelom, Wejście na giełdy kapitałowe banków kredytowych (pozyskanie kapitałów własnych), Chciwość bankierów zdobywa przewagę nad rzetelnością, Banki oferują ryzykowne instrumenty finansowe (tzw. derywaty), W końcu poważna część kredytobiorców przestaje spłacać dług piramida finansowa się zawala. 4

5 Kryzys finansowy staje się kryzysem gospodarczym Mniej zarabiają Mają długi Spada popyt Kryzys rynków finansowych Zwolnienia Redukcje zatrudnienia Gospodarstwa domowe mają coraz mniej pieniędzy Spada popyt na rynkach produktów finalnych 5

6 Kryzys gospodarczy staje się kryzysem budżetowym Gospodarki narodowe kurczą się Państwa grupy G8 pompują w gospodarki narodowe ok. 3 bln $ Narastające deficyty budżetowe są finansowane obligacjami państwowymi tworzącymi dług publiczny Rządy państw są zmuszone redukować wydatki publiczne RZĄDY WDRAŻAJĄ PROGRAMY STABILIZACYJNE 6

7 Rządowe programy stabilizacyjne 1. Zwiększanie dochodów budżetowych i ograniczanie wydatków publicznych, 2. Kontrola podaży pieniądza, 3. Polityka kursu walutowego, 4. Polityka wolnego handlu międzynarodowego, 5. Kontrola płac. 7

8 Czym jest ryzyko? Potocznie: ryzyko jest możliwym zagrożeniem wynikającym ze zdarzeń niezależnych od nas albo jest złą konsekwencją naszych decyzji. Precyzyjnie: ryzyko jest wskazaniem prawdopodobieństwa zajścia zdarzenia przynoszącego straty. 8

9 Czym jest ryzyko? Na przykład: Decyzja: Nie odrobię lekcji Skutek: Albo nauczyciel mnie sprawdzi i da ndst. Albo nauczyciel mnie nie sprawdzi i nie da ndst. Prawdopodobieństwo: ½ ½ 9

10 Czym jest ryzyko? Z punktu widzenia matematycznej teorii decyzji: ryzyko to sytuacja, w której wybór jednego ze znanych wariantów decyzyjnych pociąga skutki pozytywne i negatywne a prawdopodobieństwa ich zajścia są znane. 10

11 Co to znaczy zarządzać ryzykiem? Zarządzanie ryzykiem polega na świadomym kształtowaniu działania w taki sposób, aby zmniejszać możliwość pojawienia się skutków negatywnych. Co zrobić, aby nie otrzymać oceny ndst.? 11

12 Macierzowe szacowanie ryzyka Ryzyko otrzymania oceny ndst. z powodu nieodrobienia lekcji Zarządzanie ryzykiem Wrażliwość na negatywne zdarzenie Mała Średnia Duża Prawdopodobień stwo negatywne zdarzenia Małe Średnie Duże 12

13 Postawy wobec ryzyka Awersja do ryzyka: Ryzyko jest podejmowane, jeśli wiąże się to z możliwością uzyskania cennej premii, Obojętność wobec ryzyka: Decyzje podejmuje się nie uwzględniając ryzyka, Skłonność do ryzyka: Ryzyko jest podejmowane zawsze. 13

14 Macierzowe szacowanie ryzyka Ryzyko otrzymania oceny ndst. z powodu nieodrobienia lekcji Zarządzanie ryzykiem Wrażliwość na negatywne zdarzenie Średnia Mała??? Duża Prawdopodobień stwo negatywne zdarzenia Małe Średnie Duże 14

15 Zarządzanie ryzykiem polega na identyfikacji i oszacowaniu ryzyka. W wypadku podjęcia działań ryzykownych dodatkowo polega na przeciwdziałaniu zajścia ryzykownych skutków. 15

16 1. Identyfikacja 4. Realizacja planu Zarządzanie ryzykiem 3. Plan przeciwdziałania 2. Ocena 16

17 Zapobieganie ryzyku Dywersyfikacja ryzyka (rozpraszanie) Przenoszenie ryzyka 17

18 Dywersyfikacja ryzyka Dywersyfikacja polega na podejmowaniu różnych działań, czyli budowie tzw. portfela działań Ma zastosowanie w działalności gospodarczej i finansach. 18

19 Przenoszenie ryzyka Oznacza ubezpieczanie się, czyli wykup zabezpieczenia na wypadek pojawienia się negatywnych skutków. Ubezpieczyciel dywersyfikuje ryzyko budując portfel swoich klientów. 19

20 Jak rząd powinien zarządzać ryzykiem pogłębienia się kryzysu w Polsce Podnosić podatki? Zmniejszać wydatki budżetowe? Sprzedawać majątek państwowy? Pożyczać pieniądze? Dewaluować złotego???? 20

21 Zadanie Konieczność podjęcia decyzji: Co ma zrobić rząd? podpowiedź dla premiera i ministrów. Pytania? Podnosić podatki? Zmniejszać wydatki budżetowe? Sprzedawać majątek państwowy? Pożyczać pieniądze? Dewaluować złotego???? 21