Wspólna polityka rolna UE po 2020 r. Polskie priorytety na obecnym etapie dyskusji

Transkrypt

1 Wspólna polityka rolna UE po 2020 r. Polskie priorytety na obecnym etapie dyskusji Rada Dialogu Społecznego w Rolnictwie Warszawa, 1 lutego 2017 r.

2 Układ prezentacji Wymiar finansowy WPR Stan debaty na forum UE Założenia do stanowiska PL na obecnym etapie Kierunkowe stanowisko Co dalej? 2

3 Ścieżka reform WPR * 2016 r.: kwoty budżetu; : załącznik III rozporządzenia 1307/2013 z uwzględnieniem notyfikacji z marca 2015 r., płatności powiązanych z produkcją włączając POSEI i SAI oraz załącznik I rozporządzenia 1305/2013 Źródło: Komisja Europejska. 3

4 Struktura wydatków w WRF % % % % 1a: Konkurencyjność na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia 1b: Spójność gospodarcza, społeczna i terytorialna 2. Trwały wzrost gospodarczy: zasoby naturalne 3. Bezpieczeństwo i obywatelstwo % % 4. Globalny wymiar Europy 5. Administracja WRF łącznie: mln euro Dane w mln euro, w cenach stałych z 2011 r. poza WRF: Europejski Fundusz Rozwoju mln euro 4

5 Polska piątym beneficjentem WPR Środki UE na WPR latach (mld EUR, ceny bieżące) 5 Źródło: opracowano na podstawie rozporządzeń Parlamentu Europejskiego i Rady nr 1305/2013, 1307/2013 oraz 1310/2013

6 Znaczenie płatności bezpośrednich Udział płatności bezpośrednich oraz transferów ogółem w dochodzie rolników (średnio w latach )

7 Stan debaty na forum UE i jej uwarunkowania 7

8 Zobowiązanie KE dot. przeglądu efektów EFA po pierwszym roku stosowania (rozszerzone przez kom. Hogana na całe zazielenienie) Listopad 2016 r. (przyspieszone; zamiast k r.) sprawozdanie KE nt. sytuacji w sektorze mleka (R1308/2013) Początek lutego 2017 r. rozpoczęcie 12- tygodniowych konsultacji publicznych dotyczących przyszłości WPR Do końca marca 2017 r. sprawozdanie KE dot. przeglądu wdrażania przepisów dot. EFA (art. 46(1) R1307/2013) Etapy prac nad WPR po 2020 r. Lipiec 2017 r. podsumowanie konsultacji publicznych dot. przyszłości WPR Do końca 2018 r. wstępne sprawozdanie KE nt. skuteczności WPR (art. 110(5) R1306/2013) Do końca 2021 r. sprawozdanie KE nt. skuteczności WPR (art. 110(5) R1306/2013) Terminy WPR Terminy WRF Do końca 2016 r. przegląd śródokresowy WRF (Art.2 R1311/2013) Marzec 2017? Początek negocjacji Brexitowych Przed 1 stycznia 2018 r. wniosek w sprawie nowych wieloletnich ram finansowych (Art.25 R1311/2013) Maj 2019 Wybory do PE Listopad 2019 Nowa KE Terminy polityczne

9 WPR po 2020 r. dotychczasowe prace na forum UE maja 2016 r. Amsterdam (Holandia) - rozpoczęcie debaty na forum rolnym UE podczas nieformalnego spotkania ministrów UE ds. rolnictwa i rybołówstwa 1-2 września 2016 r., Chambord (Francja) - spotkanie ministrów rolnictwa 24 państw członkowskich UE poświęcone roli i przyszłości WPR w Europie w związku z decyzją Wielkiej Brytanii o wystąpieniu z UE (inicjatywa Francji) 5-6 września 2016 r. Cork (Irlandia) - europejska konferencja nt. rozwoju obszarów wiejskich, z udziałem komisarza P. Hogana, delegacji p.cz. 14 września 2016 r. oficjalne rozpoczęcie przeglądu budżetu UE, publikacja Komunikatu Komisji Europejskiej do Parlamentu Europejskiego i Rady Śródokresowy przegląd wieloletnich ram finansowych na lata : Budżet UE ukierunkowany na wyniki [COM(2016) 603 final] 27 września 2016 r. konferencja EU Budget Focused on Results, zorganizowana przez Komisję Europejską (kontynuacja inicjatywy z 2015 r.); dyskusja o WPR głównie w panelu o przyszłości budżetu UE po roku; 9

10 Przegląd WRF - wątki rolne w stanowisku PL Decyzja UE w sprawie kształtu i wielkości budżetu po roku 2020 powinna być oparta na rzetelnej i uczciwej ocenie skuteczności wszystkich istotnych polityk finansowanych z budżetu UE (nie tylko polityki spójności i WPR). Zapowiedzi zmian powinny uwzględniać szerszy katalog wyzwań stojących przed UE (np. liberalizacja wymiany gospodarczej w ramach umów dwustronnych, wpływ realizacji polityki energetyczno-klimatycznej); konieczność sprostania tym wyzwaniom wzmacnia dostosowawczą rolę budżetu UE, szczególnie w takich sektorach jak rolnictwo i środowisko. Należy doprowadzić do końca istotne zmiany zapoczątkowane w perspektywie finansowej , tj. wyrównanie poziomu dopłat bezpośrednich między państwami członkowskimi UE w ramach WPR. 10

11 Obecne uwarunkowania zewnętrzne WPR Budżet UE Kryzys migracyjny Brexit Polityka handlowa, umowy (WTO, TTIP, CETA, MERCOSUR) Dotychczasowe i nowe wymogi (polityka środowiskowa; pakiet energetyczno klimatyczny UE; dyrektywa NEC) Środowisko (np. woda) Zmiany klimatu Rolnictwo WPR Otoczenie rynkowe, uwarunkowania makroekonomiczne 11

12 Przesłanki dla stanowiska PL na obecnym etapie debaty 12

13 Ocena sytuacji założenia do stanowiska PL (1) Dlaczego potrzebujemy silnej WPR? Europejska wartość dodana WPR wg MRiRW realizacja celów traktatowych strażnik jednolitego rynku (jednolite ramy i jednolite wsparcie wspólnie finansowane) wspieranie procesów spójności (między państwami i wewnętrzny wymiar terytorialny PL) wielofunkcyjność WPR (środowisko, klimat, handel, spójność) funkcja kompensacyjna (koszty/efekty innych polityk UE) podstawa/możliwość dla jednolitego stanowiska UE na forum międzynarodowym (ONZ, WTO, konwencja klimatyczna) 13

14 Ocena sytuacji założenia do stanowiska PL (3) Ocena obecnych rozwiązań: Wiele nowych wyzwań dla UE zostało uwzględnionych w rozwiązaniach na lata , duża elastyczność obecnej konstrukcji prawnej (1-szy i 2-gi filar, wiele nowych działań, swoboda decyzji dla PCz) - dyskusja o zmianach akcentów, udziałów w budżecie, zintegrowania działań, ich umiejscowienia w 1-szym lub 2-im filarze, etc.); brak doświadczeń i analiz obecnych rozwiązań wysokie koszty wdrożenia ew. nowych rozwiązań (uproszczenie) długi proces decyzyjny (procedura współdecydowania PE i Rady) 14

15 Polskie priorytety - propozycja 15

16 Stanowisko dotyczące WPR po 2020 projekt (1) I. Należy utrzymać WPR. To ważna, w pełni wspólnotowa i nowoczesna polityką UE, która realizuje coraz szerszy katalog celów publicznych, reaguje na nowe wyzwania, decydując przy tym o przewidywalności i stabilności warunków prowadzenia działalności rolniczej. II. III. WPR także w przyszłości powinna zapewniać społeczeństwu UE bezpieczeństwo dostaw żywności o wysokiej jakości, przyczyniając się jednocześnie do realizacji celów zrównoważonego rozwoju, w tym do zachowania w dobrym stanie zasobów ziemi, wody, powietrza i różnorodności biologicznej dla kolejnych pokoleń. Budżet WPR powinien odzwierciedlać dużą europejską wartość dodaną tej polityki, zwłaszcza jako fundamentu jednolitego rynku artykułów rolnospożywczych oraz w wymiarze społecznym, środowiskowym i spójności UE. Redukcja budżetu WPR, wymuszająca dalszą renacjonalizację finasowania tej polityki, ograniczyłaby skuteczność WPR w realizacji celów wspólnotowych. 16

17 IV. Stanowisko dotyczące WPR po 2020 (2) Konieczne jest wyrównanie poziomu dopłat bezpośrednich pomiędzy państwami członkowskimi. Należy przy tym zachować dotychczasowe kryteria podziału środków na II filar, wzmocnić jego unijne finansowanie, zapewniając jednocześnie większe zaangażowanie pozostałych polityk unijnych na rzecz rozwoju obszarów wiejskich. V. Traktatowe cele WPR, szczególnie w zakresie stabilizacji rynków rolnych, muszą być realizowane skutecznie. Instrumenty wspólnej organizacji rynków rolnych powinny być szybciej i aktywniej wykorzystywane, aby przeciwdziałać sytuacjom kryzysowym w rolnictwie. VI. VII. Rozwiązania prawne z 2013 roku pozostawiają miejsce do niezbędnych dostosowań i poprawy skuteczności poszczególnych instrumentów WPR na okres po 2020 roku, bez konieczności kolejnej fundamentalnej zmiany struktury tej polityki. Zmiany w ramach innych polityk UE (m.in. handlowej, środowiskowej, klimatycznej, konkurencji), coraz silniej wpływają na rolnictwo i sektor produkcji żywności, dlatego powinny być elementem dyskusji o przyszłej WPR i budżecie na rolnictwo. 17

18 Kwestie szczegółowe wspólna organizacja rynków r. Postulujemy: aktywniejsze wykorzystywanie przez KE dostępnych już dziś środków stabilizacji rynków wzmacnianie pozycji rolników w łańcuchu rynkowym (gr. producentów, zwalczanie nieuczciwych praktyk, krótkie łańcuchy rynkowe) rozwój alternatywnych rynków/udział w podziale wartości (sprzedaż bezpośrednia, produkcja ekologiczna, GMO-free..) działania promocyjne na rynkach zewnętrznych (dyplomatyczne, promocja/pr, kredyty eksportowe.) programy promujące zdrowe odżywianie wśród obywateli UE 18

19 Kwestie szczegółowe płatności bezpośrednie Postulujemy: pilne wyrównanie stawek powierzchniowych w skali UE utrzymanie modelu JPO/SAPS (uproszczenie) utrzymanie PB jako gł. instrumentu WPR stabilizacji dochodów Ocena obecnych rozwiązań w zakresie ich: wielofunkcyjności, elastyczności, komplementarności z PROW ukierunkowania na średniej wielkości gospodarstwa możliwości (ukierunkowanego) powiązania z produkcją skuteczności środowiskowej 19

20 II filar - PROW Postulujemy : wzmocnienie finansowe zachowanie roli komplementarnej wobec I filaru WPR i wobec polityki spójności uwzględnienie wniosków Cork 2.0 (np. rola kapitału ludzkiego, działań oddolnych, lokalnych strategii, etc ) dalsze wspieranie konkurencyjności, modernizacji, dostosowań do wyzwań globalnych (liberalizacja handlu) wzmocnienie wsparcia dla rozwiązań innowacyjnych dla łączenia funkcji tradycyjnych i pozarolniczych sektora utrzymanie ukierunkowanych działań środowiskowych uzupełniającą rolę dla instrumentów finansowych uproszczenie zasad wdrażania 20

21 Dziękuję za uwagę! 21