rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r.

Transkrypt

1 Stan i główne g wyzwania rozwoju obszarów w wiejskich w Polsce Warszawa, 9 października 2007 r. 1

2 Cele konferencji Ocena stanu i głównych wyzwań rozwoju obszarów wiejskich w Polsce Ocena wpływu reform Wspólnej Polityki Rolnej na przekształcenia w polskim rolnictwie oraz obszarów wiejskich Wstępne wyniki badań dotyczących wpływu funduszy strukturalnych na przekształcenia obszarów wiejskich w Polsce Przedstawienie możliwości wspierania rozwoju obszarów wiejskich w ramach krajowych strategii i programów realizowanych zarówno w ramach polityki spójności, jak i Wspólnej Polityki Rolnej UE w Polsce 2

3 Czynniki kształtuj tujące obszary wiejskie Obszary wiejskie Ludność i i dziedzictwo kulturowe Dostępność informacji i i nowoczesnego komunikowania się się Środowisko i i zasoby naturalne Dostępność centrów rozwoju i i głównych szlaków komunikacyjnych Przedsiębiorczość i i atrakcyjność inwestycyjna Jakość i i dostępność usług publicznych Rolnictwo i gospodarka żywnościowa Stan infrastruktury technicznej (wodociągi, kanalizacja, drogi) Szanse edukacyjne 3

4 Wybrane elementy potencjału u rolnictwa UE - 25 Polska Odsetek ludności zamieszkałej na wsi (2005) 23,7 38,6 Udział sektora I w tworzeniu wartości dodanej brutto, w % (2006) 1,8 4,3 Odsetek pracujących a) a) w sektorze I (2006) 4,7 15,8 Użytki rolne w % powierzchni kraju (2005) 41,7 50,8 b) b) Średnia wielkość indywidualnego gospodarstwa c) c) rolnego w ha UR (2005) 18,7 7,6 Pracujący d) d) w rolnictwie na 100 ha UR (2005) 6 15 a) w wieku 15 lat i więcej b) pod względem wielkości areału Polska zajmuje 4 miejsce w UE-25 po Hiszpanii, Francji i Niemczech c) dotyczy gospodarstw powyżej 1 ha d) w umownych rocznych jednostkach pracy (AW); szacunek własny na podstawie Eurostat Źródło: GUS, MRiRW, Eurostat 4

5 Struktura miejscowości ci liczących cych do 5 tys. mieszkańców Ogółem: 41,8 tys. miejscowości 4,5% 1,6% 11,7% 21,6% Liczba mieszkańców 100 i poniżej ,6% Prawie 61% miejscowości liczy od mieszkańców 5

6 Gospodarstwa indywidualne (w mln,, powyżej 1ha) 2 1,5 1,8 1,6 1 0, wg GUS 2015 wg MR i RW 6

7 Struktura gospodarstw indywidualnych *) w 2006 r ha 2-55 ha 5-10 ha ha 15 ha i więcej % liczby gospodarstw 23,2 33,8 23,0 9,4 10,6 % użytku ytków w rolnych 4,3 14,3 21,2 14,9 45,3 *) powyżej 1 ha użytków rolnych Źródło: GUS Ponad połowa (57%) gospodarstw rolnych to gospodarstwa od 1 do 5 ha, obejmujące blisko 19% użytków rolnych 7

8 Towarowość rolnictwa Polska ogółem 68,6% Atlas Polski, wyd. Pascal, 2006 dane dla Polski ogółem - GUS 8

9 Elementy sytuacji demograficznej w 2006 r. Miasto Wieś Odsetek ludności ogółem 61,3 38,7 Odsetek kobiet w populacji 52,5 50,2 Liczba kobiet na na 100 mężczyzn Przyrost naturalny na na 1000 ludności -0,2 +0,6 Współczynnik dzietności 1,179 1,409 Przeciętne dalsze trwanie życia M 71,2 70,6 K 79,5 79,9 Źródło: GUS 9

10 Ludność w wieku poprodukcyjnym (2003 r.) Polska ogółem 15,2% Atlas Polski, wyd. Pascal, 2006 dane dla Polski ogółem - GUS 10

11 Struktura ludności *) wg wykształcenia w % (2006 r.) Miasta 18,8 39,0 22,4 19,7 Wieś 6,5 25,2 30,8 37,4 wyższe policealne i i średnie zasadnicze zawodowe gimnazjalne i i niższe *) W wieku 15 lat i więcej; w IV kwartale Źródło: GUS/BAEL 11

12 Pracujący cy *) wg głównych g sektorów (w %) 100% 90% 80% 70% 60% 67,9 54,2 63,0 50% 40% 30% 20% 10% 0% 30,0 26,0 27,4 4,7 15,8 11,0 UE Polska Polska Sektor III - usługi Sektor II - przemysł i budownictwo Sektor I - rolnictwo, łowiectwo, leśnictwo oraz rybołówstwo Polska 2015 wg SRK *) w wieku 15 lat i więcej Źródło: Eurostat 12

13 Elementy infrastruktury komunalnej w 2005 r ,5 80,0 18,4 20,0 0 % mieszkańców obsługiwanych przez oczyszczalnie ścieków Miasto % mieszkańców korzystających z sieci gazowej Wieś 13

14 Dostępno pność centrów w rozwoju dla mieszkańców w obszarów w wiejskich 100 Odsetek powierzchni obszarów wiejskich z dostępem do miast ponad 100 tys. mieszkańców (w czasie do 90 min. w godzinach szczytu - dane szacunkowe) ,0 93, wg MR i RW prognoza 14

15 Elementy infrastruktury komunalnej na wsi w 2005 i 2015 r. Odsetek ludności wiejskiej korzystającej z wodociągów i kanalizacji ,8 98, , wodociągi 18, prognoza prognoza kanalizacja 2015 wg MR i RW 15

16 Główne wyzwania obszarów w wiejskich w Polsce Różnice w poziomie rozwoju i życia między miastem a wsią: zróżnicowanie poziomu dochodowości gospodarstw domowych (w tym gospodarstw rynkowych i tzw. socjalnych) obszary wiejskie jako konkurencyjne miejsce do zamieszkania, inwestowania i prowadzenia działalności gospodarczej Poprawa konkurencyjności sektora rolnego i leśnego Zrównoważony rozwój - promocja rolnictwa zrównoważonego oraz poprawa środowiska naturalnego (w tym zgodnie z tzw. zintegrowanym podejściem rolnictwo i żywność ekologiczna, różnorodność biologiczna, odnawialne źródła energii, ochrona tradycyjnych krajobrazów wiejskich) 16

17 Główne wyzwania obszarów w wiejskich w Polsce (c.d.) Jawne i ukryte bezrobocie, ograniczony rynek pracy, tworzenie miejsc pracy poprzez rozwój przedsiębiorczości i aktywności pozarolniczej Relatywnie niski poziom wykształcenia ludności zamieszkującej tereny wiejskie, opieki zdrowotnej i usług publicznych Niewystarczający poziom rozwoju infrastruktury technicznej na wsi (dostępność komunikacyjna, kanalizacja, sieć gazownicza, telefoniczna, Internet) Kwestia pozyskiwania kapitału i inwestycji zagranicznych Problem zagospodarowania przestrzeni wiejskiej (w tym wymagane plany i inne potrzebne regulacje oraz instrumenty programowo-instytucjonalne) Aktywizacja społeczeństwa na obszarach wiejskich, w tym rola lokalnych grup działania, stowarzyszeń oświatowo-kulturalnych i sportowych itp. 17

18 Planowane środki UE/krajowe na realizację SRK Budżet UE Współfinansowanie krajowe Cel mld EUR wkład mld EUR EFRR, EFS, FS 67,3 Środki publiczne 11,9 Środki prywatne 6,4 Łącznie EFR ROW 13,2 Środki łącznie 4,0 17,2 EF Rybacki 0,7 * Środki łącznie 0,1 * 0,8 * Tzw. polityki lizbońskie (7. Program ramowy, konkurencyjności, TENs, edukacyjny i in.) oraz dot. bezpieczeństwa i obywatelstwa UE * w cenach z 2004 roku 85,6 4,3 *.. 4,3 * Łącznie ze środków budżetowych UE i środków na współfinansowanie krajowe polityki spójności Polska może uzyskać ok. 108 mld EUR Dodatkowo na realizację SRK przeznaczone będą również środki z Mechanizmu Finansowego EOG i Norweskiego Mechanizmu Finansowego (530 mln EUR na lata ) Ponadto Polska uzyska środki w ramach wspólnotowych dopłat bezpośrednich dla rolników. 18

19 Główne programy związane zane z rozwojem obszarów w wiejskich w okresie Rozwój obszarów wiejskich Inne programy Strategia Rozwoju Kraju na na lata Krajowy Plan Strategiczny Rozwoju Obszarów Wiejskich na na lata Program Rozwoju Obszarów Wiejskich Narodowe Strategiczne Ramy Odniesienia RPO POKL POIiŚ POIG PORPW Strategia Rozwoju Rybołówstwa PO PO Zrównoważony Rozwój Sektora Rybołówstwa i i Nadbrzeżnych Obszarów Rybackich Koncepcja Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 19

20 Dziękuję za uwagę Ministerstwo Rozwoju Regionalnego ul. Wspólna 2/