Udział polityki spójności stale rośnie: - w 1965r. wynosił 6% - w 1988 r. wynosił 17% - w 2013r. wyniesie 36%

Transkrypt

1 Jakie zmiany mogą czekać rolników po 2013? Czy będą to zmiany gruntowne czy jedynie kosmetyczne? Czy poszczególne instrumenty WPR będą ewaluować czy też zostaną uzupełnione o nowe elementy?

2 Reforma WPR z 2003 r. i Health Check WPR, jedna z najważniejszych polityk wspólnotowych, wspierająca rolnictwo i obszary wiejskie, powstała w 1958 r. Zmieniająca się sytuacja na rynkach rolnych, wymagania konsumentów oraz uwarunkowania międzynarodowe prowadzą do reform tej polityki. Maleje udział rolnictwa w budżecie UE w 1985r. wynosił 71 % w 2013r. nakłady na I filar wyniosą 32 % Udział polityki spójności stale rośnie: - w 1965r. wynosił 6% - w 1988 r. wynosił 17% - w 2013r. wyniesie 36%

3

4 Ocena funkcjonowania Wspólnej Polityki Rolnej (health check) Celem przeglądu WPR jest weryfikacja rozwiązań przyjętych w ramach reformy WPR z 2003 r. Dyskusja obejmuje następujące zagadnienia: Przyszły kształt płatności bezpośrednich, Stosowanie mechanizmu modulacji, Uproszczenie zasady wzajemnej zgodności, Instrumenty rynkowe, Rozwój obszarów wiejskich (zwiększanie wydatków na II filar), Budżet.

5 Finansowanie rolnictwa w Polsce w latach Płatności bezpośrednie - 15,12 mld euro PROW - 13,23 mld euro Niezbędne finansowanie krajowe

6 mln EUR Kwota płatności bezpośrednich r. 2008r. 2009r. 2010r. 2011r. 2012r. 2013r.

7 Holandia Belgia Dania Niemcy Irlandia Luksemburg Francja Finlandia Wielka Brytania Szwecja Austria Włochy Grecja Malta Polska Hiszpania Portugalia Cypr Węgry Słowenia Czechy Słowacja Litwa Estonia Łotwa Bułgaria Rumunia 450 Wysokość płatności bezpośrednich na ha użytków rolnych w 2007r. w krajach UE i w Polsce EUR rocznie Źródło: obliczenia własne SAEPR na podst. Rozporządzenia Rady nr 1782/2003 oraz Rozporządzenia Rady nr 2011/2006.; Agriculure in the UE - Statistical and economic information W przypadku Polski wysokość płatności bezpośrednich to suma jednolitej płatności obszarowej i krajowych płatności uzupełniających. W 2013r. Polska osiagnie 100% unijnych płatnosci bezposrednich; pulap krajowy środkow finansowych przewidzianych dla Polski w 2013r. wynosić będzie 3030 mln Euro. Wtedy to stawka płatnosci na 1 ha UR (bez platnosci uzupelniajacych) w Polsce wynosić będzie ok. 210 Eur/ha

8 Co po Modulacja Wprowadzony mechanizm modulacji w strukturze finansów unijnych przesuwa środki z filaru I do filaru II - czyli powoduje zmniejszenie środków na płatności bezpośrednie i zwiększenie środków na rozwój obszarów wiejskich; Obowiązkowa modulacja nie dotyczy Nowych Państw Członkowskich do czasu uzyskania pełnych płatności bezpośrednich (zakończenia okresu phasing-in). Z modulacji wyłączone są gospodarstwa mniejsze, otrzymujące rocznie do 5 tys. euro płatności bezpośrednich.

9 Przyszły system płatności bezpośrednich SAPS czy SPS? (1) W wyniku reformy WPR z czerwca 2003 r., nowe Państwa Członkowskie zostały zobowiązane do wdrożenia systemu jednolitej płatności bezpośredniej (SPS). W okresie przejściowym mają one możliwość stosowania systemu jednolitej płatności obszarowej (SAPS), jednakże docelowo powinny wdrożyć system płatności jednolitych SPS, najpóźniej do 2010 Główne cele systemu SPS: - pozostawienie rolnikom swobody decyzji wyboru produkcji w zależności od popytu rynkowego; - zachęcenie do ekonomicznie i środowiskowo zrównoważonego rolnictwa; - uproszczenie obsługi WPR dla rolników i administracji.

10 Przyszły system płatności bezpośrednich SAPS czy SPS? (2) Warunki uzyskania płatności w ramach SPS - rolnik nie musi produkować, aby otrzymać płatności; - musi utrzymywać ziemię w dobrej kulturze rolnej i zgodnie z wymaganiami środowiskowymi; - rolnik musi przestrzegać zasady cross-compliance, odnoszącej się do ochrony środowiska, ochrony publicznej zdrowia roślin i zwierząt oraz dobrostanu zwierząt; - nierespektowanie ww. warunków skutkować będzie zmniejszeniem lub całkowitym pozbawieniem płatności bezpośrednich.

11 Zasada wzajemnej zgodności (cross compliance) Polska przyjęła wszystkie zobowiązania wynikające z ustawodawstwa wspólnotowego w zakresie ochrony środowiska, dobrostanu zwierząt i bezpieczeństwa żywności. Kontrola przestrzegania wybranych wymagań stanowi legitymizację dla płatności płynących z budżetu państwa do gospodarstw rolnych. Tempo wdrażania wymogów cross-compliance powinno być dostosowane do możliwości technicznych i logistycznych danego kraju W ramach cross-compliance obowiązkiem kontroli wypełniania stosownych wymagań objęta będzie próba gospodarstw co najmniej 1% gospodarstw rolnych w kraju. Polska opowiada się za tym, aby pełne wdrażanie zasady wzajemnej zgodności rozpocząć w 2013 r.

12 Przyszły system płatności bezpośrednich SAPS czy SPS? (3) Określenie daty przejścia na system SPS należy do decyzji nowych Państw Członkowskich Przejście z systemu płatności bezpośrednich SAPS do SPS wiązałoby się z koniecznością rozpoczęcia odpowiednio wcześniej niezbędnych prac dostosowawczych, które wymagałyby poniesienia znacznych kosztów m.in. w związku - kontrolą spełniania przez rolników szeregu norm środowiskowych i dobrostanu zwierząt (zasada wzajemnej zgodności: cross-compliance - z dostosowaniem infrastruktury informatycznej i prawnej do nowych warunków funkcjonowania płatności bezpośrednich - z przeszkoleniem rolników i pracowników ARiMR

13 Co dalej z instrumentami rynkowymi? W zakresie rynków rolnych dyskusja w ramach health check dotyczy takich kwestii jak: kwotowanie produkcji, w szczególności w sektorze mleka, dalsze ograniczenia interwencji (m.in. zboża, mleko), eliminacja mechanizmów interwencji rynkowej, niewykorzystywanych od długiego czasu lub wykorzystywanych sporadycznie (Według Komisji Europejskiej nie wszystkie istniejące mechanizmy interwencji rynkowej są efektywne i nie odpowiadają obecnym uwarunkowaniom funkcjonowania rynków rolnych) Kształt instrumentów rynkowych będzie w dużym stopniu zdeterminowany przez negocjacje WTO (runda Doha)

14 Co z WPR po 2013? Możliwe scenariusze: I - zwiększanie funduszy na II filar kosztem stopniowego zmniejszania I filaru (neutralny budżetowo) II - utrzymanie poziomu finansowania w filarze I ( rolnictwo a dobra publiczne) III - tylko II filar; bez kwot produkcyjnych, bez cross-compliance