Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska

Transkrypt

1 Bogusław Kotarba Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska

2 Europejska współpraca terytorialna (EWT) EWT stanowi jeden z dwóch celów polityki spójności na lata Na wsparcie tego celu przeznaczono 3,48% ogółu środków, które będą dostępne w ramach funduszy na lata ,7 mld EUR EWT poświęcono specjalne Rozporządzenie PE i Rady w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z EFRR

3 Szczególne znaczenie EWT Problemy transgraniczne można najskuteczniej rozwiązać poprzez współpracę wszystkich zainteresowanych regionów Współpraca może stanowić skuteczny mechanizm wymiany dobrych praktyk i uczenia się rozpowszechniania know-how Współpraca może zapewnić większą skuteczność rozwiązań konkretnych problemów dzięki korzyściom skali

4 Szczególne znaczenie EWT Poprzez koordynację polityk sektorowych, działań i inwestycji w skali transgranicznej i transnarodowej można ulepszyć sposób rządzenia Utrzymywanie stosunków z sąsiadami UE w ramach programów współpracy na granicach zewnętrznych UE może przyczynić się do bezpieczeństwa i stabilności i do rozwoju wzajemnie korzystnych relacji.

5 Komponenty celu EWT Współpraca transgraniczna między przyległymi regionami w celu wspierania zintegrowanego rozwoju regionalnego między sąsiadującymi przygranicznymi regionami lądowymi i morskimi z co najmniej dwóch państw członkowskich lub pomiędzy sąsiadującymi regionami przygranicznymi z co najmniej jednego państwa członkowskiego i jednego państwa trzeciego na granicach zewnętrznych Unii

6 Komponenty celu EWT Współpraca transnarodowa na większych terytoriach transnarodowych, obejmująca władze krajowe, regionalne i lokalne, a także morską współpracą transgraniczną, w celu osiągnięcia wyższego poziomu integracji, a co za tym idzie, przyczynienia się do spójności terytorialnej w całej Unii

7 Komponenty celu EWT Współpraca międzyregionalna w celu wzmocnienia efektywności polityki spójności poprzez wspieranie wymiany doświadczeń w zakresie: realizacji celu Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia ; zrównoważonego rozwoju obszarów wiejskich i miejskich; współpracy terytorialnej; analizy tendencji rozwojowych w zakresie celów spójności terytorialnej.

8 Środki na europejską współpracę terytorialną Komponent Kwota [tys. EUR] Udział [%] Współpraca transgraniczna ,24 Współpraca transnarodowa ,78 Współpraca międzyregionalna ,98 Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie przepisów szczegółowych dotyczących wsparcia z Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego w ramach celu Europejska współpraca terytorialna, Wniosek KE, Bruksela, , COM(2011)611 final 2.

9 Umowa partnerstwa Dokument przygotowany przez państwo członkowskie z udziałem partnerów zgodnie z podejściem opartym na wielopoziomowym sprawowaniu rządów, który określa strategię państwa członkowskiego, jego priorytety i warunki efektywnego i skutecznego korzystania z funduszy objętych zakresem wspólnych ram strategicznych w celu realizacji unijnej strategii na rzecz inteligentnego, trwałego wzrostu gospodarczego sprzyjającego włączeniu społecznemu. Podlega zatwierdzeniu przez KE w następstwie oceny i dialogu z państwem członkowskim.

10 Priorytety EWT w stanowisku KE dotyczącym umowy partnerstwa Wyzwania: ochrona środowiska, zapobieganie ryzyku, współpraca w zakresie badań i innowacji, współpraca dotycząca migracji.

11 Priorytety EWT w stanowisku KE dotyczącym umowy partnerstwa Priorytety: usunięcie najważniejszych niedoborów w transporcie, poprawa dostępności obszarów granicznych z uwzględnieniem usług publicznego transportu multimodalnego, usunięcie innych przeszkód dla mobilności pracowników, sprzyjanie wymianie know-how i wspólnym projektom innowacyjnym, aby polskie regiony mogły czerpać korzyści z sąsiedztwa z najbardziej innowacyjnymi regionami, wzmocnienie koordynacji działań mających na celu poprawę środowiska (w szczególności działań przeciwpowodziowych i odporności na zmianę klimatu).

12 Europejska Współpraca Terytorialna w Umowie Partnerstwa PL-UE Programy współpracy terytorialnej mają ograniczony bezpośredni wpływ na poziom rozwoju społecznogospodarczego (m.in. z powodu niewielkich budżetów), jednak wpływają na realizację celów rozwojowych określonych w średniookresowej strategii rozwoju kraju

13 Problemy obszarów przygranicznych Peryferyjność: niższa dostępność transportowa i komunikacyjna; mniejszy dostęp do usług publicznych, zwłaszcza wysokiego rzędu (edukacja, ochrona zdrowia, kultura; wysokie bezrobocie, deficyt wykwalifikowanych kadr; niekorzystne zmiany struktury ludności; zagrożenia naturalne. Zróżnicowanie sytuacji na poszczególnych granicach

14 Europejska Współpraca Terytorialna w Umowie Partnerstwa PL-UE W nowym okresie programowym wpływowi EWT na realizację celów szczegółowych Umowy Partnerstwa powinien sprzyjać mechanizm koncentracji tematycznej oraz ukierunkowanie na wymierne rezultaty

15 Europejska Współpraca Terytorialna w Umowie Partnerstwa PL-UE Uzgadnianie celów tematycznych współpracy wraz z wyborem szczegółowych priorytetów inwestycyjnych, które będą wspierane w programach EWT z udziałem Polski, będzie następować we współpracy z partnerami zagranicznymi.

16 Europejska Współpraca Terytorialna w Umowie Partnerstwa PL-UE Efektem tych prac będzie zapewnienie w ramach programów EWT wsparcia dla wspólnych działań przynoszących korzyści wszystkim stronom zaangażowanym we współpracę i realizowanych w rzeczywistym partnerstwie instytucji z dwóch lub więcej państw. Podstawowym założeniem jest wybieranie takich celów tematycznych i priorytetów inwestycyjnych, które będą najlepiej służyły rozwiązaniu problemów danego terytorium.

17 Polskie obszary tematyczne Wspieranie przedsiębiorczości i innowacji (przede wszystkim w ramach komponentów transnarodowego i międzyregionalnego EWT); Ochrona środowiska, efektywne gospodarowanie zasobami (w tym zasobami kulturowymi), przeciwdziałanie skutkom zmian klimatycznych, wspieranie wspólnego zarządzania zasobami naturalnymi, przeciwdziałanie zagrożeniom naturalnym, poprawa bezpieczeństwa przez współpracę służb publicznych;

18 Polskie obszary tematyczne Promowanie rozwoju społecznogospodarczego przyjaznego dla środowiska naturalnego, w tym: przeciwdziałanie negatywnym procesom społecznym (m.in. depopulacji); budowa kapitału społecznego; poprawa dostępu do usług publicznych; poprawa dostępu i wspólnego wykorzystania infrastruktury sieciowej oraz wspieranie zmian w kierunku gospodarki niskoemisyjnej;

19 Polskie obszary tematyczne Współpraca urzędów administracji publicznej, wspieranie małych projektów dotyczących współpracy społeczności lokalnych (przede wszystkim w komponencie transgranicznym), Wspieranie rozwoju i zmian adaptacyjnych w miastach i na obszarach wiejskich, w tym dostosowanie do zmian demograficznych (przede wszystkim w ramach komponentów transnarodowego i międzyregionalnego).

20 Alokacja środków ( ) Polityka Spójności mln EUR całkowita alokacja przed transferami alokacja po transferach Cel I Inwestycje na rzecz wzrostu gospodarczego i zatrudnienia Cel II Europejska współpraca terytorialna 485* *558 w okresie Źródło: Opracowanie własne na podstawie: Programowanie perspektywy finansowej Umowa Partnerstwa (wstępny projekt) Środki na EWT będą stanowić 0,67% całkowitej alokacji (przed transferami)

21 Podsumowanie Istotą i specyfiką programów EWT jest promowanie międzynarodowej współpracy, pogłębianie integracji, wspieranie rzeczywiście wspólnych działań o charakterze transgranicznym i wspomaganie procesów rozwojowych poprzez łączenie potencjałów różnych regionów. Inwestycje realizowane w ramach współpracy transgranicznej i transnarodowej przyczyniają do rozwiązywania lokalnych problemów, jednocześnie pozwalając na inicjowanie działań o charakterze koncepcyjnym i planistycznym. To z kolei przekłada się na realizację dalszych projektów o dużej skali, które często zawierają element inwestycyjny i są finansowane z innych środków niż EWT, dzięki czemu zapewniana jest spójność i ciągłość realizowanych przedsięwzięć.

22 Dziękuję