Czy Wspólna Polityka Rolna UE przetrwa przegląd budŝetu UE?

Wielkość: px

Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Czy Wspólna Polityka Rolna UE przetrwa przegląd budŝetu UE?"

Julian Gajewski
5 lat temu
Przeglądów:

1 Czy Wspólna Polityka Rolna UE przetrwa przegląd budŝetu UE? Dr Waldemar Guba Ministerstwo Rolnictwa i Rozwoju Wsi Departament Rynków Rolnych Udział subsydiów w dochodach gospodarstw rolnych w państwach członkowskich UE w latach ,0 % 90,0 80,0 70,0 60,0 Rok 2001 Rok 2002 Rok ,0 40,0 30,0 20,0 10,0 0,0 Dania Finlandia Szwecja Wielka Brytania Luksemburg Niemcy Francja Irlandia Portugalia Austria Państwa członkowskie UE Grecja Włochy Hiszpania Belgia Holandia 1

2 Udział wsparcia cen i płatności bezpośrednich w przychodach brutto rolników w Unii Europejskiej ( ) (Producer Subsidy Estimate) w % % udział w przychodach brutto % of gross farm receipts MPS, Wsparcie payments cenowe based on output or on input use Payments Płatności based oddzielone on historical entitlements od produkcji Payments Płatności based zaleŝne on area planted/animal od wielkości numbers produkcji Payments Płatności based uzaleŝnione input constraints, od ograniczeń income etc produkcji, dochodu etc Średnia płatność bezpośrednia w EUR/ha Latvia Estonia Romania Lithuania Portugal NMS12 Spain Poland Slovakia Austria Sweden United Kingdom Finland Czech Republic EU27 Luxemburg EU15 Bulgaria Slovenia France Hungary Ireland Cyprus Italy Germany Denmark Netherlands Belgium Malta Greece 2

3 WPR jest skuteczna i zdolna do szybkiej ewolucji Realizacja celów traktatowych, m.in. wspieranie dochodów (socjalny, terytorialny) zapewnienie konkurencyjności (ciągłość dostaw Ŝywności) opłata za dobra publiczne i pozytywne efekty zewnętrzne (wielofunkcyjność rolnictwa) Pozytywne wspólnotowe efekty uboczne WPR: integracyjny (jednolity rynek, polityczny) kohezyjny (spójność ekonomiczna i terytorialna) solidarnościowy (wspólnotowy budŝet) WPR warunkuje istnienie jednolitego rynku Gotowość państw UE do ponoszenia wysokich wydatków publicznych na rolnictwo KaŜda forma wsparcia wpływa na warunki konkurencji na rynku rolnym (OECD) DDA WTO b. ograniczy moŝliwość wspierania sektora poprzez interwencję rynkową (amber b.) na rzecz wsparcia poprzez środki budŝetowe (green b.) Wnioski: WPR pozwala uniknąć konkurencji pomiędzy państwami UE na krajowe subsydia rolne wyjaśnienie dla wysokiego udziału WPR w budŝecie UE (bez istotnego wpływu na całość wydatków publicznych UE na ten sektor?) 3

4 Wybrane elementy całkowitych wydatków publicznych w UE w 2005 r. Cele wydatków publicznych w % PNB BudŜet Wspólnotowy* BudŜety krajowe Całkowite wydatki publiczne w UE Rolnictwo 0,39 % 0,16 %** 0,55 % Badania i rozwój Edukacja i szkolenia Publiczna pomoc na rozwój 0,04 % 0,63 % 0,67 % 0,01 % 5,24 %*** 5,25 % 0,03 % 0,32 % 0,35 % WPR pozwala odpowiadać na nowe wyzwania globalne Globalne bezpieczeństwo Ŝywnościowe Zmiany klimatyczne (dziś - 1/4 efektu cieplarnianego związana z działalnością rolniczą, w przyszłości moŝe wzrosnąć) Degradacja bioróŝnorodności Rosnąca konkurencja o zasoby ze strony sektora energetycznego 4

5 Obecny przegląd WPR (2008) daje sprzeczne sygnały odnośnie przyszłości WPR? Potwierdza gotowość i zdolności do ciągłej ewolucji, tj. poprawy skuteczności i efektywności poprzez dostosowanie celów i instrumentów Potwierdza teŝ brak gotowości do naruszenia obecnego podziału środków z budŝetu UE między państwami a nawet gospodarstwami rolnymi nowe zadania i wyzwania mają być finansowane w ramach obecnych kopert krajowych na płatności (modulacja i art. 68) a w nowych państwach członkowskich takŝe poprzez ograniczenie wydatków na obecne cele w ramach PROW ( ) wyrównywanie stawek płatności w ramach państwa członkowskiego miałoby charakter opcjonalny pozostawia się moŝliwość utrzymania płatności powiązanych z produkcją Jakie funkcje i kształt płatności bezpośrednich (PB)? Stanowią 70% budŝetu WPR i 1/3 budŝetu UE Obecne koperty krajowe i stawki płatności wynikają z intensywności produkcji rolnej sprzed kilkunastu lat Jak powiązać ich wysokość z nowymi funkcjami? socjalna (wsparcie i stabilizacja dochodów rolniczych)? środowiskowa (opłata za dobra publiczne i efekty zewnętrzne)? rekompensata za wyŝsze wymogi środowiskowe, dobrostanu zwierząt, etc.? utrzymanie zasobów rolnych w dobrej kulturze (bezpieczeństwo Ŝywnościowe)? najprawdopodobniej zmniejszając takŝe (zmieniając) obecne róŝnice w stawkach i kopertach między państwami członkowskimi 5

6 Jakie funkcje i kształt polityki rozwoju obszarów wiejskich? ZbliŜanie się celów i kompetencji 1-szego filaru WPR (płatności bezpośrednie), 2-giego filaru WPR (polityka rozwoju obszarów wiejskich), polityki spójności Proponowane rozwiązania będą rzutować na dystrybucję środków Co przesądzi o wysokości budŝetu WPR po 2013 r.? Obiektywne analizy potrzeb? Pozycje budŝetowe netto? Konkluzje DDA WTO Konkurencja z politykami wspólnotowymi? Zmiana charakteru Wspólnoty? 6

7 Wnioski UE będzie potrzebować takŝe po 2013 r. wspólnotowej polityki rolnej finansowanej z budŝetu UE Zadaniem dla kolejnej reformy WPR będzie lepsze powiązanie wysokości wsparcia (i kopert krajowych) z jej aktualnymi celami i zadaniami Odejście od wspólnotowego na rzecz krajowego finansowania (lub wysokiego współfinansowania) działań w ramach WPR: ograniczyłoby skuteczność i efektywność realizacji przez UE nowych, waŝnych celów dla biedniejszych państw członkowskich oznaczać by mogło wzrost nakładów publicznych na ten sektor lub rezygnację z korzyści wynikających z przewag kosztowych w produkcji rolnej 7

Podobne dokumenty

Akademia Młodego Ekonomisty. Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt?

Akademia Młodego Ekonomisty. Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt? Akademia Młodego Ekonomisty Mierniki dobrobytu gospodarczego. Jak mierzyć dobrobyt? dr Anna Gardocka-Jałowiec Uniwersytet w Białymstoku 7 marzec 2013 r. Dobrobyt, w potocznym rozumieniu, utożsamiać można