Pilotażowy monitoring wilka i rysia w Polsce realizowany w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska

Transkrypt

1 Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Pilotażowy monitoring wilka i rysia w Polsce realizowany w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Stan populacji rysia eurazjatyckiego (Lynx lynx) w Polsce (opracowany na podstawie aktualnego stanu wiedzy) Dr hab. Krzysztof Schmidt

2 Rozmieszczenie rysia eurazjatyckiego w świecie Nowell i Jackson 1996, zmodifyfikowane

3 Rozmieszczenie lasów i rysia w środkowej Europie Główny Inspektorat Ochrony Środowiska

4 Występowanie rysia w Polsce Źródło: IBS PAN

5 Zmiany zasięgu występowania rysia w Polsce w latach Źródło: Bieniek i in. 1998, Jędrzejewski i in. 2002

6 Wielkość populacji rysia w Polsce Rok Minimum Maximum 2000/ / / / / ? 2005/ ? 2006/ ? 2007/ ? 2008/ ? Dane: ZBS PAN; Inwentaryzacja wilków i rysi w nadleśnictwach i Parkach Narodowych Polski

7

8

9

10

11 Liczba rysi Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Zmiany liczebności rysi w Puszczy Białowieskiej Liczba rysi / / /2009 Źródło: Schmidt i Kowalczyk, niepubl.

12 Monitoring rysia w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Dane ankietowe dotyczące rozmieszczenia rysia 2014 r. Dane Polskiego Związku Łowieckiego Dane Lasów Państwowych

13 Monitoring rysia w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Ocena stanu ochrony rysia Parametry stanu populacji Parametry stanu siedliska Liczba samic prowadzących młode Lesistość Baza pokarmowa Liczba młodych na samicę Fragmentacja Izolacja Zagęszczenie dróg

14 Niedziałkowska i in Główny Inspektorat Ochrony Środowiska Występowanie rysia w Polsce względem pokrywy leśnej 45 Ryś występuje na obszarach o pokrywie leśnej >40%

15 Zróżnicowanie genetyczne rysia w Europie: wpływ fragmentacji środowiska Ratkiewicz i in. 2014

16 Preferencje pokarmowe rysia 60 Zespół kopytnych Zając 11% Dzik 2% Żubr Łoś Jeleń Sarna Dzik 100 Ofiary rysia Jeleniowate 87% 20 0 Żubr Łoś Jeleń Sarna Dzik Jędrzejewski i in Okarma i in sarny/rysia/miesiąc (48/rok) Fot. S. Wąsik

17 Monitoring rysia w ramach Państwowego Monitoringu Środowiska Waloryzacja wskaźników dla parametrów stanu populacji i siedliska gatunku Populacja Siedlisko Parametr Wskaźnik Ocena FV U1 U2 Liczba samic >0,5 0,3-0,5 <0,3 prowadzących młode (N/100 km 2 ) Średnia liczba >2 1-2 <1 młodych na samicę (N)* Lesistość (%) > <20 Fragmentacja (%) <3 3-5 >5 Zagęszczenie dróg <0,1 0,1-0,2 >0,2 (km/km 2 ) Izolacja Dostępność bazy > <50 pokarmowej (kg/ km 2 ) FV stan właściwy U1 - stan niezadowalający U2 - stan zły Wg: Jędrzejewski i in. 2010: Ryś europejski Lynx lynx. Przewodnik metodyczny. Monitoring gatunków zwierząt.

18 Stanowiska monitoringu rysia w Polsce w r Region kontynentalny Region Popula Siedlis kontynentalny cja ko Puszcza Augustowska + + Puszcza Białowieska + + Puszcza Knyszyńska + + Puszcza Piska + + Puszcza Solska i Roztocze - + Region alpejski Region alpejski Popula Siedlis cja ko Bieszczady - + Beskid Sądecki - + Beskid Śląski i Żywiecki - + Schmidt i Borowik 2014

19 Wskaźniki stanu populacji rysia na stanowiskach monitoringu Region kontynentalny Stanowisko Populacja Siedlisko Ocena Liczba samic* Liczba młodych* Lesistość Fragme ntacja Zagęszcze nie dróg Izolacja Baza pokarmowa** ogólna Puszcza Augustowska Puszcza Białowieska Puszcza Knyszyńska Puszcza Piska Puszcza Solska i Roztocze 0, ,6 0, U2 U2 U1 FV FV U1 FV U1 0, ,6 0, U2 U2 U1 FV FV FV FV U2 0,3 1,7 64 1,9 0, U1 U1 U1 FV FV U1 FV FV ,6 0, U2 U2 U2 FV FV U1 U ,2 0, U1 - - FV FV U1 U1 - Schmidt i Borowik 2014 Dane: * - WWF Polska i IBS PAN; ** - RDLP Białystok

20 Wskaźniki stanu populacji rysia na stanowiskach monitoringu Region alpejski Stanowisko Populacja Siedlisko Ocena Liczba samic Liczba młodych Lesistość Fragme ntacja Zagęszcze nie dróg Izolacja Baza pokarmowa ogólna Bieszczady ,6 0, FV Beskid Sądecki Beskid Śląski i Żywiecki - - FV FV U1 FV ,2 0, U1 - - FV U2 U1 FV ,9 0, U1 - - FV U2 U1 FV - Schmidt i Borowik 2014

21 Porównanie stanu ochrony rysia w roku 2008 oraz 2014 Region kontynentalny Stanowisko Puszcza Augustowska Puszcza Białowieska Oceny na stanowiskach Populacja Siedlisko Ocena ogólna U1 U2 U1 U1 U1 U2 FV U2 FV U2 FV U2 Puszcza U1 U1 U1 U1 U1 U1 Knyszyńska Puszcza Piska - U2 - U1 - U2 Puszcza Solska i Roztocze U1 - U1 Schmidt i Borowik 2014

22 Porównanie stanu ochrony rysia w roku 2008 oraz 2014 Region alpejski Stanowisko Oceny na stanowiskach Populacja Siedlisko Ocena ogólna Bieszczady U1 - FV Beskid Sądecki Beskid Śląski i Żywiecki U2 - U U2 - U1 Schmidt i Borowik 2014

23 Podsumowanie stanu ochrony rysia Region kontynentalny Populacja Siedlisko Ocena ogólna

24 Podsumowanie stanu ochrony rysia Region alpejski Populacja Siedlisko Ocena ogólna

25 Inwentaryzacja rysia w północno-wschodniej Polsce i i i 2015

26 Inwentaryzacja rysia w północno-wschodniej Polsce 2013 i 2015 Obszar Łączna liczba Samice (i młode) Łączna liczba Samice (i młode) Puszcza Augustowska 6 2 (2) 6 1 (1) Puszcza Borecka Puszcza Piska Puszcza Romincka 3 1 (1) - - Puszcza Knyszyńska 13 2 (1) 1 (2) 14 1 (1) 1 (2) Puszcza Białowieska (1) 1 (2) Kotlina Biebrzańska

27 Konkluzje Dostępne dane wskazują na pogorszenie się stanu ochrony populacji rysia w Polsce Ocena stanu populacji rysia w regionie kontynentalnym w oparciu o wyniki przeprowadzonych inwentaryzacji wskazuje na pogorszenie się parametrów populacyjnych i siedliskowych Przeprowadzenie właściwej oceny stanu populacji rysia w regionie alpejskim uniemożliwia brak danych dotyczących ważnych parametrów populacyjnych i siedliskowych

28 Dziękuję za uwagę