Teledetekcyjna metoda oceny liczebności dużych ssaków kopytnych. Henryk Okarma Instytut Ochrony Przyrody PAN Antoni Łabaj SmallGIS Kraków

Transkrypt

1 Teledetekcyjna metoda oceny liczebności dużych ssaków kopytnych Henryk Okarma Instytut Ochrony Przyrody PAN Antoni Łabaj SmallGIS Kraków

2 Założenia techniczne: (1) Rejestracja zwierząt w świetle dziennym

3 Założenia techniczne: (2) Rejestracja zwierząt w podczerwieni

4 Założenia techniczne: Detekcja Rozpoznanie SmallGIS, 2012

5 Środki techniczne rejestracji z powietrza

6 Projekt badawczy na zlecenie DGLP (2015) Czy metoda teledetekcyjna jest metodą wiarygodną dla określania zagęszczeń zwierzyny grubej? Jaki jest wpływ czynników środowiskowych na skuteczność metody? Jaka jest skuteczność metody w odniesieniu do różnych gatunków zwierząt?

7 Powierzchnie badawcze: ponad ha

8 Puszcza Białowieska

9 Puszcza Białowieska Skutecznej obserwacji dokonano na powierzchni ha, z czego: ha (72%) stanowiły powierzchnie leśne, 324 ha (9%) powierzchnie półotwarte i nieużytki, 569 ha (16%) grunty rolne o wysokiej kulturze rolnej 109 ha(3%) zabudowa.

10 Puszcza Białowieska Powierzchnia obserwowanego dna lasu (po wykluczeniu koron) wyniosła ha, co stanowiło 68,0% powierzchni leśnej objętej rejestracją.

11 Uzyskane wyniki Gatunek Liczba zwierząt rozpoznanych Liczba zwierząt nierozpoznanych (jako udział gatunkowy wśród zwierząt rozpoznanych) Liczba zwierząt przyjęta do obliczeń Powierzchnia obserwacji (ha) jeleń 66 9,50 75, ,87 43,44 sarna 23 3,31 26, ,62 10,06* dzik 15 2,16 17, ,87 9,87 łoś 6 0,86 6, ,87 3,95 żubr 20 2,88 22, ,62 8,75* drapieżniki 2 0,29 2,29 nieokreślone 19 Razem 151 Zagęszczenie na 1000 ha powierzchni leśnej lub całkowitej*

12 Puszcza Niepołomicka

13 Uzyskane wyniki Gatunek Liczba zwierząt rozpoznanych Liczba zwierząt nierozpoznanych (jako udział gatunkowy wśród zwierząt rozpoznanych) Liczba zwierząt przyjęta do obliczeń Powierzch nia obserwacji (ha) jeleń 73 9,44 82, ,53 62,76 sarna ,07 507, ,08 126,32* dzik 22 2,84 24, ,53 18,91 łoś 4 0,52 4, ,53 3,44 drapieżcy 1 0,13 1,13 nieokreślone 71 Razem 620 Zagęszczenie na 1000 ha powierzchni leśnej lub całkowitej*

14 Lasy Janowskie

15 Lasy Janowskie Powierzchnia obserwowanego dna lasu (po wykluczeniu koron) wyniosła 985 ha, co stanowiło 40% powierzchni leśnej objętej rejestracją.

16 Uzyskane wyniki Gatunek Liczba zwierząt rozpoznanych Liczba zwierząt nierozpoznanych (jako udział gatunkowy wśród zwierząt rozpoznanych) Liczba zwierząt przyjęta do obliczeń Powierzchnia obserwacji Zagęszczenie na 1000 ha powierzchni leśnej lub całkowitej* jeleń 23 22,51 45,51 984,90 46,21 sarna 61 59,70 120, ,68 57,87* dzik 0 0,00 0,00 984,90 0,00 łoś 10 9,79 19,79 984,90 20,09 żubr 0 0,00 0,00 984,90 0,00 nieokreślone 92 Razem 186

17 Beskid Niski

18 Beskid Niski Powierzchnia obserwowanego dna lasu (po wykluczeniu koron) wyniosła 2208 ha, co stanowiło 58,5% powierzchni leśnej objętej rejestracją.

19 Uzyskane wyniki Gatunek Liczba zwierząt rozpoznanych Liczba zwierząt nierozpoznanych (jako udział gatunkowy wśród zwierząt rozpoznanych) Liczba zwierząt przyjęta do obliczeń Powierzchnia obserwacji (ha) Zagęszczenie na 1000 ha powierzchni leśnej lub całkowitej* jeleń ,47 239, ,32 108,44 sarna 61 13,53 74, ,59 18,36* dzik 4 0,89 4, ,32 2,21 drapieżcy 5 1,11 6,11 nieokreślone 59 razem 325

20 Wpływ drzewostanu na skuteczność metody Obliczenie wielkości obserwowanej powierzchni (obliczenie powierzchni rzutu koron drzew) Średnia transparentność drzewostanów mieszanych to ok %

21 Założenie podstawowe metody Zagęszczenie zwierząt w drzewostanach o różnym zwarciu jest takie same. Z pędzeń próbnych 2013/2014 należało by postawić hipotezę, że w drzewostanach o wysokim zwarciu zwierząt jest mniej. Ta zależność powinna być dokładniej zbadana.

22 Możliwości zastosowania dla innych zwierząt Rozpoznanie zwierząt Poziom rozpoznania dla dużych ssaków kopytnych jest zadowalający. Przy obecnym stanie techniki można jeszcze podnieść rozpoznawalność zwierząt (zdecydowany wzrost kosztów).

23 Ocena liczebności w RDLP w Krośnie w zimie 2015 r. Jeleń (0,6-47,5/1000 ha ŁRH) Sarna (4,4-96,0/1000 ha ŁRH)

24 Dzik (0,1-12,0/1000 ha ŁRH) Ocena liczebności w RDLP w Krośnie w zimie 2015 r.

25 Ocena liczebności w RDLP w Krośnie w zimie 2015 r.

26 Wnioski Wyniki dla jelenia szlachetnego wydają się być bardzo wiarygodne, na co wskazują obliczenia statystyczne. Sugeruje to także duża ich zbieżność z wynikami pędzeń próbnych wykonanych w tym samym okresie w leśnych kompleksach promocyjnych (dane Dyrekcji Generalnej PGL LP). Wyniki uzyskane przy pomocy teledetekcji dla oceny liczebności mniejszych ssaków kopytnych: sarny i dzika wydają się być zaniżone. Skuteczność wykrycia sarny metodą teledetekcji na obszarach otwartych jest praktycznie równa 100%, jednak w warunkach leśnych, ze względu na niewielki rozmiar ciała, pewna część saren jest trudna do wykrycia. W odniesieniu do dzika metoda teledetekcji znacząco zaniża stan populacji jest to przede wszystkim wynikiem znikomej aktywności dziennej tych zwierząt i tendencji do przebywania w miejscach ukrytych i dobrze zamaskowanych.

27 Możliwość praktycznego wykorzystania metody dla celów gospodarki łowieckiej i leśnej Mocne strony niepodważalność i obiektywność wyników (dokumentacja obrazowa do wglądu!) oraz wykorzystanie zaawansowanego aparatu naukowo-technicznego bezinwazyjność badań możliwość prowadzenia badań w każdym, nawet bardzo trudnym lub z innego powodu niedostępnym terenie (bagna, trzcinowiska, młodniki, grodzenia) unikamy wielu czynników wpływających na wiarygodność metody pędzeń próbnych ( czynnik ludzki ) wysoka wydajność metody (rejestracja do ha kompleksu na dzień) relatywnie niskie koszty możliwość uzyskania wielu dodatkowych wskaźników populacyjnych

28 Możliwość praktycznego wykorzystania metody dla celów gospodarki łowieckiej i leśnej Słabsze strony ograniczenia związane głównie z czynnikami pogodowymi: - pokrywa śnieżna - odpowiednie warunki rejestracji - zapewnienie bezpieczeństwa lotu