Tom 4. Prawo rzeczowe. Pod redakcją Edwarda Gniewka. 3. wydanie

Transkrypt

1 Tom 4 Prawo rzeczowe Pod redakcją Edwarda Gniewka 3. wydanie

2 SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO Prawo rzeczowe Tom 4 3. wydanie

3 SYSTEM PRAWA PRYWATNEGO Prawo rzeczowe Tom 4 3. wydanie REDAKTOR NACZELNY SYSTEMU PRAWA PRYWATNEGO ZBIGNIEW RADWAŃSKI

4 Prawo rzeczowe Tom 4 3. wydanie Redaktor Prof. dr hab. Edward Gniewek Uniwersytet Wrocławski Autorzy prof. dr hab. Edward Gniewek Uniwersytet Wrocławski; prof. dr hab. Jacek Gołaczyński Uniwersytet Wrocławski; prof. dr hab. Krzysztof Pietrzykowski Uniwersytet Warszawski, sędzia Sądu Najwyższego; prof. dr hab. Jerzy Pisuliński Uniwersytet Jagielloński; dr hab. Zygmunt Truszkiewicz Uniwersytet Jagielloński; dr Kamil Zaradkiewicz Uniwersytet Warszawski WYDAWNICTWO C. H. BECK INSTYTUT NAUK PRAWNYCH PAN WARSZAWA 2012

5 Wydano we współpracy: z Instytutem Nauk Prawnych PAN w Warszawie Poszczególne części opracowali: Edward Gniewek rozdz. II, III, V Jacek Gołaczyński rozdz. VII Krzysztof Pietrzykowski rozdz. VI Jerzy Pisuliński rozdz. VIII Zygmunt Truszkiewicz rozdz. I Kamil Zaradkiewicz rozdz. IV Redakcja: Ewa Sadowska Wydawca: Agata Ponikowska Wydawnictwo C. H. Beck 2012 Wydawnictwo C. H. Beck Sp. z o.o. ul. Bonifraterska 17, Warszawa Skład i łamanie: Wydawnictwo C. H. Beck Druk i oprawa: Białostockie Zakłady Graficzne ISBN ISBN e-book

6 Przedmowa Wobec postępujących zmian ustawodawstwa oraz narastającego dorobku literatury i orzecznictwa, uwzględniając oczekiwania Czytelników, postanowiono przygotować kolejne, trzecie wydanie obu tomów Systemu Prawa Prywatnego obejmujących Prawo rzeczowe (tom 3 i 4). Niestety, od czasu poprzedniego wydania tomu 4. zmarł Pan dr Andrzej Cisek, Autor rozdziału poświęconego problematyce użytkowania wieczystego. W trzecim wydaniu opracowanie tego zagadnienia powierzono Panu dr. hab. Zygmuntowi Truszkiewiczowi. W obecnej wersji, w jednorodnym tematycznie tomie 4. Systemu Prawa Prywatnego zawarto jedynie problematykę praw na rzeczach cudzych, a więc prawa użytkowania wieczystego (rozdział I) oraz ograniczonych praw rzeczowych (rozdziały II VIII). Natomiast problematykę posiadania i ksiąg wieczystych oraz własności lokali przeniesiono do tomu 3. Publikowane dzieło składa się z opracowań sześciu Autorów. W ramach prac redakcyjnych unikano ingerencji merytorycznej w treść ich rozważań, a zatem wyłącznie Autorzy odpowiadają za prezentowane poglądy prawne. Publikacja uwzględnia stan prawny na dzień 1 października 2012 r. Wrocław, 1 października 2012 r. Prof. dr hab. Edward Gniewek V

7

8 Spis treści Przedmowa V Wykaz skrótów XIII Rozdział I. Użytkowanie wieczyste Geneza użytkowania wieczystego Zakres przedmiotowy i podmiotowy użytkowania wieczystego I. Zakres przedmiotowy II. Zakres podmiotowy Treść użytkowania wieczystego I. Uwagi wstępne II. Uprawnienie do korzystania z gruntu III. Rozporządzanie prawem Podstawowe obowiązki użytkownika wieczystego Konstrukcja prawna użytkowania wieczystego Czas trwania użytkowania wieczystego Charakter prawny użytkowania wieczystego Powstanie użytkowania wieczystego I. Umowa o oddanie gruntu w użytkowanie wieczyste II. Uwłaszczenie osób prawnych III. Powstanie użytkowania wieczystego w trybie rękojmi wiary publicznej ksiąg wieczystych IV. Problem zasiedzenia użytkowania wieczystego Wygaśnięcie użytkowania wieczystego Ochrona użytkowania wieczystego Przyszłość użytkowania wieczystego Rozdział II. Ograniczone prawa rzeczowe przepisy ogólne Ogólne określenie ograniczonych praw rzeczowych I. Pojęcie ograniczonych praw rzeczowych II. Katalog ograniczonych praw rzeczowych III. Klasyfikacja ograniczonych praw rzeczowych Regulacja prawna ograniczonych praw rzeczowych I. Znaczenie przepisów ogólnych II. Regulacja prawna poszczególnych praw rzeczowych uwagi ogólne Powstanie ograniczonych praw rzeczowych I. Ustanowienie ograniczonych praw rzeczowych II. Inne źródła ograniczonych praw rzeczowych Przeniesienie ograniczonych praw rzeczowych Pierwszeństwo ograniczonych praw rzeczowych I. Kolizja ograniczonych praw rzeczowych II. Pierwszeństwo praw wpisanych do księgi wieczystej III. Pierwszeństwo innych ograniczonych praw rzeczowych IV. Pierwszeństwo szczególne V. Zmiana pierwszeństwa Wygaśnięcie ograniczonych praw rzeczowych I. Zrzeczenie się prawa str. VII

9 VIII Spis treści II. Wygaśnięcie ograniczonych praw rzeczowych na skutek konfuzji III. Inne przyczyny wygaśnięcia ograniczonych praw rzeczowych Ochrona ograniczonych praw rzeczowych Rozdział III. Użytkowanie Ogólna charakterystyka użytkowania I. Pojęcie i funkcja społeczno-gospodarcza użytkowania II. Rodzaje użytkowania Generalna regulacja prawa użytkowania I. Ustanowienie użytkowania II. Przedmiot użytkowania III. Treść prawa użytkowania IV. Charakter prawa użytkowania V. Zobowiązania w stosunku użytkowania VI. Wykonywanie użytkowania VII. Wygaśnięcie użytkowania VIII. Użytkowanie praw Użytkowanie przez osoby fizyczne Użytkowanie przez rolnicze spółdzielnie produkcyjne I. Użytkowanie gruntów Skarbu Państwa II. Użytkowanie wkładów gruntowych członków spółdzielni Inne wypadki użytkowania Rozdział IV. Timesharing szczególny stosunek prawa rzeczowego Definicja i geneza instytucji I. Timesharing jako pojęcie z zakresu prawa cywilnego II. Cel gospodarczy i konstrukcje prawne Praktyka a rozwiązania normatywne ustawodawstw europejskich I. Konstrukcje w europejskich systemach prawnych II. Timesharing obligacyjny III. Timesharing własnościowy IV. Tak zwana wielopostaciowość timesharingu w praktyce a natura prawa podmiotowego Wymagania prawa europejskiego w zakresie ochrony konsumentów a regulacja cywilnoprawna I. Uwagi ogólne II. Podstawowe założenia w zakresie ochrony konsumentów III. Brak określenia charakteru prawnego timesharingu i konsekwencje dla państw członkowskich UE Konstrukcje i charakter prawny w świetle prawa polskiego I. Regulacja timeshare w ustawie z 2011 r II. Koncepcja timesharingu III. Konstrukcje prawne w świetle ustawodawstwa polskiego IV. Timesharing w prawie rzeczowym Rozdział V. Służebności Ogólne pojęcie, funkcja społeczno-gospodarcza, rodzaje służebności Istota służebności gruntowych Powstanie służebności gruntowych I. Uwagi ogólne II. Umowne ustanowienie służebności III. Zasiedzenie służebności gruntowych IV. Powstanie służebności na mocy orzeczenia sądowego V. Powstanie służebności na mocy decyzji administracyjnej

10 Spis treści 31. Treść i wykonywanie służebności gruntowych I. Uwagi ogólne II. Treść służebności czynnych III. Treść służebności biernych IV. Zakres i wykonywanie służebności V. Utrzymywanie urządzeń niezbędnych do wykonywania służebności VI. Zmiana treści, zakresu lub sposobu wykonywania służebności Skutki podziału nieruchomości Wygaśnięcie służebności gruntowych I. Przyczyny powszechne II. Wygaśnięcie służebności ex lege na skutek jej niewykonywania III. Wygaśnięcie służebności na mocy orzeczenia sądowego IV. Wygaśnięcie służebności w trybie decyzji administracyjnej Służebności osobiste I. Pojęcie i funkcja służebności osobistych II. Powstanie służebności osobistych III. Treść i wykonywanie służebności osobistych IV. Wygaśnięcie służebności osobistych Osobista służebność mieszkania I. Pojęcie, funkcja i charakter służebności mieszkania II. Treść i wykonywanie służebności mieszkania III. Domownicy uprawnionego z tytułu służebności mieszkania Służebność przesyłu I. Geneza instytucji II. Powstanie służebności przesyłu III. Treść i wykonywanie służebności przesyłu Rozdział VI. Prawa rzeczowe do lokali w spółdzielni mieszkaniowej Spółdzielnia mieszkaniowa I. Źródła prawa II. Pojęcie spółdzielni III. Pojęcie spółdzielni mieszkaniowej IV. Powstanie, przekształcenia organizacyjne i ustanie spółdzielni mieszkaniowej V. Statut spółdzielni mieszkaniowej VI. Organy spółdzielni mieszkaniowej VII. Członkostwo w spółdzielni mieszkaniowej Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu w spółdzielni mieszkaniowej I. Spółdzielcze prawa do lokali II. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu jako prawo rzeczowe ograniczone III. Powstanie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu IV. Przedmiot spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu V. Treść spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu VI. Związanie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu z członkostwem w spółdzielni VII. Przysługiwanie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu więcej niż jednej osobie VIII. Ochrona spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu IX. Wygaśnięcie spółdzielczego własnościowego prawa do lokalu X. Spółdzielcze własnościowe prawo do lokalu de lege ferenda Odrębna własność lokalu w spółdzielni mieszkaniowej I. Powstanie odrębnej własności lokalu II. Prawa i obowiązki właścicieli lokali IX

11 Spis treści X Rozdział VII. Prawo zastawu Zastaw w systemie rzeczowych zabezpieczeń wierzytelności I. Ogólna charakterystyka zabezpieczeń rzeczowych wierzytelności II. Podział zabezpieczeń rzeczowych Klasyfikacja zastawu I. Uwagi ogólne II. Źródło regulacji III. Przedmiot zastawu IV. Sposób powstania V. Posiadanie rzeczy przez zastawnika VI. Sposób zaspokojenia zastawnika Zastaw zwykły I. Uwagi ogólne II. Pojęcie zastawu na rzeczach ruchomych III. Charakter prawny IV. Powstanie zastawu zwykłego V. Wygaśnięcie zastawu zwykłego Zastaw zwykły na prawach I. Uwaga ogólna II. Powstanie zastawu na prawach III. Stosunki między dłużnikiem wierzytelności obciążonej zastawem a zastawcą i zastawnikiem IV. Zastaw finansowy Zastaw rejestrowy I. Uwagi ogólne II. Pojęcie III. Umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego IV. Wierzytelność zabezpieczona zastawem rejestrowym V. Treść umowy zastawu rejestrowego VI. Zastaw rejestrowy jako prawo akcesoryjne VII. Wpis do rejestru zastawów VIII. Przedmiot zastawu rejestrowego IX. Wygaśnięcie zastawu rejestrowego X. Przeniesienie zastawu rejestrowego Zastaw rejestrowy na prawach I. Przedmiot zastawu rejestrowego na prawach II. Umowa o ustanowienie zastawu rejestrowego na prawach Zastaw ustawowy I. Pojęcie II. Zastaw ustawowy a posiadanie (dzierżenie rzeczy obciążonej) III. Przedmiot zastawu ustawowego IV. Wierzytelność zabezpieczona zastawem ustawowym V. Skutki powstania zastawu ustawowego VI. Wygaśnięcie zastawu ustawowego Zastaw skarbowy I. Pojęcie II. Przedmiot III. Strony stosunku zastawu skarbowego IV. Skutki ustanowienia zastawu skarbowego V. Ustanowienie zastawu skarbowego VI. Wierzytelność zabezpieczona zastawem skarbowym Zaspokojenie wierzytelności zabezpieczonych zastawem I. Zaspokojenie wierzytelności w drodze sądowego postępowania egzekucyjnego

12 Spis treści II. Pozaegzekucyjne sposoby zaspokojenia wierzytelności z zastawu Rozdział VIII. Hipoteka Pojęcie hipoteki I. Pojęcie hipoteki II. Funkcja hipoteki III. Rodzaje hipotek IV. Dług gruntowy V. Kolizja zabezpieczeń Regulacja hipoteki w prawie polskim Treść hipoteki Wierzytelność zabezpieczona hipoteką I. Uwagi ogólne II. Zasada akcesoryjności hipoteki III. Zakres zabezpieczenia wierzytelności hipotecznej IV. Przeniesienie wierzytelności hipotecznej V. Zmiana treści wierzytelności hipotecznej VI. Zastąpienie wierzytelności hipotecznej inną wierzytelnością Przedmiot hipoteki I. Uwagi ogólne II. Zakres obciążenia III. Hipoteka na nieruchomości IV. Hipoteka na udziale we współwłasności V. Hipoteka na prawie użytkowania wieczystego VI. Hipoteka na spółdzielczym własnościowym prawie do lokalu VII. Hipoteka na wierzytelności hipotecznej Powstanie hipoteki I. Hipoteka umowna II. Hipoteka przymusowa III. Hipoteka ustawowa IV. Wpis hipoteki V. Znaczenie wpisu hipoteki w księdze wieczystej Hipoteka łączna I. Charakterystyka hipoteki łącznej II. Hipoteka łączna umowna III. Hipoteka łączna przymusowa IV. Hipoteka łączna powstająca z mocy prawa Hipoteka na wierzytelności hipotecznej Zaspokojenie wierzytelności hipotecznej I. Przesłanki zaspokojenia wierzytelności hipotecznej II. Dobrowolna spłata wierzytelności hipotecznej III. Zaspokojenie wierzytelności hipotecznej w postępowaniu egzekucyjnym sądowym IV. Zaspokojenie wierzytelności hipotecznej w postępowaniu egzekucyjnym w administracji V. Zaspokojenie wierzytelności w postępowaniu upadłościowym i naprawczym VI. Rozliczenia między ustanawiającymi zabezpieczenia w razie zaspokojenia wierzyciela hipotecznego Ochrona hipoteki Wygaśnięcie hipoteki I. Wygaśnięcie wierzytelności hipotecznej jako przyczyna wygaśnięcia hipoteki II. Wygaśnięcie hipoteki bez wygaśnięcia wierzytelności hipotecznej XI

13 Spis treści III. Rozporządzenie opróżnionym miejscem hipotecznym IV. Wykreślenie wygasłej hipoteki z księgi wieczystej Indeks rzeczowy XII

14 Wykaz skrótów 1. Źródła prawa AMWU ustawa z r. o gospodarowaniu niektórymi składnikami mienia Skarbu Państwa oraz o Agencji Mienia Wojskowego (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 163, poz ze zm.) BankHipU ustawa z r. o listach zastawnych i bankach hipotecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 99, poz. 919 ze zm.) dyrektywa 94/47/WE... dyrektywa 94/47/WE Parlamentu Europejskiego i Rady z r. w sprawie ochrony nabywców w odniesieniu do niektórych aspektów umów odnoszących się do nabywania praw do korzystania z nieruchomości w oznaczonym czasie (Dz.Urz. WE Nr L Nr 280, s. 83) dyrektywa 2008/122/WE dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/122/WE z r. w sprawie ochrony konsumentów w odniesieniu do niektórych aspektów umów timeshare, umów o długoterminowe produkty wakacyjne, umów odsprzedaży oraz wymiany (Dz.Urz. UE L Nr 33, s. 10) GospNierU ustawa z r. o gospodarce nieruchomościami (tekst jedn.: Dz.U z 2010 r. Nr 102, poz. 651 ze zm.) GospNierRSPU ustawa z r. o gospodarowaniu nieruchomościami rolnymi Skarbu Państwa (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 231, poz ze zm.) GospTerU ustawa z r. o gospodarce terenami w miastach i osiedlach (tekst jedn.: Dz.U. z 1969 r. Nr 22, poz. 159 ze zm.) GruntWarszD dekret z r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m.st. Warszawy (Dz.U. Nr 50, poz. 279) KC ustawa z r. Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 93 ze zm.) KC austr Kodeks cywilny austriacki z 1811 r. (ABGB Allgemeines Bürgerliches Gesetzbuch) KC belg Kodeks cywilny belgijski KC czes Kodeks cywilny czeski z 1964 r. (Občanský zákoník) KC franc Kodeks cywilny francuski z 1804 r. (Cc Code civil) KC grec Kodeks cywilny grecki KC hol Kodeks cywilny holenderski z 1992 r. (NBW Neujie Burgerlijk Wetboek) KC luks Kodeks cywilny Wielkiego Księstwa Luksemburga KC niem Kodeks cywilny niemiecki z r. (BGB Bürgerliches Gesetzbuch) KC szwajc Kodeks cywilny szwajcarski z 1912 r. (ZGB Schweizerisches Zivilgesetzbuch) KC węgier KC węgierski KC włos Kodeks cywilny włoski z 1942 r. KK ustawa z r. Kodeks karny (Dz.U. Nr 88, poz. 553 ze zm.) KKS ustawa z r. Kodeks karny skarbowy (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 111, poz. 765 ze zm.) KKW ustawa z r. Kodeks karny wykonawczy (Dz.U. Nr 90, poz. 557 ze zm.) KM ustawa z r. Kodeks morski (tekst jedn: Dz.U. z 2009 r. Nr 217, poz ze zm.) Konstytucja PRL..... Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (tekst jedn.: Dz.U. z 1976 r. Nr 7, poz. 36 ze zm.) XIII

15 XIV Wykaz skrótów Konstytucja RP Konstytucja Rzeczypospolitej Polskiej z r. (Dz.U. Nr 78, poz. 483 ze zm.) KPA ustawa z r. Kodeks postępowania administracyjnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) KPC ustawa z r. Kodeks postępowania cywilnego (Dz.U. Nr 43, poz. 296 ze zm.) KPC niem Kodeks postępowania cywilnego niemiecki z 1950 r. (Zivilprozessordnung) KRO ustawa z r. Kodeks rodzinny i opiekuńczy (tekst jedn. Dz.U. z 2012 r., poz. 788) KrRejSU ustawa z r. o Krajowym Rejestrze Sądowym (tekst jedn.: Dz.U. z 2007 r. Nr 168, poz ze zm.) KSH ustawa z r. Kodeks spółek handlowych (Dz.U. Nr 94, poz ze zm.) KsWieczSysInfR..... rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie zakładania i prowadzenia ksiąg wieczystych w systemie informatycznym 1575 KW ustawa z r. Kodeks wykroczeń (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 46, poz. 275 ze zm.) KWU ustawa z r. o księgach wieczystych i hipotece (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 124, poz ze zm.) KZ rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Kodeks zobowiązań (Dz.U. Nr 82, poz. 598 ze zm.) LasyU ustawa z r. o lasach (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. Nr 12, poz. 59 ze zm.) NabNierCU ustawa z r. o nabywaniu nieruchomości przez cudzoziemców (tekst jedn.: Dz.U. z 2004 r. Nr 167, poz ze zm.) NajLokU ustawa z r. o najmie lokali mieszkalnych i dodatkach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz.U. z 1998 r. Nr 120, poz. 787 ze zm.) ObligU ustawa z r. o obligacjach (tekst jedn.: Dz.U. z 2001 r. Nr 120, poz ze zm.) ObrIFinU ustawa r. o obrocie instrumentami finansowymi (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 211, poz ze zm.) OchrLokU ustawa z r. o ochronie praw lokatorów, mieszkaniowym zasobie gminy i o zmianie Kodeksu cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2005 r. Nr 31, poz. 266 ze zm.) OchrPrzyrU ustawa z r. o ochronie przyrody (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. Nr 151, poz ze zm.) OrdPU ustawa z r. Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 749 ze zm.) PBudMieszkU ustawa z r. o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 98, poz ze zm.) PortU ustawa z r. o portach i przystaniach morskich (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 33, poz. 179) PostEgzAdmU ustawa z r. o postępowaniu egzekucyjnym w administracji (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 1015) PrASC ustawa z r. Prawo o aktach stanu cywilnego (tekst jedn.: Dz.U. z 2011 r. Nr 212, poz. 1264) PrBank ustawa z r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2002 r. Nr 72, poz. 665 ze zm.) PrBank z 1989 r ustawa z r. Prawo bankowe (tekst jedn.: Dz.U. z 1992 r. Nr 72, poz. 359 ze zm.) PrBud ustawa z r. Prawo budowlane (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 243, poz ze zm.) PrGeolGórn ustawa z r. Prawo geologiczne i górnicze (Dz.U. Nr 163, poz. 981)

16 Wykaz skrótów PrGosp ustawa z r. Prawo działalności gospodarczej (Dz.U. Nr 101, poz ze zm.) PrNot ustawa z r. Prawo o notariacie (tekst jedn.: Dz.U. z 2008 r. Nr 189, poz ze zm.) ProwKsWieczR rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz.U. Nr 102, poz ze zm.) PrPrywM ustawa z r. Prawo prywatne międzynarodowe (Dz.U. Nr 80, poz. 432) PrPrzew ustawa z r. Prawo przewozowe (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 50, poz. 601 ze zm.) PrRzeczD dekret z r. Prawo rzeczowe (Dz.U. Nr 57, poz. 319 ze zm.) PrSpółdz ustawa z r. Prawo spółdzielcze (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 188, poz ze zm.) PrUp rozporządzenie Prezydenta Rzeczypospolitej z r. Prawo upadłościowe (tekst jedn.: Dz.U. z 1991 r. Nr 118, poz. 512 ze zm.) PrUpNapr ustawa z r. Prawo upadłościowe i naprawcze (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. Nr 175, poz ze zm.) PrZabudD dekret z r. o prawie zabudowy (Dz.U. Nr 50, poz. 280) PrzekszUWU ustawa z r. o przekształceniu prawa użytkowania wieczystego w prawo własności nieruchomości (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 83) PWKC ustawa z r. Przepisy wprowadzające Kodeks cywilny (Dz.U. Nr 16, poz. 94 ze zm.) PWKP ustawa z r. Przepisy wprowadzające Kodeks pracy (Dz.U. Nr 24, poz. 142 ze zm.) PWKRO ustawa z r. Przepisy wprowadzające Kodeks rodzinny i opiekuńczy (Dz.U. Nr 9, poz. 60) PWPrRzeczD dekret z r. Przepisy wprowadzające Prawo rzeczowe i Prawo o księgach wieczystych (Dz.U. Nr 57, poz. 321 ze zm.) RehabOsNiepU ustawy z r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych SpółdzMieszkU ustawa z r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2003 r. Nr 119, poz ze zm.) SpółdzU ustawa z r. o spółdzielniach (tekst jedn.: Dz.U. z 1950 r. Nr 25, poz. 232 ze zm.) SpółdzZwU ustawa z r. o spółdzielniach i ich związkach (Dz.U. Nr 12, poz. 61 ze zm.) SprzDomU ustawa z r. o sprzedaży przez Państwo domów mieszkalnych i działek budowlanych (Dz.U. Nr 31, poz. 132 ze zm.) Statut SCE rozporządzenie Rady (WE) Nr 1435/2003 z r. w sprawie statutu spółdzielni europejskiej (SCE) (Dz.Urz. UE. L 2003 Nr 207, s. 1) SwobGospU ustawa z r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn.: Dz.U. z 2010 r. Nr 220, poz ze zm.) SysUbSpołU ustawa z r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. Nr 205, poz ze zm.) TimeshareU ustawa z r. o timeshare (Dz.U. Nr 230, poz. 1370) TimeshareU z 2000 r.. ustawa z r. o ochronie nabywców prawa korzystania z budynku lub pomieszczenia mieszkalnego w oznaczonym czasie w każdym roku oraz o zmianie ustaw Kodeks cywilny, Kodeks wykroczeń i ustawy o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. Nr 74, poz. 855 ze zm.) UbezpSpRU ustawa z r. o ubezpieczeniu społecznym rolników (tekst jedn.: Dz.U. z 2008 r. Nr 50, poz. 291 ze zm.) UwłOsPrR rozporządzenie z r. Rady Ministrów w sprawie przepisów wykonawczych dotyczących uwłaszczenia osób prawnych nieruchomościami będącymi dotychczas w ich zarządzie lub użytkowaniu (Dz.U. Nr 23, poz. 120 ze zm.) XV

17 Wykaz skrótów VATU ustawa z r. o podatku od towarów i usług (tekst jedn.: Dz.U r. Nr 177, poz ze zm.) WłLokU ustawa z r. o własności lokali (tekst jedn.: Dz.U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) WywłNierU ustawa z r. o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (tekst jedn.: Dz.U. z 1991 r. Nr 30, poz. 127 ze zm.) ZabFinU ustawa z r. o niektórych zabezpieczeniach finansowych (tekst jedn.: Dz.U. z 2012 r. poz. 942) ZastRejU ustawa z r. o zastawie rejestrowym i rejestrze zastawów (tekst jedn.: Dz.U. z 2009 r. Nr 67, poz. 569 ze zm.) ZmKC z 1991 r ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz ustaw o księgach wieczystych i hipotece, Prawo spółdzielcze, Kodeks postępowania cywilnego, Prawo lokalowe (Dz.U. Nr 115, poz. 496) ZmKC z 2008 r ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks cywilny oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 116, poz. 731) ZmKPC z 2004 r..... ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 172, poz. 1804) ZmKPC z 2011 r..... ustawa z r. o zmianie ustawy Kodeks postępowania cywilnego oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 233, poz. 1381) ZmKWU z 2001 r.... ustawa z r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece, ustawy Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy Prawo o notariacie (Dz.U. Nr 63, poz. 635) ZmKWU z 2009 r.... ustawa z r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 131, poz. 1075) ZmPrSpółdz z 1994 r ustawa z r. o zmianie ustawy Prawo spółdzielcze oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 90, poz. 419 ze zm.) ZmSpółdzMieszkU z 2002 r ustawa z r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 240, poz ze zm.) ZmSpółdzMieszkU z 2005 r ustawa z r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 122, poz. 1024) ZmSpółdzMieszkU z 2007 r ustawa z r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 125, poz. 873 ze zm.) ZmSpółdzMieszkU z 2009 r ustawa z r. o zmianie ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. Nr 223, poz. 1779) ZmSpółdzMieszkU z 2011 r ustawa z r. o zmianie ustawy o niektórych formach popierania budownictwa mieszkaniowego oraz ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych (Dz.U. Nr 201, poz. 1180) ZmWywłNierU z 1990 r ustawa z r. o zmianie ustawy o gospodarce gruntami i wywłaszczaniu nieruchomości (Dz.U. Nr 79, poz. 464 ze zm.) 2. Organy orzekające NSA Naczelny Sąd Administracyjny NSA (7) Naczelny Sąd Administracyjny w składzie siedmiu sędziów SA Sąd Apelacyjny SN Sąd Najwyższy SN (7) Sąd Najwyższy w składzie siedmiu sędziów XVI

18 Wykaz skrótów TK Trybunał Konstytucyjny WSA Wojewódzki Sąd Administracyjny 3. Czasopisma i publikatory AUL Acta Universitatis Lodziensis AUMCS Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska AUWr Acta Universitatis Wratislaviensis BSN Biuletyn Sądu Najwyższego DPP Demokratyczny Przegląd Prawniczy Dz.U Dziennik Ustaw EP Edukacja Prawnicza GP Gazeta Prawna KPP Kwartalnik Prawa Prywatnego MoPrBank Monitor Prawa Bankowego M.P Monitor Polski MoP Monitor Prawniczy MoPod Monitor Podatkowy MoPr Monitor Prawa Pracy MoS Monitor Spółdzielczy MSiG Monitor Sądowy i Gospodarczy NP Nowe Prawo NPN Nowy Przegląd Notarialny ONSA Orzecznictwo Naczelnego Sądu Administracyjnego OSA w Katowicach... Orzecznictwo Sądu Apelacyjnego w Katowicach OSN Zbiór Orzeczeń Sądu Najwyższego. Orzeczenia Izby Cywilnej (w latach ), Orzecznictwo Sądu Najwyższego (w latach : Izby Cywilnej i Izby Karnej, w 1962 r.: Izby Cywilnej, w latach : Izby Cywilnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w latach : Izby Cywilnej i Administracyjnej oraz Izby Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w latach : Izby Cywilnej oraz Izby Administracyjnej, Pracy i Ubezpieczeń Społecznych, w 1995 r.: Izby Cywilnej) OSNPG Orzecznictwo Sądu Najwyższego Prokuratura Generalna OSP Orzecznictwo Sądów Polskich ( ), Orzecznictwo Sądów Polskich i Komisji Arbitrażowych ( ), Orzecznictwo Sądów Polskich (od 1990 r.) OTK Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego OTK-A Orzecznictwo Trybunału Konstytucyjnego Seria A Pal Palestra PB Prawo Bankowe PiP Państwo i Prawo PL Przegląd Legislacyjny PP Przegląd Podatkowy PPE Przegląd Prawa Egzekucyjnego Pr.Sp Prawo Spółek Prok. i Pr Prokuratura i Prawo PS Przegląd Sądowy PUG Przegląd Ustawodawstwa Gospodarczego R.Pr Radca Prawny Rej Rejent RPEiS Ruch Prawniczy, Ekonomiczny i Społeczny Rzeczp Rzeczpospolita SC Studia Cywilistyczne SI Studia Iuridia SIS Studia Iuridica Lublinensia XVII

19 Wykaz skrótów SKN Spółdzielczy Kwartalnik Naukowy SPP Studia Prawa Prywatnego ST Samorząd Terytorialny TPP Transformacje Prawa Prywatnego WSS Wrocławskie Studia Sądowe ZNIBPS Zeszyty Naukowe Instytutu Badania Prawa Sądowego ZNUJ Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Jagiellońskiego ZPUKSW Zeszyty Naukowe Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego 4. Piśmiennictwo Bieniek, Komentarz GospNierU, 2005 (2007, 2008, 2011)... Ustawa o gospodarce nieruchomościami (pod red. G. Bieńka), Warszawa 2005, 2007, 2008, 2011 Gersdorf, Ignatowicz, Prawo spółdzielcze, 1966 (1985) M. Gersdorf, J. Ignatowicz, Prawo spółdzielcze. Komentarz, Warszawa 1966, 1985 Gniewek, Komentarz... E. Gniewek, Kodeks cywilny. Księga druga. Własność i inne prawa rzeczowe. Komentarz, Kraków 2001 Gniewek, Komentarz KC, t. [ ] Kodeks cywilny (pod red. E. Gniewka), t. I i II, Warszawa 2004 Gniewek, Komentarz KC, 2006 (2008, 2011, 2012) Kodeks cywilny (pod red. E. Gniewka), Warszawa 2006, 2008, 2011, 2012 Gniewek, Prawo rzeczowe, 1999 (2004, 2006, 2008, 2010)... E. Gniewek, Prawo rzeczowe, Warszawa 1999, 2004, 2006, 2008, 2010 Grzybowski, Prawo rzeczowe, 1976 (1989) S. Grzybowski, Prawo cywilne. Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1976, 1989 Ignatowicz, Prawo rzeczowe 1976 (2000) J. Ignatowicz, Prawo rzeczowe, Warszawa 1976, 2000 Ignatowicz, Stefaniuk, Prawo rzeczowe, 2003 (2004, 2006, 2009)... J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo rzeczowe, Warszawa 2003, 2004, 2006, 2009 KC. Praktyczny komentarz, t. [ ] Kodeks cywilny. Praktyczny komentarz z orzecznictwem, t. I i II, Warszawa 2005 KC z Komentarzem, t. [ ] Kodeks cywilny z Komentarzem (pod red. J. Winiarza), t. I i II, Warszawa 1980, 1989 Kidyba, Komentarz KC, t. [ ].. Kodeks cywilny (pod red. A. Kidyby), t. II. Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 2009 Komentarz do KC, Ks. [ ], t. [ ] Komentarz do Kodeksu cywilnego, Księga I. Część ogólna, Warszawa 1988, 1999, 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2007, 2009, 2011; Księga II. XVIII

20 Wykaz skrótów Własność i inne prawa rzeczowe, Warszawa 1996, 1999, 2001, 2002, 2003, 2004, 2006, 2007, 2011; Księga III. Zobowiązania, t. I, Warszawa 1999, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2011; Księga III. Zobowiązania, t. II, Warszawa 1997, 1999, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2009, 2011; Księga IV. Spadki, Warszawa 1996, 1999, 2001, 2002, 2003, 2005, 2006, 2007, 2011 Komentarz GospNierU, 2009, J. Jaworski, A. Prusaczyk, A. Tułodziecki, M. Wolanin, Ustawa o gospodarce nieruchomościami. Komentarz, Warszawa 2009, 2011 Komentarz KC, t. [ ], Kodeks cywilny. Komentarz (pod red. Z. Resicha, J. Ignatowicza, J. Pietrzykowskiego, I. Bielskiego), t. I III, Warszawa 1972 Komentarz KC, t. [ ] Kodeks cywilny. Komentarz (pod red. K. Pietrzykowskiego), t. I, Warszawa 1997, 1999, 2002, 2004, 2005, 2008, 2011; t. II, Warszawa 1998, 2000, 2003, 2004, 2009, 2011 Nowakowski, Prawo rzeczowe..... Z. K. Nowakowski, Prawo rzeczowe. Zarys wykładu, Warszawa 1980 System, t. [ ] System Prawa Cywilnego, t. I, Ossolineum 1974, 1985; t. II, Ossolineum 1977; t. III, cz. 1, Ossolineum 1981; t. III, cz. 2 Ossolineum 1976; t. IV, Ossolineum 1986 System PrPryw, t. [ ] System Prawa Prywatnego, t. 1, Warszawa 2007, 2012; t. 2, Warszawa 2002, 2008; Suplement do t. 2, Warszawa 2004; t. 3, Warszawa 2003, 2007; t. 4, Warszawa 2005, 2007; t. 5, Warszawa 2006; t. 6, Warszawa 2009; Suplement do t. 6, Warszawa 2010; t. 7, Warszawa 2001, 2004, 2011; t. 8, Warszawa 2004, 2011; t. 9, Warszawa 2010; t. 10, Warszawa 2009; t. 11, Warszawa 2009; t. 12, Warszawa 2003, 2011; t. 13, Warszawa 2003, 2007; t. 14A, Warszawa 2012; t. 14B, Warszawa 2012; t. 16, Warszawa 2008; t. 17A, Warszawa 2010; t. 17B, Warszawa 2010; t. 18, Warszawa 2005, 2010; Suplement do t. 18, Warszawa 2006; t. 19, Warszawa 2006 Wasilkowski, Zarys J. Wasilkowski, Zarys prawa rzeczowego, Warszawa 1963 Wolter, Ignatowicz, Stefaniuk, Prawo cywilne, 1999 (2001)... A. Wolter, J. Ignatowicz, K. Stefaniuk, Prawo cywilne. Zarys części ogólnej, Warszawa 1999, Inne skróty ANR Agencja Nieruchomości Rolnych apr aprobująca art artykuł b były BGŻ Bank Gospodarki Żywnościowej BSiE Biuro Studiów i Ekspertyz (Kancelarii Sejmu) cyt cytowany d dawny DCFR Draft Common Frame of Reference FUS Fundusz Ubezpieczeń Społecznych ha hektar itd i tak dalej XIX