BANKI DANYCH PROFILI CENNE

Transkrypt

1 BANKI DANYCH PROFILI CENNE Czym s? banki danych profili? Banki danych profili (Profile Data Banks PDB) s? rozszerzonymi zbiorami profili nurkowych z opisem warunków i skutków. Aby stwierdzi? zgodno?? tabel, metrów i oprogramowania z wolnym modelem obliczeniowym, profile i rezultaty musz? by? koniecznie zestawione z parametrami modelowymi zgodnie z zasadami statystyki (pasowanie). Informacje na temat profili i ich efektów opu?ci?y niedawno Bank Danych (DB) i kilka z nich wartych jest omówienia. Pozosta?e z pewno?ci? b?d? rozwija? si? w pobny sposób. Waga banków danych wzrasta gwa?townie w sektorach technicznych i rekreacyjnych nie tylko z powodu informacji, które zawieraj?, lecz równie? ze wzgl?du na ich zastosowanie analizy ryzyka nurkowania i strajania modelu. Jednym z brze znanych banków danych jest zbiór DAN Project Dive Exploration (PDE). Projekt ten skupia si? na rekreacyjnym nurkowaniu z powietrzem lub mieszank? nitroxow?, lecz obecnie rozci?ga si? ju? na nurkowanie techniczne, z ró?nymi mieszankami gazowymi oraz nurkowanie dekompresyjne. W komputerach PDE rezyduje mniej wi?cej 87 tysi?cy profili z oko?o 97 przypadkami choroby dekompresyjnej (DCS), które mia?y miejsce podczas rekreacyjnego nurkowania z powietrzem lub mieszank? nitroxow?. Bank PDE zosta? uruchomiony w 1995 roku, pod kierownictwem Dicka Vanna i Petara Denoble. DAN Europa, pod kierownictwem Aleksandro Marroniego, po??czy?a si?y z DAN USA w??czaj?c si? PDE w roku Ich wysi?ek w Europie stanowi? koniec laboratorium bezpiecznego nurkowania - Dive Safe Lab (DSL). Zbiór danych DSL posiada w przybli?eniu 50 tysi?cy profili z 8 przypadkami DCS. Dla uproszczenia?ledzenia, zgrupowali?my razem bazy danych PDE i DSL w jednym DB, gdy? informacje mog? by??atwo wymieniane w ich komputerach. W po??czeniu, zbiór PDE i DSL posiada w przybli?eniu 137 tysi?cy profili z 105 przypadkami DCS. Cz?stotliwo?? wyst?powania choroby wynosi z grubsza 0,0008. S? to ogromne i wa?ne zbiory. Innym, bardziej nowym DB skoncentrowanym na nurkowaniu technicznym, z ró?nymi mieszankami gazowymi i nurkowaniu dekompresyjnym jest bank danych w Los Alamos National Laboratory (LANL DB). Zawiera on profili z 20 przypadkami DCS. Autorzy nale?? g?ównych osób odpowiedzialnych za w??czenie LANL DB online w pierwszych latach 21 wieku. Wi?kszo?? LANL DB opiera si? na danych uzyskanych z dzia?a? zespo?u C&C Dive Team na przestrzeni ostatnich 20 lat. W LANL DB, rzeczywista cz?stotliwo?? wyst?powania choroby wynosi 0,0069, tj. oko?o 10 razy wi?cej ni? w PDE. Mo?na by?o tego oczekiwa?, gdy? LANL DB obejmuje profile z mieszankami gazowymi i dekompresj?, prawpobnie bardziej ryzykownego nurkowania, z wi?ksz? ilo?ci? niewiamych. W obu przypadkach, zbiór danych jest tocz?cym si? dzie?em, a informacje o profilach mog? by? zaw??ane ich najprostszej postaci. Wi?kszo?? z nich pochodzi z danych pobieranych z komputerów nurkowych w zmiennych interwa?ach czasowych (3 5 sekund), a nast?pnie, dla przysz?ych analiz statystycznych, dane s? przetwarzane?atwiejszego w pos?ugiwaniu si?

2 formatu: 1. gaz denny/ppo2 (dalej w tek?cie i tabelach mix/ppo2), g??boko?? i czas (ekwiwalent fali prostok?tnej); 2. pr?dko?ci wynurzania si? i schodzenia; 3. mieszanki gazowe po?rednie (travel mix) i dekompresyjne/ppo2, g??boko?ci i czasy; 4. czas pobytu na powierzchni; 5. odst?p czasowy lotu samolotem; 6. wiek nurka, ci??ar, p?e? i powik?ania zdrowotne; 7. rezultaty oceniane od 1 5 (z?y brego); 8. czynniki?rowiskowe.(temperatura, pr?d, wiczno??, sprz?t) Ró?ne DB b?d? u?ywa? odmiany raportowanych danych, lecz dane powy?sze tycz? wi?kszo?ci baz. Dlaczego banki danych profili s? takie wa?ne? Przystanki s? w?a?ciwie jedn? z najwi?kszych trosk podczas nurkowania. G??boko?ci, czasy ekspozycji mieszanki gazów i ich zmiany, pr?dko?ci wynurzania i zanurzania, aparat oddechowy w uk?adzie otwartym (OC) i rebreathery (RB), p?ytkie lub g??bokie przystanki s? kilkoma z wielu opcji wyboru, którym nurkowie musz? stawi? czo?a. W zestawie takim istnieje niesko?czona ilo?? mo?liwo?ci bezpiecznego wyniesienia nurka na powierzchni?. Dlatego wa?nym staje si? pytanie o dane nurkowania. Wielu czuje,?e pasowanie modeli i danych z rzeczywistych nurkowa? wymagaj? informacji o ca?ym spektrum aktywno?ci nurkowania, im wi?cej tym lepiej, zamiast bezpo?rednich, lecz rozproszonych bada? klinicznych. Mimo, i? przeprowadzane badania pojedynczych profili s? z pewno?ci? wa?ne, zwykle trudno jest ekstrapolowa? wyniki wszystkich pozosta?ych przypadków, ze wzgl?du na mnogo?? ewentualnych zdarze? dla ró?ni?cych si? g??boko?ci, mieszanek gazowych, pr?dko?ci wynurzania, poziomów przystanków i kombinacji tego wszystkiego. Innymi s?owy, odizolowane testy s? trudne szybkiego po??czenia razem i dlatego, preferowane jest najszersze mo?liwe spektrum rezultatów z profili nurkowania. Ponadto, prawpobnie nie starczy?oby pieni?dzy ani czasu przebadania wszystkich stosownych mieszanek gazowych, interesuj?cych profili dekompresji we wszystkich sektorach nurkowania. Z tej samej przyczyny, centrum zainteresowania banków danych jest nurkowanie operacyjne, nie za? badania kliniczne. Inn? trosk? stanowi g??boki przystanek podczas nurkowania z systemem OC lub RB. Paradygmat p?ytkiego przystanku Haldana przetrwa? prawiek sto lat i wi?kszo?? zebranych przez lata danych odzwierciedla p?ytki przystanek jako centrum testowania i planowania nurkowania. Mimo, i? mo?na pokaza?,?e nurkowanie zarówno z p?ytkim przystankiem, jak i z przystankiem g??bokim mo?e by? przeprowadzane z tymi samymi poziomami wzgl?dnego ryzyka, nurkowanie z g??bszym przystankiem jest bardziej skuteczne czasowo (krótsze) ni? nurkowanie z p?ytkim przystankiem. W celu wype?nienia luki w danych o g??bokich przystankach, banki danych musz? zaanga?owa? si? w zbieranie wyników o profilach dla modeli z g??bokim przystankiem (pojawianie si? p?cherzyków) dla korelacji z modelami p?cherzykowymi przy danych o zarówno p?ytkich, jak i g??bokich przystankach. Przywo?anie tych modeli p?cherzykowych wymaga na ogó? g??bszego postoju dekompresyjnego ni? modele rozpuszczonego gazu (Haldane) i po??czenia w modele rozpuszczonego gazu w granicach niewielkiego, lub?adnego wzbudzania i wzrostu p?cherzyków.

3 Prawdziwym wyzwaniem jest korelacja danych o g??bokich przystankach dekompresyjnych, poniewa? pokazano,?e modele p?cherzykowe wykazuj? postoje na p?ytkich przystankach jako opcj? niezawodn?. Ale by odda?haldanowi sprawiedliwo??, musimy pami?ta?,?e on testowa? g??bokie przystanki 100 lat temu, ale z powodu wielu wa?nych powodów, nie zosta?y zawarte w jego wczesnych tabelach, ani w pó?niejszych tabelach tworzonych przez innych zgodnie z modelem gazu rozpuszczonego. Co znajduje si? w bankach danych profili? Oba DB przechowuj? wa?ne informacje o nurkowaniu w postaci sumarycznej. Specyficzne wpisy profili rozci?gaj? si? od nurkowania rekreacyjnego technicznego, z systemami OC RB, powietrza i mieszanek gazowych i nurkowania p?ytkiego i g??bokiego. Jest to wielki obszar. PDE i DSL s? skoncentrowane na nurkowaniu bezdekompresyjnym, podczas gdy LANL DB skupia si? na nurkowaniu z mieszankami gazowymi, systemami OC i RB i g??bokim nurkowaniu dekompresyjnym.oczywi?cie, w niektórych miejscach zapisy w bankach pokrywaj? si?. Project Dive Exploration (PDE) i Dive Safety Laboratory (DSL) PDE i DSL mie?ci w przybli?eniu 137 tysi?cy profili z 105 przypadkami DCS. Podstawowa wielko?? zapadalno?ci wynosi z grubsza p = 105/ = 0,0008, brze poni?ej 1%. Oba banki danych gromadz? dane o nurkowaniach i warunkach, a rezultaty wykorzystuje oceny DCS i czynników ryzyka. Jedno interesuj?ce badanie porównuje zagro?enie w 3 grupach nurkowania, mianowicie nurkowa? w wodach zimnych, ciep?ych i nurkowa? w komorach Marynarki Wojennej Stanów Zjednoczonych (USN). Wyniki zestawione s? w Tabeli 1. G?ównym celem uj?cia nurkowa? w komorach USN jest stworzenie jednego modelu kalibracji dla danych w ramach wszystkich 3 przypadków. Nurkowie USN byli równie? zanurzani i poddawani wysi?kowi. Tabela 1. Próbka trzech grup populacji Grupa nurkowa Nurkowania Przypadki DCS Zapadalno?? Ciep?a woda Zimna woda Komora USN Najwi?ksza ogólna ilo?? zdarze? wyst?pi?a u nurków wykonuj?cych spr??enia w komorach USN, a najni?sza u nurków ciep?owodnych. Lecz dla tej próbki 3 klas istnieje wi?cej informacji, ni? to ukazuj? rozleg?e analizy statystyczne. Mimo i?, zagro?enia nurkowania w komorze USN s? absolutnie i stosunkowo wy?sze, dalszy rozk?ad na zimnowodne w stosunku (tylko) zagro?e? w Scapa Flow pokazuje,?e zagro?enia w

4 Scapa Flow s? w?a?ciwie ni?sze w porównaniu zagro?e? w innych zimnych wodach. Scapa Flow znajduje si? w pobli?u pó?nocnego wybrze?a Szkocji w archipelagu Orkadów i jest historycznym cmentarzyskiem wraków z czasów si?gaj?cych Wikingów. Podczas pierwszej i drugiej wojny?wiatowej, Scapa Flow by?o baz? Royal Navy. Spekulowanie,?e d?ugie, dekompresyjne nurkowania umieszczaj?, ze wzgl?du na stres termiczny (niska temperatura), nurków USN w grupie wy?szego ryzyka ni? krótkie, bezdekompresyjne nurkowania w ciep?ych wodach brzmi wiarygodnie. A bardziej konkretnie, ni?sze zagro?enia nurków w Scapa Flow wynikaj? prawpobnie z szerokiego wykorzystywania suchych kombinezonów, przyczyniaj?c si? zmniejszenia utraty ciep?a, a zatem stresu termicznego. Wa?nym przekazem kolekcji SDL s? dane z ultrasonografów pplerowskich zebrane od rekreacyjnych nurków korzystaj?cych z powietrza, wykonuj?cych 2-3 minutowe przystanki na po?owie g??boko?ci, bez nara?ania na dekompresj?. Bennett i Marroni zanotowali minima Dopplera (zliczanie p?cherzyków) u nurków wykonuj?cych przystanki na po?owie g??boko?ci po nurkowaniu bliskim limitom bezdekompresyjnym podawanym przez stare tabele USN dla rozmaitych g??boko?ci. Równoleg?e analizy wykorzystuj?ce profile z LANL DB wykazuj? minimalizacj? ryzyka w tych samych ramach czasowych dla przystanku na po?owie g??boko?ci w modelach p?cherzykowych, lecz nie w modelach przesyconych. Wiczne jest to w Tabeli 2. Zagro?enie przesyceniem zwi?ksza si? monotonicznie z czasem g??bokiego przystanku. Chocia? stosunkowo niewielkie, ryzyko p?cherzyków osi?ga minimum mniej wi?cej w 2-3 min. przystanku na po?owie g??boko?ci, po nurkowaniu powietrznym bliskim limitom bezdekompresyjnym podawanym przez stare tabele USN. Reprezentuje to u?yteczn? symbioz? pomi?dzy DB SDL i LANL. Tabela 2. Minimalizacja zagro?e? Dopplera i p?cherzyków G??boko??/ czas (fsw/min) (m/min) Ryzyko p?cherzyków Ryzyko przesycenia Brak przystanku 1 min 2.5 min 4 min 1 min 2.5 min 4 min 80/40 24,4/ /30 27,4/ /25 30,5/ /20 33,5/

5 120/15 36,6/ /10 39,6/ We wszystkich przypadkach, ryzyko przesycenia jest wy?sze ni? ryzyko p?cherzyków, lecz wszystkie s? stosunkowo niewielkie. Nie jest to niespodziank?, gdy? limity bezdekompresyjne tabel USN od wielu lat by?y u?ywane bezpiecznie i pomy?lnie z g??bokimi przystankami bezpiecze?stwa oraz bez nich. Jednak, trzeba powiedzie?,?e wyniki bada? pplerowskich z pewno?ci? stanowi? now? obaw? dla wszystkich nurków i wi?kszo?? preferowa?aby nurkowa? wed?ug profili nurkowych, które j? minimalizuj?. Bank danych LANL Obecnie w LANL DB rezyduje profili. W archiwum danych istnieje 20 przypadków DCS. Podstawowa wielko?? zapadalno?ci na DCS wynosi z grubsza p = 20/2879 = 0,0069, poni?ej, lecz blisko 1%. Przechowywane profile tycz? g??boko?ci od 45,75 m 256 m s?upa wody, z wi?kszo?ci? powy?ej 107 m s?upa wody. Wszystkie dane wprowadzane LANL DB zawieraj? takie informacje jak autorów, tj., nurkowie, profile, a wyniki s? filtrowane. Sumaryczny rozk?ad danych wyst?pie? DCS (choroby dekompresyjnej) obejmuje nast?puj?ce: 1. Odwrócone profile g??bokiego nurkowania OC z nitroxem 5 wyst?pie? (3 DCS I, 2 DCS II) 2. G??bokie OC z nitroxem 3 wyst?pienia (2 DCS I, 1 DCS II) 3. Odwrócone profile g??bokiego OC z trimixem 2 wyst?pienia (1 DCS II, 1 DCS III) 4. G??bokie OC z trimixem 2 wyst?pienia (1 DCS I, 1 DCS III) 5. G??bokie OC z helioxem 2 wyst?pienia (2 DCS II) 6. G??bokie RB z nitroxem 2 wyst?pienia (1 DCS I, 1 DCS II) 7. G??bokie RB z trimixem 2 wyst?pienia (1 DCS I, 1 DCS III) 8. G??bokie RB z helioxem 2 wyst?pienia (1 DCS I, 1 DCS II) DCS I oznacza chorob? dekompresyjn? ko?czyn, DCS II tyczy choroby dekompresyjnej centralnego systemu nerwowego (CNS), a DCS III opisuje chorob? dekompresyjn? ucha wewn?trznego (wyst?puj?c? g?ównie przy mieszankach z helem). Zarówno DCS II, jak i DCS III s? bardzo powa?nymi schorzeniami, podczas gdy DCS I jest mniej traumatyczna. W ramach przeprowadzonej z grubsza klasyfikacji, g??bokie nurkowanie z nitroxem oznacza zakres poza 46 m s?upa wody, g??bokie nurkowanie z trimixem oznacza zakres poza 61 m s?upa wody, a g??bokie nurkowanie z helioxem oznacza zakres poza 76 m. Skrót OC oznacza uk?ad otwarty, podczas gdy RB oznacza aparat oddechowy o zamkni?tym obiegu (rebreather). Profile odwrócone s? woln? sekwencj? nurkowa?, w której obecne nurkowanie jest g??bsze od poprzedniego. Nitrox oznacza tlen wzbogacony mieszank? azotu (w??czaj?c powietrze), trimix oznacza mieszank? oddechow? azotu, helu i tlenu, a heliox jest mieszank? oddechow? helu i tlenu.?aden z przypadków trimixu lub helioxu anga?uj?cych wzbogacone mieszanki w wyst?pieniach DCS w nurkowaniach z systemami OC i RB nie tyczy? ci?nie? cz?stkowych tlenu podwy?szonych powy?ej 1,4 atm. Prze??czenia gazu azot-na-hel (ci??ki na lekki) wyst?puj?ce w 4 przypadkach, pogwa?ci?y wspó?czesne protoko?y ICD (kontrdyfuzja izobaryczna).

6 Kontrdyfuzja izobaryczna odnosi si? dwóch gazów oboj?tnych (zwykle azotu i helu) przemieszczaj?cych si? w tkankach i w krwi w przeciwnych kierunkach. Po zsumowaniu, ca?kowita pr??no?? gazu (ci?nienia cz?stkowe) mo?e prowadzi? zwi?kszonego przesycenia i prawpobie?stwa tworzenia si? p?cherzyków.?aden z zestawów nie narazi? ca?ego organizmu ani CNS (centralnego systemu nerwowego) na toksyczno?? tlenow? (oxtox). 20 przypadków pojawi?o si? po fakcie, w wyniku terapii cierpi?cego nurka w komorze hiperbarycznej. Profile pochodz? od?wiadczonych nurków, jak równie? z szerszego pola testowania zg?aszanego nas, starczane przez nurków u?ywaj?cych nadgarstkowych tabliczek z tabelami dekompresyjnymi, z komputerem jako urz?dzeniem zapasowym. Wi?kszo?? profili ciera nas w postaci danych bezpo?rednio pobranych z komputerów, a my przetwarzamy je wymaganego formatu. W przybli?eniu 88% wpisów LANL DB pochodzi z danych pobranych z komputerów. Dane s? stosunkowo gruboziarniste, utrudniaj?c utworzenie zwartych statystyk. Zapadalno?? na chorob? w ca?ym zestawie jest niewielka, rz?du 1% i mniejsza. Dok?adne poszeregowanie wed?ug g??boko?ci nie ma wi?kszego znaczenia, wi?c rozbili?my dane na kategorie gazów (nitrox, heliox, trimix), jak skategoryzowali?my wcze?niej. Tabela 3 wskazuje rozbicie. Tabela 3. Podsumowanie profilu gaz-dcs mieszanka Suma profili DCS Zapadalno?? OC nitrox RB nitrox all nitrox OC trimix RB trimix all trimix OC heliox RB heliox

7 all heliox RAZEM Ilo?? wyst?pie? DCS z nitroxem jest wy?sza, lecz statystycznie bez znaczenia w ramach tego sk?pego zestawu. Ostatni wpis tyczy, jak wspomniano uprzednio, wszystkich mieszanek. W powy?szym zestawieniu istnieje 35 przypadków drugoplanowych, tj., nie zdiagnozowano DCS, lecz nurek po wyj?ciu na powierzchni? czu? si??le. W takich przypadkach, wielu nie obci??a nurkowania wyst?pieniem DCS. Interesuj?ce jest równie? rozbicie profili z mieszanym gazem na przyrosty po 30,5 m s?upa wody, chocia? nie tworzymy dla tych profili statystyk zale?nych od g??boko?ci. Oczywistym jest,?e statystyczn? granic? zestawienia danych s? 152 m s?upa wody (lub pobna g??boko??). Jest to przyczyna, dla której ograniczyli?my zastosowania algorytmu LANL 165 metrów s?upa wody. Tabela 4. Podsumowanie profilu gaz-g??boko?? fsw (30 60 m) fsw (61 90 m) fsw ( m) fsw ( m) fsw ( m) 600+ fsw (ponad m) RAZEM OC nitrox RB nitrox OC trimix RB trimix

8 OC heliox RB heliox total Odpowiadaj?ce podsumowanie wyst?pie? DCS dla Tabeli 4 podano w Tabeli 5. Tabela 5. Podsumowanie DCS dla gazu-g??boko?ci fsw (30 60 to) fsw (61 90 m) fsw ( m) fsw ( m) fsw ( m) 600+ fsw (ponad m) OC nitrox RB nitrox OC trimix RB trimix OC heliox 2 2 RB heliox 1 2 RAZEM RAZEM Profile pochodz? wybiórczo z nurkowa? technicznych, zasadniczo na mieszankach gazowych, w rozszerzonym zakresie, nurkowania dekompresyjnego i ekstremalnego. Profile ze spo?eczno?ci nurkuj?cej rekreacyjnie nie s? uj?ta, o ile nie poci?ga?y one za sob? ekstremalnego wystawienia na powietrze lub nitrox (wiele kolejnych nurkowa?, g??bszych ni? 46 m s?upa wody, nurkowanie na wysoko?ci, itp.). Taka niewielka ilo?? utrudnia analiz? statystyczn? i zastosowali?my globalne podej?cie definiowania ryzyka, po pasowaniu modelu danych, wykorzystuj?c maksymalne prawpobie?stwo. Maksymalne prawpobie?stwo wpasowuje powi?zania bezpo?rednio dwuimiennej struktury prawpobie?stwa wyst?pienia DCS u nurków i lotników. Mamy nadziej?,?e kilka komentarzy wystarczy nakre?lenia z?o?onego procesu matematycznego stosowanego modelu i danych w czym? nazywanym maksymalnym prawpobie?stwem. Podej?cie jest szeroko u?ywane w ramach danych tycz?cych nurkowania. W jaki sposób analizujemy dane w bankach danych profili Do analizy ryzyka, danych musi by? u?yty i wpasowany estymator zagro?enia. Bardzo

9 popularne s? dwa, tj., funkcje ryzyka przesycenia i wzrostu p?cherzyków. S? one szczegó?owo obja?nione, na przyk?ad w publikacji Diving Physics With Bubble Mechanics And Decompression Theory (Fizyka nurkowania z mechanik? p?cherzyków i teoria dekompresji). Dla laika mo?na je podsumowa? nast?puj?co: estymator ryzyka przesycenia jako miar? ryzyka wykorzystuje ró?nic? pomi?dzy ca?kowit? pr??no?ci? gazu oboj?tnego oraz ci?nienia otaczaj?cego podzielon? przez ci?nienie otaczaj?ce; estymator zagro?enia p?cherzykami jako miar? ryzyka wykorzystuje pr?dko?? wzrostu p?cherzyków w czasie podzielon? przez pocz?tkow? obj?to?? p?cherzyków wywo?anych przez kompresj? dekompresj?. Wyra?enia matematyczne i zawarte tutaj wolne parametry s? nast?pnie pasowane danych w procesie maksymalnego prawpobie?stwa, które jest funkcj? prawpobie?stwa wszystkich profili nurkowania, a wyniki w ca?ym DB s? najlepiej jak to mo?liwe pasowane parametru i przestrzeni rezultatów. Do pasowania parametrów rezultatów niezb?dne s? bardzo szybkie komputery i zaawansowane oprogramowanie matematyczne. W przypadku banku danych LANL, najwi?ksze i najszybsze na?wiecie superkomputery w trybie przetwarzania równoleg?ego czyni? proces pasowania stosunkowo krótkim. W wielu badaniach, funkcja ryzyka przesyceniem nie koreluje brze z danymi z g??bokich przystanków, podczas gdy funkcja ryzyka p?cherzykowego pasuje brze zarówno przystanków g??bokich, jak i p?ytkich. Funkcja zagro?enia p?cherzykowego, któr? wykorzystujemy, wywodzi si? oczywi?cie z modelu p?cherzykowego LANL (RGBM), pozwalaj?c j? bezpieczne wykorzysta? w wielu sektorach nurkowania, w ró?nych zastosowaniach. Lecz nie od rzeczy jest zapami?tanie,?e nowoczesne modele p?cherzykowe mog?yby spe?nia? tak? sam? rol?, ogólnie porównywaln? modeli rozpuszczonego gazu. Dla celów uproszczenia, szacunki zagro?enia z estymatora ryzyka p?cherzyków i estymatora ryzyka przesycenia s? nazywane ryzykiem p?cherzykowym i ryzykiem przesycenia. Czego nauczyli?my si? z banków danych profili? Artyku? ten móg?by ci?gn?c si? ca?ymi stronami, lecz jako datkow? straw? dla umys?u, rozwa? ilo?? powi?zanych zbiorów DB. Project Dive Exploration (PDE) i Dive Safety Laboratory (DSL) Szeroka analiza danych PDE i DSL sugeruje: 1. modele nie zawsze ekstrapoluj? poza ich punkty kalibracji (danych); 2. techniki probabilistyczne zaprz?gni?te rzeczywistych modeli s? u?ytecznym sposobem szacowania ryzyka nurkowania; 3. warunki nurkowania (stresy?rowiskowe) mog? znacz?co wp?ywa? na ryzyko; 4. indeks masy cia?a (BMI) cz?sto koreluje z ryzykiem DCS, zw?aszcza u nurków starszych i z nadwag?; 5. charakterystyki osobowe, takie jak wiek, p?e? i poziom certyfikacji wp?ywaj? na prawpobie?stwo nurkowania ko?cz?cego si? chorob? lub?mierci?; 6. wiod?cymi przyczynami wypadków i?mierci podczas nurkowania s? utoni?cie, podtopienie, barotrauma podczas wynurzania i DCS; 7. jedynie 2% nurków rekreacyjnych wykorzystuje tabele planowania nurkowania, podczas gdy pozostali polegaj? na komputerach nurkowych; 8. w sektorze rekreacyjnym gwa?townie rozszerza si? nurkowanie z nitroxem. Bank danych LANL

10 Analiza profilu LANL DB przystanków ze wzgl?du na rozpuszczony gaz w porównaniu przystanków z obawy przed p?cherzykami, sugeruje szeroko,?e: 1. dane o g??bokich przystankach s? znacz?co ró?ne od danych zebranych w przesz?o?ci dla oceny nurkowania. W tych poprzednich danych bazowano g?ównie na poziomach przystanków nurka, mo?liwym nastawieniu podczas planowania nurkowania; 2. dane o g??bokim i p?ytkim przystanku wykazuj? takie samo ryzyko dla nurkowania nominalnego, p?ytkiego i bez przystanków, poniewa? modele p?cherzykowe i z rozpuszczonym gazem zbiegaj? si? w granicach bardzo ma?ego rozdzielenia faz; 3. je?eli analizy wykorzystywane s? tylko dane o p?ytszych przystankach, ryzyko rozpuszczonego gazu b?dzie wy?sze ni? to obliczone z danych dla g??bszego przystanku; 4. czysty tlen lub EAN80 s? standarwymi gazami dekompresyjnymi OC w strefie 7 m s?upa wody; 5. g??bokie przystanki s? standardem podczas nurkowania z mieszankami gazowymi, a wyst?pienia DCS nie istniej?. 6. nurkowie techniczni unikaj? g??bokiego prze??czania z mieszanki helowej na nitrox, zamiast tego zwi?kszana jest cz??? tlenu kosztem zmniejszenia cz??ci helu. 7. komputery nurkowe g??bokich przystanków s?u?? g?ównie jako zapas lub ratunek, podczas gdy planowania nurkowania z g??bokimi przystankami wykorzystywane s? tabele i oprogramowanie planowania nurkowania; 8. Zwi?kszenie wyst?pie? DCS przy nurkowaniu na mieszankach gazowych, dekompresyjnym i z g??bokimi przystankami nie istnieje, o ile stosuje si? tabele g??bokich przystanków, przyrz?dy i oprogramowanie; 9. zapadalno?? na DCS jest wy?sza przy nurkowaniu technicznym w porównaniu nurkowania rekreacyjnego, lecz nadal niewielka; 10. wykorzystanie rebreatherów w ró?nych sektorach nurkowania wzrasta; 11. nadgarstkowe komputery nurkowe posiadaj? procesory o pr?dko?ci pozwalaj?cej na pe?n? rozdzielczo?? dla nawet najbardziej rozleg?ych modeli p?cherzykowych; 12. dla modeli i danych koreluj?cych najwa?niejsze s? dane pochodz?ce z nurkowania technicznego; 13. nurkowie techniczni nie nurkuj? na powietrzu, zw?aszcza jako gazem dennym, z trimixem i helioxem stanowi?cymi mieszank? z wyboru. 14. wydane tabele g??bokich przystanków, oprogramowanie i przyrz?dy ciesz? si? szerokim i bezpiecznym wykorzystaniem w?ród nurków zawowych; 15. nurkowanie techniczne wzrasta skokowo, z odpowiadaj?cymi danymi st?pnymi z komputerów i zegarów przebywania na dnie. Podzi?kowania Dick Vann, Petar Denoble, Peter Bennett i Alessandro Marroni starczyli wielu informacji o PDE oraz DSL, i szczerze im dzi?kujemy za ich wk?ad i pomoc. Dzi?kujemy im równie? za w??czenie online pierwszego banku danych profili. Specjalne dzi?ki dla cz?onków zespo?u i pa?stwowego laboratorium w Los Alamos. Niewiarygodne instalacje komputerowe w LANL usprawniaj? rozpracowanie trudnych problemów. Dodatkowe podzi?kowania agencjom szkoleniowym (NAUI, ANDI, GUE, IDF, FDF), sprzedawcom przyrz?dów (Suunto, Mares, Dacor, HydroSpace, Atomic Aquatics, UTC, Plexus, Zeagle, Steam Machines) i stawcom oprogramowania (GAP, ABYSS, HydroSpace) za starczenie statystyk u?ytkowników oraz danych o zast?pach szkoleniowych RGBM, tabelach i zastosowaniach przyrz?dów.

11