Banki spółdzielcze na tle systemu finansowego w Polsce

Transkrypt

1

2 Banki spółdzielcze na tle systemu finansowego w Polsce 100% 90% 80% 70% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% Banki komercyjne Spółdzielcze Kasy Oszczdnociowo-Kredytowe Fundusze inwestycyjne Podmioty maklerskie Banki spółdzielcze Zakłady ubezpiecze Otwarte Fundusze Emerytalne Banki spółdzielcze s trwałym elementem polskiego systemu finansowego Ich oferta jest adresowana do tych samych grup klientów, co oferta banków komercyjnych i SKOK-ów. 2

3 mld zł Aktywa sektora bankowego 985,7 48,9 42,1 746,0 33,9 639,7 28,7 21,5 18,0 23,4 25,7 552,6 509,8 410,4 448,2 443,1 463,3 4,2 4,6 5,0 5,3 5,3 5,8 6,2 6,2 5,4 W latach aktywa banków spółdzielczych rosły szybciej ni aktywa banków komercyjnych. Jednak udział banków spółdzielczych w aktywach sektora bankowego wzrósł nieznacznie (5,4%). 56, Aktywa banków spółdzielczych - lewa o Aktywa banków komercyjnych - lewa o Udział BS-ów w aktywach sektora bankowego Tempo wzrostu - banki spółdzielcze - prawa o Tempo wzrostu - banki komercyjne - prawa o %

4 Liczba banków Placówki banków spółdzielczych Banki komercyjne - centrale Placówki banków komercyjnych Banki spółdzielcze - centrale Na skutek konsolidacji zmniejszyła si liczba banków spółdzielczych Procesowi konsolidacji towarzyszyła rozbudowa placówek bankowych 4

5 Sposoby denia do poprawy konkurencyjnoci sektora banków spółdzielczych: tworzenie i rozwój stron internetowych rozwój bankowoci elektronicznej kształtowanie oferty produktowej (np. wprowadzanie bezpłatnych rachunków bankowych) utworzenie spółdzielczej sieci bankomatów (zapewnienie dostpu klientom do bezpłatnych bankomatów na terenie całego kraju) wzrost liczby wydawanych kart płatniczych wspólna kampania reklamowa banków spółdzielczych, przygotowana przez banki zrzeszajce 5

6 Struktura aktywów 100% 3,5 0,5 0,7 0,4 4,7 2,9 6,7 4,0 3,8 3,7 3,2 4,2 2,7 3,0 5,3 5,0 2,8 2,4 6,6 0,0 0,0 0,0 3,5 3,6 3,6 21,9 17,8 18,1 20,9 17,1 80% 0,8 0,8 0,3 2,6 0,9 0,3 2,7 3,3 2,3 3,3 60% 53,1 56,1 56,0 45,7 52,9 46,3 53,1 40% 56,4 20% 30,1 28,1 28,8 19,0 19,7 14,9 15,8 9,3 0% 3,5 3,6 3,9 2,1 2,5 2,5 3,4 3, Banki komercyjne Banki spółdzielcze Sektor bankowy Inne Aktywa trwałe Papiery wartociowe Nalenoci z tytułu sprzeday papierów wartociowych z przyrzeczeniem odkupu Nalenoci od sektora instytucji rzdowych i samorzdowych Nalenoci od sektora niefinansowego Nalenoci od sektora finansowego Kasa oraz operacje z bankiem centralnym Tak jak w bankach komercyjnych, w aktywach banków spółdzielczych dominuj nalenoci od sektora niefinansowego. Wikszy udział ni w bankach komercyjnych maj nalenoci od sektora finansowego (lokaty w bankach zrzeszajcych). Papiery wartociowe stanowi natomiast niewielk cz aktywów banków spółdzielczych. 6

7 Jakonalenoci od sektora niefinansowego % 4,5 15,5 6,2 18, ,2 7,3 7,2 5,5 15,6 4,9 11,5 4,0 7,6 5,4 4,5 3,0 2, Udział nalenoci zagroonych od sektora niefnansowego - banki spółdzielcze Udział nalenoci zagroonych od sektora niefnansowego - banki komercyjne Banki spółdzielcze maj historycznie nisze wskaniki nalenoci zagroonych ni banki komercyjne. Ma na to wpływ lepsza znajomo kredytobiorców (rodowiska lokalne) przez banki spółdzielcze. Uwaga: Od stycznia 2004 r. obowizuj zmienione zasady klasyfikacji nalenoci i tworzenia rezerw celowych. Dlatego dane za 2004 r. nie mog by porównywane z danymi z lat poprzednich. Do wyliczenia tej relacji wykorzystano definicj nalenoci zagroonych dla banków stosujcych polskie standardy rachunkowoci, zaliczajc do tej grupy nalenoci poniej standardu, wtpliwe oraz stracone Banki stosujce MSSF jako nalenoci zagroone wykazuj te nalenoci, co do których stwierdzono obiektywne dowody utraty wartoci (zgodnie z MSR 39) i uznano je za nalenoci, które utraciły warto zgodnie z zasadami okrelonymi w MSR 39. 7

8 Wartodepozytów sektora niefinansowego mld zł 452,6 Banki komercyjne 41,5 Banki spółdzielcze 145,4 Banki komercyjne 3,7 Banki spółdzielcze 294,3 Banki komercyjne 36,5 Banki spółdzielcze Depozyty sektora niefinansowego Depozyty przedsibiorstw Depozyty gospodarstw domowych Udział banków spółdzielczych w wartoci depozytów zgromadzonych przez sektor bankowy od sektora niefinansowego wynosi 8,4% (grudzie 2008 r.), a od gospodarstw domowych 11% (od grudnia 2006 r. spadek o 0,9 pkt proc.). 8

9 Relacja kredytów do depozytów (sektor niefinansowy) Banki komercyjne 87,4% 104,5% 124,1% Banki spółdzielcze 70,6% 75,9% 77,2% W bankach spółdzielczych relacja kredytów do depozytów jest duo nisza ni w bankach komercyjnych Potencjał dalszego rozwoju akcji kredytowej w bankach spółdzielczych 9

10 25 20 Wynik finansowy netto mld zł % 222, ,9 15 0,7 0,5 0, ,9 0,5 11,6 10,2 35,7 8,7 5 0,3 0,3 35,8 3,9 0,4 30,3 33,9 12,7 6,7 4,3 2,1 7,2 17,4 13,6 19,7 0-2,8 2,0 4,1-21,1-1, ,4 Banki komercyjne - lewa o Banki spółdzielcze - lewa o Banki komercyjne, zmiana procentowa - prawa o Banki spółdzielcze, zmiana procentowa - prawa o Udział wyniku finansowego banków spółdzielczych w wyniku sektora bankowego wyniósł 6,2% (2008 r.). W 2007 r. i w 2008 r. banki spółdzielcze odnotowały wysze tempo wzrostu wyniku finansowego ni banki komercyjne. 10

11 Wskaniki rentownoci i efektywnoci (1) 1, ,7 19,6 22,7 1, ,5 17,2 22,9 1, ,4 14,5 23,1 1, ,6 17,6 20,8 1, ,8 17,118,3 0, ,2 5,4 12,2 0, ,6 5,2 18,2 1,01, ,8 19,4 1, ,8 14,5 % 22,8 0,0 5,0 10,0 15,0 20,0 25,0 ROE banki spółdzielcze ROA banki spółdzielcze ROE banki komercyjne ROA banki komercyjne W latach banki spółdzielcze osigały wysze wskaniki ROE i ROA ni banki komercyjne. W 2008 r. banki spółdzielcze osignły niszy wskanik zwrotu z kapitału (ROE), a wskanik zwrotu z aktywów (ROA) był niewiele wyszy ni w bankach komercyjnych. 11

12 Wskaniki rentownoci i efektywnoci (2) ,6 65,7 55,3 69,2 57,4 72,9 60,6 72,2 64,6 71,6 67,6 75,3 63,4 70,6 61,0 69,3 61,8 69,0 % C/I banki spółdzielcze C/I banki komercyjne Wyszy wskanik cost to income w bankach spółdzielczych wynika ze znacznie wyszego udziału kosztów pracy w kosztach działania (72,3% w 2008 r.) ni w bankach komercyjnych (54% w 2008 r.). 12

13 Współczynnik wypłacalnoci 18 % ,8 12,9 13,9 15,1 13,8 13,4 14,2 13,7 14,1 15,5 14,7 14,5 14,0 13,2 13,8 13,8 12,0 10, W spółczynnik wypłacalnoci - banki spółdzielcze W spółczynnik wypłacalnoci - banki kom ercyjne W bankach spółdzielczych współczynnik wypłacalnoci od lat utrzymuje si na wysokim poziomie (ok. 14%) W bankach komercyjnych w ostatnich latach obserwowany był istotny spadek tego współczynnika 13

14 Banki spółdzielcze realizujce programy postpowania naprawczego banki działajce banki realizujce programy postpowania naprawczego 14

15 Fundusze własne banków spółdzielczych 6 mld zł mln zł ,7 8, ,5 2,2 2,8 1,8 3,4 2,1 2,4 4,1 4,6 2,7 5,4 3,2 6,4 3,7 4,5 5, Fundusze własne banków spółdzielczych redni poziom funduszy własnych na 1 bank 15

16 Wymogi kapitałowe dotyczce funduszy własnych Traktat Akcesyjny - pkt 3 Załcznika XII (Dz.U. z 2004 r., nr 90, poz. 864) - Rzeczpospolita Polska zobowizała si do zapewnienia, aby od 1 stycznia 2007 r. kapitał własny banku spółdzielczego osignł równowarto 1 mln euro Prawo bankowe - art. 172 ust. 3 pkt 3 - banki spółdzielcze zostały zobowizane do zwikszenia sumy funduszy własnych do poziomu nie niszego ni równowarto 1 mln euro do dnia 31 grudnia 2010 r. Dla banków spółdzielczych wicy jest zapis zawarty w Załczniku XII do Traktatu Akcesyjnego, poniewa zgodnie z art. 91 ust. 3 Konstytucji RP (Dz.U. z 1997 r., nr 78, poz. 483) przyznaje pierwszestwo ratyfikowanej umowie midzynarodowej w przypadku kolizji z ustaw. 16

17 Wymogi kapitałowe dotyczce funduszy własnych Na koniec 2007 r. tylko 2 banki spółdzielcze nie spełniały wymogu posiadania funduszy własnych o równowartoci min. 1 mln euro. Z dniem r. uzyskały zgod na połczenie z innymi bankami spółdzielczymi Znaczne osłabienie kursu złotego w IV kw r. spowodowało, e na koniec 2008 r. około 80 banków nie spełniało wymogu posiadania min. 1 mln euro funduszy własnych W odniesieniu do wikszoci banków sposobem rozwizania tego problemu mogłoby by przeznaczenie zysków za 2008 r. na zwikszenie funduszy własnych, jednak 17

18 Wymogi kapitałowe dotyczce funduszy własnych wstrzymanie wypłat z zysku w celu zwikszenia funduszy własnych moe mie te odwrotny skutek, gdy moe prowadzi do wystpowania członków ze spółdzielni, a w konsekwencji do zmniejszenia funduszy własnych banków. Z wysokoci posiadanych funduszy własnych wie si take zakres terytorialny działania banku spółdzielczego 18

19 Podsumowanie Banki spółdzielcze w wikszym stopniu ni banki komercyjne pełni klasyczne funkcje banku gromadzc depozyty i udzielajc kredytów (rzadziej angauj si w porednictwo finansowe itp.) Banki spółdzielcze, majc mniejsze problemy z finansowaniem akcji kredytowej, nie musz jej ogranicza wskutek kryzysu na rynkach finansowych Utrzymanie akcji kredytowej na wysokim poziomie moe zwikszy udział banków spółdzielczych w rynku i tym samym wpłyn na wzrost ich wartoci 19

20 Zagroenia (1) Ograniczona skala działalnoci ze wzgldu na nisk baz kapitałow Z uwagi na słabsze zaplecze kapitałowe w porównaniu z bankami komercyjnymi, moliwoci organizowania procesów zarzdzania ryzykiem w bankach spółdzielczych s mniejsze Skutkuje to wystpowaniem trudnoci w odniesieniu do: tworzenia komitetów do zarzdzania poszczególnymi rodzajami ryzyka moliwoci rozdzielenia funkcji back-office i front-office szczegółowej kontroli sytuacji kredytobiorców pomiaru ryzyka płynnoci, ryzyka stopy procentowej i ryzyka operacyjnego (wykorzystywane systemy niewystarczajco wspieraj zarzdzanie tymi rodzajami ryzyka) 20

21 Zagroenia (2) Pogarszajca si opłacalno udzielania kredytów preferencyjnych (oprocentowanie depozytów, z których s finansowane kredyty, staje si wysze ni ustawowo regulowane oprocentowanie kredytów preferencyjnych) Potencjalna niech udziałowców do podwyszania wkładów w okresie spowolnienia gospodarczego 21

22 Szanse i wyzwania dla sektora banków spółdzielczych (1) Moliwy wzrost udziału w rynku usług bankowych Potrzeba rozwoju bankowoci elektronicznej jako czynnika redukcji kosztów operacyjnych oraz elementu konkurencji z bankami komercyjnymi w okresie spowolnienia gospodarczego Potrzeba dalszej poprawy konkurencyjnoci w zwizku z narastajc konkurencj ze strony SKOK-ów Potrzeba okrelenia roli banków zrzeszajcych Osignicie tzw. trzeciego progu kapitałowego (fundusze własne) kwestia zmian kursu złotego i zapisów traktatowych Potrzeba rozwoju usług bankowoci elektronicznej 22

23 Szanse i wyzwania dla sektora banków spółdzielczych (2) W okresie spowolnienia gospodarczego na skutek kryzysu na wiatowych rynkach finansowych: Uniknicie znacznego wzrostu kosztów finansowania dziki finansowaniu w oparciu o rodki z depozytów a nie na rynku midzybankowym Banki spółdzielcze mog oczekiwa, e pogarszanie si jakoci kredytów dotknie je w znacznie mniejszym stopniu ni banki komercyjne Migracja czci klientów banków komercyjnych do banków spółdzielczych na skutek zaostrzania kryteriów udzielania kredytów przez banki komercyjne; szansa na zwikszenie kredytowania (zwłaszcza dla małych i rednich przedsibiorstw) Wykorzystanie potencjału w obszarze finansowania z wykorzystaniem rodków unijnych 23