Wzi?te z Przewodnika medycznego nurkowania i podró?owania DAN 2006.

Transkrypt

1 Hipotermia Bez wzgl?du na to, czy nurkujecie w Antarktyce, w lodowatym pó?nocno-zachodnim Pacyfiku u wybrze?y USA lub w lokalnym jeziorze albo kamienio?omie, temperatur? czynicie jednym z elementów swojego planu nurkowania: Jak panuje temperatura powietrza ponad powierzchni? wody? Jaka jest temperatura wody? Czy wyst?puj? jakie? termokliny? Jak d?ugie b?dzie nurkowanie i na jak? g??boko??? Jaki wymagany jest stopie? zabezpieczenia przed panuj?cymi warunkami? Czy wystarczaj?cy b?dzie kombinezon sze?cio-milimetrowy? Zasadniczo, pytacie siebie: Jak bardzo si? wystudz? podczas tego nurkowania? Na pytanie to odpowiedzi udzielacie przez swój plan nurkowania. Hipotermia mo?e dotkn?? nawet podczas nurkowania tropikalnego je?eli zak?adacie cienki kombinezon lub ubiór p?ywacki i pozostajecie w zanurzeniu przez d?ugi czas. Wi?c czym dok?adnie jest hipotermia? Jak mo?na jej zapobiec? Jak nale?y sobie radzi?, przy znacznym wyzi?bieniu? Przeczytajcie. Wzi?te z Przewodnika medycznego nurkowania i podró?owania DAN Hipotermia jest stanem zmniejszonej temperatury wewn?trznej cia?a, zdefiniowanej jako temperatury poni?ej 95 F (35 C). Nara?enie na zimno skutkuje utrat? ciep?a z pr?dko?ci? zale?n? od kilku zmiennych, w??czaj?c: odzie? ochronn?; ró?nic? temperatury pomi?dzy skór? i otoczeniem; pojemno?ci cieplnej otoczenia (du?o wi?kszej dla wody ni? dla powietrza); struktury cia?a (tkanki bezt?uszczowej w stosunku do t?uszczowej oraz stosunku masy do powierzchni); oraz ruchów wiatru lub wody. Woda przewodzi ciep?o razy szybciej ni? powietrze. Nag?a ekspozycja na wod? zimniejsz? ni? 59 F (15 C), bez termicznego zabezpieczenia skutkuje reakcj? mimowolnego skurczu. Mo?e to spowodowa? inhalacj? wody i arytmi? serca. W takich przypadkach, reakcja zwykle trwa jedn? do dwóch minut, z wyj?tkowo szybkim oddechem. Gdy to si? zdarzy, osoba hipotermiczna mo?e do?wiadczy? bólu i mentalnej dezorientacji, prowadz?cych do strachu i paniki. Ochrona termiczna poprzez kombinezon mokry lub suchy albo innego typu kombinezon ratunkowy znacz?co zmniejsza bezpo?rednie skutki, lecz utrata ciep?a b?dzie z czasem nadal wyst?powa?a. P?ywanie mo?e nie pomóc. Produkcja ciep?a jest zwi?kszana przez wysi?ek lub dr?enie, lecz u osób z niewielkim zabezpieczeniem termicznym lub z jego brakiem, p?ywanie zwi?ksza wyeksponowan? powierzchni? i pr?dko?? przekazywania ciep?a do wody. Na ogó?, p?ywanie mo?e pomóc utrzyma? temperatur? g??bi cia?a w wodzie cieplejszej ni? 75 F (24 C). W zimniejszej wodzie temperatura g??bi cia?a nurków niezabezpieczonych spada, skutkuj?c niezdolno?ci? kontynuowania p?ywania (znan? jako swimming failure - zaniechanie p?ywania). Co w przypadku, gdy znajdujesz si? na g??bokich wodach?

2 Osoby zanurzone bez zabezpieczenia w zimnej wodzie powinny pozostawa? nieruchomo, utrzymuj?c pozycj? minimalizuj?c? wyeksponowan? powierzchni? cia?a. (Uwaga:?atwiej jest to uzyska? dzi?ki pewnym rodzajom ratunkowych?rodków p?ywaj?cych.)?ci?gni?cie kolan razem i przyci?gni?cie w kierunku klatki piersiowej pozycji unikania utraty ciep?a lub pozycji HELP (pomocy, tutaj jako skrót od heat-e scape-lessening position ) albo ratunkowej zapewnia lepsz? ochron? obszarów wysokiej utraty ciep?a pach, pachwin, przodu klatki piersiowej, brzucha i ud. Hipotermia mo?e równie? wyst?pi? w stosunkowo ciep?ych lub nawet tropikalnych wodach, jako wynik powolnego wystudzania cia?a. Bez termicznej ochrony, mo?e to nast?pi? w wodach o temperaturze F (29-33 C). Przez pewien czas nurek mo?e nie by??wiadomy powolnego unikania ciep?a. Nast?pstwem s? ogólne objawy (zauwa?alne oznaki) i symptomy (subiektywne, oznaki niezauwa?alne) hipotermii. Radzenie sobie z hipotermi? Hipotermia mo?e by??agodna, z niewielkim zagro?eniem dla osoby lub mo?e by? powa?na, z mo?liwo?ci? zgonu. Je?eli masz przekonanie,?e radzisz sobie z hipotermi? samodzielnie, mo?esz u?y? rozmaitych strategii przywracania ciep?oty cia?a; s? one zale?ne od stopnia urazu hipotermicznego, poziomu?wiadomo?ci ofiary, natury innych urazów oraz dost?pno?ci?rodków i dodatkowej pomocy medycznej. Osoba z?agodn? hipotermi? b?dzie?wiadoma, przytomnie rozmawiaj?ca, skar??c si? na zimno i prawdopodobnie dr??ca. Zak?adaj?c,?e nie ma ona innych urazów, osob? z?agodn? hipotermi? mo?na rozgrza? przy pomocy rozmaitych technik pasywnych i aktywnych. Zdj?? mokr? odzie? i zast?pi? j? such? wewn?trzn? warstw? izoluj?c? oraz zewn?trzn? nieprzepuszczaj?ca wiatru, tam gdzie to mo?liwe w??cznie z g?ow?. Dreszcze w tym punkcie dostarcz? skutecznego rozgrzewania. Osoby, które dobrze si? czuj?, gdy mog? jeszcze?wiczy?, zwi?ksz? pr?dko?? rozgrzewania przez tego typu ruchy.?wiczenie przej?ciowo zwi?kszy wtórne obni?enie temperatury wewn?trznej tzw. afterdrop, kontynuowane obni?anie temperatury wn?trza cia?a po usuni?ciu z zimnego?rodowiska lecz w wi?kszo?ci przypadków?agodnej hipotermii nie powinno to stanowi? problemu. W pe?ni?wiadome i wspó?pracuj?ce osoby z hipotermi? mog? otrzyma? ciep?e p?yny do picia. Dostarczy to pomijalnych ilo?ci ciep?a, lecz pomo?e skorygowa? nieuniknione odwodnienie i zapewni poczucie komfortu. U?ywa? mo?na wi?kszo?ci napojów, lecz nale?y unika? alkoholu: mo?e on pogorszy??wiadomo?? i przyczyni? si? do odwodnienia oraz nieprawid?owego rozszerzenia naczy? krwiono?nych. Mo?e równie? pomóc lekka zak?ska. Po?ywienie pomaga zwi?kszy? rezerwy kaloryczne osobnika. Osoba z umiarkowan? hipotermi? b?dzie przytomna, lecz mo?e by? splatana, apatyczna lub niech?tna do wspó?pracy i mo?e mie? trudno?ci z mówieniem. Umiarkowana hipotermia wymaga ostro?no?ci, poniewa? uraz ten mo?e prowadzi? do arytmii sercowej. Maj?c na wzgl?dzie wszystkie mo?liwo?ci, zastoso wa? delikatne obchodzenie si? i aktywne techniki, takie jak ogrzewane koce, ogrzewanie nadmuchiwaniem ciep?ego powietrza oraz oddychanie ogrzanym i nawilgoconym powietrzem. U osoby z umiarkowan? hipotermi? nie jest zalecany wysi?ek fizyczny. Fizyczna koordynacja prawdopodobnie b?dzie pogorszona i wysi?ek w tym miejscu mo?e zwi?kszy? potencja? wtórnego obni?enia temperatury wewn?trznej. Gdy to wyst?pi, spadek taki mo?e zwi?kszy? ryzyko zapa?ci fizjologicznej, obserwowanej czasami podczas lub wkrótce po wyratowaniu z zanurzenia (zwanej

3 zapa?ci? oko?o ratunkow? lub zapa?ci? po zanurzeniu). Z osobami hipotermicznymi nale?y obchodzi? si? delikatnie, w??czaj?c utrzymywanie ich w spoczynku, na plecach i w ca?kowitym bezruchu; zmniejsza to niebezpiecze?stwo zapa?ci. Nale?y zachowa? czujno?? i u?ywa? najbardziej skutecznych posiadanych alternatyw rozgrzewania. Zadba? o izolowanie poszkodowanych osób od pod?o?a i otoczenia, nawet gdy nie zg?aszaj? one takiej potrzeby. Inn? dobr? opcj? dla osób z umiarkowan? hipotermi? jest k?piel w gor?cej wodzie. Jednak?e, b?dziesz potrzebowa? zapewni? fizyczne wsparcie podczas przenoszenia i zanurzania. Pocz?tkowa temperatura zanurzenia powinna by? letnia, zdecydowanie nie wi?cej ni? 105 F (40 C), aby unikn?? wra?enia parzenia, którego mo?e do?wiadczy? poszkodowany. Po zanurzeniu, temperatur? wody mo?na stopniowo zwi?ksza?, lecz nie powy?ej 113 F (45 C), aby unikn?? poparze?. Je?eli gor?ca woda nie jest dost?pna, wzmocni? odzie? izoluj?c? pakietami chemicznymi (hot packi) lub elektrycznymi podk?adkami. Aby unikn?? oparze?, nigdy nie wolno przyk?ada? ich bezpo?rednio do skóry. Osoba z powa?n? hipotermi? mo?e by? nie?wiadoma, z wolnym rytmem bicia serca i powolnym oddechem, lub nawet mo?e wydawa? si? martw?, bez wykrywanego t?tna. Poszuka? uwa?nie oznak?ycia, takich jak oddychanie, ruchy lub puls w pachwinie albo na szyi, w pobli?u t?tnicy szyjnej. Ocenia? oddech i sprawdza? puls przez okres co najmniej jednej minuty, aby potwierdzi? zatrzymanie oddychania lub brak t?tna, co wymaga resuscytacji kr??eniowo-oddechowej. Je?eli wyst?puje oddychanie lub bicie serca, zewn?trzny masa? serca (uciskanie klatki piersiowej) nie jest wymagany. Je?eli obserwowane jest oddychanie lub ruchy, wówczas serce poszkodowanego bije, nawet je?eli odbywa si? to bardzo powoli. Z tego wzgl?du, zasadnicze znaczenie ma po?wi?cenie wystarczaj?cego czasu na kontrol? spontanicznego pulsu. Przy nie?wiadomych osobach z hipotermi?, g?ównymi celami jest utrzymanie odpowiedniego ci?nienia krwi i oddychania oraz zapobie?enie dalszej utracie ciep?a. Je?eli pr?dko?? oddychania wynosi sze??, lub mniej, oddechów na minut?, wówczas nale?y rozpocz?? bardzo delikatne sztuczne oddychanie metod? usta-usta, wykonywane z niewielk? pr?dko?ci?. Powa?na hipotermia pozostawia poszkodowanego niewra?liwym na zatrzymanie akcji serca. Nale?y obchodzi? si? bardzo delikatnie pozycja na wznak, w pe?ni wsparta, brak aktywno?ci fizycznej i, aby ratowa? osoby z powa?n? hipotermi?, wymagane s? agresywne (a cz?sto inwazyjne) strategie rozgrzewania. W takich przypadkach szczególnie wra?liwe jest serce: Powa?ne zimno mo?e prowadzi? do arytmii sercowych, lecz zbyt agresywne rozgrzewanie mo?e równie? je wyzwoli?. W wi?kszo?ci przypadków powa?nej hipotermii, pierwsze?stwo nad wysi?kami rozgrzewania bierze utrzyma nie podstawowych funkcji?yciowych.?mier? na skutek zanurzenia w zimnej wodzie zwykle wynika z utraty?wiadomo?ci a nast?pnie utoni?cia. Je?eli toni?cie poprzedza hipotermi?, wówczas pomy?lna resuscytacja jest ma?o prawdopodobna. Je?eli nie ma oznak?ycia, nale?y rozpocz?? resuscytacj? i poczyni? starania w celu ratunkowego transportu do najbli?szej placówki medycznej. Przeprowadzenie rozgrzania osoby z powa?n? hipotermi? jest prawie niemo?liwe do przeprowadzenia w terenie. Jednak?e, nale?y chroni? j? przed dalsz? utrat? ciep?a. Gdy wymagana jest resuscytacja, powinna ona by? kontynuowana, je?eli mo?liwe, a? do przybycia pomocy medycznej. Zdarzaj? si? przypadki pomy?lnej reanimacji (o?ywienia) po przed?u?aj?cej si? resuscytacji, z powodu ochronnego wp?ywu hipotermii. Perspektywy s? s?abe dla doros?ych, których temperatura wewn?trzna spad?a poni?ej 82 F

4 (28 C), które przebywa?y w zanurzeniu ponad 50 minut, maj? urazy zagra?aj?ce?yciu lub znajduj? si? dalej ni? cztery godziny od ostatecznej opieki lekarskiej. Chocia? poszkodowane osoby mog? wydawa? si? klinicznie martwymi, ze wzgl?du na wyra?ne zaznaczaj?cy si? kryzys funkcji mózgowych lub sercowo-naczyniowych, mo?liwa, je?eli nie niezwyk?a, jest pe?na reanimacja z nienaruszonymi funkcjami neurologicznymi. Co robi?? Przy osobie w hipotermii, mo?na przerwa? resuscytacj? tylko, je?eli: Osoba jest resuscytowana pomy?lnie. Ratownicy s? zbyt zm?czeni, aby kontynuowa?. Osoba jest ca?kowicie rozgrzana a nadal pozostaje oboj?tna na prawid?owo stosowan? resuscytacj?. Na scen? wkracza osoba przeszkolona i wykwalifikowana medycznie a po sprawdzeniu og?asza,?e poszkodowany jest martwy. Wypadek podczas zanurzenia w zimnej wodzie CO ROBI? Oceni? ABC drogi oddechowe, oddychanie i kr??enie u poszkodowanej osoby. Je?eli wymagana jest resuscytacja, kontynuowa? do przybycia medycznej s?u?by pomocy dora?nej Podawa? mo?liwie du?e ilo?ci tlenu. Okre?li? przyczyn? zanurzenia. Je?eli istnieje podejrzenie urazu, nale?y podeprze? i unieruchomi? szyj?. Przygotowa? transport do placówki opieki zdrowotnej. Zapobiec dalszej utracie ciep?a. W razie potrzeby rozgrza?. NIE ROBI? Nie ryzykowa? swoim?yciem w próbach ratowania Nie przerywa? niepotrzebnie resuscytacji Zapobieganie Zapobieganie hipotermii wymaga przygotowania. Nurek musi rozumie? u?ycie ubioru ochronnego dla zachowania ciep?oty cia?a i kontrolowa? utrat? ciep?a. Wi?kszo?? nurków skorzysta z za?o?enia zabezpieczenia termicznego w wodach zimniejszych ni? 80 F (27 C). Znacz?cego stresu termicznego mo?na oczekiwa? w wodzie zimniejszej ni? 75 F (24 C). Aby bezpiecznie nurkowa? w wodach ch?odnych lub zimnych, nurkowie powinni zadba? o posiadanie odpowiedniego sprz?tu zabezpieczaj?cego i do?wiadczenia. Nie pozwoli?, aby zimno utrzymywa?o si? po wyj?ciu z wody. By? na nie przygotowanym. Oznaki i objawy hipotermii?agodna HI POTERMIA

5 (temperatura wn?trza cia?a F / C) Zwi?kszona szybko?? pracy serca Pogorszona koordynacja Nieprzyjemne zimno Pogorszona zdolno?? koncentracji Dr?enie Introwersja/ nieuwaga Zmniejszona aktywno?? motoryczna Zm?czenie UMI ARK OWANA HI POTERMIA (temperatura wn?trza cia?a F / C) Zwi?kszaj?ca si? utrata koordynacji mi??niowej Potykaj?cy si? krok Niewyra?na mowa Spl?tanie Amnezja Dreszcze zwalniaj? lub ustaj? Os?abienie Senno?? Halucynacje POWA?NA HI POTERMIA (temperatura wn?trza cia?a poni?ej 82 F / 28 C) Niezdolno?? wykonywania polece? Zmniejszona szybko?? pracy serca Niezdolno?? do chodzenia Utrata?wiadomo?ci P?ytsze oddychanie Brak dreszczy Rozszerzone?renice Obni?one ci?nienie krwi Pozory?mierci Sztywno?? mi??ni