ZABURZENIA ROZWOJOWE: ZESPÓŁ FAS I IN. ZESPÓŁ ASPERGERA
|
|
- Judyta Nowakowska
- 8 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 ZABURZENIA ROZWOJOWE: ZESPÓŁ FAS I IN. ZESPÓŁ ASPERGERA Opracowała: Monika Haligowska
2 Alkoholowy Zespół Płodowy - Fetal Alcohol Syndrome (FAS)
3 FAS zaliczany jest do grupy fizycznych i umysłowych zaburzeń wrodzonych spowodowanych piciem alkoholu przez kobietę w ciąży.
4 Picie alkoholu przez kobietę w ciąży może mieć dramatyczne konsekwencje dla rozwijającego się płodu, tj. może w sposób trwały uszkodzić ośrodkowy układ nerwowy, co w późniejszym życiu skutkuje pojawieniem się nieodwracalnych zaburzeń intelektualnych i emocjonalnych.
5 Narażenie płodu na działanie alkoholu może spowodować ukrytą niepełnosprawność, która ujawniać będzie się w zachowaniach dziecka. Wiele dzieci ma uszkodzony mózg i nie ujawnia żadnych dysmorfologicznych objawów, charakterystycznych dla pełnoobjawowego FAS, co powoduje, że nie są traktowane jak osoby zaburzone.
6 Nie istnieje bezpieczna dawka alkoholu dla płodu, jaką może spożyć kobieta w ciąży. Nawet najmniejsza i jednorazowa dawka alkoholu może zakłócić rozwój dziecka. Konsekwencje spożywania alkoholu w czasie ciąży są groźniejsze dla płodu niż inne substancje odurzające, takie jak marihuana, heroina i kokaina.
7 Ocenia się, że w Polsce wskaźnik występowania FAS może wynosić 1-3 na 1000 urodzeń. Częstość występowania FAS w USA waha się w granicach 4 3,5/1000 urodzeń, a w Europie 1,7 3,3/1000 urodzeń.
8 Kryteria diagnostyczne pełnoobjawowego Zespołu FAS: opóźniony wzrost przed i po urodzeniu; stałe uszkodzenie mózgu, którego skutkiem są zaburzenia neurologiczne, opóźniony rozwój, osłabienie intelektu, zaburzenia zachowania i uczenia się; charakterystyczne rysy twarzy: małe oczodoły, krótki nos, płaska twarzoczaszka, wąska górna warga, mała szczęka; spożywanie alkoholu przez matkę w czasie ciąży.
9 WADY FIZYCZNE DEFORMACJE TWARZY U DZIECKA Z FAS
10 W przypadku występowania wszystkich czterech kryteriów diagnozowany jest pełnoobjawowy Płodowy Zespół Alkoholowy FAS. W przypadku występowania niektórych tylko kryteriów diagnozowany jest: płodowy efekt alkoholowy FAE (Fetal Alcohol Effect), poalkoholowe zaburzenia rozwoju układu nerwowego ARND (Alcohol Related Neurodevelopmental Disorder), poalkoholowe środowisko dla rozwoju płodu FARC (Fetal Alcohol Related Conditions), poalkoholowy defekt urodzeniowy - ARBD (Alcohol Related Birth Defects).
11 OBJAWY FAS/ FAE FIZYCZNE (SOMATYCZNE): Opóźnienie wzrostu: - niska waga urodzeniowa; - niski wzrost i waga w porównaniu z rówieśnikami; - mała głowa w stosunku do wieku; - opóźniony rozwój. Zniekształcenie twarzy (cechy dysmorficzne): - krótkie szpary powiekowe; - opadające powieki (jedna lub obydwie); - szeroko rozstawione oczy; krótkowzroczność; zez; - krótki zadarty nos; szeroka nasada nosa; - wygładzona skóra między nosem a górną wargą (brak rynienki ); cienka górna warga; - płaska środkowa część twarzy; mała, słabo rozwinięta żuchwa (małożuchwie).
12 OBJAWY FAS/ FAE Inne zniekształcenia: FIZYCZNE (SOMATYCZNE): - nisko osadzone, zniekształcone małżowiny uszne; - niedorozwój płytki paznokci u rąk i nóg; - krótka szyja; - słaba koordynacja wzrokowo ruchowa; - problemy ze słuchem; - deformacja kości i stawów.
13 WADY WRODZONE U niemowląt z FAS występują następujące wady wrodzone: wady serca: u % wady układu moczowo płciowego (niedorozwój nerek, wady anatomiczne pęcherza moczowego): u 10 % deformacje genitaliów: u 46 % rozszczepy kręgosłupa częstość występowania: 1,8% - 3 % mikrocefalia (małe wymiary czaszki): u % anomalia kośćca: nieprawidłowości budowy klatki piersiowej 27 %, hipoplazja stawu biodrowego 19 %, klinodaktylia piątego palca u rąk % dysmorfia twarzy: opadanie powieki górnej, zez, krótki, zadarty nos, hipoplastyczna żuchwa, małe oczodoły; (Usowicz, Golabi, 1986).
14 U dzieci z FAS ujawniają się również zaburzenia dotyczące SFERY POZNAWCZEJ, EMOCJONALNEJ I SPOŁECZNEJ. - nadpobudliwość; - nadwrażliwość na dźwięk i dotyk; - trudność z przetwarzaniem nadmiernej ilości bodźców; - zaburzenia snu; - impulsywność: najpierw robi, później myśli; - lękliwość: niepewność i ostrożność w nowych sytuacjach; - upór; - skłonności depresyjne; - skłonność do wybuchu gniewu; - skłonność do drażnienia i tyranizowania innych; - niskie poczucie własnej wartości.
15 TRUDNOŚCI W UCZENIU SIĘ wynikające z opóźnień rozwojowych: - deficyt uwagi; - niewystarczająca organizacja działań; - problemy z pamięcią, zwł. krótkotrwałą; - trudności z matematyką; - trudności z myśleniem abstrakcyjnym; - trudności z uczeniem się na błędach; - upośledzenie myślenia przyczynowo skutkowego; - opóźnienia i zaburzenia mowy: jąkanie się, słaba artykulacja - mowa niewyraźna, bełkotliwa, ubogie, proste słownictwo; - trudności z wiązaniem nowych informacji z uprzednimi doświadczeniami;
16 Dzieci z syndromem FAS mają także problemy z: - myśleniem abstrakcyjnym; - myśleniem przyczynowo-skutkowym, wyobraźnią (nie potrafią wyobrazić sobie tego, czego nie doświadczyły); - uogólnianiem brakuje im plastyczności w procesie myślenia; - poczuciem czasu: nie potrafią dopasować pewnych czynności do określonych godzin, nie rozumieją cyklicznej natury zjawisk.
17 Osoby z syndromem FAS mają także problemy z: - odróżnianiem świata rzeczywistego od nierealnego; - koordynacją wzrokowo ruchową; - wyciąganiem wniosków; - przewidywaniem konsekwencji własnego i cudzego postępowania; planowaniem; - odróżnianiem kolorów; - zapamiętywaniem imion; - zaburzenia funkcji wykonawczych, w skład których wchodzą kształtowanie, planowanie i realizowanie celów;
18 Dzieci z syndromem FAS przejawiają następujące problemy w SFERZE EMOCJONALNO SPOŁECZNEJ: - brak umiejętności nawiązywania prawidłowych kontaktów społecznych; - postawa agresora lub ofiary agresji; - słaba samokontrola, impulsywność; - lepkość uczuciowa ; - niedojrzałość emocjonalna; - labilność emocjonalna; - słabe zdolności adaptacyjne i komunikacyjne;
19 Inne nieprawidłowości: zaburzenia rozwoju seksualnego - bardzo duże trudności w kontroli impulsów seksualnych, zwł. w sytuacjach społecznych, - łatwo ulegają wpływom, z natury ufne, łatwo podporządkowują się innym, chcą ich zadowolić; Cechy te sprawiają, że łatwo mogą stać się ofiarami osób, które będą chciały je wykorzystać, zmanipulować.
20 W rozwoju dzieci z FAS / FAE istnieje duża rozbieżność pomiędzy dojrzałością fizyczną, emocjonalną i społeczną. 18 latek z FAS / FAE sprawny intelektualnie, może funkcjonować emocjonalnie i społecznie na poziomie latka. Dzieci z FAS / FAE dorastają znacznie później, a dorosłość mogą osiągnąć dopiero w wielu dwudziestu kilku lat.
21 Upośledzenie umysłowe nie jest normą u osób z FAS/E. Wyniki najnowszych badań wskazują, że tylko 25% osób z pełnoobjawowym FAS i mniej niż 10% z FAE kwalifikuje się do szkolenia specjalnego i opieki instytucjonalnej, która jako główne kryterium przyjmuje upośledzenie umysłowe. Większość osób z FAS ma przeciętny poziom inteligencji.
22 ROZWÓJ DZIECKA Z FAS/FAE NIEMOWLĘTA: problemy z karmieniem w związku z zaburzonym odruchem ssania, nadmierna drażliwość, zaburzenia rytmu snu, słabe napięcie mięśniowe, stan napięcia. Niemowlęta, których matki piły alkohol regularnie i w dużych ilościach, mogą przechodzić zespół abstynencyjny. Może on przejawiać się: drgawkami, zaburzeniami snu, zaburzeniami pracy jelit, skrajną nadwrażliwością. Niektóre z trudnością radzą sobie z każdym nowym, nagłym bodźcem dźwiękowym / dotykowym. Mogą one powodować drażliwość i przestymulowanie układu nerwowego. Mają problem z przywiązaniem się (jest dla nich bez znaczenia, czy mają kontakt z osobą bliską, czy obcą).
23 ROZWÓJ DZIECKA Z FAS/FAE DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM: - nadmierna aktywność, nadpobudliwość, - rozkojarzenie, krótki czas skupienia uwagi, - skłonność do złoszczenia się, nadmiernie drażliwe, - nie są w stanie pojąć związków przyczynowo skutkowych, - problemy z pamięcią, - nadwrażliwość na bodźce, zwł. dotykowe i dźwięki, - trudności z przechodzeniem z jednej czynności do drugiej, - nie mają poczucia bezpieczeństwa, - nie odróżniają osoby znanej od nieznanej (życzliwie nastawionej od wrogo nastawionej),
24 ROZWÓJ DZIECKA Z FAS/FAE DZIECI W WIEKU SZKOLNYM: - trudności w dopasowaniu się do nowej grupy, w nawiązaniu pozytywnych relacji z innymi; - nerwowe, nieprzewidywalne; - nie potrafią skoncentrować się na zadaniu, - labilne emocjonalnie; - nie czerpią wiedzy z doświadczeń; - trudności w przestrzeganiu zasad (potrafią je wymienić, ale nie stosują się do nich); - nie potrafią przewidzieć konsekwencji swoich działań; - mogą czuć się przytłoczone nowym środowiskiem, przez co mogą wykazywać trudności w uczeniu się;
25 ROZWÓJ DZIECKA Z FAS/FAE DZIECI W WIEKU SZKOLNYM: - nadmiernie podatne na wpływ rówieśników; - wyobcowane i samotne; - skoncentrowane na sobie (egocentryczne), zachowujące się "jak gdyby świat kręcił się wokół nich"; - wymagające i spodziewające się natychmiastowej gratyfikacji (zaspokojenia ich potrzeb); - trudności z pojęciami abstrakcyjnymi: czas, pieniądze, matematyka; - nie rozumieją pojęcia kradzieży (często przywłaszczają sobie cudzą własność, zabierając to, co znajduje się w zasięgu ich wzroku);
26 ROZWÓJ DZIECKA Z FAS/FAE DZIECI W WIEKU SZKOLNYM: Wyniki przeprowadzonych badań wskazują, że najczęstszym problemem u dzieci z FAS w wieku szkolnym są: zaburzenia koncentracji uwagi i problemy z nawiązywaniem kontaktów międzyludzkich.
27 ROZWÓJ DZIECKA Z FAS/FAE OKRES DOJRZEWANIA: - tendencje do kłamania, kradzieży; - mało krytyczne w ocenie swego zachowania; - trudności w relacjach z rówieśnikami; - eksperymentowanie z narkotykami i alkoholem; - duże ryzyko depresji i prób samobójczych; - duża podatność na presję rówieśników (zwł. dotyczącą aktywności seksualnej, czy sięgania po różne używki); w taki sposób mogą szukać akceptacji wśród rówieśników;
28 ROZWÓJ DZIECKA Z FAS/FAE OKRES DOJRZEWANIA: - bardzo niska umiejętność samodzielnego rozwiązywania problemów i podejmowania decyzji; - problemy z myśleniem abstrakcyjnym; - z powodu swojej ufności i łatwowierności często stają się ofiarami przemocy seksualnej, fizycznej, psychicznej; podatne na manipulację i wykorzystanie;
29 ŻYCIE DOROSŁE OSOBY Z FAS - trudności ze znalezieniem pracy /utrzymaniem się na jednym stanowisku; - często są funkcjonalnymi analfabetami; - słabe umiejętności funkcjonowania w społeczeństwie: trudności z nawiązywaniem i utrzymywaniem związków interpersonalnych / wytrwaniem w stałym związku partnerskim; - mają trudności z osiągnięciem pełnej niezależności; - wiele wysiłku kosztuje ich planowanie, uczenie się, i wykorzystywanie zdobytych informacji;
30 ŻYCIE DOROSŁE OSOBY Z FAS - częste napady złego humoru; - wykazują drażliwość i agresję; - często nie są w stanie zapanować nad własnymi impulsywnymi zachowaniami, również seksualnymi; - nie potrafią wyciągać wniosków z popełnianych błędów; - wiele sytuacji budzi ich nieuzasadniony lęk; - potrzebują częstych podpowiedzi i motywacji do działania ze strony innych osób;
31 ŻYCIE DOROSŁE OSOBY Z FAS - nie potrafią wyjaśnić, jakie są powody ich zachowania, uczuć, co wywołuje poczucie zagubienia; - problemy i zaburzenia o wtórnym charakterze: choroby psychiczne, konflikty z prawem (w efekcie impulsywnych, agresywnych działań), nadużywanie alkoholu i inne uzależnienia;
32 MOŻLIWOŚCI I OSIĄGNIĘCIA ROZWOJOWE TYPOWEGO 5, 10 i 18 LATKA ORAZ DZIECKA Z FAS W POSZCZEGÓLNYCH FAZACH ROZWOJU WIEK PRAWIDŁOWOŚCI ROZWOJOWE ROZWÓJ DZIECKA Z FAS 5 lat potrafi wykonać trzy polecenia wydane naraz, współpracuje z rówieśnikami w zabawie, potrafi się dzielić, potrafi czekać na swoją kolej; wiek rozwojowy 5 latka z FAS/ FAE odpowiada rozwojowi 2 latka: używa pieluch, potrafi wykonać jedno polecenie, naśladuje mamę, siedzi spokojnie przez 5 10 minut, bawi się indywidualnie, aktywne ruchowo, działa jak uparty 2 latek ;
33 MOŻLIWOŚCI I OSIĄGNIĘCIA ROZWOJOWE TYPOWEGO 5, 10 i 18 LATKA ORAZ DZIECKA Z FAS W POSZCZEGÓLNYCH FAZACH ROZWOJU WIEK PRAWIDŁOWOŚCI ROZWOJOWE ROZWÓJ DZIECKA Z FAS 10 lat odpowiada na abstrakcyjne pytania; współpracuje z innymi; rozwiązuje problemy; uczy się wyciągać wnioski; chłonie wiedzę; rozwija kontakty społeczne; ma dużo energii; potrafi generalizować informacje zdobyte w szkole; wiek rozwojowy 10 latka z FAS odpowiada wiekowi 6- latka; uczy się eksperymentując; powtarza słowa; naśladuje zachowania; uznaje tylko zabawy pod kierownictwem z jasnymi zasadami; uczy się na podstawie wzorcowego rozwiązywania problemu; szybko męczy je wysiłek umysłowy;
34 MOŻLIWOŚCI I OSIĄGNIĘCIA ROZWOJOWE TYPOWEGO 5, 10 i 18 LATKA ORAZ DZIECKA Z FAS W POSZCZEGÓLNYCH FAZACH ROZWOJU WIEK PRAWIDŁOWOŚCI ROZWOJOWE ROZWÓJ DZIECKA Z FAS 18 lat dąży do niezależności, kończy szkołę i rozpoczyna pracę zawodową; ma swój plany życiowe; oszczędza pieniądze; potrafi zorganizować sobie życie; wiek rozwojowy 18 latka z FAS odpowiada rozwojowi 10 latka; potrzebuje narzucenia zasad i kierownictwa; ma ubogi zasób zainteresowań; żyje tu i teraz ; nie potrafi przewidywać; cechuje go niefrasobliwość; nadmierna ciekawość; irytacja; organizuje życie z pomocą dorosłych; niezdolność do analizowania skutków własnego postępowania;
35 TERAPIA Dzieci z FAS / FAE często z powodu błędnej diagnozy (zaburzenia zachowania, zaburzenia emocjonalne), nie są otaczane właściwą pomocą terapeutyczną nastawioną na wspomaganie ich rozwoju. Dzieci te powinny być objęte specjalistycznym wsparciem przed upływem roku życia.
36 Wiele przypadków FAS, a tym bardziej FAE i ARND łatwo przeoczyć, zignorować ich objawy i złożyć je na karb lenistwa lub niechęci dziecka do nauki mówi się wtedy zdolne, ale mu się nie chce. Nauczycielom i rodzicom wydaje się, że dziecko jest w stanie nauczyć się więcej i lepiej się zachować. Dzieci z FAS sprawiają bowiem wrażenie, jakby stać je było na więcej, ale to są pozory. Zdarza się, że dzieci te mówią o rzeczach, o których nie mają pojęcia i używają pojęć, których nie są w stanie zrozumieć. W efekcie FAE oraz ARND pozostają zwykle niezdiagnozowane. (Sawaściuk, 2007)
37 Osoby z FAS nie można wyleczyć, ale można podjąć szereg działań terapeutycznych, które mają na celu poprawę ich sytuacji.
38 ZASADY PRACY Z DZIECKIEM Z FAS / FAE: 1. W kontakcie z dzieckiem należy być: wytrwałym, konsekwentnym, cierpliwym i zwięzłym. 2. Zapewnienie dziecku stałości w otoczeniu: ustalenie stałego rozkładu zajęć w ciągu dnia, tak, aby dziecko było w stanie przewidzieć nadchodzące wydarzenia, sytuacje. Niezmienny przebieg spożywania posiłków, czy zasypiania jest pomocny w wyeliminowaniu nieprzewidywalnych zachowań dziecka z FAS / FAE, typowych dla nich kłopotów z zasypianiem.
39 3. Ustalenie kilku prostych zasad regulujących życie rodzinne i przypominanie dziecku o obowiązujących regułach za pomocą tych samych sformułowań. 4. Wytyczenie jasnych granic. Bezzwłoczne wyciąganie konsekwencji wobec dziecka w sytuacjach złamania reguł oraz natychmiastowe nagradzanie zachowań pożądanych. 5. Stała kontrola: dziecko potrzebuje ciągłego przypominania o tym, co powinno zrobić.
40 6. Upewnienie się, że dziecko rozumie kierowane do niego wskazówki, polecenia. Prośba o to, aby powtórzyło skierowane do niego słowa. 7. Wczesne kształtowanie u dziecka umiejętności społecznych oraz uczenie wykonywania czynności dnia codziennego. 8. Stworzenie dziecku takich warunków do nauki, które nie będą narażały go na nadmierną stymulację psychofizyczną (izolacja od hałasu, pomieszczenie pozbawione przedmiotów, które będą rozpraszały jego uwagę). 9. Zaznajomienie dziecka z ewentualnymi konsekwencjami niewłaściwego zachowania.
41 10. Operowanie konkretem: podawanie dziecku różnorodnych przykładów ilustrujących występujące związki przyczynowo skutkowe. 11. Dzielenie zadań, które ma podjąć dziecko tak, aby nie czuło się przeciążone nadmiarem pracy oraz wierzyło, że sprosta ich wykonaniu. 12. Unikanie gróźb w rozmowach z dziećmi. 13. Posiłkowanie się w pracy z dzieckiem technikami relaksacyjnymi, zwł. w przypadku przeciążenia układu sensorycznego dziecka (oznaki: powtarzanie słów, izolowanie się, napady złości i in.).
42 Zespół Aspergera
43 Zespół Aspergera to zaburzenie ze spektrum autyzmu. Zespół Aspergera jest najłagodniejszą formą całościowych zaburzeń rozwoju (całościowe zaburzenia neurorozwojowe). Nie można go wyleczyć, ale można nauczyć się z nim żyć. Wiele osób z Zespołem Aspergera to ponadprzeciętnie uzdolnieni ludzie. Zaburzenie to diagnozowane jest coraz częściej, a wiele dzieci z zespołem Aspergera jest uczniami ogólnodostępnych szkół.
44 Zespół Aspergera jest jednym z kręgu autyzmu całościowych zaburzeń rozwoju, które łączą objawy w kilku podstawowych sferach: kontaktów społecznych, komunikacji, zachowań, zainteresowań, nadwrażliwości sensorycznej na różnego rodzaju bodźce.
45 Objawy osiowe Zespołu Aspergera: zaburzenia rozwoju społecznego zaburzenia komunikacyjne stereotypowe zachowania i zainteresowania
46 Ogólna charakterystyka dziecka z Zespołem Aspergera: - trudności z komunikowaniem się z innymi, z nawiązaniem i podtrzymaniem rozmowy; - nie lubi nawiązywać kontaktów z rówieśnikami i nie chce się z nimi bawić; - przejawia specyficzne zainteresowania i niebanalne zachowania; - jest niegrzeczne, czasami wręcz agresywne, uparte i lubi postawić na swoim; - nie przyswaja i nie przestrzega podstawowych norm społecznych, mimo wielokrotnego tłumaczenia ich;
47 Ogólna charakterystyka dziecka z Zespołem Aspergera: - jest nadmiernie nieśmiałe i ma charakter samotnika; - nie przewiązuje wagi do własnego wyglądu; - pozbawione poczucia humoru lub bawią je sytuacje niezrozumiałe dla innych; - nie interesują je problemy bliskich i nie przejawia empatii; - nie zwierza się, nie opowiada o sobie jakie jest, co czuje, co lubi itp.; - nie cierpi rywalizacji na lekcjach W-F-u, różnego rodzaju gier zespołowych, sztafet, wyścigów;
48 Ogólna charakterystyka dziecka z Zespołem Aspergera: - nie ma poczucia zagrożenia, odległości czy wysokości; - często zatyka uszy, kiedy koledzy za głośno rozmawiają, lub wręcz przysuwa ucho do głośnika w czasie akademii czy występów klasowych (nadwrażliwość sensoryczna); - denerwują je różnego rodzaju rzeczy, osoby i sytuacje nie rozumie ich; - stworzyłoby cały świat po swojemu i na swoich prawach; - czasami jest niezdarne (dyspraksja niezgrabność ruchów);
49 Ogólna charakterystyka dziecka z Zespołem Aspergera: -jest wybitnie zdolne z jednego, dwóch przedmiotów, a pozostałe sprawiają mu ogromną trudność; - potrzebuje często pomocy i wsparcia w postaci dostosowania sprawdzianów do jego niepełnosprawności ; - mówi w dość specyficzny sposób, używając całych zwrotów z obejrzanego filmu lub zasłyszanej rozmowy kolegów; - nie lubi niektórych potraw: ich zapachu, koloru, wyglądu;
50 Ogólna charakterystyka dziecka z Zespołem Aspergera: - nie chce być dotykane czy głaskane przez nauczycieli i rówieśników, nie przepada za przebywaniem w tłumie; - po prostu jest zajęte sobą, swoimi zainteresowaniami, ocenia świat ze swojego punktu widzenia; - jest nadmiernie poważne lub dziecinne i generalnie zmienne uczuciowo; - dosłowne rozumienie przekazywanych informacji; - brak poczucia czasu; - brak panowania nad emocjami;
51 DIAGNOZA ZESPOŁU ASPERGERA Zazwyczaj rozpoznanie następuje po ukończeniu przez dziecko 5 roku życia, a często dopiero w między 8 a 12 rokiem życia. Często bywa również tak, że dziecko zdiagnozowane w kierunku autyzmu, osiągając dojrzałość szkolną, zostaje nagle przekwalifikowane na diagnozę zespół Aspergera.
52 DIAGNOZA ZESPOŁU ASPERGERA Niekiedy Zespół Aspergera nazywa się wysoko funkcjonującym autyzmem. Interpretuje się to w taki sposób, że dziecko z Zespołem Aspergera zachowuje się podobnie do autystycznego, z tym że potrafi komunikować się dość swobodnie, a inne sfery, które są zaburzone, nie dezorganizują jego życia i funkcjonowania tak bardzo jak ma to miejsce w autyzmie.
53 DIAGNOZA ZESPOŁU ASPERGERA U osób z ponadprzeciętną inteligencją objawy wskazujące na Zespół Aspergera mogą zostać dostrzeżone dopiero w okresie dorastania, kiedy ujawniają się bardziej dyskretne problemy w funkcjonowaniu społecznym. Diagnoza może być opóźniona do momentu, gdy kłopoty w kontaktach z innymi będą bardzo widoczne.
54 WCZESNE OBJAWY ZESPOŁU ASPERGERA: - niespokojny sen - upór, nieustępliwość - bierność - wycofanie - nadruchliwość - impulsywność - zaburzenia rozwoju mowy: echolalia powtarzanie ostatniej sylaby słowa; trudności w rozumieniu zdań - niechęć do przytulania - nadwrażliwość na bodźce zmysłowe - sprawianie wrażenia zbyt dorosłych, zbyt mądrych
55 OBJAWY W OKRESIE PRZEDSZKOLNYM: - brak zabaw na niby - unikanie kontaktów z rówieśnikami (milczy, izoluje się od reszty dzieci, nie potrafi nawiązać z nimi kontaktu) - zachowania agresywne (ugryzienie kogoś, uderzenie) - wycofanie się i zajęcie swoimi sprawami - duży zasób słów przy małym rozumieniu; używanie zbyt mądrych wyrażeń - specyficzne zainteresowania - mniejsza sprawność ruchowa
56 OBJAWY W OKRESIE PRZEDSZKOLNYM: - nadwrażliwość sensoryczna (na dotyk, światło, dźwięki); nie potrafi wyjaśnić, dlaczego coś mu przeszkadza - trudności w myśleniu abstrakcyjnym (np. dosłowne odbieranie powiedzenia: rzucić okiem za okno ) - nadmiernie spokojne / nadmiernie ruchliwe
57 OBJAWY W OKRESIE SZKOLNYM: - trudności w nawiązywaniu kontaktów z rówieśnikami i utrzymywaniu relacji - skrajny egocentryzm - brak zrozumienia dla zasad funkcjonujących w społeczeństwie - patologiczna potrzeba mówienia prawdy - wąski zakres zainteresowań - zafascynowanie zabawami, w których trzeba powtarzać dany ruch - przewrażliwienie sensoryczne
58 OBJAWY W OKRESIE SZKOLNYM: - przywiązanie do rutyny - mowa zbyt głośna / cicha, szybka / wolna - brak modulacji głosu, brak zmiany intonacji - bardzo mała gestykulacja, mimika - nieskoordynowane ruchy - podatność na manipulacje - brak dbałości o wygląd - zupełny brak rozeznania w modzie
59 ZABURZENIA ROZWOJU SPOŁECZEGO W ZESPOLE ASPERGERA OBJAWY: 1) Niezdolność do rozumienia reguł społecznych i w wchodzenia w nie. 2) Trudności w inicjowaniu i podejmowaniu udanych interakcji rówieśniczych. 3) Problematyczne zachowania związane z agresją wobec innych i / lub siebie. 4) Zaburzenia lękowe o charakterze fobii społecznej. 5) Niekontrolowane, specyficzne zachowania i współruchy. 6) Dość specyficzny wygląd zewnętrzny.
60 ZABURZENIA ROZWOJU SPOŁECZEGO W ZESPOLE ASPERGERA OBJAWY: 7) Znaczne deficyty w sferze rozumienia sytuacji społecznych, rozumienia motywów działania i uczuć innych osób. 8) Nieprawidłowe: interpretowanie sygnałów społecznych, rozumienie tego, co wypada, od tego, co nie wypada. 9) Brak odpowiedniego dystansu od rozmówcy (staje zbyt blisko / daleko, bokiem/ tyłem do drugiej osoby, może dotykać rozmówcę).
61 ZABURZENIA ROZWOJU SPOŁECZEGO W ZESPOLE ASPERGERA OBJAWY: 10) Nie uwzględnia potrzeb osoby, z którą rozmawia. 11) Nie przyswajają zasad funkcjonowania spontanicznie, poprzez obserwację, ale muszą być ich nauczone. 12) Nie potrafią uogólniać zasad na sytuacje podobne. 13) Nadmierna bezpośredniość, prawdomówność, np. bez oporów wygłaszają niestosowne komentarze (np. że ktoś jest gruby), nie biorąc pod uwagę tego, że mogą tym sprawić innym przykrość.
62 ZABURZENIA ROZWOJU SPOŁECZEGO W ZESPOLE ASPERGERA OBJAWY: 14) Trudności w prawidłowym odczytaniu sygnałów pozawerbalnych. Nie odczytuje mimiki twarzy i gestów ciała rozmówcy. 15) Drobiazgowo sztywno przestrzegają regulaminów i przepisów. W przypadku gdy dorośli nie przestrzegają ich lub zmieniają nieadekwatnie do przyjętych reguł, potrafią im o tym powiedzieć, co może przysparzać im wielu kłopotów w relacjach społecznych. 16) Kontakt wzrokowy jest z nim bardzo ograniczony lub też nie nawiązuje go w żadnej sytuacji.
63 Wskazówki dla nauczyciela do pracy z dzieckiem z Zespołem Aspergera: 1. Należy ustalić jasne zasady zachowania i konsekwentnie ich przestrzegać. Jasność i sztywność zasad, jakie obowiązują oraz niemożność ich obejścia, skłania dziecko do ich większego respektowania. 2. Należy kierować do dziecka jasne, proste komunikaty, pozbawione aluzji, metafor, wyrażeń abstrakcyjnych, ogólnikowych zwrotów typu: dlaczego to zrobiłeś? Należy unikać pytań wymagających opisowych odpowiedzi. Należy być tak precyzyjnym, jak to tylko możliwe.
64 3. W pracy szkolnej należy dzielić zadania na mniejsze etapy, kontrolować aktywność ucznia i często powtarzać polecenie. Jeżeli dziecko ma problem ze zrozumieniem zagadnienia, trzeba zmienić sposób tłumaczenia, używać innej techniki uczenia (wizualnej, słownej, dotykowej). 4. Trzeba upewniać się, że zostaliśmy dobrze zrozumiani. 5. W sytuacji, gdy dziecko dobrze pracuje, należy chwalić jego zaangażowanie, stosowanie się do zasad. W razie trudności w zaangażowaniu dziecka w aktywność, warto wykorzystać specyficzne zainteresowania i zaproponować mu aktywność związaną z jego ulubioną tematyką.
65 6. Dziecko powinno mieć stworzoną możliwość otrzymywania pozytywnych ocen, zaprezentowania wiedzy, którą posiada w sposób dla niego łatwiejszy: ustnie, z dodatkowymi zapytaniami, pisemnie zależnie od formy przez niego akceptowanej. Dzieci te mają problemy organizacyjne, dlatego też należy dopilnować, aby dokładnie zanotowały, co powinny zrobić w domu, na kiedy, co mają przynieść na lekcje. 7. Nie można polegać na uczniu, że przekaże ważne informacje rodzicom. Ciągły kontakt rodziców i szkoły jest niezbędny.
66 8. Należy rozpoznać, jakie sytuacje są najbardziej stresujące, co jest frustrujące dla dziecka i trzeba ich unikać. Narastanie problemów z zachowaniem może wskazywać na narastanie stresu i poczucia utraty kontroli i bezpieczeństwa. W wielu przypadkach jedynym sposobem zlikwidowania stresu u ucznia jest fizyczne opuszczenie miejsca lub sytuacji wywołującej stres. 9. Dzieci z Zespołem Aspergera wymagają wsparcia dorosłych w ich kontaktach z rówieśnikami. Warto nadawać dziecku określoną rolę, aranżować zajęcia w grupach, dzięki czemu wykonywałyby coś wspólnie z innymi.
67 10. Nie można wymagać od dziecka, że będzie spontanicznie okazywało uczucia lub że będzie empatyczne w stosunku do innych. Jeżeli jednak zachowania się empatycznie, współczująco, należy zawsze je nazwać i pochwalić. Dzięki temu dziecko będzie mogło zrozumieć, czego inni od niego oczekują, jakie zachowania są społecznie pożądane. 11. Dyskretna ochrona dziecka przed zaczepkami, prowokacjami, chuligańskimi wybrykami ze strony rówieśników, gdy dziecko obrazi ich lub użyje wobec nich przypadkiem niecenzuralnego słowa. Dziecko nie zawsze zdaje sobie sprawę z tego, co mówi, w jaki sposób i do kogo.
68 12. Jeśli dziecko będzie pracować w grupie, trzeba zadbać o to, aby zawsze miało z kim wykonywać dane zadanie. 13. Jeśli u dziecka nagromadził się lęk / opór związany z kontaktami społecznymi, nie można tego bagatelizować. Fobia społeczna jest problemem współwystępującym z Zespołem Aspergera, który może jeszcze bardziej skomplikować jego życie. 14. Należy uczyć dziecko alternatywnych sposobów rozładowywania złości. Po opanowaniu sytuacji, która wzbudziła złość, agresję, należy zawsze próbować wytłumaczyć, co ją spowodowało. 15. Czynna współpraca z rodzicami dziecka. Działania podejmowane w szkole i w domu muszą być spójne i konsekwentne.
69 POMOC DZIECKU Z ROZWIJANIU KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH: 1. Stymulowanie rozwoju społecznego dziecka poprzez przebywanie w grupie rówieśniczej i obserwowanie prawidłowych wzorców zachowań. 2. Trening komunikacji społecznej: nauka bezpośredniego porozumiewania się z rówieśnikami oraz pośredniego (list, telefon, Internet). 3. Nauka właściwych i pożądanych zachowań dla danej sytuacji społecznej (np. jak ma się zachować w kinie, u lekarza, w kościele, w sklepie).
70 POMOC DZIECKU Z ROZWIJANIU KOMPETENCJI SPOŁECZNYCH: 4. Rozwijanie umiejętności rozumienia innych ludzi, siebie i sytuacji społecznych oraz norm, wzorów interpersonalnych i kulturowych. 5. Trening umiejętności społecznych w celu rozwinięcia kompetencji związanych z samodzielnym funkcjonowaniem w pozadomowych sytuacjach: w szkole, na ulicy, w sklepie, u lekarza, na poczcie. Kształcenie następujących umiejętności: zawierania znajomości, słuchania, pytania, odmawiania, inicjowania rozmowy, dyskutowania, reagowania na krytykę i jej wypowiadania, radzenia sobie z uczuciami i ich wyrażaniem, mówienia komplementów.
71 LITERATURA: ZESPÓŁ FAS J. M. Aase (1997). Kliniczne rozpoznawanie Alkoholowego Zespołu Płodowego (FAS) w: Uszkodzenia płodu wywołane alkoholem. Warszawa PARPA. C. D. Coles (1997). Krytyczne okresy narażenia płodu na działanie alkoholu w: Uszkodzenia płodu wywołane alkoholem. Warszawa PARPA. J.K. Falewicz (1993). ABC problemów alkoholowych. Warszawa PARPA. J.L. Jacobson, S.W. Jacobson (1997). Narażenie na działanie alkoholu w życiu płodowym a rozwój neurobehawioralny w: Uszkodzenia płodu wywołane alkoholem. Warszawa PARPA. M. Klecka (2004 ). Fetal Alcohol Syndrome Alkoholowy Zespół Płodowy. Poalkoholowe dzieci ze złożoną niepełnosprawnością. Fundacja Dzieci Niczyje. Dziecko krzywdzone. Teoria. Badania. Praktyka nr 8. K. Liszcz (2005). Jak być opiekunem dziecka z FAS. Toruń Fundacja Daj szansę. K. Liszcz (2006). Jak być nauczycielem dziecka z FAS. Toruń Fundacja Daj szansę. K. Liszcz (2007). Dziecko z Alkoholowym Zespołem Płodowym w szkole. Toruń Fundacja Daj szansę.
72 K. Liszcz (2011 ). Problemy zdrowia, edukacji, wychowania, resocjalizacji i usamodzielniania dzieci matek pijących alkohol w ciąży. Kwartalnik Naukowy 4 (8). E. Sawaściuk (2007). Z FAS-trygowane dzieci. Charaktery nr 8. Izabela Szczepaniak Wiecha. Alkoholowy Zespół Płodowy FAS. Stowarzyszenie Rodzin Zastępczych i Adopcyjnych "Pro Familia". Materiał jest skrótem materiałów szkoleniowych z pakietu programu "RODZINA". A. Streissguth (1997). Odległe rokowania w FAS w: Uszkodzenia płodu wywołane alkoholem. PARPA Warszawa. L. Weiner, B.A. Morse (1997). Strategie interwencji wobec dzieci z FAS w: Uszkodzenia płodu wywołane alkoholem. PARPA Warszawa. FUNDACJA FASTRYGA:
73 ZESPÓŁ ASPERGERA A. Budzińska, M. Wójcik (2010). Zespół Aspergera. Księga pytań i odpowiedzi. Gdańsk Wyd. Harmonia U. Frith (red.) (2005). Autyzm i zespół Aspergera. Warszawa PZWL. T. Grandin (2004). Geniusz może być nienormalnością : nauczanie osób z Zespołem Aspergera. Światło i Cienie nr 4, s G. Jagielska (2010). Dziecko z autyzmem i Zespołem Aspergera w szkole i przedszkolu. Informacje dla pedagogów i opiekunów. Warszawa Ośrodek Rozwoju Edukacji. J. Komender, G. Jagielska, A. Bryńska (2009). Autyzm i zespół Aspergera. Warszawa PZWL. J. Kossewska (red.) (2009). Kompleksowe wspomaganie rozwoju uczniów z autyzmem i zaburzeniami pokrewnymi. Kraków Wyd. Impuls. R. Landowski (2007). Poznawanie dziecka z zespołem Aspergera podczas zabaw muzyczno-ruchowych. Rewalidacja, nr 2, s A. Maciarz, M. Biadasiewicz (2005). Dziecko autystyczne z zespołem Aspergera: studium przypadku. Kraków Wyd. Impuls. K. Milewska (2007). Na imię mam Aspie. Charaktery nr 11.
74 J. Święcicka (2010). Uczeń z Zespołem Aspergera. Praktyczne wskazówki dla nauczyciela. Kraków Wyd. Impuls. L. Holliday Willey (red.) (2006). Zespół Aspergera w okresie dojrzewania : wzloty, upadki i cała reszta. Warszawa "Fraszka Edukacyjna" Fundacja Synapsis. M. Wójcik (2005). Dziecko z Zespołem Aspergera. Remedium, nr 3, dod. s. VIII. FUNDACJA SYNAPSIS:
FAS. Zespół Alkoholowy Płodu (FETAL ALCOHOL SYNDROME)
FAScynujące dzieci FAS Zespół Alkoholowy Płodu (FETAL ALCOHOL SYNDROME) Co 3 kobieta w ciąży sięga po kieliszek, a skutki tego bywają dramatyczne. Nawet niewielka ilość alkoholu wypitego przez matkę może
Bardziej szczegółowoFetal Alcohol Syndrome Debora Evensen. dzieci. Zrozumieæ zachowania dzieci i nastolatków z zespo³em FAS (Fetal Alcohol Syndrome)
Fetal Alcohol Syndrome Debora Evensen To nie s¹ z³e dzieci Zrozumieæ zachowania dzieci i nastolatków z zespo³em FAS (Fetal Alcohol Syndrome) Program FAStryga Stowarzyszenie Zastepczego Rodzicielstwa Oddzial
Bardziej szczegółowoProfil neuropsy chologiczny dziecka z zespołem FA S. Justyna Soja-Sularz psycholog Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Białymstoku
Profil neuropsy chologiczny dziecka z zespołem FA S Justyna Soja-Sularz psycholog Poradni Psychologiczno- Pedagogicznej nr 2 w Białymstoku Fetal Alkohol Syndrome (FAS) jest to zespół nieprawidłowości,
Bardziej szczegółowoAnna Linkowska Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA RODZICÓW
Anna Linkowska Instytut Psychologii UKSW, Warszawa O FAS DLA RODZICÓW Co to jest FAS? FAS czyli Alkoholowy Zespół Płodowy (Fetal Alkohole Syndrome) to zespół zaburzeń występujących u dziecka, będący wynikiem
Bardziej szczegółowoWpisany przez B.Wójcik wtorek, 20 października 2009 11:38 - Zmieniony wtorek, 20 października 2009 19:01
Zespół Samokształceniowy I piętra Artykuł przygotowany na wrzesień 2009 przez B. Wójcik Czego się boimy II? Kolejny artykuł z cyklu Czego się boimy? dotyczy problemu, o którym jest co raz głośniej za sprawą
Bardziej szczegółowoKompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju
Kompleksowa diagnostyka całościowych zaburzeń rozwoju Może to autyzm? Kiedy rozwój dziecka budzi niepokój rodziców zwłaszcza w zakresie mowy i komunikacji, rozwoju ruchowego oraz/lub w sferze emocjonalno
Bardziej szczegółowoAlkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy
Alkohol a dziecko czylifetalalcohol Syndrom płodowy zespół alkoholowy FAS / PZA czyli FetalAlcohol Syndrom Płodowy Zespół Alkoholowy. Z tym problemem na świecie rodzi się więcej dzieci niż z zespołem Downa
Bardziej szczegółowoSPECYFICZNE PROBLEMY DZIECKA Z ALKOHOLOWYM USZKODZENIEM PŁODOWYM FAS/FAE
SPECYFICZNE PROBLEMY DZIECKA Z ALKOHOLOWYM USZKODZENIEM PŁODOWYM FAS/FAE ZDEFINIOWANIE POJĘCIA OPRACOWAŁA: ANNA WOROBIEC Termin FAS (Fetal Alcohol Syndrome) Alkoholowy Zespół Płodowy został użyty po raz
Bardziej szczegółowoUczeń z zespołem FAS w klasie integracyjnej
Uczeń z zespołem FAS w klasie integracyjnej I. Terminologia... 2 II. Diagnoza... 3 III. Rola nauczyciela w diagnozie FAS... 3 IV. Cechy ucznia z zespołem FAS... 4 V. Sposoby nauczania... 4 VI. Specyficzne
Bardziej szczegółowoCzym jest autyzm? Jaki świat widzi osoba autystyczna?
Czym jest autyzm? Autyzm jest zaburzeniem rozwojowym, które najczęściej ujawnia się w ciągu pierwszych trzech lat życia jako rezultat zaburzenia neurologicznego, które oddziałuje na funkcje pracy mózgu.
Bardziej szczegółowoFundacja RAZEM BEZPIECZNE Alkoholowy Zespół Płodowy (FAS)
Dla większości kobiet w ciąży ograniczenie spożycia alkoholu jest rzeczą naturalną, jednak nie wszystkie zdają sobie sprawę, że nie ma bezpiecznej jego dawki w tym stanie. Szkodliwy wpływ alkoholu na płód,
Bardziej szczegółowoCZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI?
CZEGO RODZICE NIE WIEDZĄ O SWOICH DZIECIACH A WIEDZIEĆ POWINNI? mgr Magdalena Jabłońska mgr Dorota Orłowska 1 DLACZEGO RODZICE NIE MAJĄ WIEDZY O ISTOTNYCH PROBLEMACH SWOICH DZIECI? brak czasu mało doświadczeń
Bardziej szczegółowoWszyscy ludzie mają jedną wspólną cechę są różni
Wszyscy ludzie mają jedną wspólną cechę są różni Uczeń z Zespołem Aspergera. Uczeń z upośledzeniem umysłowym w stopniu lekkim. rzuca się w oczy, jak bardzo są oni różni. Nie są świadomi olbrzymiego wysiłku,
Bardziej szczegółowoPrzewodnik po autyzmie. Materiał doszkalający dla wolontariuszy
Przewodnik po autyzmie 1 Czym jest autyzm? Autyzm jest zaburzeniem neurorozwojowym, związanym z nieprawidłowym rozwojem i funkcjonowaniem mózgu we wczesnym dzieciństwie. Symptomy nieprawidłowości rozwoju
Bardziej szczegółowoUCZEŃ Z ZESPOŁEM ASPERGERA
UCZEŃ Z ZESPOŁEM ASPERGERA Dziecko cierpiące na Zespół Aspergera może przejawiać szereg charakterystycznych zachowań, które mogą pomóc nam stwierdzić, że mamy do czynienia właśnie z tym zaburzeniem. Do
Bardziej szczegółowoPrzeznaczenie metody Metoda Integracji Sensorycznej jest wykorzystywana w pracy z dziećmi: z autyzmem z Zespołem Aspergera
Metoda Integracji Sensorycznej (SI) jest to nowoczesna i bardzo skuteczna forma diagnozy i terapii dzieci. Integracja Sensoryczna opiera się na neurofizjologicznych podstawach klinicznej obserwacji i standaryzowanych
Bardziej szczegółowoWIELOSPECJALISTYCZNA OCENA FUNKCJONOWANIA UCZNIA. Imię.. Data założenia Nazwisko. Data urodzenia...
Pieczęć szkoły WIELOSPECJALISTYCZNA OCENA FUNKCJONOWANIA UCZNIA Imię.. Data założenia Nazwisko. Data urodzenia... OBSERWOWANY ZAKRES Rozróżnia stronę prawą i lewą K L A S A WYNIK OBSERWACJI SEMESTR I SEMESTR
Bardziej szczegółowoSymptomy zaburzeń i formy, metody, sposoby dostosowania wymagań u uczniów z dysleksją w zakresie przedmiotów nauczania: Objawy zaburzeń:
Indywidualne dostosowanie wymagań z przedmiotu historia i społeczeństwo w Szkole Podstawowej w Pietrowicach Wielkich dla uczniów z diagnozą: dysleksja rozwojowa Symptomy zaburzeń i formy, metody, sposoby
Bardziej szczegółowoŻabno, dnia r.
Żabno, dnia 07.03.2014r. EUROPEJSKI DZIEŃ LOGOPEDY PPPP W TARNOWIE, FILIA ŻABNO NIEDOSŁUCH LUB GŁUCHOTA UPOŚLEDZENIE UMYSŁOWE ALALIA ALALIA PROLONGATA NIEDOKSZTAŁCENIE MOWY O TYPIE AFAZJI AFAZJA (DYZFAZJA)
Bardziej szczegółowoCZY NASZE DZIECKO MOŻE
CZY NASZE DZIECKO MOŻE JUŻ IŚĆ DO SZKOŁY? Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna nr 2 im. ks. dra S. Wilczewskiego w Katowicach OBOWIĄZEK SZKOLNY W KRAJACH EUROPEJSKICH GOTOWOŚĆ SZKOLNA Osiągnięcie przez
Bardziej szczegółowoRóżne ścieżki edukacyjne dzieci ze spektrum autyzmu
Różne ścieżki edukacyjne dzieci ze spektrum autyzmu B E A T A B L O K, Z O F I A B R Z E S K A S O R W D L A D Z I E C I I M Ł O D Z I E Ż Y Z A U T Y Z M E M W G D A Ń S K U S T O W A R Z Y S Z E N I
Bardziej szczegółowoFAS/FAE uszkodzenie płodu wywołane alkoholem
FAS/FAE uszkodzenie płodu wywołane alkoholem Początki 1968 Paul Lemoin (ogólny opis) 1973 D. Smith, K. Jones, Ch. Ulleland, A. Streissguth (dokładny opis cech dysmorficznych oraz zaburzeń układu nerwowego
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoZachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku
Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży w 2009 i 2012 roku Przedstawione poniżej wyniki badań opracowano na podstawie: Zachowania zdrowotne kobiet w ciąży. Ekspertyza oparta na wynikach ogólnopolskich badań
Bardziej szczegółowoDziecko z zespołem Aspergera w przedszkolu. Dorota Kalinowska - psycholog
Dziecko z zespołem Aspergera w przedszkolu Dorota Kalinowska - psycholog Zespół Aspergera vs Autyzm Podobieństwa: Nieprawidłowości w zakresie interakcji społecznych; Stereotypowy, ograniczony repertuar
Bardziej szczegółowoOpracowała: Monika Haligowska
Kwalifikacja i orzekanie odnośnie dzieci niezdolnych do nauki w szkołach masowych. Podstawy prawne, rola psychologa, rola poradni w kwalifikowaniu do szkół specjalnych. Opracowała: Monika Haligowska Podstawy
Bardziej szczegółowoPORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA WE WŁOCŁAWKU OFERTA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA NAUCZYCIELI, RODZICÓW I UCZNIÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019
PORADNIA PSYCHOLOGICZNO-PEDAGOGICZNA WE WŁOCŁAWKU OFERTA DZIAŁAŃ PROFILAKTYCZNYCH DLA NAUCZYCIELI, RODZICÓW I UCZNIÓW W ROKU SZKOLNYM 2018/2019 1 Oferta dla nauczycieli, wychowawców i innych osób pracujących
Bardziej szczegółowoJakie kompetencje należy uznać jako kluczowe dla dziecka z autyzmem? Joanna Grochowska Skarżysko Kamienna 29.11.2012r.
Jakie kompetencje należy uznać jako kluczowe dla dziecka z autyzmem? Joanna Grochowska Skarżysko Kamienna 29.11.2012r. Kompetencje kluczowe Kompetencje kluczowe to te, których wszystkie osoby potrzebują
Bardziej szczegółowoPewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej.
Pewnym krokiem do szkoły, czyli wszystko, co trzeba wiedzieć na temat gotowości szkolnej. Gotowość szkolna- sylwetka dziecka dojrzałego i niedojrzałego do rozpoczęcia nauki w szkole Edukacja szkolna jest
Bardziej szczegółowoWielu rodziców zastanawia się, czy ich dziecko jest w pełni gotowe, by sprostać wymaganiom jakie niesie za sobą szkoła.
O GOTOWOŚCI SZKOLNEJ Rozpoczęcie nauki szkolnej to bardzo ważny moment w życiu każdego dziecka. Pójście do szkoły poprzedzone jest rocznym obowiązkowym przygotowaniem przedszkolnym, któremu podlegają wszystkie
Bardziej szczegółowoCiąża bez alkoholu 2018
IDEA Od 2007 roku Państwowa Agencja Rozwiązywania Problemów Alkoholowych (PARPA) prowadzi działania edukacyjne związane z upowszechnianiem wiedzy na temat szkód w rozwoju płodu wynikających z picia alkoholu
Bardziej szczegółowoDZIECKO Z AUTYZMEM W PRZEDSZKOLU
DZIECKO Z AUTYZMEM W PRZEDSZKOLU Autyzm dziecięcy należą do grupy tzw. całościowych zaburzeń neurorozwojowych, do których zaliczane są również specyficzne trudności szkolne oraz specyficzne zaburzenia
Bardziej szczegółowoPrzewodnik po autyzmie. Materiał doszkalający dla wolontariuszy
Przewodnik po autyzmie O autyzmie 3-11 Cechy charakterystyczne osób z autyzmem 12-16 Jak pomóc osobie z autyzmem? 17-18 Najczęściej zadawane pytania 19-20 Kontakt 21 2 O autyzmie 3 Czym jest autyzm? Autyzm
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE
PROGRAM WYCHOWAWCZY PRZEDSZKOLA PUBLICZNEGO W RUDNIE Podstawy prawne: Ustawa z dnia 7 wrzesnia1991 r. o systemie oświaty ( DZ. U z 2004 r. Nr 256, poz. 2572, oraz z 2009 r. Nr.6 poz.33, Nr 31 poz. 206
Bardziej szczegółowoDojrzałość szkolna dziecka
Dojrzałość szkolna dziecka Dojrzałość szkolna Według B. Wilgockiej-Okoń dojrzałość szkolna to osiągnięcie przez dziecko takiego stopnia rozwoju intelektualnego, społecznego i fizycznego, jaki umożliwi
Bardziej szczegółowoPROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 14 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OŚWIĘCIMIU
PROGRAM WYCHOWAWCZY MIEJSKIEGO PRZEDSZKOLA NR 14 Z ODDZIAŁAMI INTEGRACYJNYMI W OŚWIĘCIMIU UZASADNIENIE Ważnym zadaniem przedszkola jest kształtowanie cech i postaw dzieci, pozwalających im w przyszłości
Bardziej szczegółowosystematyczne nauczanie
dojrzałość Osiągnięcie przez dziecko takiego poziomu rozwoju fizycznego, psychicznego i społecznego, który czyni je wrażliwym i podatnym na systematyczne nauczanie i wychowanie; harmonijne współgranie
Bardziej szczegółowoOŚWIATA AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI
OŚWIATA AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI www.magazynnauczyciela.pl AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI AUTYZM PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI
Bardziej szczegółowoZnaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi
Znaczenie zaburzeń przetwarzania sensorycznego w diagnozie i terapii dziecka z dysfunkcjami rozwojowymi i trudnościami szkolnymi Agnieszka Zdzienicka Chyła LUBLIN 27.11.2018r O teorii integracji sensorycznej
Bardziej szczegółowoAneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie
Aneks do Programu Wychowawczo Profilaktycznego Szkoły Podstawowej im. Jana Długosza w Piekarach opracowany na podstawie Rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 stycznia 2018 r. zmieniającego
Bardziej szczegółowoCZYNNIKI SPRZYJAJĄCE NAWIĄZYWANIU I PODTRZYMYWANIU POZYTYWNYCH RELACJI WYCHOWAWCY KLASY Z RODZICAMI UCZNIÓW
CZYNNIKI SPRZYJAJĄCE NAWIĄZYWANIU I PODTRZYMYWANIU POZYTYWNYCH RELACJI WYCHOWAWCY KLASY Z RODZICAMI UCZNIÓW (materiał nr 1) 1. Podmiotowe traktowanie wszystkich rodziców (bezpośredni kontakt z każdym z
Bardziej szczegółowodziecka + gotowość owocne spotkanie
Gotowość szkolna: gotowość dziecka + gotowość szkoły y = owocne spotkanie dr Karolina Appelt Instytut Psychologii UAM tematyka wykładu: -co to znaczy być gotowym, co to jest gotowość szkolna, jakie są
Bardziej szczegółowoWybierz zdrowie i wolność
O przedsięwzięciu Program profilaktyki uzależnień Wybierz zdrowie i wolność Niniejszy program stanowi wypadkową zdobytej na szkoleniach wiedzy i doświadczeń własnych autorki, które przyniosło kilkanaście
Bardziej szczegółowoTRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA. analiza psychologiczna
TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCE ZE STANU ZDROWIA i KONDYCJI UCZNIA analiza psychologiczna Beata Dobińska psycholog Zachodniopomorska Szkoła Biznesu CHOROBA PRZEWLEKŁA A FUNKCJONOWANIE DZIECKA 1569,7 tys. dzieci i
Bardziej szczegółowoAby zrozumieć czym różni się autyzm od zespołu Aspergera (ZA), należy cofnąć się nieco w historii.
Autyzm a zespół Aspergera Aby zrozumieć czym różni się autyzm od zespołu Aspergera (ZA), należy cofnąć się nieco w historii. Dzieci z zaburzeniami rozwoju pojawiały się już w bardzo dawnych czasach, za
Bardziej szczegółowoAutyzm i zespół Aspergera. Kryteria diagnostyczne.
Autyzm i zespół Aspergera. Kryteria diagnostyczne. W Polsce autyzm i Zespół Aspergera rozpoznaje się w oparciu o obowiązującą od 1996 roku Międzynarodową Statystyczną Klasyfikację Chorób i Problemów Zdrowotnych
Bardziej szczegółowoProgram autorski Poznaję uczucia
Dziecko chce być dobre, Jeśli nie umie naucz, Jeśli nie wie wytłumacz, Jeśli nie może pomóż. Janusz Korczak Program autorski Poznaję uczucia 1 Anna Major Program Poznaję uczucia jest skierowany do dzieci
Bardziej szczegółowo1. Budowanie właściwych relacji z innymi ludźmi:
DZIAŁANIA PROFILAKTYCZNE: 1. Budowanie właściwych relacji z innymi ludźmi: 1. Integracja zespołu klasowego 2. Poznawanie prawidłowych zasad współżycia społecznego -uświadomienie uczniom, co to znaczy być
Bardziej szczegółowoINTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM
INTERWENCJA TERAPEUTYCZNA W PRZYPADKU OPÓŹNIONEGO ROZWOJU MOWY U DZIECKA W WIEKU PRZEDSZKOLNYM OPÓŹNIONY ROZWÓJ MOWY zjawisko dotyczące wolniejszego wykształcenia się zdolności percepcyjnych lub/i ekspresyjnych
Bardziej szczegółowoEdukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej
Edukacja włączająca w szkole ogólnodostępnej ...Dobra edukacja to edukacja włączająca, zapewniająca pełne uczestnictwo wszystkim uczniom, niezależnie od płci, statusu społecznego i ekonomicznego, rasy,
Bardziej szczegółowoKONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH
KONCEPCJA PRACY SAMORZĄDOWEGO PRZEDSZKOLA W KOCHANOWICACH CELE KONCEPCJI PRACY PRZEDSZKOLA 1. Diagnozowanie i rozwijanie inteligencji wielorakich dzieci. Zapewnienie dzieciom lepszych szans edukacyjnych
Bardziej szczegółowoOferta działań wychowawczych i profilaktycznych Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Poddębicach na rok szkolny 2016/2017
Oferta działań wychowawczych i profilaktycznych Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Poddębicach na rok szkolny 2016/2017 Poradnia Psychologiczno Pedagogiczna w Poddębicach przesyła Ofertę działań wychowawczych
Bardziej szczegółowoTrudności w czytaniu / pisaniu / liczeniu Standardowa forma pomocy: 5
Trudności w czytaniu / pisaniu / liczeniu Standardowa forma : 5 1. Wystąpiły wtórne do problemów w czytaniu trudności emocjonalne. m.in.: W razie istotnego nasilenia trudności w tym obszarze wskazana konsultacja
Bardziej szczegółowoJak rozpoznać zaburzenia rozwojowe u dzieci? Dorota Kalinowska - psycholog
Jak rozpoznać zaburzenia rozwojowe u dzieci? Dorota Kalinowska - psycholog ADHD - nazewnictwo Wg DSM - IV TR: ADHD Attention Deficit Hyperactiviti Disorder /zespół nadpobudliwości psychoruchowej z zaburzeniami
Bardziej szczegółowoNOWA JAKOŚĆ DOSKONALENIA NAUCZYCIELI
NOWA JAKOŚĆ DOSKONALENIA NAUCZYCIELI W POWIECIE M Szkoła Podstawowa w Damicach Obszar do wsparcia w roku szkolnym 2013/2014 PRACA Z UCZNIEM ZE SPECJALNYMI POTRZEBAMI EDUKACYJNYMI Wybór zakresu szkolenia
Bardziej szczegółowoSPEKTRUM POALKOHOLOWYCH ZABURZEŃ PŁODU (FASD FETAL ALCOHOL SPECTRUM DISORDERS)
GRAŻYNA RYMASZEWSKA Lekarz psychiatra. Ponad 20 lat pomagała osobom uzależnionym od alkoholu oraz ich rodzinom. Aktualnie działa w Fundacji "Trzeźwość". Inicjatorka kampanii "Stop FAS". SPEKTRUM POALKOHOLOWYCH
Bardziej szczegółowoWczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny
Wczesne wspomaganie rozwoju dziecka i jego rodziny Fazy reakcji emocjonalnej rodziców w sytuacji pojawienia się niepełnosprawnego dziecka mgr Katarzyna Kowalska Dziecko niepełnosprawne w rodzinie Według
Bardziej szczegółowoPraca z dzieckiem sześcioletnim Konferencja Sześciolatek w szkole 17.12.2012 rok
Praca z dzieckiem sześcioletnim Konferencja Sześciolatek w szkole 17.12.2012 rok Iwona Bilska Sześciolatek a siedmiolatek We wrześniu 2014 roku wszystkie dzieci sześcioletnie obowiązkowo rozpoczną naukę
Bardziej szczegółowomgr Hanna Arend mgr Dariusz Nowak
mgr Hanna Arend mgr Dariusz Nowak Poradnie od zawsze wychodziły naprzeciw potrzebom środowiska lokalnego wpierając: dziecko rodzica nauczyciela Pakiet poradniany w roku 2010 Potrzeba pełnej optymalizacji
Bardziej szczegółowoOśrodek Rozwoju Edukacji
Ośrodek Rozwoju Edukacji Karta Indywidualnych Potrzeb Ucznia Termin założenia karty 20.09.2011r. IMIĘ (IMIONA) I NAZWISKO Ucznia Kamil klasa IV Nazwa przedszkola/szkoły lub placówki zakładającej Kartę.
Bardziej szczegółowoFormy pomocy psychologiczno pedagogicznej oferowanej na terenie poradni:
Formy pomocy psychologiczno pedagogicznej oferowanej na terenie poradni: Diagnozowanie poziomu rozwoju, potrzeb i możliwości oraz zaburzeń rozwojowych i zachowań dysfunkcyjnych dzieci młodzieży: Badanie
Bardziej szczegółowoGimnazjum nr 1 im. Stanisława Wyspiańskiego w Lubaniu
Gimnazjum nr 1 im. Stanisława Wyspiańskiego w Lubaniu Indywidualny Program Edukacyjno -Terapeutyczny Imię i nazwisko ucznia: Klasa. Data i miejsce urodzenia:. Wychowawca.. Indywidualny Program Edukacyjno
Bardziej szczegółowoAlkohol w rodzinie zaburzone więzi
Konferencja szkoleniowa dla nauczycieli i pedagogów Życie z FAS Alkohol w rodzinie zaburzone więzi Beata Stebnicka Fundacja FASTRYGA Miejski Ośrodek Pomocy Rodzinie w Zabrzu Zaburzenia więzi Nie ma takiego
Bardziej szczegółowoCo to jest niepełnosprawność?
Co to jest niepełnosprawność? Niepełnosprawnymi są osoby, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudnia, ogranicza bądź uniemożliwia wypełnianie ról społecznych, a w szczególności
Bardziej szczegółowoDZECI ZE SPEKTRUM AUTYZMU W SZKOLE INTEGRACYJNEJ NATALIA TRELA
DZECI ZE SPEKTRUM AUTYZMU W SZKOLE INTEGRACYJNEJ NATALIA TRELA Szkoła Podstawowa nr 6 Integracyjna Bielsko-Biała ORGANIZACJA NAUKI Każda klasa: 15 uczniów bez niepełnosprawności + 5 uczniów niepełnosprawnych:
Bardziej szczegółowoKwestionariusz wywiadu diagnostycznego (rodzice, opiekunowie prawni)
Kwestionariusz wywiadu diagnostycznego (rodzice, opiekunowie prawni) Prosimy o wypełnienie SZARYCH PÓL przed pierwszą wizytą i wydrukowanie kwestionariusza Imię i nazwisko dziecka: Data urodzenia: Opiekunowie
Bardziej szczegółowoMAGICZNY DYWAN A DIAGNOZOWANIE POTRZEB ROZWOJOWYCH I EDUKACYJNYCH DZIECKA. Andrzej Peć FUNTRONIC
MAGICZNY DYWAN A DIAGNOZOWANIE POTRZEB ROZWOJOWYCH I EDUKACYJNYCH DZIECKA Andrzej Peć FUNTRONIC SŁOWA KLUCZE Potrzeby Rozwój dziecka Diagnoza Obserwacja Potrzeby rozwojowe i edukacyjne Specjalne potrzeby
Bardziej szczegółowoPROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209
PROGRAM ZAJĘĆ ROZWIJAJĄCYCH UMIEJĘTNOŚCI SPOŁECZNE DLA DZIECI W WIEKU 8-12 LAT: RAZEM LEPIEJ - realizowany w SP 209 Szkoła, obok rodziny, jest jednym z najważniejszych środowisk społecznych dziecka. Jej
Bardziej szczegółowoSprawozdanie ze szkolenia dotyczącego trudności wychowawczych
Sprawozdanie ze szkolenia dotyczącego trudności wychowawczych Trudności wychowawcze mają tak naprawdę najlżejszy ciężar gatunkowy, poważniejsze od nich są zaburzenia emocjonalne, a jeszcze cięższe jest
Bardziej szczegółowoKompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc?
Kompetencje językowe i komunikacyjne dzieci z autyzmem co oceniaćżeby dobrze pomóc? Prowadzenie i opracowanie: Katarzyna Siwek Węgrów, 15.11.2010r. Autyzm a funkcjonowanie językowe Zaburzenia porozumiewania
Bardziej szczegółowoPROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE
PROGRAM SOCJOTERAPEUTYCZNY - ZAJĘCIA ROZWIJAJĄCE KOMPETENCJE EMOCJONALNO - SPOŁECZNE 1. Założenia programu: Program zajęć socjoterapeutycznych rozwijających kompetencje emocjonalno - społeczne jest jedną
Bardziej szczegółowoPlan pracy Wychowawczo-Profilaktycznej. SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. Władysława Rdzanowskiego w Radziejowicach
Plan pracy Wychowawczo-Profilaktycznej SZKOŁY PODSTAWOWEJ im. Władysława Rdzanowskiego w Radziejowicach w roku szk. 2017/2018 1 WPROWADZENIE Działalność edukacyjna szkoły jest określona przez: 1. Szkolny
Bardziej szczegółowoWczesne rozpoznawanie trudności w nauce czytania i pisania ryzyko dysleksji. Przyczyny i skutki dysleksji rozwojowej.
Działania edukacyjno profilaktyczne na rzecz rodziców, nauczycieli i uczniów. Oferta Zespołu Poradni Psychologiczno Pedagogicznych Poradni Psychologiczno Pedagogicznej nr 3 na rok szkolny 2016/2017 Dla
Bardziej szczegółowoOferta prelekcji i warsztatów dla rodziców
1.Przedszkola: Oferta prelekcji i warsztatów dla rodziców Jak pomoc dziecku w adaptacji do przedszkola. Rozwój mowy i wady wymowy u trzylatków. Wspomaganie rozwoju mowy w okresie przedszkolnym. Zabawy
Bardziej szczegółowoDiagnoza potrzeb i problemów występujących w społeczności szkolnej
Diagnoza potrzeb i problemów występujących w społeczności szkolnej Celem diagnozy środowiska szkolnego jest opracowanie i stworzenie jak najlepszych warunków rozwojowych dla dzieci i uczniów przebywających
Bardziej szczegółowoCzy to smutek, czy już depresja?
Niebezpieczna siostra smutku jak rozpoznać i poradzić sobie z depresją? Warsztaty dla uczniów Czy to smutek, czy już depresja? Podstawowe różnice Smutek To emocja, której doświadczanie jest naturalne dla
Bardziej szczegółowoOrzecznictwo w procesie diagnozy FASD
Orzecznictwo w procesie diagnozy FASD Barbara Woszczyna Tomaszowice 2015r. Według brytyjskiego raportu Warnocka, około 20% populacji uczniów to dzieci ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi (Children with
Bardziej szczegółowoAutyzm podstawowe informacje
Autyzm podstawowe informacje Wstęp...2 Czym jest autyzm?...3 Co jest przyczyną autyzmu?...3 Jakie są typowe objawy autyzmu?...4 Diagnoza i terapia...5 Edukacja osób z autyzmem...5 2 Wstęp Niepewność, zagubienie,
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCY. Bezpieczna szkoła
SZKOLNY PROGRAM PRZECIWDZIAŁANIA AGRESJI I PRZEMOCY na rok szkolny 2013/2014 oraz 2014/2015 Bezpieczna szkoła Szkoła Podstawowa nr 7 im. A. Mickiewicza w Świeciu Świecie, wrzesień 2013r 1 CELE PROGRAMU:
Bardziej szczegółowoWrocławska Edukacja. Dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli r.
Wrocławska Edukacja Dofinansowanie doskonalenia zawodowego nauczycieli 2019 r. Podstawa prawna Ustawa z dnia 26 stycznia 1982 r. Karta Nauczyciela (Dz. U. z 2018 r. poz. 967 i 2245) art. 70a W budżetach
Bardziej szczegółowoWewnątrzszkolne Zasady Oceniania uczniów klas 1 3 w Szkole Podstawowej im. Stefana Krasińskiego w Chotomowie
Wewnątrzszkolne Zasady Oceniania uczniów klas 1 3 w Szkole Podstawowej im. Stefana Krasińskiego w Chotomowie A. Cele i zasady oceniania w klasach 1 3 I. Ocenianie to proces gromadzenia informacji o uczniach.
Bardziej szczegółowoINDYWIDUALNY PROGRAM REWALIDACJI DLA DAMIANA SKRZYMOWSKIEGO UCZNIA KLASY II LO. W ZESPOLE SZKÓŁ W Łukowie NA LATA SZKOLNE
INDYWIDUALNY PROGRAM REWALIDACJI DLA DAMIANA SKRZYMOWSKIEGO UCZNIA KLASY II LO W ZESPOLE SZKÓŁ W Łukowie NA LATA SZKOLNE 2011-2012 OPRACOWAŁA Stanisława Gilewicz strona 1 /10 I. Cele główne: 1. Wspieranie
Bardziej szczegółowoIndywidualizacja pracy z uczniem zdolnym w edukacji wczesnoszkolnej Elżbieta Nerwińska
Indywidualizacja pracy z uczniem zdolnym w edukacji wczesnoszkolnej Elżbieta Nerwińska Projekt współfinansowany z Unii Europejskiej w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego Każde dziecko jest zdolne!
Bardziej szczegółowoOferta Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Lipnie Na rok szkolny 2010/2011
Oferta Poradni Psychologiczno Pedagogicznej w Lipnie Na rok szkolny 2010/2011 Celem naszych oddziaływań jest wspieranie rozwoju i efektywności uczenia się dzieci i młodzieży, pomoc uczniom w wyborze kierunków
Bardziej szczegółowoZnaczenie wczesnej interwencji we wspomaganiu rozwoju dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i strategie terapii.
Michał Wroniszewski Fundacja SYNAPSIS Znaczenie wczesnej interwencji we wspomaganiu rozwoju dziecka z zaburzeniami ze spektrum autyzmu i strategie terapii. Otrębusy, 8.11.2011 r. SKALA ZJAWISKA 1. Epidemiologa
Bardziej szczegółowoKiedy iść logopedy? jak najszybciej dziecko: imię komunikowania się kontaktu wzrokowego układa zabawki gestów napady złości lub śmiechu
Kiedy iść logopedy? Jest tylko jedna prawidłowa odpowiedź jak najszybciej, gdy tylko zaobserwujemy niepokojące sygnały. Są to zwykle: niestandardowe zachowania dziecka, które bardzo często są niezrozumiałe
Bardziej szczegółowoAD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi
AD/HD ( Attention Deficit Hyperactivity Disorder) Zespół Nadpobudliwości Psychoruchowej z Zaburzeniami Koncentracji Uwagi GENETYCZNIE UWARUNKOWANA, NEUROLOGICZNA DYSFUNKCJA, CHARAKTERYZUJĄCA SIĘ NIEADEKWATNYMI
Bardziej szczegółowoDYSPRAKSJA CO TO TAKIEGO?
DYSPRAKSJA CO TO TAKIEGO? Co to jest dyspraksja? Dyspraksja jest zwykle postrzegana jako ograniczenie lub niedorozwój organizacji/ koordynacji ruchu. Związane z nim mogą być problemy z wypowiadaniem się,
Bardziej szczegółowoPokochaj i przytul dziecko z ADHD. ADHD to zespół zaburzeń polegający na występowaniu wzmożonej pobudliwości i problemów z koncentracją uwagi.
Pokochaj i przytul dziecko z ADHD ADHD to zespół zaburzeń polegający na występowaniu wzmożonej pobudliwości i problemów z koncentracją uwagi. TYPOWE ZACHOWANIA DZIECI Z ADHD: stale wierci się na krześle,
Bardziej szczegółowoWCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA MAŁGORZATA URYNEK
WCZESNE WSPOMAGANIE ROZWOJU DZIECKA MAŁGORZATA URYNEK Wczesna interwencja to zintegrowany system oddziaływań profilaktycznych, diagnostycznych, leczniczo-rehabilitacyjnych i terapeutycznych, których podmiotem
Bardziej szczegółowoStudia podyplomowe OLIGOFRENOPEDAGOGIKA - EDUKACJA I REWALIDACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE (III semestr)
Studia podyplomowe OLIGOFRENOPEDAGOGIKA - EDUKACJA I REWALIDACJA OSÓB NIEPEŁNOSPRAWNYCH INTELEKTUALNIE (III semestr) Termin: 25.03.2017; 22.04.2017 godz. 9:00 Czas trwania 3 semestry (kwalifikacyjne) Łączna
Bardziej szczegółowoDYSLEKSJA PORADY DLA RODZICÓW
DYSLEKSJA PORADY DLA RODZICÓW CO TO JEST DYSLEKSJA? Dysleksja rozwojowa jest to zespół zaburzeń występujących w procesie uczenia się, czytania i pisania u dzieci o prawidłowym rozwoju umysłowym. U podstaw
Bardziej szczegółowoŻYJ AKTYWNIE I ZDROWO
ŻYJ AKTYWNIE I ZDROWO SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI GIMNAZJUM W ŁABUNIACH Łabunie 2015 r. 1 WSTĘP W dzisiejszym świecie przemoc, alkohol, narkotyki, dopalacze niestety coraz częściej pojawiają się w środowisku
Bardziej szczegółowoAby zapobiec niepowodzeniom szkolnym już na starcie, musimy zadbać o to, aby dziecko przekraczając próg szkoły osiągnęło dojrzałość szkolną.
Gdy dziecko idzie po raz pierwszy do szkoły, zarówno ono, jak i rodzice bardzo przeżywają ten moment. Wszyscy są pełni nadziei, ale także obaw. Aby nieco ostudzić emocje, dowiedz się czy Twoje dziecko
Bardziej szczegółowoPROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA
PROGRAM PROFILAKTYKI DLA UCZNIÓW SZKOŁY PODSTAWOWEJ nr 8 im. MIKOŁAJA KOPERNIKA w MALBORKU BEZPIECZNA I PRZYJAZNA SZKOŁA Szkoła realizuje cele i zadania wychowawcze na podstawie Ustawy o systemie oświaty
Bardziej szczegółowoOFERTA PORADNI PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ W ŚWIDNIKU ROK SZKOLNY 2017/2018
OFERTA PORADNI PSYCHOLOGICZNO PEDAGOGICZNEJ W ŚWIDNIKU I. Badania psychologiczne i pedagogiczne dzieci młodzieży oraz opiniowanie w zakresie: oceny rozwoju psychoruchowego; funkcjonowania intelektualnego
Bardziej szczegółowoblaski i cienie pracy nauczyciela, terapeuty. mgr Paulina Kroszczyńska- Brągiel wicedyrektor PPP nr 7 ds. autyzmu, psycholog, terapeuta S.I.
Uczeń z Zespołem em Aspergera blaski i cienie pracy nauczyciela, terapeuty. mgr Paulina Kroszczyńska- Brągiel wicedyrektor PPP nr 7 ds. autyzmu, psycholog, terapeuta S.I. Jaka jest często stość występowania,
Bardziej szczegółowoSZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI
SZKOLNY PROGRAM PROFILAKTYKI SZKOŁY PODSTAWOWEJ NR 109 im. Batalionów Chłopskich w Warszawie 1 Podstawa prawna: 1. Ustawa o systemie oświaty z dnia 7 września 1991r. (tekst jednolity Dz. U. z 1996r. Nr
Bardziej szczegółowoTEMATYKA POPULARYZACJI WIEDZY PSYCHOLOGICZNEJ, PEDAGOGICZNEJ I LOGOPEDYCZNEJ NA ROK SZKOLNY 2014/2015
Lp. TEMATYKA POPULARYZACJI WIEDZY PSYCHOLOGICZNEJ, PEDAGOGICZNEJ I LOGOPEDYCZNEJ NA ROK SZKOLNY 2014/2015 Temat 1 "Dokąd po gimnazjum?" warsztaty aktywizujące do wyboru zawodu i szkoły ponadgimnazjalnej
Bardziej szczegółowoKLASY I-III &3. 4. Ocenianie bieżące ucznia dokonywane jest za pomocą cyfr 1-6.: Dopuszcza się komentarz słowny lub pisemny typu:
KLASY I-III &3 1. W klasach I III śródroczna i roczna ocena klasyfikacyjna jest oceną opisową. 2. Śródroczna i roczna opisowa ocena klasyfikacyjna z zajęć edukacyjnych, o której mowa w art. 44i ust. 1
Bardziej szczegółowo