Negatywny wynik badania mikrowoltowej naprzemienności załamka T pomocny w ustaleniu kolejności 193
|
|
- Krystian Sobczak
- 6 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Negatywny wynik badania mikrowoltowej naprzemienności załamka T pomocny w ustaleniu kolejności 193 PRACE ORYGINALNE Negatywny wynik badania mikrowoltowej naprzemienności załamka T pomocny w ustaleniu kolejności implantacji kardiowertera defibrylatora serca u chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory serca w profilaktyce pierwotnej nagłej śmierci sercowej LUDMIŁA DANIŁOWICZ-SZYMANOWICZ, MAŁGORZATA SZWOCH, JOANNA RACZAK, GRZEGORZ RACZAK Uniwersytet Medyczny w Gdańsku, Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, kierownik: prof. dr hab. med. G. Raczak Negatywny wynik badania mikrowoltowej naprzemienności załamka T pomocny w ustaleniu kolejności implantacji kardiowertera defibrylatora serca u chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory serca w profilaktyce pierwotnej nagłej śmierci sercowej Daniłowicz-Szymanowicz L., Szwoch M., Raczak J., Raczak G. Uniwersytet Medyczny w Gdańsku, Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca Implantacja kardiowertera-defibrylatora serca (ICD) u pacjentów z dysfunkcją skurczową lewej komory serca jest uznanym sposobem postępowania w profilaktyce pierwotnej nagłej śmierci sercowej (SCD). Jednak sprostanie tym zaleceniom wiąże się z ogromnym zwiększeniem nakładów finansowych służby zdrowia naszego kraju, jak również ciągle narastającymi kolejkami pacjentów zakwalifikowanych do ICD. Sytuacja taka nakazuje poszukiwania dodatkowych nieinwazyjnych wskaźników, które pozwoliłyby w tej grupie chorych wyselekcjonować osoby bardziej i mniej zagrożone, aby móc na tej podstawie ustalić kolejność wykonania zabiegów, zabezpieczając w pierwszej kolejności osoby najbardziej zagrożone. Ocena mikrowoltowej naprzemienności załamka T (MTWA) może być w tym zakresie badaniem pomocnym. Celem pracy była ocena występowania incydentów SCD oraz złośliwych arytmii komorowych (VT częstoskurcz komorowy, VF migotanie komór) w grupie chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory serca, zakwalifikowanych do implantacji ICD w ramach profilaktyki pierwotnej SCD, u których dodatkowo stwierdzono ujemny wynik badania MTWA. Materiał i metody. Badaniem objęto chorych z frakcją wyrzutową lewej komory serca (LVEF) 35%, kwalifikowanych do implantacji ICD w ramach profilaktyki pierwotnej SCD, u których dodatkowo stwierdzono ujemny wynik badania MTWA (metoda spektralna, system CH2000, Cambridge Heart). Chorych poddano obserwacji (wizyty lekarskie co 3 miesiące), uwzględniającej m.in. wystąpienie zdarzeń niepożądanych (SCD/VT/VF). Wyniki. Wśród 115 chorych, u których w ramach kwalifikacji do implantacji ICD w profilaktyce pierwotnej wykonano ocenę MTWA, do dalszej analizy włączono 49 chorych (średni wiek 58 ± 13 lat, LVEF 30 ± 6%) z ujemnym wynikiem tego badania. Okres obserwacji wynosił 9 ± 7 miesięcy. Epizodów SCD/VF/VT nie notowano u żadnego z badanych. Wnioski. Wśród chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory serca kwalifikowanych do implantacji ICD w ramach profilaktyki pierwotnej SCD, u których dodatkowo stwierdzono ujemny wynik badania MTWA, w okresie obserwacji nie notowano epizodów SCD/VT/VF. Negatywny wynik badania MTWA, po wykluczeniu innych czynników ryzyka, z dużym prawdopodobieństwem pozwala wyodrębnić chorych, u których zabieg taki może być przesunięty w czasie na korzyść chorych wymagających go w trybie pilnym i tzw. przyśpieszonym. Prezentowane wstępne wyniki wymagają jednak potwierdzenia w dalszych badaniach. Słowa kluczowe: mikrowoltowa naprzemienność załamka T, ICD, dysfunkcja skurczowa lewej komory serca Pol. Merk. Lek., 2012, XXXIII, 196, 193 Negative result of microvolt T-wave alternans test is helpful in scheduling the order of cardioverter defibrillator implantation in primary prevention of sudden cardiac death in individuals with the left ventricular systolic dysfunction Daniłowicz-Szymanowicz L., Szwoch M., Raczak J., Raczak G. Medical University of Gdansk, Poland, Department of Cardiology and Electrotherapy Implantation of cardiac cardioverter-defibrillator (ICD) is an established modality in the primary prevention of sudden cardiac death (SCD) in patients (pts) with left ventricular systolic dysfunction. However, fulfillment of this recommendation in our country is associated with a substantial increase in healthcare costs and results in a progressive elongation of waiting lines comprised of individuals qualified to ICD implantation. Consequently, this situation substantiates the search for additional noninvasive markers enabling the stratification of patients into high- and low risk groups so that the order of ICD implantation procedures favors those at higher risk. Analysis of microvolt T-wave alternans (MTWA) can be a helpful test in this matter. The aim of this study was to analyze the incidence of SCD episodes and malignant ventricular arrhythmias (ventricular tachycardia VT, and ventricular fibrillation VF) in a group of pts with left ventricular systolic dysfunction who were qualified to ICD implantation in primary prevention of SCD and had negative result of MTWA test. Material and methods. The study included pts with left ventricular ejection fraction (LVEF) 35%, who were qualified to ICD implantation in primary prevention of SCD and had negative result of MTWA (spectral method, CH2000 system, Cambridge Heart). Pts were followed up (scheduled visits every 3 months) and, among others, screened for adverse events (SCD/VT/VF). Results. Of 115 pts analyzed for MTWA in the course of qualification to ICD implantation, 49 individuals (mean age 58 ± 13 years, LVEF 30 ± 6%) were enrolled to further analysis due to negative result of this test. The duration of follow up was 9 ± 7 months. None of analyzed pts had episodes of SCD/ VF/ VT. Conclusions. On follow up, SCD/VT/VF episodes were not recorded amongst patients with left ventricular systolic dysfunction who were qualified to ICD implantation in primary prevention of SCD and had negative results of MTWA test. After taking other potential risk factors into account, the negative MTWA result will probably enable identification of patients in whom the implantation can be postponed in favor of individuals who urgently require this procedure. However, further studies are needed to confirm these preliminary findings. Key words: microvolt T-wave alternans, ICD, left ventricle systolic dysfunction Pol. Merk. Lek., 2012, XXXIII, 196, 193
2 194 L. Daniłowicz-Szymanowicz i wsp. Zapobieganie nagłej śmierci sercowej SCD (ang. sudden cardiac death) w profilaktyce pierwotnej stanowi istotny problem współczesnej kardiologii [14, 23, 28]. W odniesieniu do chorych bez notowanych epizodów złośliwych arytmii komorowych parametrem o dobrze ugruntowanej pozycji klinicznej jest frakcja wyrzutowa lewej komory serca LVEF (ang. left ventricular ejection fraction) [2, 20, 22, 27]. Aktualne standardy postępowania zalecają wszczepienie kardiowerteradefibrylatora serca ICD (ang. implantable cardioverter-defibrillator) u wszystkich chorych z LVEF równą lub mniejszą od 35% [13, 28]. Jednak sprostanie tym zaleceniom wiąże się z ogromnym zwiększeniem nakładów finansowych służby zdrowia naszego kraju. Skutkiem tego są ciągle narastające kolejki osób zakwalifikowanych i oczekujących na implantacje ICD w ramach profilaktyki pierwotnej SCD. Sytuacja taka nakazuje poszukiwania dodatkowych wskaźników, które pozwoliłyby w grupie chorych z upośledzoną czynnością skurczową lewej komory serca wyselekcjonować osoby bardziej i mniej zagrożone SCD, aby móc na tej podstawie ustalić kolejność wykonania zabiegów. Przedmiotem dotychczasowych badań naukowych w zakresie stratyfikacji ryzyka arytmii komorowych są liczne nieinwazyjne wskaźniki, m.in. parametry aktywności układu autonomicznego: zmienność rytmu serca, wrażliwość baroreceptorów tętniczych, turbulencja rytmu zatokowego, występowanie późnych potencjałów komorowych w badaniu EKG wysokiego wzmocnienia, jak również ocena mikrowoltowej naprzemienności załamka T MTWA (ang. microvolt T-wave alternans). Badanie MTWA zasługuje na szczególne wyróżnienie, bowiem jako jedyne ma klasę IIa wskazań w stratyfikacji ryzyka chorych z komorowymi zaburzeniami rytmu lub obciążonych ryzykiem występowania zagrażających życiu komorowych zaburzeń rytmu (VT częstoskurcz komorowy, VF migotanie komór), podczas gdy wszystkie inne mają klasę IIb [30]. Na zwrócenie szczególnej uwagi zasługuje fakt, że badanie MTWA u chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory bez notowanych w wywiadzie epizodów złośliwych arytmii komorowych cechuje bardzo wysoka negatywna wartość prognostyczna NPV (ang. negative prognostic value) [1, 5, 12, 18, 19, 21, 24 26]. W obliczu obecnych standardów postępowania u takich chorych i dużego zapotrzebowania na implantację ICD z jednej strony oraz ograniczonych możliwości finansowych dla ich realizacji z drugiej strony, badanie MTWA może okazać się przydatnym narzędziem pomocnym w ustaleniu kolejności zabiegów w takiej grupie chorych po ewentualnym uwzględnieniu innych znanych czynników ryzyka SCD oraz VT/VF. Celem pracy była ocena występowania incydentów SCD/VT/VF w grupie chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory serca, zakwalifikowanych do implantacji ICD w ramach profilaktyki pierwotnej SCD, u których dodatkowo stwierdzono ujemny wynik badania MTWA. MATERIAŁ I METODY Badaniem objęto chorych z rozpoznaniem dysfunkcji skurczowej lewej komory serca (LVEF 35%), zakwalifikowanych i oczekujących na implantację ICD w ramach profilaktyki pierwotnej SCD w Klinice Kardiologii i Elektroterapii Serca Gdańskiego Uniwersytetu Medycznego. Kryteria wyłączenia 1. Wiek chorego poniżej 18 roku życia. 2. Kwalifikacja chorego do implantacji ICD w ramach profilaktyki wtórnej. 3. Utrwalone migotanie/trzepotanie przedsionków. 4. Trwały blok przedsionkowo-komorowy II/III stopnia. 5. Niewydolność serca w klasie NYHA IV. 6. Niestabilna dławica piersiowa. 7. Zaawansowana wada zastawkowa serca. 8. Cukrzyca typu 1 z objawową neuropatią obwodową. 9. Trudności w chodzeniu po bieżni. 10. Brak zgody chorego na badanie. Ocena mikrowoltowej naprzemienności załamka T Oceny MTWA dokonywano podczas próby wysiłkowej na bieżni w godzinach przedpołudniowych. Pacjent nie przerywał stosowania zalecanej farmakoterapii (łącznie z beta-adrenolitykami). Po odpowiednim przygotowaniu skóry chorego, mającym na celu zminimalizowanie nasilenia artefaktów (oczyszczanie za pomocą papieru abrazyjnego) elektrody umieszczano w 3 ortogonalnych odprowadzeniach Franka X, Y, Z (elektrody wysokiej rozdzielczości, High-Res, Cambridge Heart) oraz w 12 standardowych odprowadzeniach. Próbę wysiłkową wykonywano na bieżni (Delmar Reynolds), zgodnie z protokołem przyjętym do oceny MTWA, uzyskując stopniowe przyśpieszenie częstości akcji serca w przedziałach /min, a następnie /min (minimum 2 min). Analizy MTWA dokonywano metodą spektralną (system CH2000, Cambridge Heart, Bedford MA, USA). Analizę automatyczną uzupełniano o ocenę przez lekarza prowadzącego badanie. Wynik badania klasyfikowano jako dodatni, ujemny lub nieokreślony zgodnie z przyjętymi w piśmiennictwie kryteriami [3, 29]. Dodatni (MTWA_pos) trwały alternans (trwający minimum 1 min) o amplitudzie 1,9 V, w jakimkolwiek odprowadzeniu ortogonalnym lub 2 sąsiadujących odprowadzeniach przedsercowych, występujący przy częstości skurczu serca HR (ang. heart rate) 110/min i utrzymujący się w miarę kontynuacji wysiłku i wzrostu HR, albo występujący w spoczynku Ujemny (MTWA_neg) nie są spełnione kryteria dodatniego MTWA oraz brak jest trwałego alternansu przy HR 105/min. Nieokreślony (MTWA_ind) wynik niespełniający kryteriów dodatniego lub ujemnego alternansu z przyczyn leżących po stronie chorego lub technicznych [3, 29]. Na podstawie aktualnych zaleceń w każdym przypadku wyniku nieokreślonego z przyczyn technicznych dokonywano natychmiastowego powtórzenia testu [4, 8]. Okres obserwacji Chorych poddano dalszej obserwacji w Poradni Zaburzeń Rytmu Serca GU Medycznego. Wizyty kontrolne odbywały się co 3 miesiące. Podczas wizyt dokonywano oceny stanu klinicznego chorego oraz notowano wszystkie zdarzenia niepożądane (na podstawie wywiadu oraz analizy elektrogramów pamięci holterowskiej ICD u chorych z implantowanym w okresie obserwacji urządzeniem). Głównym punktem końcowym w badaniu były epizody SCD, spontaniczne VT lub VF, a także adekwatne wysokonapięciowe interwencje ICD (z powodu VT 170/min. lub VF 200/min, zasadność interwencji potwierdzano oceniając elektrogramy z pamięci holterowskiej ICD). Analiza statystyczna Do analizy statystycznej użyto programu komputerowego STATISTICA 6,0. Wszystkie dane prezentowano jako wartość średnią (mean) ± odchylenie standardowe (SD) lub jako liczebność (n) i udział procentowy. WYNIKI Wśród 115 chorych, u których w ramach kwalifikacji do implantacji ICD w profilaktyce pierwotnej wykonano ocenę MTWA, do dalszej analizy włączono 49 z ujemnym wynikiem tego badania. U zdecydowanej większości badanych dysfunkcja skurczowa miała podłoże niedokrwienne. Ponad połowa chorych podczas badania znajdowała się w klasie II
3 Negatywny wynik badania mikrowoltowej naprzemienności załamka T pomocny w ustaleniu kolejności 195 niewydolności serca według klasyfikacji NYHA. Niemal wszyscy badani chorzy przyjmowali przewlekle beta-adrenolityk, który utrzymano podczas badania MTWA. Szczegółowe dane demograficzne i kliniczne badanych przedstawione są w tabeli 1. Rycina 1 przedstawia przykład jednego z włączonych do badania chorych z MTWA_neg. Tabela 1. Charakterystyka kliniczna badanych chorych (dane przedstawione są jako średnia ± odchylenie standardowe lub liczba w procentach) Table 1. Clinical characteristics of studied patients (data presented as means ± standard deviations or percentages) Parametry x ± SD n (%) Liczba 49 Wiek [lata] 58 ± 13 Mężczyźni 43 (88) Wywiad choroby niedokrwiennej serca 35 (71) Wywiad zawału serca: zawał serca w wywiadzie 31 (63) czas od zawału [lata] 8,4 ± 9 Stan po rewaskularyzacji mięśnia serca 28 (57) Inne niż niedokrwienne podłoże dysfunkcji skurczowej lewej komory 14 (29) LVEF [%] 30 ± 6 Klasa według NYHA NYHA I 9 (18) NYHA II 34 (69) NYHA III 6 (13) Przyjmowane leki* beta-adrenolityki 47 (96) inhibitory konwertazy angiotensyny/blokery receptora dla angiotensyny 47 (96) spironolakton/eplerenon 31 (63) kwas acetylosalicylowy 36 (73) antagonista witaminy K 11 (22) amiodaron 11 (22) statyny 39 (80) diuretyki 25 (51) Choroby współistniejące nadciśnienie tętnicze 25 (51) cukrzyca typu 2 9 (18) Inne cechy nikotynizm w wywiadzie, n (%) 27 (55) LVEF frakcja wyrzutowa lewej komory serca, NYHA nowojorska klasyfikacja objawów niewydolności serca LVEF left ventricular ejection fraction, NYHA New York Heart Association s symptomatic classification of heart failure Okres obserwacji 49 włączonych do badania chorych z MTWA_neg wyniósł 9 ± 7 miesięcy. W tym czasie ICD implantowano u 23 chorych, z czego w ramach tak zwanej kolejki przyspieszonej u 18 chorych. Z czego u 8 chorych dodatkowo stwierdzono wskazania do implantacji układu stymulującego serce, u 10 chorych liczną ekstrasystolię komorową lub epizody samoograniczającego się częstoskurczu komorowego w 24-godzinnej rejestracji EKG metodą Holtera. Natomiast u 5 chorych zabieg wykonano w trybie planowym. W okresie obserwacji nie stwierdzono epizodów SCD/VF/VT u żadnego chorego włączonego do badania. OMÓWIENIE Najważniejszym spostrzeżeniem niniejszej pracy jest fakt, że wśród chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory serca Ryc. 1. Przykład MTWA_neg. Chory Z.J., lat 59, z dysfunkcją lewej komory o podłożu niedokrwiennym, LVEF 32%. Brak utrwalonego alternansu przy HR < 110/min. Maksymalna częstość skurczu serca z nieobecnym alternansem (max neg HR) > 105/min, MTWA mikrowoltowa naprzemienność załamka T. LVEF frakcja wyrzutowa lewej komory serca. HR częstość akcji serca Fig. 1. The example of MTWA_neg The patient Z.J., 59 years old, with the ischaemic left ventricular dysfunction, LVEF 32%. Absence of sustained alternans < 110/min with the max negative HR > 105/min, MTWA microvolt T-wale alternans. LVEF left ventricular ejection fraction. HR heart rate zakwalifikowanych do implantacji ICD w ramach profilaktyki pierwotnej SCD, u których dodatkowo stwierdzono ujemny wynik badania MTWA, nie notowano epizodów SCD/VT/VF w okresie średnio 9-miesięcznej obserwacji. Liczne dane z piśmiennictwa dowodzą, że wśród chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory serca, u których stwierdzono ujemny wynik badania MTWA, obserwuje się względnie małe ryzyko SCD [1, 5, 12, 18, 19, 21, 24 26]. Według tych danych NPV testu MTWA wynosi od 94 do nawet 100% w okresie od jednego do dwóch lat obserwacji. W ostatnio opublikowanej metaanalizie NPV badania MTWA stanowiło 95% w średnio 26-miesięcznym okresie obserwacji chorych [6]. W badaniu przeprowadzonym przez Bloomfielda i wsp. wśród chorych z LVEF 31 40% i nieprawidłowym wynikiem badania MTWA 2-letnie ryzyko zgonów ogólnych oraz utrwalonych arytmii komorowych niezakończonych zgonem wynosiło 11,8, podczas gdy u chorych z niższą wartością LVEF (poniżej 31%), ale prawidłowym (ujemnym) wynikiem MTWA ryzyko takie stanowiło zaledwie 3,5 [5]. W niniejszej pracy obejmującej chorych z LVEF 35% średnio w okresie 9 miesięcy obserwacji nie notowano epizodów złośliwych arytmii komorowych. Należy zwrócić uwagę na fakt, że wysoką negatywną wartość prognostyczną wśród chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory serca stwierdzono zarówno wśród chorych z podłożem niedokrwiennym kardiomiopatii [5, 9, 11, 19, 21, 25], jak i nie-niedokrwiennym [1, 12, 19, 24]. Zostało to również potwierdzone w ostatniej metaanalizie [6].
4 196 L. Daniłowicz-Szymanowicz i wsp. Omawiając publikacje dotyczące wyłącznie grupy chorych z nie-niedokrwiennym podłożem dysfunkcji lewej komory, należy wymienić jedno z największych badań w tej grupie badanie ALPHA. Autorzy tej pracy dowiedli, że wśród chorych z LVEF 40% nieprawidłowy wynik badania MTWA wiąże się z 4-krotnie większym ryzykiem śmierci sercowej oraz złośliwych arytmii komorowych, podczas gdy rokowanie chorych z prawidłowym wynikiem tego badania jest bardzo dobre. Negatywna wartość prognostyczna zarówno w odniesieniu do SCD i VT/VF, jak i do śmiertelności ogólnej jest w tym badaniu wysoka; wynosi ona 99,3% w okresie 12-miesięcznej obserwacji oraz odpowiednio 98,6% i 98% w okresie 18-miesięcznym [24]. Wśród prac dotyczących chorych z niedokrwiennym podłożem dysfunkcji skurczowej należy wyróżnić badanie ABCD. W badaniu tym na grupie 566 chorych z LVEF 40% stwierdzono, że w pierwszym roku obserwacji negatywna wartość prognostyczna badania MTWA była identyczna, jak badania elektrofizjologicznego u badanych chorych i wynosiła 95% [11]. Niestety, mimo licznych dowodów dotyczących przydatności badania MTWA w różnicowaniu chorych bardziej i mniej zagrożonych SCD/VT/VF, w kilku pracach nie potwierdzono takiej zależności [10, 16 17]. W zakresie badań obejmujących chorych z niedokrwiennym podłożem dysfunkcji skurczowej lewej komory, należy zwrócić uwagę na badanie MASTER [10]. W pracy tej nie wykazano wartości prognostycznej badania MTWA w przewidywaniu ryzyka złośliwych arytmii komorowych w około 2-letnim okresie obserwacji u chorych typowych dla populacji MADIT-II. W innym badaniu, opartym o populację chorych SCD-HeFT, również nie stwierdzono różnic w wystąpieniu incydentów arytmicznych lub zgonów między chorymi z nieprawidłowym wynikiem MTWA (MTWA_pos oraz MTWA_ind), a wynikiem MTWA_neg [16]. W obu tych badaniach jako jeden z punktów końcowych brano pod uwagę adekwatne wyładowania ICD, co jak wiadomo nie koreluje w sposób istotny z częstotliwością spontanicznych śmiertelnych incydentów arytmii komorowych [15]. W odniesieniu do chorych z dysfunkcją lewej komory o podłożu nie-niedokrwiennym, Grimm i wsp., nie wykazali wartości prognostycznej badania MTWA w analizie wieloczynnikowej, jak również nie stwierdzono różnic w zakresie rokowania u chorych z MTWA_pos i MTWA_neg [17]. Należy jednak zwrócić uwagę na fakt, że do badania tego włączani byli chorzy z wyższą wartością LVEF (do 45%), jak również tylko 52% badanych chorych była przewlekle leczona betaadrenolitykami. Należy podkreślić, że wysoka negatywna wartość prognostyczna badania MTWA maleje wraz z wydłużeniem okresu obserwacji. Tak, w niniejszej pracy w ciągu średnio 9 miesięcy obserwacji nie stwierdzono incydentów SCD/VT/VF wśród chorych z MTWA_neg. W badaniu ABCD zaznaczono, że negatywna wartość prognostyczna testu MTWA w ciągu pierwszego roku obserwacji wynosiła 95%, podczas gdy w drugim roku ulegała istotnemu zmniejszeniu do wartości poniżej 90% [11]. W cytowanej wyżej pracy Grimma i wsp., w którym badanie MTWA nie różnicowało chorych zagrożonych, okres obserwacji był wyjątkowo długi i wynosił aż 52 ± 21 miesięcy [17]. Według aktualnych zaleceń, test MTWA należy powtórzyć najlepiej po 12, a koniecznie po 24 miesiącach obserwacji [29]. Na zwrócenie uwagi zasługuje fakt, że wartość rokownicza badania MTWA zależy od stosowanych podczas badania beta-adrenolityków. Według cytowanej już wyżej metaanalizy Calo i wsp., negatywna wartość prognostyczna badania MTWA wśród chorych, u których beta-adrenolityku nie odstawiano na czas badania, wynosiła 99%, podczas gdy u chorych, u których lek ten odstawiono, wynosiła tylko 90% [6]. Według aktualnych rekomendacji, badanie MTWA należy przeprowadzić bez zmiany stosowanego przez chorego leczenia, co również miało miejsce w niniejszej pracy [29]. Implikacje kliniczne Przedstawione w pracy wyniki, jak również liczne dane z piśmiennictwa, sugerują możliwość wykorzystania testu MTWA w planowaniu zabiegów implantacji ICD, zwłaszcza w warunkach ograniczonych możliwości finansowych służby zdrowia. Należy jednak brać pod uwagę fakt, że według amerykańskich wytycznych dotyczących badania MTWA z 2011 roku, aktualnie zbyt mało jest przekonujących danych, że test ten jako jedyny można uznać za decydujący o przyspieszeniu bądź odroczeniu zabiegu [29]. Na przykład, w badaniu wykonanym przez Cantillona i wsp., oceniającym chorych z LVEF 35%, u których dodatkowo występowały epizody samoograniczających się częstoskurczów komorowych (nsvt) i/lub omdlenia, stwierdzono, że roczna negatywna wartość prognostyczna testu MTWA w przewidywaniu incydentów arytmicznych wynosiła zaledwie 85%, czego nie można uznać za wystarczające do odroczenia u nich chorych zabiegu implantacji ICD [7]. Z klinicznego punktu widzenia, należy brać pod uwagę wszelkie inne czynniki ryzyka, mogące pogarszać rokowanie chorego i wymagające przyspieszenia zabiegu. Między innymi, występowanie nsvt w badaniach holterowskich, nawracające omdlenia, jak również występowanie dodatkowych wskazań do implantacji układu stymulującego serce przemawiają za koniecznością szybszej implantacji ICD, nawet mimo ujemnego wyniku testu MTWA. WNIOSKI 1. Wśród chorych z dysfunkcją skurczową lewej komory serca kwalifikowanych do implantacji ICD w ramach profilaktyki pierwotnej SCD, u których dodatkowo stwierdzono ujemny wynik badania MTWA, w okresie obserwacji nie notowano epizodów SCD/VT/VF. 2. Negatywny wynik badania MTWA, po wykluczeniu innych czynników ryzyka, z dużym prawdopodobieństwem pozwala wyodrębnić chorych, u których zabieg taki może być przesunięty w czasie na korzyść chorych wymagających go w trybie pilnym i tzw. przyspieszonym. 3. Przedstawione wyniki dotyczą bardzo ważnego tematu klinicznego, jednak mają one charakter wstępny i wymagają potwierdzenia w dalszych badaniach. PIŚMIENNICTWO 1. Baravelli M., Salerno-Uriatre D., Guzzetti D. et al.: Predictive significance for sudden death of microvolt-level T-wave alternans in New York Heart Association class II congestive heart failure patients. A prospective study. Int. J. Cardiol., 2005, 105: Bardy G.H., Lee K.L., Mark D.B. et al.: Amiodarone or an implantable cardioverter-defibrillator for congestive heart failure. N. Engl. J. Med., 2005, 352: Bloomfield D.M., Hohnloser S.H., Cohen R.J. Interpretation and classification of microvolt T wave alternans tests. J. Cardiovasc. Electrophysiol., 2002, 13: Bloomfield D.M., Ritvo B.S., Parides M.K., Kim M.H.: The immediate reproducibility of T wave alternans during bicycle exercise. Pacing Clin. Electrophysiol., 2002, 25: Bloomfield D.M., Bigger J.T., Steinman R.C. et al.: Microvolt T-wave alternans and the risk of death or sustained ventricular arrhythmias in patients with left ventricular dysfunction. J. Am. Coll. Cardiol., 2006, 47: Calo L., De Santo T., Nussio F. et al.: Predictive value of microvolt T- wave alternans for cardiac death or ventricular tachyarrhythmic events in ischemic and nonischemic cardiomyopathy patients: A Meta-analysis. Ann. Noninvasive Electrocardiol., 2011, 16: Cantillon D.J., Stein K.M., Markowitz S.M. et al.: Predictive value of microvolt T-wave alternans in patients with left ventricular dictation. J. Am. Coll. Cardiol., 2007, 50: Chow T., Gursoy S., Onufer J.R. et al.: Clinical value of repeating indeterminate microvolt T-Wale alternanstests. J. Am. Coll. Cardiol., 2005, 45: 93A. 9. Chow T., Kereiakes D.J., Bartone C. et al.: Prognostic utility of microvolt T-wave alternans in risk stratification of patients with ischemic cardiomyopathy. J. Am. Coll. Cardiol., 2006, 47:
5 Negatywny wynik badania mikrowoltowej naprzemienności załamka T pomocny w ustaleniu kolejności Chow T., Kereiakes D.J., Onufer J. et al.: Does microvolt T-wave alternans testing predict vantricular tachyarrhythmias in patients with ischaemic cardiomyopathy and prophylactic defibrillators? The MASTER Trial. J. Am. Coll. Cardiol., 2008, 52: Costantini O., Hohnloser S.H., Kirk M.M. et al.: The ABCD (alternans before cardioverter defibrillator) trial. J. Am. Coll. Cardiol., 2009, 53: De Ferrari G. M., Sanzo A. T-wave alternans in risk stratification of patients with nonischemic dilated cardiomyopathy: can it help to better select candidates for ICD implantation? Heart Rrhythm, 2009, 6: S29-S Dickstein K., Vardas P.E., Auricchio A. et al.: 2010 Focused update of ESC guidelines in device therapy in heart failure. Eur. Heart J., 2010, 31: Eisenberg M.S., Horwood B.T., Cummins R.O. et al.: Cardiac arrest and resuscitation. Ann. Emerg. Med., 1990; 19: Ellenbogen K.A., Levine J.H., Berger R.D. et al.: Are implantable cardioverter defibrillator shocks a surrogate for sudden cardiac death in patients with nonischamic cardiomyopathy. Circulation, 2006, 113: Gold M.R., Ip J.H., Costantini O. et al.: Role of microvolt T-wave alternans in assessment of arrhythmia vulnerability among patients with heart failure and systolic dysfunction. Circulation, 2008, 118: Grimm W., Christ M., Bach J. et al.: Noninvasive arrhythmia risk stratification in idiopathic dilated cardiomyopathy. Results of the Marburg cardiomyopathy study. Circulation, 2003, 108: Hohnloser S.H., Klingenheben T., Bloomfield D. et al.: Usefulness of microvolt T-wave alternans for prediction of ventricular tachyarrhythmic events in patients with dilated cardiomyopathy: Results from a prospective observational study. J. Am. Coll. Cardiol., 2003, 41: Hohnloser S.H., Ikeda T., Bloomfield D.M. et al.: T-wave alternans negatine coronary patients with low ejection and benefit from defibrillator implantation. Lancet 2003, 362: Kelly M.J., Thompson P.L., Quinlan M.F.: Prognostic significance of left ventricular ejection fraction after acute myocardial infarction. A bedside radionuclide study. Br. Heart J., 1985, 53: Klingenheben T., Zabel M., D Agostino R.B. et al.: Predictive value of T- wave alternans for arrhythmic events in patients with congestive heart failure. Lancet, 2000, 356: Moss A.J., Zareba W., Hall W.J. et al.: Prophylactic Implantation of a Deffibrillator in Patients with Myocardial Infarction and Reduced Ejection Fraction. N. Engl. J. Med., 2002, 346: Myerburg R.J., Kessler K.M., Castellanos A.: Sudden cardiac death: structure, function, and time-dependence of risk. Circulation, 1992, 85 (Suppl.): I 2 -I Salerno-Uriarte J. A., De Ferrari G. M., Klersy C. et al.: Prognostic value of T-wave alternans in patients with heart failure due to nonischemic cardiomyopathy. Results of the ALPHA study. J. Am. Coll. Cardiol., 2007, 50: Sarzi-Braga S., Vaninetti R., Laporta A. et al.: T-wave alternans is a predictor of death in patients with congestive heart failure. Int. J. Cardiol., 2004, 93: Shizuta S., Ando K., Nobuyoshi M. et al.: Prognostic utility of T-wave alternans ina real-world population of patients with left ventricular dysfunction: the PREVENT-SCD study. Clin. Res. Cardiol., 2012, 101: Stevenson W.G., Ridker P.M.: Should survivors of myocardial infarction with low ejection fraction be routinely referred to arrhythmia specialists? JAMA, 1996, 276: Vardas P.E., Auricchio A., Blanc J. et al.: Guidelines for cardiac pacing and cardiac resynchronization therapy. Eur. H.J., 2007; 28: Verrier R.L., Klingenheben T., Malik M. et al.: Microvolt T-wave alternans. Physiological basis, methods of measurement, and clinical utility-consensus guideline by international society for Holter and noninvasive electrocardiology. J. Am. Coll. Cardiol., 2011, 58: Zipes D., Camm A.J., Borggrefe M. et al.: ACC/AHA/ESC 2006 guidelines for management of patients with ventricular arrhythmias and the prevention of sudden cardiac death. Europace, 2006, 8: Adres: dr med. Ludmiła Daniłowicz-Szymanowicz, Uniwersytet Medyczny w Gdańsku, Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, Gdańsk, ul. Dębinki 7, tel.: , fax: , ludwik@gumed.edu.pl
Ludmiła Daniłowicz-Szymanowicz, Małgorzata Szwoch, Grzegorz Raczak II Katedra i Klinika Kardiologii i Elektroterapii, Gdański Uniwersytet Medyczny
249 GERIATRIA 2011; 5: 249-256 Akademia Medycyny ARTYKUŁ OYGINALNY/ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 25.08.2011 Zaakceptowano/Accepted: 05.09.2011 Ograniczenia badania mikrowoltowej zmienności załamka
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Słowa kluczowe: mikrowoltowa naprzemienność załamka T, ICD, złośliwe arytmie komorowe
3 GERIATRIA 2015; 9: 3-11 Akademia Medycyny ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 25.08.2015 Zaakceptowano/Accepted: 07.09.2015 Negatywny wynik badania mikrowoltowej naprzemienności załamka
Bardziej szczegółowoTerapia resynchronizująca u chorych z niewydolnością serca
PRACA POGLĄDOWA Folia Cardiologica Excerpta 2012, tom 7, nr 1, 41 45 Copyright 2012 Via Medica ISSN 1896 2475 Terapia resynchronizująca u chorych z niewydolnością serca Anna Hrynkiewicz-Szymańska 1, Marek
Bardziej szczegółowoLek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej
Lek. Olgierd Woźniak Streszczenie rozprawy doktorskiej Ocena czynników ryzyka adekwatnych interwencji kardiowerteradefibrylatora u pacjentów z arytmogenną kardiomiopatią prawej komory. Wstęp Arytmogenna
Bardziej szczegółowoBurza elektryczna - aktualne zasady postępowania Część 3 rokowanie, profilaktyka
Burza elektryczna - aktualne zasady postępowania Część 3 rokowanie, profilaktyka Maciej Kempa, Szymon Budrejko Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, Gdański Uniwersytet Medyczny 1 Konsekwencje burzy
Bardziej szczegółowoHRS 2014 LATE BREAKING
HRS 2014 LATE BREAKING DFT SIMPLE Michał Chudzik, Anna Nowek 1 Czy wyniki badania SIMPLE mogą wpłynąć na NIE wykonywanie rutynowego DFT? 2 Wyniki badnia SIMPLE pokazały, że wykonywanie DFT nie wpływa na
Bardziej szczegółowoPrzywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie
Przywrócenie rytmu zatokowego i jego utrzymanie Jak wspomniano we wcześniejszych artykułach cyklu, strategia postępowania w migotaniu przedsionków (AF) polega albo na kontroli częstości rytmu komór i zapobieganiu
Bardziej szczegółowoTesty wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Bardziej szczegółowoOcena mikrowoltowej zmienności załamka T podczas wysiłku fizycznego za pomocą metody spektralnej
PRACA POGLĄDOWA PRZEDRUK Folia Cardiologica Excerpta 2008, tom 3, nr 10, 456 461 Copyright 2008 Via Medica ISSN 1896 2475 Ocena mikrowoltowej zmienności załamka T podczas wysiłku fizycznego za pomocą metody
Bardziej szczegółowoDiagnostyka, strategia leczenia i rokowanie odległe chorych z rozpoznaniem kardiomiopatii przerostowej
Lekarz Karolina Macioł-Skurk Diagnostyka, strategia leczenia i rokowanie odległe chorych z rozpoznaniem kardiomiopatii przerostowej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n.
Bardziej szczegółowoANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Bardziej szczegółowoCzy kamizelki defibrylujące zastąpią ICD? Maciej Kempa, Szymon Budrejko Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, Gdański Uniwersytet Medyczny
Czy kamizelki defibrylujące zastąpią ICD? Maciej Kempa, Szymon Budrejko Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, Gdański Uniwersytet Medyczny 1 W 1986 roku M. Stephen Heilman i Larry Bowling założyli
Bardziej szczegółowoMarcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM
Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Definicja NS to zespół kliniczny, w którym wskutek dysfunkcji serca jego pojemność minutowa jest zmniejszona w stosunku do zapotrzebowania
Bardziej szczegółowoRobert Wierzbowski, Wiktor Piechota i Marian Cholewa
PRACA POGLĄDOWA Folia Cardiol. 2004, tom 11, nr 12, 873 883 Copyright 2004 Via Medica ISSN 1507 4145 Mikrowoltowa naprzemienność załamka T interpretacja, klasyfikacja i kliniczne znaczenie nowej nieinwazyjnej
Bardziej szczegółowoCzynniki ryzyka nagłego zgonu sercowego u dzieci z kardiomiopatią przerostową
Czynniki ryzyka nagłego zgonu sercowego u dzieci z kardiomiopatią przerostową Risk factors of sudden cardiac death in children with hypertrophic cardiomyopathy Lidia Ziółkowska, Wanda Kawalec, Anna Turska-Kmieć,
Bardziej szczegółowoChory z zapaleniem mięśnia sercowego pod postacią komorowych zaburzeń rytmu
Choroby Serca i Naczyń 2005, tom 2, nr 2, 88 92 P R Z Y P A D K I K L I N I C Z N E Chory z zapaleniem mięśnia sercowego pod postacią komorowych zaburzeń rytmu Anna Maria Frycz, Elżbieta Adamowicz-Czoch
Bardziej szczegółowoPrognostyczne znaczenie testowania skuteczności defibrylacji w trakcie implantacji ICD
Prognostyczne znaczenie testowania skuteczności defibrylacji w trakcie implantacji ICD dr Jarosław Blicharz, Oddział Kardiologii, Szpital Wojewódzki im.św.łukaszasp ZOZ w Tarnowie 1 OCENA WARTOŚCI TESTOWANIA
Bardziej szczegółowoPrzy przyjęciu w EKG AFL z czynnością komór 120/min. Bezpośrednio przed zabiegiem, na sali elektrofizjologicznej,
Opis przypadku Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS u pacjenta po zawale serca czy zawsze VT? Wide QRS complex tachycardia in a patient after myocardial infarction: is it always ventricular tachycardia?
Bardziej szczegółowoAUTOREFERAT 2. POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE Z PODANIEM NAZWY, MIEJSCA I ROKU ICH UZYSKANIA ORAZ TYTUŁU ROZPRAWY DOKTORSKIEJ
Załącznik nr 2 Ludmiła Daniłowicz-Szymanowicz AUTOREFERAT 1. IMIĘ i NAZWISKO: Ludmiła Daniłowicz-Szymanowicz 2. POSIADANE DYPLOMY, STOPNIE NAUKOWE Z PODANIEM NAZWY, MIEJSCA I ROKU ICH UZYSKANIA ORAZ TYTUŁU
Bardziej szczegółowoLeczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne
Bardziej szczegółowoHolter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.
Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków Aleksandra Jarecka Studenckie Koło Naukowe przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie Kierownik Kliniki - prof. dr hab. Piotr
Bardziej szczegółowoZnaczenie depresji u chorych kardiologicznych
Znaczenie depresji u chorych kardiologicznych Tomasz Podolecki, Zbigniew Kalarus Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego;
Bardziej szczegółowoMgr Beata Mańkowska-Załuska
Mgr Beata Mańkowska-Załuska Tytuł pracy: Ocena opieki medycznej z wykorzystaniem systemu zdalnego monitorowania parametrów urządzenia (telemonitoring) wśród pacjentów z implantowanym kardiowerterem-defibrylatorem
Bardziej szczegółowoProfilaktyka nagłego zgonu sercowego rola wszczepialnego kardiowertera-defibrylatora
Folia Medica Lodziensia, 2010, 37/2:227-242 Prevention of sudden cardiac death the role of automatic implantable cardioverter-defibrillator ARTUR KLIMCZAK 1, MARCIN ROSIAK 2, MICHAŁ CHUDZIK 1 1 Zakład
Bardziej szczegółowoPotencjalnie złośliwe komorowe zaburzenia rytmu serca
Potencjalnie złośliwe komorowe zaburzenia rytmu serca Potencjalnie złośliwe arytmie to różnego rodzaju niemiarowości komorowe, poza svt (utrwalonym częstoskurczem komorowym) i VF (migotaniem komór), występujące
Bardziej szczegółowoRejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego. czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej dotyczący cy leczenia nadciśnienia nienia tętniczego t tniczego współwyst występującego z innymi czynnikami ryzyka sercowo- naczyniowego Nr rejestru: HOE 498_9004
Bardziej szczegółowoDelegacje otrzymują w załączeniu dokument D043528/02 Annex.
Rada Unii Europejskiej Bruksela, 8 marca 2016 r. (OR. en) 6937/16 ADD 1 TRANS 72 PISMO PRZEWODNIE Od: Komisja Europejska Data otrzymania: 7 marca 2016 r. Do: Nr dok. Kom.: Dotyczy: Sekretariat Generalny
Bardziej szczegółowoWarsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją
Warsztaty Ocena wiarygodności badania z randomizacją Ocena wiarygodności badania z randomizacją Każda grupa Wspólnie omawia odpowiedź na zadane pytanie Wybiera przedstawiciela, który w imieniu grupy przedstawia
Bardziej szczegółowoWartość rokownicza odstępu QT mierzonego w przedwczesnych pobudzeniach komorowych
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2001, tom 8, nr 2, 101 107 Copyright 2001 Via Medica ISSN 1507 4145 Wartość rokownicza odstępu QT mierzonego w przedwczesnych pobudzeniach komorowych Andrzej Dąbrowski i
Bardziej szczegółowoBezpieczeństwo i przydatność kliniczna testów wysiłkowych u chorych z niewydolnością serca oraz wszczepionym kardiowerterem-defibrylatorem
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2004, tom 11, nr 12, 953 960 Copyright 2004 Via Medica ISSN 1507 4145 Bezpieczeństwo i przydatność kliniczna testów wysiłkowych u chorych z niewydolnością serca oraz wszczepionym
Bardziej szczegółowoChory ze stentem wieńcowym do operacji niekardiochirurgicznej
Trudni chorzy na sali operacyjnej Chory ze stentem wieńcowym do operacji niekardiochirurgicznej Anna Dylczyk-Sommer Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Gdański Uniwersytet Medyczny Deklaruję brak
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Abstract
69 Akademia Medycyny ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 22.05.2016 Zaakceptowano/Accepted: 19.06.2016. Charakterystyka parametrów klinicznych, elektrokardiograficznych, echokardiograficznych
Bardziej szczegółowoPOZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA
POZYTYWNE I NEGATYWNE SKUTKI DOŚWIADCZANEJ TRAUMY U CHORYCH PO PRZEBYTYM ZAWALE SERCA mgr Magdalena Hendożko Praca doktorska Promotor: dr hab. med. Wacław Kochman prof. nadzw. Gdańsk 2015 STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoShock on burst skuteczna, nieinwazyjna metoda indukcji migotania komór u chorych z kardiowerterem-defibrylatorem serca
PRC KZUISTYCZN Folia Cardiol. 2003, tom 10, nr 6, 823 827 Copyright 2003 Via Medica ISSN 1507 4145 Shock on burst skuteczna, nieinwazyjna metoda indukcji migotania komór u chorych z kardiowerterem-defibrylatorem
Bardziej szczegółowoZmiana celu leczenia cukrzycy
Zmiana celu leczenia cukrzycy Edward Franek Klinika Chorób Wewnętrznych, Endokrynologii i Diabetologii CSK MSWiA Zakład Kliniczno-Badawczy Epigenetyki Człowieka IMDiK PAN, Warszawa IDF Diabetes Atlas 2015
Bardziej szczegółowoWskazania do wszczepienia kardiowertera-defibrylatora
Wskazania do wszczepienia kardiowertera-defibrylatora Grzegorz Raczak, Dagmara Sominka Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, Gdański Uniwersytet Medyczny STRESZCZENIE Zapobieganie nagłej śmierci
Bardziej szczegółowoCzas trwania skorygowanego odstępu QT w zespole długiego QT typu 2 problemy diagnostyczne
Elektrokardiogram miesiąca/electrocardiogram of the month Czas trwania skorygowanego odstępu QT w zespole długiego QT typu 2 problemy diagnostyczne QTc duration in the long QT syndrome type 2 diagnostic
Bardziej szczegółowoZależność pomiędzy ukształtowaniem nietrwałych częstoskurczów komorowych a śmiertelnością u chorych po przebytym zawale serca
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2001, tom 8, nr 5, 479 485 Copyright 2001 Via Medica ISSN 1507 4145 Zależność pomiędzy ukształtowaniem nietrwałych częstoskurczów komorowych a śmiertelnością u chorych po
Bardziej szczegółowoFrakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz
Bardziej szczegółowoEpidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Bardziej szczegółowoNagła śmierć sercowa (SCD) - definicja
NAGŁY ZGON SERCOWY Stosowane skróty SD sudden death SCD sudden cardiac death VT ventricular tachycardia (nsvt, svt) VF ventricular fibrillation ICD implantable cardioverter-defribilator LVEF left ventricular
Bardziej szczegółowoWysoki DFT jak postępować w przypadku jego wystąpienia.
Wysoki DFT jak postępować w przypadku jego wystąpienia. dr Jarosław Blicharz, Oddział Kardiologii, Szpital Wojewódzki im.św.łukasza SP ZOZ w Tarnowie DEFINICJE Wysoki próg defibrylacji (Defibrillation
Bardziej szczegółowoBurza elektryczna - aktualne zasady postępowania
Burza elektryczna - aktualne zasady postępowania Część 1 definicja, występowanie, przyczyny, rozpoznanie Maciej Kempa, Szymon Budrejko Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, Gdański Uniwersytet Medyczny
Bardziej szczegółowoBigeminia komorowa jako przyczyna nieskuteczności terapii resynchronizującej i nieadekwatnych interwencji kardiowertera-defibrylatora
Elektrofizjologia inwazyjna/invasive electrophysiology Bigeminia komorowa jako przyczyna nieskuteczności terapii resynchronizującej i nieadekwatnych interwencji kardiowertera-defibrylatora Ventricular
Bardziej szczegółowoOstre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytut Kardiologii, Warszawa o Abott Potencjalny konflikt interesów
Bardziej szczegółowoZespół Brugadów tym razem do dwóch razy sztuka
PRACA KAZUISTYCZNA Folia Cardiologica Excerpta 2010, tom 5, nr 5, 310 314 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1896 2475 Zespół Brugadów tym razem do dwóch razy sztuka Alicja Nowowiejska-Wiewióra, Bartosz Hudzik,
Bardziej szczegółowoSpis treści. Przedmowa Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi... 13
Spis treści Przedmowa................ 11 1. Badanie pacjenta z chorobami sercowo-naczyniowymi.................. 13 Najważniejsze problemy diagnostyczne....... 13 Ból w klatce piersiowej........... 14 Ostry
Bardziej szczegółowoOCENA RYZYKA OPERACYJNEGO U CHORYCH KARDIOLOGICZNYCH Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Kardiologicznej I Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii UM w Łodzi Jak ocenić ryzyko i zakwalifikować chorego
Bardziej szczegółowolek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Bardziej szczegółowoPodstawowe wskazania do ablacji RF wg ACC/AHA/ ESC
Podstawowe wskazania do ablacji RF wg A/AHA/ ES Najprostsze wskazania do konsultacji Udokumentowany częstoskurcz z wąskimi QRS Udokumentowany częstoskurcz z szerokimi QRS Nieokreślony, napadowy częstoskurcz
Bardziej szczegółowoPorównanie wyników leczenia u pacjentów poddawanych lub niepoddawanych ocenie progu defibrylacji w czasie wszczepienia kardiowertera-defibrylatora
PRACA BADAWCZA PRZEDRUK Folia Cardiologica Excerpta 2008, tom 3, nr 6 7, 342 349 Copyright 2008 Via Medica ISSN 1896 2475 Porównanie wyników leczenia u pacjentów poddawanych lub niepoddawanych ocenie progu
Bardziej szczegółowoZnaczenie telemonitoringu u chorych z urządzeniami stymulującymi
Znaczenie telemonitoringu u chorych z urządzeniami stymulującymi Kraków, 11.12.2014 r. Adam Konka Prezes Zarządu Kardio-Med Silesia Park Technologii Medycznych KARDIO-MED SILESIA Nowoczesny ośrodek naukowo
Bardziej szczegółowoMateriały edukacyjne. Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego
Materiały edukacyjne Diagnostyka i leczenie nadciśnienia tętniczego Klasyfikacja ciśnienia tętniczego (mmhg) (wg. ESH/ESC )
Bardziej szczegółowoObraz kliniczny kardiomiopatii przerostowej u dzieci doświadczenia własne. Clinical profile of hypertrophic cardiomyopathy in children own experience
Postępy Nauk Medycznych, t. XXIV, nr 12, 2011 Borgis *Lidia Ziółkowska, Anna Turska-Kmieć, Agnieszka Boruc, Jadwiga Daszkowska-York, Maria Biernatowicz, Dorota Sobielarska-Łysiak, Monika Kowalczyk, Katarzyna
Bardziej szczegółowoRejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej
Rejestr codziennej praktyki lekarskiej w zakresie leczenia choroby wieńcowej Badanie Nr: BETAX_L_01459 Autorzy: Dr hab. n. med. Marek Kuch, Klinika Kardiologii, Uniwersytet Medyczny w Warszawie Michał
Bardziej szczegółowoCo lekarz praktyk powinien wiedzieć o automatycznym kardiowerterze-defibrylatorze?
Choroby Serca i Naczyń 2014, tom 11, nr 3, 128 137 z a b u r z e n i a r y t m u s e r c a Redaktor działu: prof. dr hab. n. med. Zbigniew Kalarus Co lekarz praktyk powinien wiedzieć o automatycznym kardiowerterze-defibrylatorze?
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 2. Program zdrowotny Szkolenie elektrofizjologów inwazyjnych. Okres realizacji programu: 2008 rok.
Załącznik nr 2 Program zdrowotny Szkolenie elektrofizjologów inwazyjnych Okres realizacji programu: 2008 rok. Podstawa prawna realizacji programu Ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 roku o świadczeniach opieki
Bardziej szczegółowoWytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych
Wytyczne ACCF/AHA 2010: Ocena ryzyka sercowo-naczyniowego u bezobjawowych dorosłych Jednym z pierwszych i podstawowych zadań lekarza jest prawidłowa i rzetelna ocena ryzyka oraz rokowania pacjenta. Ma
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków u pacjentów z kardiowerterem-defibrylatorem
PRACA KAZUISTYCZNA Folia Cardiol. 2005, tom 12, nr 10, 706 712 Copyright 2005 Via Medica ISSN 1507 4145 Migotanie przedsionków u pacjentów z kardiowerterem-defibrylatorem Atrial fibrillation in implantable
Bardziej szczegółowoKardiowerter-defibrylator w terapii osób w podeszłym wieku
S Y M P O Z J U M : K A R D I O L O G I A G E R I A T R Y C Z N A Kardiowerter-defibrylator w terapii osób w podeszłym wieku Weiwei Li, MD, PhD, Brian Olshansky, MD Electrophysiological Device Therapy
Bardziej szczegółowoChoroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1, E K G W P R A K T Y C E
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1, 50 54 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Kaszel najtańszy i łatwo dostępny lek antyarytmiczny, a czasem lek mogący uratować
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoKrótkoczasowa rejestracja czynności autonomicznego układu nerwowego w przewidywaniu nawrotu złośliwej arytmii komorowej
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2002, tom 9, nr 6, 545 551 Copyright 2002 Via Medica ISSN 1507 4145 Krótkoczasowa rejestracja czynności autonomicznego układu nerwowego w przewidywaniu nawrotu złośliwej
Bardziej szczegółowoGroźne dla życia zaburzenia rytmu serca wykrywane przez implantowane kardiowertery- -defibrylatory w zależności od zmian czynników kosmofizycznych
PRACA BADAWCZA PRZEDRUK Folia Cardiologica Excerpta 2008, tom 3, nr 12, 566 570 Copyright 2008 Via Medica ISSN 1896 2475 Groźne dla życia zaburzenia rytmu serca wykrywane przez implantowane kardiowertery-
Bardziej szczegółowoTest skuteczności defibrylacji
Test skuteczności defibrylacji Co nowego? naukowe aktualności w praktyce klinicznej dr Jarosław Blicharz ODDZIAŁ KARDIOLOGII, SZPITAL WOJEWÓDZKI IM. ŚW. ŁUKASZA SP ZOZ W TARNOWIE TEST SKUTECZNOŚCI DEFIBRYLACJI
Bardziej szczegółowoRozdział 1. Nagły zgon sercowy. Krzysztof Kaczmarek. Definicja. Mechanizmy nagłego zgonu sercowego
Rozdział 1 Nagły zgon sercowy Krzysztof Kaczmarek Definicja Nagły zgon sercowy lub nagła śmierć sercowa (łac. mors subita cardialis, ang. sudden cardiac death, SCD) są definiowane przez Europejskie Towarzystwo
Bardziej szczegółowoŻylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem?
Żylna choroba zakrzepowo-zatorowa Niedoceniany problem? Żylna Choroba Zakrzepowo-Zatorowa (ŻChZZ) stanowi ważny ny, interdyscyplinarny problem współczesnej medycyny Zakrzepica żył głębokich (ZŻG) (Deep
Bardziej szczegółowoBłędne interwencje lecznicze kardiowerterów- -defibrylatorów nadal istotny problem kliniczny
PRACA BADAWCZA PRZEDRUK Folia Cardiologica Excerpta 2010, tom 5, nr 1, 38 45 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1896 2475 Błędne interwencje lecznicze kardiowerterów- -defibrylatorów nadal istotny problem
Bardziej szczegółowoprace oryginalne Ocena wybranych czynników wpływających na występowanie adekwatnych implantowanych kardiowerterówdefibrylatorów
prace oryginalne Jacek LELAKOWSKI 1 Anna RYDLEWSKA 1 Maria LELAKOWSKA 3 Joanna PUDŁO 1 Justyna PIEKARZ 2 Paweł MATUSIK 2 Ocena wybranych czynników wpływających na występowanie adekwatnych interwencji implantowanych
Bardziej szczegółowoLECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE. Dr n. med. Karolina Supeł
LECZENIE PRZECIWPŁYTKOWE I PRZECIWKRZEPLIWE Dr n. med. Karolina Supeł Skale oceny ryzyka stosowane do określenia optymalnego czasu prowadzenia podwójnej terapii przeciwpłytkowej PRECISE-DAPT DAPT OCENIANE
Bardziej szczegółowoPorównanie amerykańskich i europejskich standardów farmakoterapii w przewlekłej niewydolności serca
Porównanie amerykańskich i europejskich standardów farmakoterapii w przewlekłej niewydolności serca Standardy European Society of Cardiology (ESC):[1] Inhibitory ACE (inhibitory konwertazy angiotensyny
Bardziej szczegółowoPRACA ORYGINALNA. II Klinika Chorób Serca Instytutu Kardiologii Akademii Medycznej w Gdańsku
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2003, tom 10, nr 3, 307 316 Copyright 2003 Via Medica ISSN 1507 4145 Przydatność nieinwazyjnych testów wrażliwości baroreceptorów tętniczych i oceny krótkoczasowej zmienności
Bardziej szczegółowoAspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu. Maciej Niewada
Aspekty ekonomiczne dostępności do nowoczesnego leczenia przeciwkrzepliwego w profilaktyce udaru mózgu Maciej Niewada PLAN Udar epidemia? Jak migotanie przedsionków wpływa na udar? Nowe leki przeciwkrzepliwe:
Bardziej szczegółowoWszczepiono CRT-P i co dalej
praca Kazuistyczna Folia Cardiologica 2015 tom 10, supl. C, strony 13 17 DOI: 10.5603/FC.2015.0091 Copyright 2015 Via Medica ISSN 2353 7752 Wszczepiono CRT-P i co dalej Implantation of CRT-P and then what...
Bardziej szczegółowoOstre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach
Ostre Zespoły Wieńcowe znaczenie leczenia przeciwpłytkowego, możliwości realizacji w polskich warunkach Andrzej Budaj Przewodniczący komisji Wytycznych i Szkolenia PTK Kierownik Kliniki Kardiologii CMKP,
Bardziej szczegółowoSkale i wskaźniki jakości leczenia w OIT
Skale i wskaźniki jakości leczenia w OIT Katarzyna Rutkowska Szpital Kliniczny Nr 1 w Zabrzu Wyniki leczenia (clinical outcome) śmiertelność (survival) sprawność funkcjonowania (functional outcome) jakość
Bardziej szczegółowoSebastian Stec, Pracownia Elektrofizjologii Klinicznej,Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, Warszawa. smstec@wp.pl
Sebastian Stec, Pracownia Elektrofizjologii Klinicznej,Klinika Kardiologii CMKP, Szpital Grochowski, Warszawa smstec@wp.pl Wykładowca, członek grup doradczych i granty naukowe firm: Medtronic, Biotronic,
Bardziej szczegółowoNowe terapie w cukrzycy typu 2. Janusz Gumprecht
Nowe terapie w cukrzycy typu 2 Janusz Gumprecht Dziś już nic nie jest takie jak było kiedyś 425 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2017 629 000 000 Ilość chorych na cukrzycę w roku 2045 International
Bardziej szczegółowoStreszczenie. Summary. Anna Kaźmierczak-Dziuk. Pediatr Med rodz Vol 7 Numer 3, p. 241-246
Prace kazuistyczne case reports Pediatr Med Rodz 2011, 7 (3), p. 241-246 Anna Kaźmierczak-Dziuk Received: 12.09.2011 Accepted: 22.09.2011 Published: 31.10.2011 Pozawałowa niewydolność serca optymalne leczenie
Bardziej szczegółowoPRACA ORYGINALNA PRZEDRUK
PRACA ORYGINALNA PRZEDRUK Folia Cardiologica Excerpta 2012, tom 7, nr 1, 10 22 Copyright 2012 Via Medica ISSN 1896 2475 Zastosowanie wszczepialnych kardiowerterów- -defibrylatorów w profilaktyce pierwotnej
Bardziej szczegółowoOPIEKA AMBULATORYJNA NAD CHORYMI Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA
OPIEKA AMBULATORYJNA NAD CHORYMI Z NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA dr hab. med. Ewa Konduracka Klinika Choroby Wieńcowej i Niewydolności Serca Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, Krakowski Szpital Specjalistyczny
Bardziej szczegółowoInhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych
Inhibitory enzymu konwertującego angiotensyny w prewencji ostrych zespołów wieńcowych Od chwili wprowadzenia inhibitorów konwertazy angiotensyny (ACE-I) do lecznictwa szczególne zainteresowanie budzi zastosowanie
Bardziej szczegółowoDostępność nowych form leczenia w Polsce Sesja: Nowe podejście do leczenia niewydolności serca
Dostępność nowych form leczenia w Polsce Sesja: Nowe podejście do leczenia niewydolności serca PROF. DR HAB. MED. TOMASZ ZIELIŃSKI KIEROWNIK KLINIKI NIEWYDOLNOŚCI SERCA I TRANSPLANTOLOGII INSTYTUTU KARDIOLOGII
Bardziej szczegółowoMigotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii
Migotanie przedsionków czynniki ograniczające dostępności do współczesnej terapii Piotr Pruszczyk, Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Centrum Diagnostyki i Leczenia
Bardziej szczegółowoLeczenie przeciwpłytkowe przed i po zabiegach elektroterapii. dr Dariusz Górko, dr hab. n.med. Marcin Grabowski SPCSK, Warszawa
Leczenie przeciwpłytkowe przed i po zabiegach elektroterapii dr Dariusz Górko, dr hab. n.med. Marcin Grabowski SPCSK, Warszawa 1 Ryzyko krwawienia okołooperacyjnego 1. Zabiegi implantacji wszczepialnych
Bardziej szczegółowoWpływ aktywności życiowej chorego na wartość rokowniczą zmienności rytmu serca u chorych po przebytym zawale serca
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2003, tom 10, nr 1, 45 51 Copyright 2003 Via Medica ISSN 1507 4145 Wpływ aktywności życiowej chorego na wartość rokowniczą zmienności rytmu serca u chorych po przebytym
Bardziej szczegółowoNowe leki w terapii niewydolności serca.
Nowe leki w terapii niewydolności serca. Michał Ciurzyński Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego z Centrum Diagnostyki i Leczenia Żylnej Choroby Zakrzepowo Zatorowej
Bardziej szczegółowoWskazania do implantacji CRT 2012
Wskazania do implantacji CRT 2012 Czy i jak wskazania europejskie różnią się od amerykaoskich? dr hab. n. med. Maciej Sterlioski* dr n. med. Michał Chudzik, dr Ewa Nowacka Klinika Elektrokardiologii Katedry
Bardziej szczegółowoBlok przedsionkowo-komorowy I stopnia u chorego z dwujamowym kardiowerterem-defibrylatorem pozornie błahy problem
Wytyczne a praktyka kliniczna forum dyskusyjne kardiologów Folia Cardiologica 2016 tom 11, nr 1, strony 75 79 DOI: 10.5603/FC.2016.0010 Copyright 2016 Via Medica ISSN 2353 7752 Blok przedsionkowo-komorowy
Bardziej szczegółowoWspółczesne sensory w monitorowaniu niewydolności serca
Współczesne sensory w monitorowaniu niewydolności serca Lek. Ewa Jędrzejczyk-Patej Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii, Śląskie Centrum Chorób Serca
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoTurbulencja rytmu serca przegląd metod i zastosowanie
PRACA POGLĄDOWA Folia Cardiologica Excerpta 2006, tom 1, nr 3, 133 143 Copyright 2006 Via Medica ISSN 1896 2475 Turbulencja rytmu serca przegląd metod i zastosowanie Iwona Cygankiewicz 1 i Wojciech Zaręba
Bardziej szczegółowoNowoczesne technologie w słuŝbie zdrowia, telemedycyna w kardiologii.
Nowoczesne technologie w słuŝbie zdrowia, telemedycyna w kardiologii. Klinika Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologi Nieinwazyjnej Instytut Kardiologii Warszawa - Anin Ryszard Piotrowicz Komitet
Bardziej szczegółowoStosowanie preparatu BioCardine900 u chorych. z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń
Jan Z. Peruga, Stosowanie preparatu BioCardine900 u chorych z chorobą wieńcową leczonych angioplastyką naczyń wieńcowych II Katedra Kardiologii Klinika Kardiologii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 1 Jednym
Bardziej szczegółowoPromotor: gen. bryg. prof. dr hab. n. med. Grzegorz Gielerak
WOJSKOWY INSTYTUT MEDYCZNY lek. Anna Kazimierczak Tytuł rozprawy: WPŁYW LECZENIA ZABURZEŃ ODDYCHANIA TYPU CHEYNE A-STOKESA METODĄ ADAPTOSERWOWENTYLACJI NA UKŁAD SERCOWO-NACZYNIOWY U CHORYCH Z NIEWYDOLNOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoWskazania do implantacji CRT -2013 Opracowane na podstawie wytycznych ESC dotyczących stymulacji serca i terapii resynchronizującej w 2013 roku.
Wskazania do implantacji CRT -2013 Opracowane na podstawie wytycznych ESC dotyczących stymulacji serca i terapii resynchronizującej w 2013 roku. Andrzej Bolewski 1 2013 ESC Guidelines on cardiac pacing
Bardziej szczegółowoTurbulencja rytmu serca znaczenie kliniczne
Artykuł poglądowy/review article Turbulencja rytmu serca znaczenie kliniczne Clinical significance of heart rate turbulence Przemysław Guzik 1, Georg Schmidt 2 1Katedra i Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej,
Bardziej szczegółowoLokalizacja elektrody defibrylującej. Leczenie metodą wszczepialnych kardiowerterów-defibrylatorów. w drodze odpływu prawej komory
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2006, tom 13, nr 3, 184 188 Copyright 2006 Via Medica ISSN 1507 4145 Lokalizacja elektrody defibrylującej wszczepialnych kardiowerterów-defibrylatorów w drodze odpływu prawej
Bardziej szczegółowo