(12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1

Transkrypt

1 R ZECZPO SPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) (13) B1 (21 ) Numer zgłoszenia: Urząd Patentowy (22) Data zgłoszenia: Rzeczypospolitej Polskiej (51) Int.Cl.6 A61K 7/135 (54) Granulowany środek do rozjaśniania włosów i sposób wytwarzania granulowanego środka do rozjaśniania włosów (30) Pierwszeństwo: ,FR, (73) Uprawniony z patentu: L OREAL, Paryż, FR (72) Twórcy wynalazku: (43) Zgłoszenie ogłoszono: Jean-Marie Millequant, Saint-Maur, FR BUP 21/94 Caroline Tricaud, Cormeilles En Parisis, FR Anne Gaboriaud, Le Raincy, FR (45) O udzieleniu patentu ogłoszono: WUP 11/99 (74) Pełnomocnik: Kłonowska Maria, POLSERVICE ( PL B1 5 7 ) 1 Granulowany środek do rozjaśniania włosów zawierający jako składniki nadtlenową pochodną, środek silnie alkaliczny i co najmniej jeden dodatek w postaci granulatu wytworzonego w wyniku granulowania mieszaniny składników sproszkowanych za pom ocą środka granulującego, znam ienny tym, że środek granulujący zawiera dw a spoiwa, pierwsze spoiwo wybrane z grupy obejmującej polialkohol winylowy, homo- i kopolimery winylopirolidonu oraz ich mieszaniny oraz drugie spoiwo wybrane z grupy obejmującej glikole polialkilenowe, w których grupa alkilenowa jest grupą C2-C4, o masie cząsteczkowej od 200 do oraz ich mieszaniny, a wielkość cząstek granulatu wynosi od 65 do 800 μm 16 Sposób wytwarzania granulowanego środka do rozjaśniania włosów zawierającego jako składniki nadtlenową pochodną, środek silnie alkaliczny i co najmniej jeden dodatek w postaci granulatu wytworzonego w wyniku granulowania mieszaniny składników sproszkowanych za pomocą środka granulującego, znam ienny tym, że pierwsze spoiwo wybrane z grupy obejmującej polialkohol winylowy, homo- i kopolimery winylopirolidonu oraz ich mieszaniny dodaje się do sproszkowanych składników granulowanej mieszaniny, mieszaninę homogenizuje się, drugie spoiwo wybrane z grupy obejmującej glikole polialkilenowe, w którym grupa alkilenowa jest grupą C2-C4, o masie cząsteczkowej od 200 do oraz ich mieszaniny, rozpuszczone w rozpuszczalniku natryskuje się na ruchome złoże utworzone przez uprzednio wytworzoną mieszaninę i rozpuszczalnik usuwa się, a wielkość cząsteczek granulatu wynosi od 65 do 800 μm.

2 Granulowany środek do rozjaśniania włosów i sposób wytwarzania granulowanego środka do rozjaśniania włosów Zastrzeżenia patentowe 1. Granulowany środek do rozjaśniania włosów zawierający jako składniki nadtlenową pochodną, środek silnie alkaliczny i co najmniej jeden dodatek w postaci granulatu wytworzonego w wyniku granulowania mieszaniny składników sproszkowanych za pomocą środka granulującego, znamienny tym, że środek granulujący zawiera dwa spoiwa, pierwsze spoiwo wybrane z grupy obejmującej polialkohol winylowy, homo- i kopolimery winylopirolidonu oraz ich mieszaniny oraz drugie spoiwo wybrane z grupy obejmującej glikole polialkilenowe, w których grupa alkilenowa jest grupą C2-C4, o masie cząsteczkowej od 200 do oraz ich mieszaniny, a wielkość cząstek granulatu wynosi od 65 do 800 μm. 2. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że pierwsze spoiwo stanowi polialkohol winylowy. 3. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że drugie spoiwo stanowi glikol polipropylenowy o masie cząsteczkowej od 200 do Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że drugie spoiwo stanowi mieszaninę alkoholu poliwinylowego i glikolu polipropylenowego o masie cząsteczkowej od 200 do Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że drugie spoiwo stanowi glikol polietylenowy o masie cząsteczkowej od 200 do Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że drugie spoiwo stanowi glikol polietylenowy o masie cząsteczkowej od 200 do Środek według zastrz, znamienny tym, że drugie spoiwo stanowi mieszaninę alkoholu poliwinylowego i glikolu polietylenowego o masie cząsteczkowej od 200 do Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że przeciętna zawartość pierwszego i drugiego spoiwa nie przekracza 25% wagowych całkowitej wagi środka. 9. Środek według zastrz. 8, znamienny tym, że zawartość każdego ze spoiw wynosi od 2 do 20% całkowitej wagi środka. 10. Środek według zastrz. 8, znamienny tym, że zawartość pierwszego spoiwa wynosi od 2 do 8% całkowitej wagi środka. 11. Środek według zastrz. 1, znamienny tym, że zawiera dodatkowo co najmniej jeden dodatek, którym jest środek smarujący wybrany z grupy obejmującej pochodne calulozy i stearyniany. 12. Środek według zastrz. 11, znamienny tym, że środek smarujący zawiera co najmniej jedną pochodną celulozy wybraną z grupy obejmującej sól sodową karboksymetylocelulozy i hydroksypropylocelulozę. 13. Środek według zastrz. 12, znamienny tym, że ilość pochodnej (pochodnych) celulozy jako środka smarującego stanowi 1-10% całkowitej wagi środka. 14. Środek według zastrz. 11, znamienny tym, że środek smarujący zawiera co najmniej jeden stearynian wybrany z grupy obejmującej stearyniany metali alkalicznych, stearyniany metali ziem alkalicznych i stearyniany polioli. 15. Środek według zastrz. 11, znamienny tym, że ilość stearynianów jako środka smarującego stanowi 0,1-5% całkowitej wagi środka. 16. Sposób wytwarzania granulowanego środka do rozjaśniania włosów zawierającego jako składniki nadtlenową pochodną, środek silnie alkaliczny i co najmniej jeden dodatek w postaci granulatu wytworzonego w wyniku granulowania mieszaniny składników sproszkowanych za pomocą środka granulującego, znamienny tym, że pierwsze spoiwo wybrane z grupy obejmującej polialkohol winylowy, homo- i kopolimery winylopirolidonu oraz ich mieszaniny dodaje się do sproszkowanych składników granulowanej mieszaniny, mieszaninę homogenizuje się, drugie spoiwo wybrane z grupy obejmującej glikole polialkilenowe, w których grupa alkilenowa jest grupą C2-C4, o masie cząsteczkowej od 200 do oraz ich

3 mieszaniny, rozpuszczone w rozpuszczalniku natryskuje się na ruchome złoże utworzone przez uprzednio wytworzoną mieszaninę i rozpuszczalnik usuwa się, a wielkość cząstek granulatu wynosi od 65 do 800 μm. 17. Sposób według zastrz. 16, znamienny tym, że rozpuszczalnik drugiego spoiwa wybrany jest z grupy obejmującej C1-C4 alkanole, chlorek metylenu, chlorek etylenu i ich mieszaniny. 18. Sposób według zastrz. 16, znamienny tym, że jako dodatek do sproszkowanych składników granulowanej mieszaniny dodaje się jeden lub co najmniej jeden środek smarujący. 19. Sposób według zastrz. 16, albo 17, albo 18, znamienny tym, że ruchome złoże granulowanej mieszaniny wytwarza się w zbiorniku za pomocą mieszadła lub mieszadeł lub też w obracającym się bębnie. 20. Sposób według zastrz. 16, albo 17, albo 18 znamienny tym, że ruchome złoże granulowanej mieszaniny uzyskuje się na drodze fluidyzacji strumieniem doprowadzanego gazu. 21. Sposób według zastrz. 16, albo 17, albo 18, znamienny tym, że rozpuszczalnik usuwa się w wyniku ogrzewania i/lub pod zmniejszonym ciśnieniem. * * * Przedmiotem wynalazku jest granulowany środek do rozjaśniania włosów zawierający jako składniki nadtlenową pochodną, środek silnie alkaliczny i co najmniej jeden dodatek w postaci granulatu wytworzonego w wyniku granulowania mieszaniny składników sproszkowanych za pomocą środka granulującego i sposób wytwarzania granulowanego środka do rozjaśniania włosów. Znany jest sposób rozjaśniania włosów za pomocą pasty uzyskanej w wyniku zmieszania w czasie nakładania na włosy środka rozjaśniającego opartego na pochodnych nadtlenowych z wodą lub, jeszcze lepiej, z nadtlenkiem wodoru. Znany środek rozjaśniający zawiera pochodną nadtlenową, zazwyczaj nadsiarczan lub nadboran sodowy, potasowy lub amonowy, a czasami sól kwasu nadtlenokarboksylowego lub nadtlenek, np. baru lub strontu. Takie znane środki zawierają również silnie alkaliczne składniki takie jak metakrzemiany, fosforany lub węglany metali alkalicznych lub ziem alkalicznych; mogą one również zawierać inne dodatki: środki regulujące uwalnianie tlenu w czasie mieszania z nadtlenkiem wodoru, takie jak węglan lub tlenek magnezu; środki powierzchniowo czynne takie jak siarczany alkoholi tłuszczowych, alkilosiarczany i alkilobenzenosulfoniany; środki zagęszczające takie jak pochodne celulozy, np. karboksymetyloceluloza, skrobia i jej pochodne, żywica guar, żywic ksantanowa i alginiany; błękitne lub fioletowe środki barwiące i środki zapachowe. Takie środki rozjaśniające opisano np. w pracy The science of hair care, C. Zviak, Marcel Dekker Inc., 1986, Środek rozjaśniający stosuje się zazwyczaj w postaci proszku o drobnych cząstkach, co zapewnia łatwe i szybkie rozpuszczanie w nadtlenku wodoru. Jednakże takie środki w postaci proszków wykazują szereg wad. Po pierwsze środki sproszkowane zawierają proszki o różnych gęstościach pozornych, tak że w czasie manipulowania i przechowywania następuje w nich rozdział składników, przy czym składniki cięższe zbierają się w dolnej części opakowania, w którym znajduje się środek, a składniki lżejsze w jego górnej części; w efekcie w czasie pobierania środka z opakowania w celu wymieszania go z nadtlenkiem wodoru, porcje środka pobrane z górnej części opakowania i te, które pobrano z dolnej części, różnią się składem, a więc i zdolnością rozjaśniającą. Po drugie środki sproszkowane wydzielają w czasie manipulowania pyły zawierające pochodne nadtlenowe i w związku z tym powodują silne podrażnienie płuc. W celu rozwiązania tych problemów zaproponowano stosowanie środków rozjaśniających w postaci granulowanej. W zgłoszeniu patentowych WO nr 92/03120 zaproponowano granulowanie nadsiarczanu i mieszanie go z ewentualnie granulowanymi cząstkami różnych innych składników środka. Granulację nadsiarczanu można przeprowadzić w wyniku rozpylania i suszenia wodnego

4 roztworu nadsiarczanu zawierającego ewentualnie środki powierzchniowo czynne lub rozpuszczalne w wodzie środki zagęszczające, albo natryskując roztwór środka powierzchniowo czynnego lub środka zagęszczającego na ruchome złoże stałego nadsiarczanu. Stwierdzono, że sposób taki eliminując tworzenie się podrażniającego pyłu nasiarczanowego nie rozwiązuje jednak problemu rozwarstwiania się cząstek różnych składników środka rozjaśniającego. W opisie patentowym francuskim nr zaproponowano łączne granulowanie składników środka rozjaśniającego za pomocą spoiwa, poliwinylopirolidonu lub glukozy, rozpuszczonych w wodnym, wodno-alkoholowym lub alkoholowym ośrodku. Rozwiązany zostaje w ten sposób problem rozdzielania się różnych składników środka rozjaśniającego, gdyż różne składniki znajdują się w tej samej granulce. Stwierdzono jednak, że przy zastosowaniu samego poliwinylopirolidonu jako spoiwa uzyskuje się twarde, ale kruche granulki, które przy powtarzającym się pocieraniu tworzą drobny pył, który może przedostawać się do atmosfery. Ponadto uzyskuje się duże granulki o wielkości w zakresie 1-6 mm, co znacznie wydłuża czas rozpuszczania i powoduje, że po wymieszaniu z nadtlenkiem wodoru otrzymuje się pastę zawierającą granulki przez dłuższy okres czasu, której nanoszenie jest nieprzyjemne; ponadto po naniesieniu takiej pasty na włosy istnieje niebezpieczeństwo nierównomiernego i niepowtarzalnego rozjaśniania. Nieoczekiwanie stwierdzono, że stosując nie jedno spoiwo, ale dwa spoiwa, z których pierwsze stanowi homopolimer i/lub kopolimer poliwinylopirolidonu albo polialkohol winylowy, a drugie stanowi glikol polialkilenowy, nie tylko eliminuje się problem rozwarstwiania się różnych składników, ale również uzyskuje się granulki praktycznie nie tworzące pyłu przy pocieraniu, które, jeśli wielkość cząstek wynosi od 65 do 800 μm, łatwo rozpuszczają się w nadtlenku wodoru, tak że powstaje jednorodna pasta o konsystencji kremu, którą łatwo nakłada się na włosy. Dodatkowo należy zaznaczyć, że granulki o wielkości ponad 800 μg można rozdrabniać tak, że nie tworzą się przy tym pyły powodujące podrażnienie. Przedmiotem wynalazku jest granulowany środek do rozjaśniania włosów zawierający jako składniki nadtlenową, pochodną, środek silnie alkaliczny i co najmniej jeden dodatek w postaci granulatu wytworzonego w wyniku granulowania mieszaniny składników sproszkowanych za pomocą środka granulującego, charakteryzujący się tym, że środek granulujący zawiera dwa spoiwa, pierwsze spoiwo wybrane z grupy obejmującej polialkohol winylowy, homo- i kopolimery winylopirolidonu oraz ich mieszaniny oraz drugie spoiwo wybrane z grupy obejmującej glikole polialkilenowe, w których grupa alkilenowa jest grupą C2-C4, o masie cząsteczkowej od 200 do oraz ich mieszaniny, a wielkość cząstek granulatu wynosi od 65 do 800 μm. Według wynalazku pierwsze spoiwo może zawierać nie tylko homopolimery winylopirolidonu ujawnione w opisie patentowym francuskim nr , ale również kopolimery winylopirolidonu i polialkohol winylowy oraz ich mieszaniny. Pierwsze spoiwo korzystnie stanowi polialkohol winylowy. Drugie spoiwo może stanowić dowolny glikol polialkilenowy (lub mieszanina glikoli polialkilenowych), w którym grupa alkilenowa jest grupą C2-C4, o masie cząsteczkowej od 200 do Korzystnie stosuje się glikol polipropylenowy o masie cząsteczkowej od 200 do 8000 lub mieszaninę alkoholu poliwinylowego i glikolu polipropylenowego o masie cząsteczkowej od 200 do 8000 lub też glikol polietylenowy o masie cząsteczkowej od 200 do 4000, a zwłaszcza od 200 do 600 lub też mieszaninę alkoholu poliwinylowego i glikolu polietylenowego o masie cząsteczkowej od 200 do Całkowita, przeciętna zawartość pierwszego i drugiego spoiwa korzystnie stanowi nie więcej niż 25% całkowitej wagi środka. Zawartość każdego ze spoiw wynosi korzystnie od 2 do 20% całkowitej wagi środka; zawartość ta wynosi korzystniej od 2 do 8% całkowitej wagi środka, w przypadku pierwszego spoiwa, zwłaszcza wtedy, gdy jest to polialkohol winylowy lub kopolimer winylopirolidon/octan winylu, oraz od 4 do 15% wag. W przypadku drugiego spoiwa, zwłaszcza wtedy, gdy jest to glikol polipropylenowy. Według wynalazku granulowany środek musi zawierać cząstki o wielkości od 65 do 800 μm. Jeśli bowiem wielkość cząstek przekracza 800 μm, występują trudności w rozpuszczaniu się granulek w nadtlenku wodoru i rozpuszczanie nie może przebiegać do końca;

5 uzyskana pasta zawiera grudki i nie jest jednorodna. Gdy środek zawiera cząstki o wielkości poniżej 65 μm, w czasie manipulowania środkiem rozjaśniającym w postaci granulowanej tworzą się drażniące pyły. Według wynalazku stwierdzono również, ze łatwiejsze rozpuszczanie w nadtlenku wodoru uzyskuje się w przypadku granulowanych środków rozjaśniających zawierających co najmniej jeden dodatek, którym jest środek smarujący z grupy pochodnych celulozy, korzystnie sól sodową karboksymetylocelulozy lub hydroksypropylometylocelulozę i/lub co najmniej jeden środek smarujący z grupy stearynianów metali alkalicznych, stearynianów metali ziem alkalicznych i stearyniany polioli. Jako stearyniany polioli korzystnie stosuje się stearynian glikolu lub stearynian gliceryny. Korzystnie stosuje się mieszaninę stearynianu potasu i stearyniany gliceryny. W obecności jednego lub więcej środków smarujących granulki są mniej twarde i mniej kruche. Zawartość pochodnej (pochodnych) celulozy jako środka smarującego wynosi dogodnie 1-10% całkowitej wagi środka, a korzystnie 2-6%; zawartość stearynianu (stearynianów) dogodnie wynosi 0,1-5% całkowitej wagi środka, a korzystnie 0,2-1%; całkowita zawartość środka smarującego wynosi dogodnie 1-10-% całkowitej wagi środka. Granulowanie sproszkowanej mieszaniny zawierającej różne składniki środka rozjaśniającego można przeprowadzić równocześnie rozpuszczając w rozpuszczalniku pierwsze spoiwo stanowiące homopolimer lub kopolimer winylopirolidonu albo polialkohol winylowy (lub ich mieszaniny) i drugie spoiwo stanowiące glikol polialkilenowy (lub mieszaninę glikoli polialkilenowych), po czym uzyskany roztwór natryskuje się na ruchome złoże sproszkowanej mieszaniny, korzystnie uprzednio zhomogenizowanej i rozpuszczalnik usuwa się. Sposób wytwarzania granulowanego środka do rozjaśniania włosów zawierającego jako składniki nadtlenową pochodną, środek silnie alkaliczny i co najmniej jeden dodatek w postaci granulatu wytworzonego w wyniku granulowania mieszaniny składników sproszkowanych za pomocą środka granulującego, polega na tym, że pierwsze spoiwo wybrane z grupy obejmującej polialkohol winylowy, homo- i kopolimery winylopirolidonu oraz ich mieszaniny dodaje się do sproszkowanych składników granulowanej mieszaniny, mieszaninę homogenizuje się, drugie spoiwo wybrane z grupy obejmującej glikole polialkilenowe, w których grupa alkilenowa jest grupą C2-C4, o masie cząsteczkowej od 200 do oraz ich mieszaniny, rozpuszczone w rozpuszczalniku natryskuje się na ruchome złoże utworzone przez uprzednio wytworzoną mieszaninę i rozpuszczalnik usuwa się, a wielkość cząstek granulatu wynosi od 65 do 800 μm. Taki sposób umożliwia wytwarzanie granulek o bardziej równomiernej wielkości cząstek, a zwłaszcza eliminuje tworzenie się drobnych cząstek o wielkości poniżej 65 μm. Ilość granulek o wielkości ponad 800 μm może być niewielką, z tym że jeśli powstaną one w znacznej ilości, to można je ponownie rozdrobnić bez tworzenia się drażniącego pyłu. Uzyskanie cząstek o pożądanej wielkości zapewnia regulacja czasu granulacji. Jako rozpuszczalnik drugiego spoiwa stosuje się dowolny rozpuszczalnik kompatybilny ze spoiwem (spoiwami), w którym spoiwo to jest rozpuszczone. Należy jednak unikać stosowania ośrodka wodnego (np. wody lub mieszanin wodno-alkoholowych), gdyż obecność wody może zainicjować rozkład nadtlenowych pochodnych, a ponadto, w przypadku gdy środek rozjaśniający zawiera pochodne amonowe (np. nadsiarczan amonowy), może to doprowadzić do uwalniania się amoniaku. Korzystny rozpuszczalnik stanowią C1-C4 alkohole, chlorek metylenu lub chlorek etylenu, albo ich mieszaniny. Korzystnie jako dodatek do sproszkowanych składników mieszaniny dodaje się jeden lub co najmniej jeden środek smarujący. Jako ruchome złoże sproszkowanej mieszaniny, na które natryskuje się roztwór spoiwa, wybiera się dowolne ruchome złoże wykorzystywane w granulacji; złoże to wytwarza się w zbiorniku za pomocą mieszadła lub mieszadeł, zwłaszcza łopatek lub bijaków lub też w obracającym się bębnie lub złoże to uzyskuje się na drodze fluidyzacji strumieniem doprowadzanego gazu. Rozpuszczalnik usuwa się w wyniku ogrzewania i/lub pod zmniejszonym ciśnieniem. Sproszkowaną mieszaninę korzystnie homogenizuje się przed natryśnięciem roztworu spoiwa. Taką homogenizację można przeprowadzić w dodatkowej mieszarce lub w rucho-

6 mym złożu przed natryskiwaniem. Jeśli np. granulację przeprowadza się w zbiorniku, to wszystkie sproszkowane składniki mieszania wprowadza się do zbiornika i mieszaninę homogenizuje się mieszając zawartość zbiornika przed natryśnięciem roztworu spoiwa, przy czym mieszanie kontynuuje się, w razie potrzeby w zmodyfikowanych warunkach, tak aby utrzymać granulowaną mieszankę w postaci ruchomego złoża w czasie natryskiwania i granulowania. Gdy granulację przeprowadza się w złożu fluidalnym, sproszkowaną mieszankę przeznaczoną do granulowania można zhomogenizować mieszając ją w dodatkowym zbiorniku przed wprowadzeniem mieszanki do granulatora ze złożem fluidalnym. Granulację prowadzić można w sposób nieciągły lub ciągły. Gdy jest to niezbędne, po granulacji oddziela się z jednej strony drobne cząstki o wymiarach poniżej 65 μm, które można zawrócić, a z drugiej strony cząstki o wielkości ponad 800 μm, które rozdrabnia się bez powstawania drażniących pyłów; produkt uzyskany po rozdrabnianiu i rozdzieleniu wprowadza się, w zależności od wielkości cząstek, do sproszkowanej mieszaniny lub do produktu gotowego. Podane niżej przykłady ilustrujące wynalazek pozwalają lepiej zrozumieć istotę wynalazku. 1. Wytwarzanie granulatów Przykłady I-VII Zastosowano granulator ROTO 50 P włoskiej firmy ZANCHETTA & C, zawierający 50 litrowy zbiornik z pokrywą wyposażona w obracające się noże i dyszę natryskową i z trój łopatkowym mieszadłem w dnie, płaszcz i pompę próżniową oraz układ do przechylania zbiornika o 190. Do zbiornika wprowadzono 15 kg sproszkowanej mieszanki zawierającej pierwsze spoiwo (polialkohol) winylowy (PVA) dostępny pod nazwą handlową POWAL 224 z firmy KURARAYS lub kopolimer winylopirolidonu z octanem winylu (PVP/VA) dostępny pod nazwą handlową LUVISKOL VA 64 POUDRE z firmy BASF ), o składzie (w % wag.) podanym poniżej w pierwszych 13 wierszach w tabeli 1. Mieszankę homogenizowano przez 5 minut za pomocą trój łopatkowego mieszadła obracającego się z szybkością 200 obrotów/minutę i noży obracających się z szybkością 1000 obrotów/minutę. Noże zatrzymano, a mieszanie kontynuowano za pomocą trójłopatkowego mieszadła po doprowadzeniu jego szybkości do 160 obrotów/minutę. W tym czasie przygotowano roztwór drugiego spoiwa (glikolu polietylenowego o masie cząsteczkowej 400 (PEG 400) i/lub glikolu polipropylenowego o masie cząsteczkowej 2000 (PPC 2000) w dichlorometanie; roztwór ten uzyskano w wyniku zmieszania 1,5 kg drugiego spoiwa z 1 litrem rozpuszczalnika. Po zatrzymaniu noży, jak to zaznaczono powyżej, roztwór drugiego spoiwa natryśnięto na złoże proszku w granulatorze, w takiej ilości, aby wprowadzić do granulatora wymaganą ilość drugiego spoiwa, podaną w % wag. w 14 i 15 wierszu w tabeli 1. Po zakończeniu natryskiwania szybkości trójłopatkowego mieszadła doprowadzono do 200 obrotów/minutę, a obroty noży nastawiono na 1200 obrotów/minutę, aż do uzyskania skokowego wzrostu poboru mocy przez silniki mieszadeł, odpowiadającego zakończeniu granulacji. Włączono pompę próżniową, granulator przechylono o 90 (tak że oś zbiornika znalazła się w prawie poziomym położeniu) i płaszcz ogrzano w celu uzyskania w złożu granulatu temperatury nie przewyższającej 40 i usunięcia rozpuszczalnika. Przykład VIII. Zastosowano ten sam granulator ROTO 50 P) co w przykładach I - VII. Do zbiornika wprowadzono 15 kg sproszkowanej mieszanki o składzie (w % wag.) podanym w pierwszych 13 wierszach w tabeli 1. Mieszankę homogenizowano przez 15 minut za pomocą trójłopatkowego mieszadła obracającego się z szybkością 200 obrotów/minutę i noży obracających się z szybkością 1000 obrotów/minutę. Noże zatrzymano, a mieszanie kontynuowano za pomocą trójłopatkowego mieszadła po doprowadzeniu jego szybkości do 160 obrotów/minutę. W tym czasie przygotowano roztwór dwóch spoiw (glikolu polietylenowego o masie cząsteczkowej 400 (PEG 400) i kopolimeru winylopirolidonu z octanem wi-

7 nylu dostępnego pod nazwą handlową LUVISKOL VA 64 POUDRE z firmy BASF ) w dichlorometanie. Po zatrzymaniu noży roztwór dwóch spoiw natryśnięto na złoże proszku granulatorze, w takiej ilości, aby wprowadzić do granulatora wymaganą ilość drugiego spoiwa, podaną w % wag. w 14 i 15 wierszu w tabeli 1. Obróbkę wykończeniową przeprowadzono w sposób opisany w przykładach I - VII. 2. Badania uzyskanego granulatu Po zakończeniu usuwania rozpuszczalnika przeprowadzono następujące próby: a) Pomiar wielkości cząstek w aparacie kalibracyjnym FC włoskiej firmy ZANCHETTA & C. b) Badania rozpuszczania granulek 10 g granulowanego proszku rozjaśniającego umieszczono w naczyniu nie wykonanym z metalu. Dodano 10 g 30% objęt. nadtlenku wodoru i całość wymieszano za pomocą łopatki do uzyskania pasty. Czas rozpuszczania określono na podstawie obserwacji uzyskanej pasty nieuzbrojonym okiem, przy czym maksymalny czas obserwacji wynosi 30 minut. c) Pomiar lotności Porcje po 10 g granulowanego proszku z różnych próbek odważono do szklanych naczyń. Próbki mieszano w identyczny sposób wykonując 3 pełne cykle od niskiej do wysokiej szybkości i odwrotnie, po czym powstałą chmurę pyłu oceniano wzrokowo z uwzględnieniem gęstości chmury, jej trwałości i wielkości cząstek w zawiesinie. Ustalono skalę lotności od 0 do 5, przy czym 0 odpowiada proszkowi nielotnemu, a 5 proszki o dużej lotności. Wyniki różnych prób podano poniżej w 3 ostatnich rzędach tabeli 1. Materiały wyjściowe Tabela 1 Przykład I II III IV V VI VII VIII Nadsiarczan potasowy Nadsiarczan sodowy 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 7,5 Bezwodny metakrzenian sodowy Chlorek amonowy Żywica guar Kwas EDTA Krzemionka hydrofilowa Mieszanina stearynianu glicerylu i stearynianu potasowego (93/7 wag.) 0,2 1 0,5 0,5 0,5 0,5 Krzemionka koloidalna 8,5 8,3 7,5 9,5 4,8 2,8-6 PVP/VA (spoiwo pierwsze) PVA (spoiwo pierwsze) PEG 400 (spoiwo drugie) PPG 2000 (spoiwo drugie) Wielkość cząstek (μm) Czas rozpuszczania (minuty) Lotność 1 1 0, ,5 0,5 Kwas EDTA: Kwas etylenodiaminotetraoctowy (środek kompleksujący)

8 Przykłady IX i X Przeprowadzono próby porównawcze granulowania proszków w sposób opisany w przykładach I - VII, ale stosując jedno spoiwo, poliwinylopirolidon (PVP) dostępny pod nazwą Luviskol K 30 z firmy BASF lub glikol polietylenowy o masie cząsteczkowej 400 (PEG 400). Uzyskane granulki poddano takim samym badaniom jak w przykładach I - VIII. Składy granulowanych środków w % wag. i wyniki badań podano poniżej w tabeli 2. Tabela 2 Materiały wyjściowe Przykład IX Przykład X Nadsiarczan potasowy Nadsiarczan sodowy 9 7,5 Bezwodny metakrzemian sodowy 10 10,8 Chlorek amonowy 5 4 Żywica guar - - Kwas etylenodiaminotetraoctowy 2 1 Krzemionka hydrofilowa - 3 Tlenek tytanu - - Sól sodowa karboksymetylocelulozy 5 - Mieszanina stearynianu glicerylu i stearynianu potasowego (93/7 wag.) - 0,5 Krzemionka koloidalna 17 10,2 PVP 12 - PEG Średnia wielkość cząstek (μm) > Czas rozpuszczania (minuty) >60 30 Lotność 1 1,5 Próby te wykazują, że przy zastosowaniu pojedynczego spoiwa uzyskuje się dłuższy czas rozpuszczania, wielkość cząstek jest za duża lub wykazuje zbyt duży rozrzut, a zdolność do tworzenia się pyłu jest względnie wysoka. Departament Wydawnictw UP RP. Nakład 70 egz. Cena 2,00 zł.