DOGOTERAPIA W PRZEDSZKOLU

Transkrypt

1 DOGOTERAPIA W PRZEDSZKOLU Miejskie Przedszkole Integracyjne Nr 43 ul. Bronisława Czecha 17, Częstochowa tel , mp43@zeto.czest.pl DYREKTOR Brygida Bieda Autorzy pomysłu: Anna Bulica -nauczyciel wspierający w oddziale integracyjnym Aneta Małek - nauczyciel

2 W opracowaniu Beaty Kulisiewicz pt. Dogoterapia we wspomaganiu nauki i usprawnianiu techniki czytania Impuls, 2009, czytamy: Dogoterapia to system ćwiczeń i zabaw z udziałem odpowiednio wybranych i przygotowanych psów, wspomagający rehabilitację ruchową oraz umysłową dzieci i dorosłych.

3 GENEZA POMYSŁU Od 2001 roku nasze przedszkole jest placówką integracyjną, w której w czterech oddziałach opieką i wychowaniem obejmujemy dzieci zdrowe i niepełnosprawne. Poszukując skutecznych metod pracy z naszymi wychowankami przyjęliśmy do realizacji pomysł dwóch nauczycielek pracujących w jednym z oddziałów - wprowadzenie w naszej placówce zajęd z zakresu dogoterapii z udziałem psa golden retrivera. Źródłem naszego pomysłu była autentyczna pasja do naszych braci mniejszych. Inicjatorkami wprowadzenia (na próbę) psa na teren naszego przedszkola były nauczycielki Anna Bulica i Aneta Małek. Pierwsze zajęcia odbyły się w roku szkolnym 2002/2003 z suką Czata rasy golden retriver. U niektórych dzieci można było zauważyd pozytywne rezultaty wprowadzenia zajęd z psem. Wraz z koleżanką po napisaniu programu dogoterapeutycznego, zaakceptowaniu go przez panią dyrektor i radę pedagogiczną postanowiłyśmy wprowadzid dogoterapię na terenie naszego przedszkola.

4 CELE ZAJĘD Z ZAKRESU DOGOTERAPII : Pies terapeuta spełnia rolę łącznika pomiędzy dzieckiem a nauczycielem i pozwala na realizację następujących celów: przełamanie bariery lęku przed kontaktem z psem, akceptowanie obecności psa w bliskim otoczeniu, rozwijanie mowy, wzbogacanie słownictwa i potrzeby komunikacji, doskonalenie sprawności aparatu artykulacyjnego, kształtowanie i nazywanie pozytywnych emocji dziecka, wydłużanie koncentracji uwagi, podejmowanie różnych form działao ruchowych w obecności psa i w kontakcie z nim, nauka relaksacji w obecności psa, wyciszenie (bezpieczne przytulanie się do psa i słuchanie bicia jego serca) wykonywanie czynności porządkowych w kontakcie z psem, - uczenie zasad bezpiecznego postępowania z psem, itp. kształtowanie umiejętności naśladowczych - dzieci, szczególnie z niepełnosprawnością i autyzmem dostrzegają oraz naśladują czynności wykonywane przez psa co usprawnia proces uczenia się

5 CZAS TRWANIA Projekt jest realizowany od 2002 roku do chwili obecnej, pies w przedszkolu przebywa codziennie w grupie, w której zatrudniony jest nauczyciel dogoterapeuta. W każdym tygodniu prowadzone są zajęcia indywidualne, zespołowe (3-5 dzieci), grupowe dla czterech oddziałów przedszkolnych. ZAANGAŻOWANE ŚRODKI Szkolenia nauczycieli z psem przewodnikiem zostały w pełni pokryte ze środków przedszkola, z funduszu doskonalenia nauczycieli. Pies został zakupiony przez nauczycielkę i jest jej własnością. Posiada rodowód wpisany do Związku Kynologicznego. Jest czystej rasy Golden Retriverem. Gwarantuje to, posiadanie cech charakterystycznych dla tej rasy tj: łagodnośd, cierpliwośd, podatnośd na uczenie się, brak agresji, co jest nieodłącznym warunkiem do tego, aby mógł mied kontakt z dziedmi i byd psem terapeutą. Całośd kosztów utrzymania (szczepienia, odrobaczania, badania kontrolne oraz specjalistyczna karma) ponosi nauczycielka. Pies znajduje się pod stałą opieką lekarza weterynarii. Posiada międzynarodową książeczkę zdrowia dostępną na życzenie rodziców. Pies jest oznakowany chipem oraz tatuażem w uchu (rodowodowym).

6 KOLEJNE ETAPY WDRAŻANIA POMYSŁU Wykorzystując własną wiedzę i doświadczenie oraz dostępne materiały metodyczne opracowałyśmy program autorski dogoterapii. Po zaakceptowaniu go przez panią dyrektor i radę pedagogiczną postanowiłyśmy stworzyd na terenie przedszkola dogoterapię. Czata i jej potomstwo uczestniczyły w szkoleniach z elementami dogoterapii zorganizowanych przez Fundację Pomocy Osobom Niepełnosprawnym na terenie Warszawy (2004) oraz w Kursie Szkolenia Psów wraz z przewodnikiem organizowanym przez Związek Kynologiczny w Częstochowie (2005), posiadają też świadectwa Oddziałowej Komisji Psów w Częstochowie (2005). Uczestniczyły w wystawach lokalnych i ogólnopolskich. Potomstwo Czaty : Lucky i Lolek, po przeszkoleniu zaczęły systematycznie przychodzid do przedszkola już od drugiego miesiąca życia. Dlatego kontakt z dziedmi i przebywanie w grupie jest dla nich czymś naturalnym a wręcz nieodłączną potrzebą. Przedszkole jest dla nich drugim domem. Dwa lata temu Lolek wraz z opiekunką przeszedł do innej placówki.

7 Od 2002 roku program ten realizujemy systematycznie i konsekwentnie w każdym roku szkolnym, przy wsparciu specjalistów: logopedy, psychologa, muzykoterapeuty i rehabilitanta ruchowego. Wdrożenie pomysłu poprzedzone było zajęciami pilotażowymi. Efekty tych zajęd mierzyliśmy za pomocą obserwacji skategoryzowanej opisanej w dalszej części prezentacji. PROCESY Dogoterapia to najbardziej naturalny sposób przemycenia trudnych, czasem żmudnych dwiczeo z dzieckiem np.: chodzenie w stabilizatorze, nauka jedzenia, dwiczenia sprawności manualnej. Staramy się, aby w czasie zajęd z ulubionym przez dzieci psem oddziaływad na ich zmysły: wzroku, słuchu, dotyku, węchu. Tworzymy warunki do relaksacji i wyciszenia emocji, wyzwalamy spontanicznośd i aktywnośd dzieci niepełnosprawnych w sferze ruchowej i werbalnej. Pragniemy, aby każde dziecko w naszym przedszkolu było szczęśliwe. Cieszy nas każdy postęp: nowe słowo, ruch, gest.

8 EFEKTY DOGOTERAPII Poprzez kontakt z psem nasi wychowankowie: doskonalą swoje umiejętności społeczne kształtują wrażliwośd gdy w zajęciach uczestniczy ich ulubiony pies, dłużej i chętniej dwiczą, a wykonywanie zadao wywołuje wiele radości. W czasie zajęd spontanicznośd i radośd czworonoga pozwala dziecku: odnieśd sukces z wykonywanego zadania, poczud satysfakcję, zmobilizowad się do podejmowania nowych działao pies dostarcza dziecku wielu doznao zmysłowych szczególnie w zakresie dotyku kontakt z psem to rodzaj terapii dla dzieci chorych, która pozytywnie wpływa na samopoczucie radośd i uśmiech na twarzach dzieci to dowód, że pies jest na terenie przedszkola bardzo potrzebny. Pies uczestniczący w zajęciach terapeutycznych w naszym przedszkolu pełni ważną rolę edukacyjną: zmniejsza zachowania opozycyjne przyczynia się do wzrostu dziecięcych zdolności uczenia się.

9 Dzięki zajęciom terapeutycznym możemy osiągnąd następujące efekty w sferze emocjonalnej: udaje się kształtowad i rozwijad umiejętnośd identyfikowania i okazywania emocji związanych z kontaktem ze zwierzęciem np. radości, zadowolenia, szczęścia w dostępny dziecku sposób, tj. mimiką, gestami, słowami. Efekty dogoterapii mierzyliśmy za pomocą obserwacji skategoryzowanej - przed rozpoczęciem i po zakooczeniu każdego cyklu zajęd prowadzonych według scenariuszy autorskich. W badaniu i ocenie skuteczności programu wykorzystano skategoryzowaną obserwację przystosowania emocjonalno społecznego dzieci, która bada obszary szczególnie nas interesujące jako cele edukacyjno wychowawcze zamierzone do realizacji. Przede wszystkim inteligencję emocjonalną, umiejętności społeczne, tolerancję odmienności, pomoc innym itp. Skala ta pozwala na ilościowe ujęcie wyników. Zaplanowano dwa pomiary na początku i na koocu realizacji programu w każdym roku szkolnym. Dzięki temu można dokonad porównania i analizy wyników badania a przez to dokonad oceny postępów dzieci. Ewaluację programu prowadzimy też w oparciu o wyniki badao anonimowej ankiety dla rodziców przeprowadzanej pod koniec etapu edukacyjnego. Przygotowane pytania dotyczą oceny przez rodziców zadowolenia dzieci z uczestnictwa w dogoterapii, ich opinii o ewentualnych zmianach w zachowaniu dzieci, wiedzy o świecie i stosunku do zwierząt.

10 WNIOSKI Uniwersalnośd dogoterapii opiera się na możliwości wykorzystania psa jako czynnika zwiększającego motywację do pracy. Odnosi się to zarówno do dwiczeo rehabilitacyjnych, jak również wysiłku intelektualnego. Pies dodaje wiary w siebie, pewności w postępowaniu. Praca z nim wspomaga rehabilitację ruchową (zwiększenie zakresu ruchu, rozwijanie ogólnej sprawności), kształtuje umiejętności, rozwija spostrzegawczośd, zwiększa koncentrację uwagi, uczy samodzielności. Ważne jest, że pies wzbudza u małych pacjentów same dobre uczucia, łamie bariery, nad których pokonaniem terapeuci nieraz pracowali od lat. Związek z psem polega na całkowitej akceptacji, bez osądzania. Dzieci nie czują się inne, a ciepłe spojrzenie i muśnięcie mokrym nosem czy radosne machnięcie ogonem pomagają w trudnych chwilach, w samoakceptacji. Pies jest uniwersalnym terapeutą, niezależnie od schorzenia przyniesie pociechę, uspokojenie, umożliwi skupienie uwagi na wykonywanym zadaniu, rozśmieszy i rozbawi, zainteresuje, zmotywuje do dwiczeo fizykoterapeutycznych, złamie opór i złośd. Łatwo się nie poddaje i nie obraża się. Pies po prostu kocha człowieka takim, jakim jest.

11 PLANY DOTYCZĄCE POMYSŁU Dogoterapia przyniosła oczekiwane rezultaty. Program cieszy się nieustającym powodzeniem, zarówno u dzieci jak i ich rodziców dlatego program ten będzie realizowany w przyszłych latach. Częśd rodziców pragnących kontynuowad dogoterapię w domu zakupiło psy do dogoterapii dla własnych dzieci. DLACZEGO POMYSŁ WARTO NAŚLADOWAD? Wydaje się, że przedstawione powyżej efekty naszego programu przyczyniają się do realizowania ważnych celów pracy dydaktyczno wychowawczej placówki. Uniwersalnośd tej metody sprawia, że można ją stosowad u dzieci w każdym wieku i niezależnie od rodzaju niepełnosprawności. Dogoterapia przynosi korzyści psychologiczne, społeczne i ruchowe. Obcowanie ze zwierzętami jest ważne dla wszystkich ludzi i przynosi całe spektrum doznao emocjonalnych, intelektualnych i edukacyjnych. Jest to szczególnie ważne dla dzieci mieszkających w miastach.

12 PRZESZKODY, KTÓRE TRZEBA POKONAD znalezienie źródeł finansowania lub osoby, która naprawdę zaangażuje się w dogoterapię i kocha zwierzęta, zorganizowanie zajęd dogoterapii w taki sposób, aby dzieci z ewentualną alergią nie czuły się odrzucone (u nas problem ten nie wystąpił przez wszystkie lata realizacji projektu) ważny jest etap przygotowania dzieci do uczestnictwa w zajęciach poprzez zorganizowanie zajęd pokazowych, zajęd otwartych dla rodziców i osób zainteresowanych dogoterapią oraz przeprowadzenie badao pilotażowych IMIENNY PODPIS AUTORA POMYSŁU ORAZ DYREKTORA PLACÓWKI Autorzy pomysłu: Dyrektor Przedszkola Zespół Redakcyjny Anna Bulica Brygida Bieda Barbara Polak nauczyciel wspierający Wioletta Socha w oddziale integracyjnym Edyta Kubarska Aneta Małek Urszula Jagieła nauczyciel

13 GALERIA ZDJĘD

14

15

16

17

18

19

20 Dyrektor przedszkola posiada pisemne zgody rodziców na: rozpowszechnianie wizerunku swoich dzieci oraz na przetwarzanie ich danych osobowych zgodnie z przepisami ustawy z dnia 4 lutego 1994 roku o prawie autorskim i prawach pokrewnych (tekst jednolity: Dz.U. z 2000 r. nr 80, poz. 904 z późn. zm.) oraz ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 roku o ochronie danych osobowych (tekst jednolity: Dz.U. z 2002 r. nr 101, poz. 926 z późn. zm.).