Biomechanika Inżynierska

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "Biomechanika Inżynierska"

Transkrypt

1 wykład 4 dr inż. Szymon Cygan Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej Politechnika Warszawska 1

2 Stawy Procesy zużycia stawów Trudno określić, jaki proces rozpoczyna zmiany zwyrodnieniowe stawów (m.in. biodrowego i kolanowego). Wynika to z tego że, budowa oraz mechanizm działania stawu są o wiele lepiej przystosowane do pełnienia złożonej funkcji, w porównaniu z podobnymi układami mechanicznymi spotykanymi w technice. Na podstawie wykładu dr inż. Pawła Maciejasza Procesy zużycia stawów są uzależnione od wielu czynników, m.in.: Biomechanicznych i tribologicznych własności chrząstek stawowych Kształtu i stanu ślizgających się powierzchni (ich stanu i chropowatości) Średnicy głowy stawu Stopnia aktywności człowieka Ciężaru tułowia Obecności cieczy synowialnej, jej ilości oraz minimalnej grubości Fizjologii stawu oraz całego organizmu 2

3 Stawy Procesy zużycia stawów Wszystkie ciała trące podlegają procesom zużycia, dotyczy to również naturalnych, zdrowych stawów. Spowodowane tarciem ubytki z wierzchniej warstwy chrząstki stawu są uzupełniane w sposób ciągły, produkty zużycia zaś resorbowane są przez organizm bez szkody. Na podstawie wykładu dr inż. Pawła Maciejasza Czynniki zewnętrzne i wewnętrzne mogą zakłócić równowagę, co w konsekwencji prowadzi do nieodwracalnych zmian zwyrodnieniowych w stawie. Występują wówczas przyspieszone procesy zużycia elementów ciernych stawu. Za główną przyczynę powstawania zmian zwyrodnieniowych chrząstki stawowej uważa się zazwyczaj makro-i mikrourazy, rzadziej zmiany właściwości reologicznych i tribologicznych cieczy synowialnej. Są także wymieniane czynniki genetyczne i hormonalne. 3

4 Stawy Procesy zużycia stawów Wskutek: uderzeń, długotrwałych przeciążeń, obciążeń pulsujących, szczególnie groźnych w rezonansie, powstają uszkodzenia tworzywa i zmiany geometrii stawu, tj. pęknięcia, zmiany gładkości powierzchni zmiany wymiarów oraz wzajemnego usytuowania elementów, niekorzystne zmiany właściwości reologicznych cieczy synowialnej. Na podstawie wykładu dr inż. Pawła Maciejasza Zmiany zwyrodnieniowe powodują np. znaczny wzrost chropowatości powierzchni trących i w związku z tym przyspieszone zużycie chrząstki stawowej. Ciecz synowialna, pobrana ze stawów chorych na podagrę, wykazujących zmiany zwyrodnieniowe czy też po urazach mechanicznych, wykazuje odmienne cechy reologiczne. Wartość jej lepkości strukturalnej jest znacznie mniejsza od lepkości strukturalnej zdrowej cieczy. 4

5 Stawy 5

6 Stawy Ścięgna i więzadła Są rodzajem wytrzymałej tkanki łącznej właściwej zbitej (włóknistej). Zbudowane przede wszystkim z włókien kolagenowych ułożonych wzdłużnie. Ścięgno (tendon): Mięsień kość Wiązadło (ligament): Kość kość Powięź (fascia): Mięsień mięsień 6

7 Stawy Ścięgna i więzadła Są unerwione i unaczynione. W strukturze zamknięte są komórki fibrocyty. Włókna kolagenowe tkanki włóknistej wytwarzane są przez fibroblasty*. Więzadła: Stabilizują staw więzadło poboczne strzałkowe Ścięgna: Przenoszą siłę z mięśni na kość więzadło poboczne piszczelowe więzadło krzyżowe *w pracach badawczych sporadycznie opisywane były fibroklasty występują głównie w procesie gojenia tkanki łącznej 7

8 Stawy Ścięgna Przenoszą siłę z mięśni na kość Podlegają dostosowywaniu do obciążeń (remodeling) Znaczne naprężenia powodują ich trwałe wydłużanie Są lepko-sprężyste (potrafią magazynować energię) Tłumią 8

9 Stawy Więzadła Stabilizują stawy Zapobiegają dyslokacji Ograniczają ruchomość Znaczne naprężenia powodują ich trwałe wydłużanie Są lepko-sprężyste Pod wpływem ograniczonych naprężeń ulegają skracaniu 9

10 Stawy 10

11 Stawy Pytania? 11

12 Właściwości mechaniczne Właściwości mechaniczne kości, chrząstek, więzadeł, ścięgien i mięśni wynikają z...? 12

13 Właściwości mechaniczne Właściwości mechaniczne kości, chrząstek, więzadeł, ścięgien i mięśni wynikają z... ich funkcji 13

14 Właściwości mechaniczne chrząstka kość więzadło funkcje mięsień ścięgno 14

15 Właściwości mechaniczne chrząstka gąbczasta kość więzadło funkcje korowa mięsień ścięgno 15

16 Właściwości mechaniczne Tkanka kostna: Korowa nadaje sztywność kości Gąbczasta tworzy bardziej elastyczne nasady (dobrze magazynuje energię) Kość dobrze charakteryzowana jest przez gęstość jej właściwości są z nią ściśle związane. Kość korowa: ok. 1,9 g/cm3 Kość gąbczasta: od 0,14 do 1,1 g/cm3 16

17 Właściwości mechaniczne Gęstość kości gąbczastej? Gęstość pozorna stosunek masy kości do objętości, z uwzględnieniem porowatości Gęstość mineralna masa minerałów kostnych w objętości segmentu 17

18 Właściwości mechaniczne 18

19 Właściwości mechaniczne Kość korowa: Ile kilogramów na cm2 Moduł Younga Wartości typowe Wytrzymałość Ściskanie ~200 MPa ~20 GPa Rozciąganie ~120 MPa ~15 GPa Zginanie ~150 MPa ~10 GPa Skręcanie ~60 MPa ~3 GPa 19

20 Właściwości mechaniczne Odkształcalność tkanki kostnej: Korowej 1,5 do 2% Gąbczastej do 50% Próba rozciągania: 20

21 Właściwości mechaniczne Kość jest anizotropowa. Zgodnie z budową mikroskopową właściwości mocno zależą od kierunku Dla korowej części kości udowej, w próbie rozciągania: 21

22 Właściwości mechaniczne Kość jest anizotropowa. Zgodnie z budową mikroskopową właściwości mocno zależą od kierunku Dla kości gąbczastej (kręg* L2): E [MPa] Kierunek przednio-tylny Kierunek osiowy Kierunek przyśrodkowo-boczny * kręg a nie krąg 22

23 Właściwości mechaniczne Właściwości zależą od wieku, co obrazuje zależność gęstości od wieku. 23

24 Właściwości mechaniczne Na podstawie badań wyznaczono empiryczne zależności właściwości mechanicznych od gęstości. Dla kości gąbczastej wytrzymałość na ściskanie oraz moduł Younga: σ R =60ρ 2 [MPa] m 2 E=2915ρ [MPa ] 24

25 Właściwości mechaniczne Właściwości mechaniczne są nieliniowe, zależą od prędkości odkształcania i mają histerezę. 25

26 Właściwości mechaniczne szklista włóknista chrząstka sprężysta kość więzadło funkcje mięsień ścięgno 26

27 Właściwości mechaniczne Rodzaje chrząstki: Szklista: na powierzchniach stawowych, przymostkowych częściach żeber, w ścianie tchawicy, oskrzeli i krtani. Typowo poddawana jest ściskaniu. Włóknista: tworzy połączenia ścięgien i więzadeł z kośćmi, spojenie łonowe, dyski w kręgosłupie - kolagen ułożony w pęczkach. W typowych warunkach poddawana jest rozciąganiu odporna na zrywanie. Sprężysta: tworzy małżowinę uszną, krtań, nagłośnię oraz ścianę zewnętrznego przewodu słuchowego i trąbkę słuchową. Włókna elastyny czynią ją bardzo odporną na odkształcanie. 27

28 Właściwości mechaniczne Właściwości chrząstki stawowej wynikają z przepływu płynu w porowatościach chrząstki oraz wokół niej. Lepko-sprężysta Czas relaksacji 1-5 s (próba zginania) Anizotropowa Wykazuje histerezę Stałe obciążenie powoduje pełzanie aż do momentu osiągnięcia równowagi (stanu równoważnego) 28

29 Właściwości mechaniczne Moduł HA wyznaczany dla stanu równoważnego. Dla rozciągania moduły mają wyraźnie większe wartości (kolagen). 29

30 Właściwości mechaniczne chrząstka kość więzadło funkcje mięsień ścięgno 30

31 Właściwości mechaniczne Więzadła i ścięgna przenoszą głównie siły rozciągające. Ścięgno człowieka: Wytrzymałość MPa W liniowym zakresie E = 1-2GPa Graniczne wydłużenie ok. 10% Podlegają pełzaniu Podlegają relaksacji Wykazują histerezę Zmieniają się z wiekiem Są oczywiście anizotropowe 31

32 Właściwości mechaniczne Próby dla ścięgien: 32

33 Właściwości mechaniczne Próby dla ścięgien: 33

34 Właściwości mechaniczne Właściwości więzadeł różnią się nieco od właściwości ścięgien występuje luz. 34

35 Właściwości mechaniczne Cykliczne odkształcanie więzadeł wydłuża charakterystykę zwiększa dopuszczalny zakres odkształceń. 35

36 Wybrane stawy i kręgosłup Wykład oparty na: Będziński R. Biomechanika inżynierska Zagadnienia wybrane. Oficyna Wydawnicza Politechniki Wrocławskiej, Wrocław

37 Stawy Staw biodrowy Image by Stephen Woods (łac. articulatio coxae, ang. hip) - staw kulisty tworzony przez głowę kości udowej oraz panewkę stawu biodrowego kości miednicznej 37

38 Staw biodrowy Staw kulisty panewkowy o trzech stopniach swobody. Jeden z najbardziej eksploatowanych stawów nośnych. Budowa części kostnych, silne mięśnie i więzadła doskonałe przystosowanie do przenoszenia dużych obciążeń statycznodynamicznych 38

39 Staw biodrowy Uczestniczy w przekazywaniu obciążeń z kręgosłupa lędźwiowego, poprzez miednicę do kończyn dolnych. Obciążenia są przekazywane w warunkach bardzo złożonego ruchu. Skomplikowane kształty elementów kostnych miednicy są doskonale dopasowane do przenoszenia obciążeń. 39

40 Staw biodrowy Obciążenia stawu biodrowego stanowią złożony układ sił i momentów. Obciążenia wynikające z masy ciała oraz wykonywanych czynności, przekazywane są przez miednicę na staw biodrowy. Złożoność układów przekazywania obciążeń, powoduje, że odtworzenie pełnego schematu sił i momentów i ich wzajemnych reakcji jest w zasadzie niemożliwe. 40

41 Staw biodrowy Zdaniem wielu autorów podstawowe znaczenie w obciążeniu stawu biodrowego mają: Mięśnie pośladkowe (gluteus), zwłaszcza dla obciążeń boczno-przyśrodkowego zginania, Mięsień dwugłowy uda, mający istotne znaczenie dla oddziaływań przednio-tylnych, Pasmo biodrowo-piszczelowe odwodzicieli Pasmo odwodzicieli, ma większe znaczenie w obciążaniu kości udowej niż pasmo przywodzicieli Grupy mięśni rotatorów wywołują momenty skręcające kość udową. 41

42 Staw biodrowy 42

43 Stawy 43

44 Staw biodrowy Kość udowa Jednym z podstawowych elementów biorących udział w przenoszeniu obciążeń w kończynie dolnej jest kość udowa. Kość ta należy do najbardziej wytężonych elementów szkieletu człowieka. Kość udowa kość długa. Granica między tkanką kostną zbitą a gąbczastą jest trudna do dokładnego określenia. Kość ma bardzo nieregularną i skomplikowaną budowę geometryczną. 44

45 Staw biodrowy kość udowa 45

46 Staw biodrowy kość udowa Rurowy trzon kości udowej, zbudowany z tkanki kostnej zbitej, zapewnia dużą wytrzymałość przy stosunkowo niewielkiej masie. Głowa kości udowej jest połączona z trzonem uda za pośrednictwem krótkiego, skośno ustawionego ramienia (szyjki). Zróżnicowanie własności mechanicznych trzonu kości (istota zbita) oraz nasady (istota gąbczasta otoczona zbitą), daje efekt dużej wytrzymałości (twarde warstwy powierzchniowe) połączony ze sprężystością (miękki rdzeń). Chrząstka pokrywająca głowę kości udowej (największa grubość warstwy 3-4 mm w strefie obciążenia) stanowi sprężystą ochronę kostnych części stawu. Chrząstka wykazuje znaczną sprężystość i odporność na działanie obciążeń dynamicznych, umożliwia jednocześnie równomierny rozkład obciążeń na powierzchniach stawowych. 46

47 Staw biodrowy Podstawowymi parametrami wpływającymi na charakter i strukturę obciążeń kości udowej są: Nachylenie pasm mięśniowych odwodziciela Nachylenie siły wypadkowej stawu biodrowego (α) Kąt szyjkowo-trzonowy (γ) Nachylenie osi trzonu (δ) Odległość środka głowy od osi trzonu (h) 47

48 Staw biodrowy kość udowa Na skutek oddalenia główki od osi trzonu tworzy się ramię, powodujące powstawanie momentu gnącego. W rzeczywistości kość jest obciążona przestrzennym układem sił. Powstają naprężenia i odkształcenia w pozostałych płaszczyznach. Kość ulega nie tylko zginaniu, ściskaniu, ale również skręcaniu. W anatomicznie prawidłowym stawie biodrowym: kąt szyjkowo-trzonowy wynosi , przodoskręcenie szyjki 12, w panewce zanurzone jest ok. 2/3 obwodu kości udowej. 48

49 Staw biodrowy Siły działające na staw biodrowy można podzielić na zewnętrzne i wewnętrzne. Siły zewnętrzne: siła przyciągania ziemskiego, oddziaływania podporowe, siły, z jakimi inne ciała działają na ciało człowieka. Siły wewnętrzne to przede wszystkim siły wynikające z działania mięśni. Siły te są trudne do oceny, ze względu na ich dużą liczbę, określenie ich punktów przyłożenia oraz kierunku działania. Kąty i kierunki wektorów sił mięśni działających na staw biodrowy są zmienne i zależą od funkcji i fazy chodu. 49

50 Staw biodrowy W poszczególnych fazach chodu ulega zmianie kierunek i wartość wektora wypadkowej siły (R) stawu biodrowego. Zmianie ulega również położenie środka ciężkości ciała (S), który przesuwa się w stronę przeciwną w stosunku do kończyny obciążanej. 50

51 Staw biodrowy 51

52 Staw biodrowy Model obciążeń stawu biodrowego model Pauwelsa zakłada, że: Podczas stania na obu kończynach w środku ciężkości S4 sumują się obciążenia od głowy, tułowia i kończyn górnych i stanowią 62% masy ciała. Podczas podparcia na jednej nodze staw biodrowy przenosi obciążenia od głowy, tułowia, kończyn górnych oraz drugiej kończyny, co stanowi 81% całkowitej masy człowieka. Środek ciężkości umiejscowiony jest w punkcie S5. 52

53 Stawy 53

54 Staw biodrowy W fazie jednostronnego obciążenia kończyny całkowita wartość siły obciążającej staw biodrowy wynika z oddziaływania masy ciała oraz siły, z jaką działają na staw mięśnie okołostawowe. Relacje obciążeń zachodzących w stawie biodrowym przedstawia się graficznie za pomocą dźwigni dwuramiennej, w której punkt podparcia odpowiada środkowi stawu biodrowego. 54

55 Stawy 55

56 Staw biodrowy W modelu Pauwelsa podczas stania jednonożnego: Wektor wypadkowej siły R jest przyłożony w punkcie obrotu 0 pod kątem 16, pokrywającym się z anatomicznym środkiem głowy udowej Ramię siły odwodzicieli przebiega od punktu obrotu do szczytu krętarza większego Ramię masy ciała przebiega od punktu obrotu 0 do punktu k, będącego rzutem środka ciężkości na poziomą biegnącą przez punkt obrotu 0 Siła R jest wypadkową wielkością zredukowanego ciężaru ciała PZ = 0,81 P oraz siły M mięśni odwodzących w stawie biodrowym. 56

57 Staw biodrowy Obciążenia w stawie biodrowym mają wpływ na kształtowanie się struktury wewnętrznej kości, zarówno nad panewką w miednicy, jak i w głowie, szyjce oraz rejonie krętarza większego kości udowej. Układ beleczek kostnych odpowiada przebiegowi trajektorii naprężeń głównych (prawo Wolffa). W panewce stawu biodrowego tworzą się charakterystyczne łuki. [Porównywane z łukami gotyckimi, gdyż przypominają one konstrukcje podpór w gotyckich budowlach sakralnych. Jak wiadomo, podpory te miały za zadanie optymalne rozprowadzenie obciążeń (tzn. bez wywoływania koncentracji naprężeń).] 57

58 Staw biodrowy 58

59 Staw biodrowy Pytania, które kiedyś obowiązywały do tej części wykładu: Krótko omówić budowę stawu biodrowego. Opisać siły obciążające staw biodrowy Jakie wpływ mają obciążenia na budowę stawu biodrowego i kości udowej Opisać model Pauwelsa wykorzystywany do opisu obciążeń w stawie biodrowym 59

60 Staw kolanowy Staw kolanowy (łac. articulatio genus, ang. knee joint) największy staw ciała człowieka, staw złożony (zawiasowy zmodyfikowany) Najbardziej skomplikowany staw człowieka Staw złożony (tworzą go 3 kości) 60

61 Staw kolanowy Staw jednojamowy, ale dwupiętrowy, gdyż wewnątrz stawu znajdują się 2 łąkotki: boczna i przyśrodkowa, które dzielą jamę stawową na 2 piętra (ale nie na 2 oddzielne jamy). Powierzchnie stawowe: nadkłykcie kości udowej, kłykcie kości piszczelowej, rzepka. Staw zawiasowy zmodyfikowany, bądź zawiasowo-obrotowy, gdyż głównymi ruchami wykonywanymi w tym stawie są: zginanie, prostowanie, przy lekko zgiętym kolanie możemy wykonywać nieznaczne ruchy obrotowe. 61

62 Staw kolanowy Knee diagram pl autorstwa Polish version Rechta 62

63 Staw kolanowy Stabilizacja stawu: Od przodu: rzepka, połączona od góry ze ścięgnem mięśnia czworogłowego, od dołu za pomocą więzadła z guzowatością piszczeli W płaszczyźnie czołowej: więzadłem pobocznym piszczelowym i więzadłem pobocznym strzałkowym Mięśnie i ścięgna przechodzące w rejonie kolana, oddziałując z elementami strukturalnymi, spełniają rolę aktywnych stabilizatorów podczas przenoszenia obciążeń i ruchu. Wewnątrz stawu pomiędzy kłykciami kości udowej a panewką piszczeli znajduje się łąkotka przyśrodkowa o kształcie księżyca oraz boczna, w kształcie pierścienia. Łąkotka posiada dobre właściwości sprężyste, dlatego razem z płynem stawowym oraz chrząstką stawową stanowią istotny element tłumienia drgań. 63

64 Widok w kierunku bocznym Stawy Widok z przodu Widok od tyłu Widok od góry 64

65 Staw kolanowy Staw kolanowy Podstawowym ruchem zachodzącym między kością udową, a piszczelową jest połączenie toczenia i ślizgania. Gdyby podczas tego ruchu zachodziło jedynie toczenie, to kłykcie kości udowej spadłyby z powierzchni kości piszczelowej ku tyłowi. Na początku zginania i w końcowej fazie wyprostu głównym ruchem jest toczenie. Wraz ze wzrostem kąta zgięcia zwiększa się składowa poślizgowa. Wykazano, że toczenie zachodzi po stronie przyśrodkowej stawu w zakresie 10-15º zgięcia, po bocznej stronie zaś do ok. 20º, co wskazuje, że składowa poślizgowa wcześniej pojawia się po stronie przyśrodkowej. Trzecim rodzajem ruchu zachodzącym w stawie piszczelowo-udowym jest ruch skrętny w końcowej fazie wyprostu. W wyniku zewnętrznej rotacji kości piszczelowej w czasie końcowych kilku stopni dochodzi do zaryglowania stawu. Zakres tego ruchu rotacji wynosi ok. 10º. 65

66 Staw kolanowy Podstawowymi mięśniami działającymi w rejonie kolana są: mięśnie zginające podudzie: krawiecki, smukły, półścięgnisty, półbłoniasty, dwugłowy i podkolanowy mięśnie prostujące podudzie: czworogłowy 66

67 Staw kolanowy 67

68 Stawy 68

69 Staw kolanowy Oś mechaniczna kończyny górnej Oś mechaniczna jest to linia łącząca środek głowy kości udowej ze środkiem stawu skokowego. W prawidłowo zbudowanym stawie linia ta jest odchylona od pionu w stronę boczną o ok. 3 u mężczyzn i o ok. 5 u kobiet. Linia styczna do powierzchni stawowych w kolanie jest nachylona w stosunku do osi mechanicznej pod kątem ok. 87. Wszelkie odchylenia od podanych parametrów świadczą o nieprawidłowościach w budowie stawu kolanowego. 69

70 Staw kolanowy Jeśli: geometryczny środek stawu kolanowego (punkt położony między guzkami przyśrodkowym i bocznym wyniosłości międzykłykciowej) jest umiejscowiony po stronie bocznej (zewnętrznej) osi mechanicznej ukształtowanie szpotawe (Valgus) b) środek stawu kolanowego mieści się po stronie wewnętrznej (przyśrodkowej) ustawienie koślawe (Varus) a) 70

71 Staw kolanowy obciążenia Osiowe obciążenia przenoszone przez staw kolanowy podczas chodzenia w poziomie lub po schodach mogą być 1,3 raza większe od ciężaru ciał, podczas biegu ponad 2 razy. Przeciążenia stawu kolanowego bardzo często powodują uszkodzenia struktur kolana. Najczęściej uszkodzenia te wynikają z aktywności sportowej (ok. 60%). Około 44% stanowią uszkodzenia więzadeł; w dalszej kolejności uszkodzeniu lub zużyciu ulegają: łąkotka, torebka stawowa oraz chrząstka stawowa. 71

72 Staw kolanowy obciążenia Model obciążeń stawu kolanowego model Maqueta W biomechanice stawu kolanowego dominującym schematem obciążeń jest model opracowany przez Maqueta. Podczas stania na obu stopach, kolana są obciążone symetrycznie częścią masy ciała powyżej kolan (tj. ok. 85% masy ciała). Wypadkowe tych obciążeń przechodzą przez geometryczny środek kolana. Dla osoby o masie 70 kg oba kolana będą obciążone równomiernymi siłami ok. 292 N Podczas stania na jednej stopie, obciążenia kolana wynikają z oddziaływania masy całego ciała, bez uwzględnienia oddziaływania masy jednej nogi poniżej kolana (tj. ok. 93% masy całego ciała). 72

73 P 73

74 74

75 Staw kolanowy Degeneracja stawu kolanowego Przemieszczenie oddziaływania siły wypadkowej obciążającej staw w stronę przyśrodkową lub boczną. Rozpatrywanie zmian w biomechanice stawu, związanych z chorobowymi zmianami budowy geometrycznej kończyny dolnej tylko w jednej płaszczyźnie jest pewnym uproszczeniem. W płaszczyźnie strzałkowej siła wypadkowa przyłożona jest w punkcie znajdującym się w pewnej odległości od osi głównej kości piszczelowej. Powoduje to powstawanie złożonego stanu naprężeń, w którym główną rolę odgrywają naprężenia gnące oraz ściskające. W przypadku zmian chorobowych powstają ponadto naprężenia skręcające, wynikające z przemieszczenia się siły obciążającej. 75

76 Staw kolanowy Kolano prawidłowo obciążone w staniu ma równomierny rozkład sił na obu kłykciach kości piszczelowej (bocznym i przyśrodkowym). Podczas chodu, na skutek reakcji podłoża, następuje fizjologiczne przeciążenie przedziału przyśrodkowego. Kolano szpotawe, obciążone w staniu, ma przeciążony przedział przyśrodkowy, podczas chodu naciski w nim się sumują. Z tego względu staw kolanowy ma większe predyspozycje do zaburzenia osi w ustawieniu szpotawym, niż koślawym. Nieleczone ustawienie szpotawe kolana powoduje degenerację stawu i w znacznym stopniu ogranicza możliwości lokomocyjne. Zaawansowane zmiany powodują bóle nie tylko wysiłkowe, ale również spoczynkowe. Dotyczy to głównie osób starszych. W połączeniu ze zmniejszającą się sprawnością ogólną utrudniają samodzielne funkcjonowanie. 76

77 Staw kolanowy 77

78 Staw kolanowy 78

Biomechanika Inżynierska

Biomechanika Inżynierska wykład 4 dr inż. Szymon Cygan Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej Politechnika Warszawska 1 2 przenoszą znaczne obciążenia i to najczęściej w warunkach tarcia płynnego Najbardziej obciążonymi

Bardziej szczegółowo

Biomechanika Inżynierska

Biomechanika Inżynierska wykład 5 dr inż. Szymon Cygan Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej Politechnika Warszawska 1 Wybrane stawy i kręgosłup Wykład oparty na: Będziński R. Biomechanika inżynierska Zagadnienia wybrane.

Bardziej szczegółowo

Biomechanika człowieka i kinematyka stawu kolanowego

Biomechanika człowieka i kinematyka stawu kolanowego Biomechanika człowieka i kinematyka stawu kolanowego Człowiek- najlepsza inwestycja Projekt współfinansowany przez Unię Europejską w ramach Europejskiego Funduszu Społecznego 1. Terminologia 2. Wstęp do

Bardziej szczegółowo

SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ

SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ DZIELI SIĘ NA: kości obręczy kończyny dolnej, który stanowią kości miedniczne, kości części wolnej kończyny dolnej: - kość udowa

Bardziej szczegółowo

Slajd 1 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY. Slajd 2. Slajd 3 MM WEWNĘTRZNE

Slajd 1 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY. Slajd 2. Slajd 3 MM WEWNĘTRZNE Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY Do tej grupy należą mięśnie działające na staw biodrowy jako: zginacze, prostowniki, odwodziciele, przywodziciele oraz rotatory uda. Otaczają one

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA KOŃCZYNY DOLNEJ - OBRĘCZ MIEDNICZNA I STAW BIODROWY

MECHANIKA KOŃCZYNY DOLNEJ - OBRĘCZ MIEDNICZNA I STAW BIODROWY MECHANIKA KOŃCZYNY DOLNEJ - OBRĘCZ MIEDNICZNA I STAW BIODROWY POŁĄCZENIA OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ Kończyna dolna wolna łączy się z tułowiem za pośrednictwem obręczy kończyny dolnej. Trzy kości obręczy kończyny:

Bardziej szczegółowo

Spis Tabel i rycin. Spis tabel

Spis Tabel i rycin. Spis tabel Spis Tabel i rycin Spis tabel 1. Podział stawów ze względu na ilość osi ruchów i ukształtowanie powierzchni stawowych. 20 2. Nazwy ruchów w stawach człowieka w pozycji anatomicznej..... 21 3. Zestawienie

Bardziej szczegółowo

SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ

SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ DZIELI SIĘ NA: kości obręczy kooczyny dolnej, który stanowią kości miedniczne, kości części wolnej kooczyny dolnej: - kośd udowa, - kości goleni, - kości

Bardziej szczegółowo

POŁĄCZENIA KOŚCI KOŃCZYNY DOLNEJ

POŁĄCZENIA KOŚCI KOŃCZYNY DOLNEJ Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 POŁĄCZENIA KOŚCI KOŃCZYNY DOLNEJ Połączenia kości kończyny dolnej dzielą się na: - połączenia obręczy, - połączenia kończyny wolnej. POŁĄCZENIA OBRĘCZY KOŃCZYNY DOLNEJ Trzy kości

Bardziej szczegółowo

MIĘŚNIE UDA. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3

MIĘŚNIE UDA. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 MIĘŚNIE UDA Podział mięśni uda Mięśnie położone na udzie stanowią najsilniejszy i największy objętościowo zespół w organizmie ludzkim. Trzy grupy mięśni oddzielone są od siebie

Bardziej szczegółowo

Biomechanika inżynierska. Staw biodrowy - J. Buśkiewicz

Biomechanika inżynierska. Staw biodrowy - J. Buśkiewicz 1 Staw biodrowy - budowa, funkcje, modelowanie Choroby i urazy stawu biodrowego należą do chorób cywilizacyjnych. Uzyskana w procesie ewolucji pionowa postawa ciała znacznie zwiększyła obciążenie stawów

Bardziej szczegółowo

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie:

Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: Materiał pomocniczy dla nauczycieli kształcących w zawodzie: ASYSTENT OSOBY NIEPEŁNOSPRAWNEJ przygotowany w ramach projektu Praktyczne kształcenie nauczycieli zawodów branży hotelarsko-turystycznej Priorytet

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ I STAW ŁOKCIOWY

MECHANIKA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ I STAW ŁOKCIOWY MECHANIKA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ I STAW ŁOKCIOWY POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ OBRĘCZ KOŃCZYNY GÓRNEJ Kończyna górna jest połączona ze szkieletem tułowia za pomocą obręczy. W tym połączeniu znajdują się trzy

Bardziej szczegółowo

Funkcjonowanie narządu ruchu. Kinga Matczak

Funkcjonowanie narządu ruchu. Kinga Matczak Funkcjonowanie narządu ruchu Kinga Matczak Narząd ruchu zapewnia człowiekowi utrzymanie prawidłowej postawy ciała, dowolne zmiany pozycji i przemieszczanie się w przestrzeni. Ze względu na budowę i właściwości

Bardziej szczegółowo

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ POŁĄCZENIE Z TUŁOWIEM Kończyna górna jest połączona z kośćcem tułowia za pomocą obręczy złożonej z obojczyka i łopatki. W tym połączeniu znajdują się

Bardziej szczegółowo

MODUŁ II Kolano, stopa. Neurologia kliniczna cz. 1.

MODUŁ II Kolano, stopa. Neurologia kliniczna cz. 1. MODUŁ II Kolano, stopa. Neurologia kliniczna cz. 1. 1. Anatomia palpacyjna 1.1 Anatomia palpacyjna kolana, podudzia, stopy Elementy kostne: Rzepka Kość piszczelowa Guzowatość przednia piszczeli Śródlinia

Bardziej szczegółowo

BIOMECHANIKA KRĘGOSŁUPA. Stateczność kręgosłupa

BIOMECHANIKA KRĘGOSŁUPA. Stateczność kręgosłupa BIOMECHANIKA KRĘGOSŁUPA Stateczność kręgosłupa Wstęp Pojęcie stateczności Małe zakłócenie kątowe Q Q k 1 2 2 spadek energii potencjalnej przyrost energii w sprężynie V Q k 1 2 2 Q Stabilna równowaga występuje

Bardziej szczegółowo

Ze względu na sposób zamocowania w kanale kostnym: Ze względu na różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych:

Ze względu na sposób zamocowania w kanale kostnym: Ze względu na różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych: 1. Rodzaje kwalifikacji endoprotez Ze względu na sposób zamocowania w kanale kostnym: o cementowe cement kostny PMMA in situ, wzrost temperatury sprzyjający obumieraniu sąsiednich tanek, możliwość depolimeryzacji,

Bardziej szczegółowo

A.l. KAPANDJI ELSEVIER. URBAN&PARTNER FUNKCJONALNA STAWÓW

A.l. KAPANDJI ELSEVIER. URBAN&PARTNER FUNKCJONALNA STAWÓW A.l. KAPANDJI ELSEVIER. URBAN&PARTNER m m o m m FUNKCJONALNA STAWÓW ANATOMIA FUNKCJONALNA Tom 2 Kończyna dolna A.l. KAPANDJI Stowo wstępne: Profesor Thierry Judet 798 oryginalnych ilustracji autora Redakcja

Bardziej szczegółowo

BIOMECHANIKA NARZĄDU RUCHU CZŁOWIEKA

BIOMECHANIKA NARZĄDU RUCHU CZŁOWIEKA Praca zbiorowa pod redakcją Dagmary Tejszerskiej, Eugeniusza Świtońskiego, Marka Gzika BIOMECHANIKA NARZĄDU RUCHU CZŁOWIEKA BIOMECHANIKA narządu ruchu człowieka Praca zbiorowa pod redakcją: Dagmary Tejszerskiej

Bardziej szczegółowo

Podział mięśni uda przywodziciele prostowniki zginacze Prostowniki

Podział mięśni uda przywodziciele prostowniki zginacze Prostowniki MIĘŚNIE UDA Podział mięśni uda Mięśnie położone na udzie stanowią najsilniejszy i największy objętościowo zespół w organizmie ludzkim. Trzy grupy mięśni oddzielone są od siebie silnymi przegrodami międzymięśniowymi:

Bardziej szczegółowo

140 ROZDZIAŁ 4 KOŃCZYNA DOLNA

140 ROZDZIAŁ 4 KOŃCZYNA DOLNA 140 ROZDZIAŁ 4 KOŃCZYNA DOLNA 4.2.3 STAW KOLANOWY Staw kolanowy (articulatio genus) jest stawem największym i najbardziej skomplikowanym, a również najbardziej narażonym na uszkodzenie. Łączy kość udową

Bardziej szczegółowo

ANALIZA WYTRZYMAŁOŚCIOWA KOŚCI PISZCZELOWEJ

ANALIZA WYTRZYMAŁOŚCIOWA KOŚCI PISZCZELOWEJ POLITECHNIKA POZNAŃSKA WYDZIAŁ BUDOWY MASZYN I ZARZĄDZANIA Łukomska Patrycja Topól Marzena Woś Magdalena Inżynieria biomedyczna 2016/2017 ANALIZA WYTRZYMAŁOŚCIOWA KOŚCI PISZCZELOWEJ Modelowanie i symulacja

Bardziej szczegółowo

DYSFUNKCJE STAWU RZEPKOWO-UDOWEGO ROZDZIAŁ 3.2 ROZDZIAŁ 3

DYSFUNKCJE STAWU RZEPKOWO-UDOWEGO ROZDZIAŁ 3.2 ROZDZIAŁ 3 ROZDZIAŁ 3.2 DYSFUNKCJE STAWU RZEPKOWO-UDOWEGO Powierzchnia rzepkowa kości udowej oraz wcięcie międzykłykciowe współtworzą zagłębienie, z którym komunikuje się tylna powierzchnia rzepki. Podlegająca największym

Bardziej szczegółowo

Chód fizjologiczny mgr Ewa Żak Physiotherapy&Medicine

Chód fizjologiczny mgr Ewa Żak Physiotherapy&Medicine Chód fizjologiczny mgr Ewa Żak Physiotherapy&Medicine www.pandm.org e.zak@pandm.org Definicja chodu "Rytmiczne gubienie i odzyskiwanie równowagi w zmieniających się na przemian fazach podporu i przenoszenia"

Bardziej szczegółowo

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 19

INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 19 KATEDRA MECHANIKI STOSOWANEJ Wydział Mechaniczny POLITECHNIKA LUBELSKA INSTRUKCJA DO ĆWICZENIA NR 19 PRZEDMIOT TEMAT OPRACOWAŁ MECHANIKA TECHNICZNA ALIZA PŁASKIEGO DOWOLNEGO UKŁADU SIŁ NA PODSTAWIE OBCIĄŻENIA

Bardziej szczegółowo

POŁĄCZENIA KOOCZYNY GÓRNEJ

POŁĄCZENIA KOOCZYNY GÓRNEJ POŁĄCZENIA KOOCZYNY GÓRNEJ POŁĄCZENIE Z TUŁOWIEM Kooczyna górna jest połączona z kośdcem tułowia za pomocą obręczy złożonej z obojczyka i łopatki. W tym połączeniu znajdują się 3 stawy: 1. mostkowo obojczykowy,

Bardziej szczegółowo

Aparat więzadłowy stawu kolanowego

Aparat więzadłowy stawu kolanowego Aparat więzadłowy stawu kolanowego Aparat więzadłowy stawu kolanowego nie tylko ogranicza ruchy w stawie kolanowym, ale także wpływa na ich charakter. Utworzony jest on przez więzadła: poboczne piszczelowe

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... 7

Spis treści. Wstęp... 7 Wstęp.............................................................. 7 I. Plan budowy ciała ludzkiego... 9 Okolice ciała ludzkiego........................................................................

Bardziej szczegółowo

Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie

Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie Podstawowe przypadki (stany) obciążenia elementów : 1. Rozciąganie lub ściskanie 2. Zginanie 3. Skręcanie 4. Ścinanie Rozciąganie lub ściskanie Zginanie Skręcanie Ścinanie 1. Pręt rozciągany lub ściskany

Bardziej szczegółowo

MODUŁ II. Kolano, stopa. Neurologia kliniczna cz Diagnostyka różnicowa wykluczająca. B. Nieurazowe: Wady kolana. 1.1 Kolano

MODUŁ II. Kolano, stopa. Neurologia kliniczna cz Diagnostyka różnicowa wykluczająca. B. Nieurazowe: Wady kolana. 1.1 Kolano MODUŁ II Kolano, stopa. Neurologia kliniczna cz 1 1. Diagnostyka różnicowa wykluczająca 1.1 Kolano 1.2 Stopa 1.3 Podstawy diagnostyki neurologicznej 1.4 Testy kliniczne i funkcjonalna B. Nieurazowe: Wady

Bardziej szczegółowo

Rozdział 5 WYBRANE ZAGADNIENIA Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW W ODNIESIENIU DO TKANEK CZŁOWIEKA

Rozdział 5 WYBRANE ZAGADNIENIA Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW W ODNIESIENIU DO TKANEK CZŁOWIEKA 71 Rozdział 5 WYBRANE ZAGADNIENIA Z WYTRZYMAŁOŚCI MATERIAŁÓW W ODNIESIENIU DO TKANEK CZŁOWIEKA Aktywność komórek wpływa na ich kształtowanie, rozmiary oraz skład chemiczny. Kość posiada również zdolność

Bardziej szczegółowo

Pozycja sondy Pozycja kończyny Widoczne struktury Test czynnościowy. Oporowany wyprost Równoległa do długiej

Pozycja sondy Pozycja kończyny Widoczne struktury Test czynnościowy. Oporowany wyprost Równoległa do długiej Nadgarstek Pozycja sondy Pozycja kończyny Widoczne struktury Test czynnościowy Staw promieniowo- Oporowany wyprost Równoległa do długiej nadgarstkowy, wysięk, test ścięgien osi k. promieniowej, prostopadle

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp Część I STATYKA

Spis treści. Wstęp Część I STATYKA Spis treści Wstęp... 15 Część I STATYKA 1. WEKTORY. PODSTAWOWE DZIAŁANIA NA WEKTORACH... 17 1.1. Pojęcie wektora. Rodzaje wektorów... 19 1.2. Rzut wektora na oś. Współrzędne i składowe wektora... 22 1.3.

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp. I. Plan budowy ciała ludzkiego 9 Okolice ciata ludzkiego Układy narządów *P. Określenie orientacyjne w przestrzeni

Spis treści. Wstęp. I. Plan budowy ciała ludzkiego 9 Okolice ciata ludzkiego Układy narządów *P. Określenie orientacyjne w przestrzeni Wstęp 7 I. Plan budowy ciała ludzkiego 9 Okolice ciata ludzkiego Układy narządów *P Określenie orientacyjne w przestrzeni Płaszczyzny ciała Osie ciała II. Układ bierny i czynny ruchu (osteologia, syndesmołogia,

Bardziej szczegółowo

Nauka o Materiałach. Wykład VIII. Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste. Jerzy Lis

Nauka o Materiałach. Wykład VIII. Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste. Jerzy Lis Nauka o Materiałach Wykład VIII Odkształcenie materiałów właściwości sprężyste Jerzy Lis Nauka o Materiałach Treść wykładu: 1. Właściwości materiałów -wprowadzenie 2. Klasyfikacja reologiczna odkształcenia

Bardziej szczegółowo

POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA

POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA KRĘGOSŁUP (columna vertebralis) Kręgosłup nie jest sztywnym słupem kostnym składa się z kręgów zrośniętych ze sobą w odcinkach krzyżowym i guzicznym oraz ruchomych połączeo w części

Bardziej szczegółowo

www.pandm.org Physiotherapy & Medicine Biomechaniczna etiologia niektórych zaburzeń kończyny dolnej.

www.pandm.org Physiotherapy & Medicine Biomechaniczna etiologia niektórych zaburzeń kończyny dolnej. Biomechaniczna etiologia niektórych zaburzeń kończyny dolnej. Na przykładzie : 1. Zapalenia ścięgna podeszwowego 2. Zespołów bólowych przedniego przedziału kolana 3. Bólu krzyża 4. Zapalenia ścięgna Achillesa

Bardziej szczegółowo

MECHANIKA KRĘGOSŁUPA

MECHANIKA KRĘGOSŁUPA MECHANIKA KRĘGOSŁUPA KRZYWIZNY FIZJOLOGICZNE KRĘGOSŁUPA Prawidłowo zbudowany kręgosłup dorosłego człowieka tworzy w płaszczyźnie strzałkowej linię łamaną przypominającą sinusoidę. Odcinek krzyżowy i piersiowy

Bardziej szczegółowo

Biomechanika mechanika organizmów Ŝywych w szczególności mechanika ciała człowieka. Biomechanika ogólna. Biomechanika medyczna. Biomechanika sportu

Biomechanika mechanika organizmów Ŝywych w szczególności mechanika ciała człowieka. Biomechanika ogólna. Biomechanika medyczna. Biomechanika sportu Podstawy Konstrukcji w Protetyce, J. Buśkiewicz 1 Biomechanika mechanika organizmów Ŝywych w szczególności mechanika ciała człowieka. Biomechanika ogólna Biomechanika medyczna Biomechanika sportu Biomechanika

Bardziej szczegółowo

Biomechanika Inżynierska

Biomechanika Inżynierska Biomechanika Inżynierska wykład 4 Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej Politechnika Warszawska Biomechanika Inżynierska 1 Modele ciała człowieka Modele: 4 6 10 14 Biomechanika Inżynierska 2 Modele

Bardziej szczegółowo

POŁĄCZENIA KOŚCI połączenia ścisłe połączenia wolne/ruchome (stawy)

POŁĄCZENIA KOŚCI połączenia ścisłe połączenia wolne/ruchome (stawy) POŁĄCZENIA KOŚCI połączenia ścisłe połączenia wolne/ruchome (stawy) POŁĄCZENIA ŚCISŁE więzozrosty chrząstkozrosty kościozrosty WIĘZOZROSTY więzozrost włóknisty więzozrost sprężysty szew szew gładki/prosty

Bardziej szczegółowo

STAW BIODROWY 1. Test Thomasa

STAW BIODROWY 1. Test Thomasa 1. Test Thomasa STAW BIODROWY Cel - test przykurczu zginaczy stawu biodrowego Ruch zgięcie kończyny nie testowanej w stawie biodrowym i kolanowym chwytem oburącz poniżej kolana, druga kończyna dolna leży

Bardziej szczegółowo

MIĘŚNIE GOLENI. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3. Powięzie goleni. Na goleni wyróżnia się trzy grupy mięśni działających głównie na staw skokowogoleniowy.

MIĘŚNIE GOLENI. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3. Powięzie goleni. Na goleni wyróżnia się trzy grupy mięśni działających głównie na staw skokowogoleniowy. Slajd Slajd Slajd MIĘŚNIE GOLENI Na goleni wyróżnia się trzy grupy mięśni działających głównie na staw skokowogoleniowy. Część z nich bierze udział w ruchach stawu kolanowego, ponieważ ich przyczepy położone

Bardziej szczegółowo

KLASYFIKACJA PROTEZ KOŃCZYN DOLNYCH Z PUNKTU WIDZENIA ICH WĘZŁÓW TARCIA

KLASYFIKACJA PROTEZ KOŃCZYN DOLNYCH Z PUNKTU WIDZENIA ICH WĘZŁÓW TARCIA PROBLEMY NIEKONWENCJONALNYCH UKŁADÓW ŁOŻYSKOWYCH Lódź,15-16 maja 1996 r. Jan Burcan, Krzysztof Goliński Politechnika Łódzka KLASYFIKACJA PROTEZ KOŃCZYN DOLNYCH Z PUNKTU WIDZENIA ICH WĘZŁÓW TARCIA SŁOWA

Bardziej szczegółowo

WADY STATYCZNE KOŃCZYN DOLNYCH

WADY STATYCZNE KOŃCZYN DOLNYCH Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 WADY STATYCZNE KOŃCZYN DOLNYCH BUDOWA I CZYNNOŚĆ STOPY Jest uwarunkowana jej funkcją: podporową, nośną i amortyzacyjną. Budowa stopy jest dostosowana przede wszystkim do lokomocji.

Bardziej szczegółowo

Układ szkieletowy Iza Falęcka

Układ szkieletowy Iza Falęcka Układ szkieletowy Iza alęcka Zaznacz podpunkt, w którym nie wymieniono kości krótkich. a) kość łokciowa, kość miednicza, rzepka b) kość krzyżowa, paliczki, łopatka c) kość nadgarstka, kręgosłup, kość śródręcza

Bardziej szczegółowo

Tarcie poślizgowe

Tarcie poślizgowe 3.3.1. Tarcie poślizgowe Przy omawianiu więzów w p. 3.2.1 reakcję wynikającą z oddziaływania ciała na ciało B (rys. 3.4) rozłożyliśmy na składową normalną i składową styczną T, którą nazwaliśmy siłą tarcia.

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 26/17

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 26/17 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 229343 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 419886 (22) Data zgłoszenia: 20.12.2016 (51) Int.Cl. A61F 2/38 (2006.01)

Bardziej szczegółowo

ZOFIA IGNASIAK WYDANIE II ELSEYIER URBAN&PARTNER

ZOFIA IGNASIAK WYDANIE II ELSEYIER URBAN&PARTNER ZOFIA IGNASIAK ELSEYIER URBAN&PARTNER WYDANIE II Zofia Ignasiak Anatomia układu ruchu Wydanie II Elsevier Urban & Partner Wrocław \ Spis treści J Wstęp... I. Plan budowy ciała ludzkiego... Okolice ciała

Bardziej szczegółowo

CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ

CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ CIEPLNE I MECHANICZNE WŁASNOŚCI CIAŁ Ciepło i temperatura Pojemność cieplna i ciepło właściwe Ciepło przemiany Przejścia między stanami Rozszerzalność cieplna Sprężystość ciał Prawo Hooke a Mechaniczne

Bardziej szczegółowo

UKŁAD RUCHU (UKŁAD KOSTNY, UKŁAD MIĘŚNIOWY)

UKŁAD RUCHU (UKŁAD KOSTNY, UKŁAD MIĘŚNIOWY) Zadanie 1. (2 pkt). Na rysunku przedstawiono szkielet kończyny dolnej (wraz z częścią kości miednicznej) i kość krzyżową człowieka. a) Uzupełnij opis rysunku ( ) o nazwy wskazanych kości. b) Wybierz z

Bardziej szczegółowo

Podstawy fizyki wykład 4

Podstawy fizyki wykład 4 Podstawy fizyki wykład 4 Dr Piotr Sitarek Instytut Fizyki, Politechnika Wrocławska Dynamika Obroty wielkości liniowe a kątowe energia kinetyczna w ruchu obrotowym moment bezwładności moment siły II zasada

Bardziej szczegółowo

PL B1. Mechanizm z dostosowaniem trajektorii w czasie rzeczywistym, zwłaszcza ortezy kolana ludzkiego. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL

PL B1. Mechanizm z dostosowaniem trajektorii w czasie rzeczywistym, zwłaszcza ortezy kolana ludzkiego. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL PL 228031 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 228031 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 419888 (22) Data zgłoszenia: 20.12.2016 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia

NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia NAUKI O CZŁOWIEKU Biologia kości Terminologia PODSTAWOWE INFORMACJE O KOŚCIACH Kośd jest jedną z najmocniejszych substancji biologicznych Szkielet jednak to mniej niż 20% masy ciała FUNKCJE KOŚCI Układ

Bardziej szczegółowo

Biegi krótkie: technika, trening: nowe spojrzenie- perspektywy i problemy

Biegi krótkie: technika, trening: nowe spojrzenie- perspektywy i problemy Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Wydział Wychowania Fizycznego Biegi krótkie: technika, trening: nowe spojrzenie- perspektywy i problemy Dr hab. Krzysztof Maćkała AWF Wrocław 2 Wprowadzenie

Bardziej szczegółowo

Materiały Reaktorowe. Właściwości mechaniczne

Materiały Reaktorowe. Właściwości mechaniczne Materiały Reaktorowe Właściwości mechaniczne Naprężenie i odkształcenie F A 0 l i l 0 l 0 l l 0 a. naprężenie rozciągające b. naprężenie ściskające c. naprężenie ścinające d. Naprężenie torsyjne Naprężenie

Bardziej szczegółowo

Oddziaływania. Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze.

Oddziaływania. Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze. Siły w przyrodzie Oddziaływania Wszystkie oddziaływania są wzajemne jeżeli jedno ciało działa na drugie, to drugie ciało oddziałuje na pierwsze. Występujące w przyrodzie rodzaje oddziaływań dzielimy na:

Bardziej szczegółowo

Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów sem. I studia niestacjonarne, rok ak. 2014/15

Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów sem. I studia niestacjonarne, rok ak. 2014/15 Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów sem. I studia niestacjonarne, rok ak. 2014/15 1. Warunkiem koniecznym i wystarczającym równowagi układu sił zbieżnych jest, aby a) wszystkie

Bardziej szczegółowo

Neurogenne zwichnięcie stawu biodrowego u chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym

Neurogenne zwichnięcie stawu biodrowego u chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym Neurogenne zwichnięcie stawu biodrowego u chorych z mózgowym porażeniem dziecięcym Marek Jóźwiak Klinika Ortopedii i Traumatologii Dziecięcej Uniwersytetu Medycznego im. K. Marcinkowskiego w Poznaniu Neurogenne

Bardziej szczegółowo

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 16/17

PL B1. POLITECHNIKA WROCŁAWSKA, Wrocław, PL BUP 16/17 PL 228032 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 228032 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 419889 (22) Data zgłoszenia: 20.12.2016 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

Wytrzymałość Materiałów

Wytrzymałość Materiałów Wytrzymałość Materiałów Rozciąganie/ ściskanie prętów prostych Naprężenia i odkształcenia, statyczna próba rozciągania i ściskania, właściwości mechaniczne, projektowanie elementów obciążonych osiowo.

Bardziej szczegółowo

700 [kg/m 3 ] * 0,012 [m] = 8,4. Suma (g): 0,138 Ze względu na ciężar wykończenia obciążenie stałe powiększono o 1%:

700 [kg/m 3 ] * 0,012 [m] = 8,4. Suma (g): 0,138 Ze względu na ciężar wykończenia obciążenie stałe powiększono o 1%: Producent: Ryterna modul Typ: Moduł kontenerowy PB1 (długość: 6058 mm, szerokość: 2438 mm, wysokość: 2800 mm) Autor opracowania: inż. Radosław Noga (na podstawie opracowań producenta) 1. Stan graniczny

Bardziej szczegółowo

Źródła zagrożeń oraz ergonomiczne czynniki ryzyka na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy

Źródła zagrożeń oraz ergonomiczne czynniki ryzyka na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy Źródła zagrożeń oraz ergonomiczne czynniki ryzyka na stanowisku wyposażonym w monitor ekranowy Wymagania minimalne [Dz.U.1998.148.973] Minimalne wymagania bezpieczeństwa i higieny pracy oraz ergonomii

Bardziej szczegółowo

PIR poizometryczna relaksacja mięśni

PIR poizometryczna relaksacja mięśni PIR poizometryczna relaksacja mięśni Pojęcie PIR może wydawać się nam obce jednak to nic innego jak jedna z najlepszych technik rozciągania mięśni poprzez zastosowanie niewielkiego oporu. Rozciąganie to

Bardziej szczegółowo

Dobór materiałów konstrukcyjnych cz. 15

Dobór materiałów konstrukcyjnych cz. 15 Dobór materiałów konstrukcyjnych cz. 15 dr inż. Hanna Smoleńska Katedra Inżynierii Materiałowej i Spajania Wydział Mechaniczny, Politechnika Gdańska Materiały edukacyjne Współczynnik kształtu przekroju

Bardziej szczegółowo

źle METODYKA ERGONOMICZNEGO WYKONYWANIA ĆWICZEŃ SIŁOWYCH

źle METODYKA ERGONOMICZNEGO WYKONYWANIA ĆWICZEŃ SIŁOWYCH Podnoszenie jest bezpieczne wówczas, gdy rzut środka ciężkości układu, osoba podnosząca i obiekt podnoszony mieści się wewnątrz powierzchni ograniczonej stopami (czworobok podparcia). Stopy powinny być

Bardziej szczegółowo

1. Zaznacz w poniższych zdaniach określenia charakteryzujące układ ruchu. (0 1)

1. Zaznacz w poniższych zdaniach określenia charakteryzujące układ ruchu. (0 1) Sprawdzian a Imię i nazwisko Klasa Liczba punktów Ocena Test podsumowujący dział X Ruch Masz przed sobą test składający się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwych do uzyskania.

Bardziej szczegółowo

2 Taping Rehabilitacyjny - taping w rehabilitacji i sporcie

2 Taping Rehabilitacyjny - taping w rehabilitacji i sporcie Spis treści! Spis treści... l Od Autorów...5 Wstęp... 6 Taping Rehabilitacyjny...8 Filozofia plastra... 13 Ogólne zasady plastrowania...14 Wskazania... 15 Cele i możliwości tapingu... 16 Przeciwwskazania...17

Bardziej szczegółowo

PL B1. WICZKOWSKI EDWARD, Wrocław, PL WICZKOWSKA MAGDALENA, Wrocław, PL BUP 14/ WUP 09/13

PL B1. WICZKOWSKI EDWARD, Wrocław, PL WICZKOWSKA MAGDALENA, Wrocław, PL BUP 14/ WUP 09/13 PL 214930 B1 RZECZPOSPOLITA POLSKA (12) OPIS PATENTOWY (19) PL (11) 214930 (13) B1 Urząd Patentowy Rzeczypospolitej Polskiej (21) Numer zgłoszenia: 389989 (22) Data zgłoszenia: 21.12.2009 (51) Int.Cl.

Bardziej szczegółowo

ŚCIANY KLATKI PIERSIOWEJ 2.3.1.2 ŻEBRA

ŚCIANY KLATKI PIERSIOWEJ 2.3.1.2 ŻEBRA 133 2.3.1.2 ŻEBRA U człowieka występuje 12 par żeber. Są to długie, płaskie i wygięte listwy kostne, zwane też kośćmi żebrowymi. Z przodu ich przedłużeniami są chrząstki żebrowe. Tylny koniec żebra (costa)

Bardziej szczegółowo

Modelowanie biomechaniczne. Dr inż. Sylwia Sobieszczyk Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny KMiWM 2005/2006

Modelowanie biomechaniczne. Dr inż. Sylwia Sobieszczyk Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny KMiWM 2005/2006 Modelowanie biomechaniczne Dr inż. Sylwia Sobieszczyk Politechnika Gdańska Wydział Mechaniczny KMiWM 2005/2006 Zakres: Definicja modelowania Modele kinematyczne ruch postępowy, obrotowy, przemieszczenie,

Bardziej szczegółowo

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy FUNKCJE KOŚCI Podstawowym elementem składowym układu kostnego jest tkanka kostna. FUNKCJE KOŚCI Układ kostny składa

Bardziej szczegółowo

Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ ŻEBRO

Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ ŻEBRO Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w kształcie

Bardziej szczegółowo

Dr Jawny System. System aktywnego siedzenia

Dr Jawny System. System aktywnego siedzenia Dr Jawny System System aktywnego siedzenia Dr Jawny System jest zwieńczeniem koncepcji Systemu Aktywnego Leczenia Kręgosłupa SALK oraz wieloletnich prac konstruktorskich Jarosława Jawnego. Wszystkie części

Bardziej szczegółowo

Anatomia wprowadzenie

Anatomia wprowadzenie Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 Anatomia wprowadzenie Piśmiennictwo Podstawowe: 1. Ignasiak Z., Janusz A., Jarosińska A., [2003]: Anatomia człowieka, cz. I i II. AWF Wrocław. 2. Bochenek A., Reicher M., [najnowsze

Bardziej szczegółowo

Wprowadzenie do WK1 Stan naprężenia

Wprowadzenie do WK1 Stan naprężenia Wytrzymałość materiałów i konstrukcji 1 Wykład 1 Wprowadzenie do WK1 Stan naprężenia Płaski stan naprężenia Dr inż. Piotr Marek Wytrzymałość Konstrukcji (Wytrzymałość materiałów, Mechanika konstrukcji)

Bardziej szczegółowo

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Biomechanika z elementami ergonomii. Pierwszy

S YL AB US MODUŁ U ( PRZEDMIOTU) I nforma cje ogólne. Biomechanika z elementami ergonomii. Pierwszy YL AB U MODUŁ U ( PRZDMIOTU) I nforma cje ogólne Kod modułu Rodzaj modułu Wydział PUM Kierunek studiów pecjalność Poziom studiów Forma studiów Rok studiów Nazwa modułu Biomechanika z elementami ergonomii

Bardziej szczegółowo

SZKIELET OSIOWY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3

SZKIELET OSIOWY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET OSIOWY Szkielet osiowy zbudowany jest z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka. CZASZKA (cranium) Czaszka składa się z dwóch części: tylno górnej, która stanowi czaszkę mózgową

Bardziej szczegółowo

1.1 Biomechanika czynnościowa. Chód

1.1 Biomechanika czynnościowa. Chód 1.1 Biomechanika czynnościowa. Chód Aby zrozumieć jaką rolę odgrywa stabilność miednicy należy pokrótce przybliżyć biomechanikę okolicy lędźwiowo-miedniczno-biodrowej podczas wykonywania ruchów czynnościowych.

Bardziej szczegółowo

Wytrzymałość Konstrukcji I - MEiL część II egzaminu. 1. Omówić wykresy rozciągania typowych materiałów. Podać charakterystyczne punkty wykresów.

Wytrzymałość Konstrukcji I - MEiL część II egzaminu. 1. Omówić wykresy rozciągania typowych materiałów. Podać charakterystyczne punkty wykresów. Wytrzymałość Konstrukcji I - MEiL część II egzaminu 1. Omówić wykresy rozciągania typowych materiałów. Podać charakterystyczne punkty wykresów. 2. Omówić pojęcia sił wewnętrznych i zewnętrznych konstrukcji.

Bardziej szczegółowo

Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU MIĘŚNIE GRZBIETU POWIERZCHOWNE

Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU MIĘŚNIE GRZBIETU POWIERZCHOWNE Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU Mięśnie grzbietu dzieli się na dwie grupy: - warstwę bardziej powierzchowną stanowią mięśnie związane ze szkieletem kończyny górnej - do warstwy głębokiej

Bardziej szczegółowo

tel:

tel: Miniaturowy model obręczy barkowej z więzadłami i przekrojem Nr ref: MA01828 Informacja o produkcie: Minaturowy model obręczy barkowej z więzadłami i przekrojem Wykonany w pomniejszniu (ok. 50% wymiarów

Bardziej szczegółowo

Wybrane zagadnienia. ANATOMIA CZYNNOŚCIOWA UKŁADU RUCHU CZŁOWIEKA Autor; dr Ida Wiszomirska

Wybrane zagadnienia. ANATOMIA CZYNNOŚCIOWA UKŁADU RUCHU CZŁOWIEKA Autor; dr Ida Wiszomirska Wybrane zagadnienia ANATOMIA CZYNNOŚCIOWA UKŁADU RUCHU CZŁOWIEKA Autor; dr Ida Wiszomirska 1. Nazwy kości oraz powierzchnie stawowe tych kości. 2. Podział połączeń: połączenia ścisłe (stałe) i wolne (ruchome).

Bardziej szczegółowo

Naszą ofertę Rehband Core Line poszerzyliśmy o trzy nowe produkty, które stanowią początek nowatorskiej serii Sport Medical.

Naszą ofertę Rehband Core Line poszerzyliśmy o trzy nowe produkty, które stanowią początek nowatorskiej serii Sport Medical. Naszą ofertę Rehband Core Line poszerzyliśmy o trzy nowe produkty, które stanowią początek nowatorskiej serii Sport Medical. Dzięki przeprowadzonym testom odpornościowym na wyczynowcach, produkty te przeznaczone

Bardziej szczegółowo

OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ

OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ SZKIELET KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w

Bardziej szczegółowo

Wydział Medycyny Osteopatycznej Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna

Wydział Medycyny Osteopatycznej Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna Wydział Medycyny Osteopatycznej Podkowiańska Wyższa Szkoła Medyczna Diagnostyka osteopatyczna stawów krzyżowo biodrowych i przegląd osteopatycznych zabiegów Dysfunkcje somatyczne/uszkodzenia somatyczne

Bardziej szczegółowo

Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów sem. I studia niestacjonarne, rok ak. 2015/16

Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów sem. I studia niestacjonarne, rok ak. 2015/16 Pytania przygotowujące do egzaminu z Wytrzymałości Materiałów sem. I studia niestacjonarne, rok ak. 2015/16 1. Warunkiem koniecznym i wystarczającym równowagi układu sił zbieżnych jest, aby a) wszystkie

Bardziej szczegółowo

Układ ruchu Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka.

Układ ruchu Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka. Układ ruchu Zadanie 1. (1 pkt) Schemat przedstawia fragment szkieletu człowieka. Podaj nazwy odcinków kręgosłupa oznaczonych na schemacie literami A, B, C i D. Zadanie 2. (1 pkt) Na rysunku przedstawiono

Bardziej szczegółowo

Zdzisław Marek Zagrobelny Woźniewski W ro c ła w iu

Zdzisław Marek Zagrobelny Woźniewski W ro c ła w iu Zdzisław Zagrobelny Marek Woźniewski Wrocławiu Akademia Wychowania Fizycznego we Wrocławiu Zdzisław Z agrobelny M arek W oźeiewsm BIOMECHANIKA KLINICZNA część ogólna Wrocław 2007 Spis treści Podstawy biomfci

Bardziej szczegółowo

Biomechanika. dr n.med. Robert Santorek 2 ECTS F-1-P-B-18 studia

Biomechanika. dr n.med. Robert Santorek 2 ECTS F-1-P-B-18 studia Nazwa jednostki prowadzącej kierunek: Nazwa kierunku: Poziom kształcenia: Profil kształcenia: Moduły wprowadzające / wymagania wstępne: Nazwa modułu (przedmiot lub grupa przedmiotów): Osoby prowadzące:

Bardziej szczegółowo

PROGRAM KURSU. Terapia Manualna Holistyczna Tkanek Miękkich

PROGRAM KURSU. Terapia Manualna Holistyczna Tkanek Miękkich PROGRAM KURSU Terapia Manualna Holistyczna Tkanek Miękkich MODUŁ I Koncepcja Terapii Manualnej Holistycznej. Miednica, stawy biodrowe, segmenty ruchowe kręgosłupa lędźwiowego i przejścia piersiowo-lędźwiowego.

Bardziej szczegółowo

KOLANO. Kolano - Schorzenia i urazy

KOLANO. Kolano - Schorzenia i urazy KOLANO Praktycznie każdego z nas przynajmniej raz w życiu dotknął uraz, ból, czy kontuzja kolana. I trudno się dziwić, bo staw kolanowy to drugi po stawie skokowym, najbardziej obciążany staw człowieka.

Bardziej szczegółowo

Projektowanie elementów z tworzyw sztucznych

Projektowanie elementów z tworzyw sztucznych Projektowanie elementów z tworzyw sztucznych Wykorzystanie technik komputerowych w projektowaniu elementów z tworzyw sztucznych Tematyka wykładu Techniki komputerowe, Problemy występujące przy konstruowaniu

Bardziej szczegółowo

3 zasada dynamiki Newtona

3 zasada dynamiki Newtona Siła a Reakcji Podłoża Ground Reaction Force (GRF) 3 zasada dynamiki Newtona Cięż ężar pudełka generuje w podłożu u siłę reakcji, która jest równa r cięż ężarowi co do wartości, ale ma przeciwny zwrot.

Bardziej szczegółowo

Analiza naprężeń stawu biodrowego oraz endoprotezy stawu biodrowego

Analiza naprężeń stawu biodrowego oraz endoprotezy stawu biodrowego LABORATORIUM MODELOWANIE I SYMULACJA ZAGADNIEŃ BIOMEDYCZNYCH Analiza naprężeń stawu biodrowego oraz endoprotezy stawu biodrowego Lidia Janusiewicz Milena Kusal Inżynieria biomedyczna Semestr VI, rok akademicki

Bardziej szczegółowo

Układ szkieletowy i mięśniowy człowieka

Układ szkieletowy i mięśniowy człowieka Układ szkieletowy i mięśniowy człowieka WskaŜ strzałką element zbudowany z tkanki kostnej zbitej i napisz jego nazwę a następnie podpisz wskazane strzałkami części kości Uzupełnij tabelę. Rodzaj związku

Bardziej szczegółowo

Zestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL)

Zestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL) Zestaw ćwiczeń dedykowanych Pacjentom Kliniki ArtroCenter po rekonstrukcji więzadła krzyżowego przedniego (ACL) Opracowanie: Zespół Kliniki ArtroCenter http: www.artrocenter.pl e-mail: kontakt@artrocenter.pl

Bardziej szczegółowo

1. BADANIE SPIEKÓW 1.1. Oznaczanie gęstości i porowatości spieków

1. BADANIE SPIEKÓW 1.1. Oznaczanie gęstości i porowatości spieków 1. BADANIE SPIEKÓW 1.1. Oznaczanie gęstości i porowatości spieków Gęstością teoretyczną spieku jest stosunek jego masy do jego objętości rzeczywistej, to jest objętości całkowitej pomniejszonej o objętość

Bardziej szczegółowo