NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia

Wielkość: px
Rozpocząć pokaz od strony:

Download "NAUKI O CZŁOWIEKU. Biologia kości Terminologia"

Transkrypt

1 NAUKI O CZŁOWIEKU Biologia kości Terminologia

2 PODSTAWOWE INFORMACJE O KOŚCIACH Kośd jest jedną z najmocniejszych substancji biologicznych Szkielet jednak to mniej niż 20% masy ciała

3 FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy

4 FUNKCJE KOŚCI Podstawowym elementem składowym układu kostnego jest tkanka kostna.

5 FUNKCJE KOŚCI Układ kostny składa się ze: szkieletu chrząstek więzadeł tkanki łącznej (stabilizacja/łączenie)

6 FUNKCJE KOŚCI Podpieranie kościec stanowi wewnętrzną podporę organizmu Produkcja krwi szpik kostny produkuje nową krew Ochrona otacza delikatne organy Dźwignia mięśnie poruszają kośdmi aby wywoład ruchy ciała Zapasy minerałów sole wapnia 98% fosfor 85%

7 RODZAJE TKANKI KOSTNEJ tkanka kostna gąbczasta tkanka kostna zbita okostna kośd śródkostna

8 STRUKTURA KOŚCI GĄBCZASTEJ beleczki kostne przestrzenie wypełnione szpikiem kostnym

9 STRUKTURA KOŚCI GĄBCZASTEJ przecięte beleczki kostne żółty szpik kostny (tkanka tłuszczowa)

10 STRUKTURA KOŚCI ZBITEJ Szlif kostny ukazujący osteony osteon kanał Haversa

11 STRUKTURA KOŚCI ZBITEJ Szlif kostny ukazujący strukturę osteonu kanał Haversa blaszki międzysystemowe jamki kostne

12 SKŁAD TKANKI KOSTNEJ Kośd składa się z: substancji mineralnych (hydroksyapatyt) do 50% organicznych białek (kolagen)

13 KOLAGEN Kolagen jest odpowiedzialny za elastyczność i wytrzymałość.

14 NIEORGANICZNE SKŁADNIKI KOŚCI: 2 sole: fosfat wapnia i wodorotlenek wapnia małe ilości magnezu, fluoru, sodu Minerały są odpowiedzialne za twardość i zdolność do wytrzymywania nacisku.

15 ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8 tyg. tkanka kostna zaczyna zastępowad błony włókniste i chrząstkę szklistą. Miejsce, od którego rozpoczyna się proces kostnienia nazywane jest punktem kostnienia

16 WZROST KOŚCI NA DŁUGOŚD Częśd chrząstki nasadowej znajdująca się bliżej nasady dzieli się, tworząc więcej tkanki chrzęstnej, natomiast częśd znajdująca się bliżej trzonu jest przekształcana w kośd. W ten sposób zwiększana jest długośd trzonu. chrząstka nasadowa

17 WZROST KOŚCI NA DŁUGOŚD Częśd chrząstki nasadowej znajdująca się bliżej nasady dzieli się, tworząc więcej tkanki chrzęstnej, natomiast częśd znajdująca się bliżej trzonu jest przekształcana w kośd. W ten sposób zwiększana jest długośd trzonu. nowe komórki chrząstki nasadowej skostniała chrząstka nasadowa

18 WZROST KOŚCI NA DŁUGOŚD w okolicy pokwitania intensywnośd wzrostu kości gwałtownie się zwiększa w wyniku połączonego wpływu hormonu wzrostu, hormony tarczycy i hormonów płciowych powoduje to wzrost tempa tworzenia kości w stosunku do prędkości tworzenia nowej chrząstki w obrębie chrząstki nasadowej. W ten sposób dochodzi do zaniku chrząstki nasadowej.

19 WZROST KOŚCI NA GRUBOŚD za proces odpowiadają komórki kościotwórcze (osteoblasty) znajdujące się na przylegającej do kości warstwie okostnej i komórki kościogubne (osteoklasty) zlokalizowane na przylegającej do kości warstwie śródkostnej okostna kośd śródkostna

20 WZROST KOŚCI NA GRUBOŚD nowe komórki kości osteoblasty znajdujące się pod okostną odkładają kostną strukturę międzykomórkową na zewnętrznej powierzchni kości. powoduje to pogrubienie trzonu kości w tym samym czasie osteoklasty znajdujące się wewnątrz trzonu (w śródkostnej - endosteum) niszczą kośd i powiększają jamę szpikową. zanik komórek kości

21 WZROST KOŚCI NA GRUBOŚD w rezultacie powiększa się średnica kości, mimo, że warstwa kości tworząca trzon pozostaje w zasadzie bez zmian

22 CZĘŚCI SZKIELETU Szkielet kranialny (czaszka) Szkielet postkranialny (pozaczaszkowy)

23 CZĘŚCI SZKIELETU Szkielet osiowy Szkielet kooczyn

24 TYPY KOŚCI kości długie

25 TYPY KOŚCI kości długie nasada powierzchnia stawowa przynasada jama szpikowa trzon jama szpikowa nasada przynasada powierzchnia stawowa

26 TYPY KOŚCI kości płaskie

27 TYPY KOŚCI kości płaskie tkanka zbita tkanka gąbczasta śródkoście/diploë tkanka zbita

28 TYPY KOŚCI kości krótkie (zaliczane czasem do kości długich)

29 TYPY KOŚCI kości różnokształtne

30 PŁASZCZYZNY I OSIE CIAŁA Osie ciała: pionowe (w tym główna) poprzeczne/poziome strzałkowe Płaszczyzny ciała: strzałkowe (w tym pośrodkowa) czołowe poprzeczne/poziome

31 PŁASZCZYZNY I OSIE CIAŁA strzałkowa (tu: pośrodkowa) oś pionowa (tu: główna) oś poprzeczna /pozioma poprzeczna /pozioma oś strzałkowa czołowa

32 KIERUNKI CIAŁA boczny grzbietowy przyśrodkowy boczny dłoniowy górny bliższy dalszy dolny bliższy grzbietowy dalszy podeszwowy

33 PŁASZCZYZNY ZĘBÓW

34 PŁASZCZYZNY ZĘBÓW

35 PŁASZCZYZNY ZĘBÓW wargowa językowa językowa wargowa

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy FUNKCJE KOŚCI Podstawowym elementem składowym układu kostnego jest tkanka kostna. FUNKCJE KOŚCI Układ kostny składa

Bardziej szczegółowo

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do:

Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: FUNKCJE KOŚCI Układ kostny jest strukturą żywą, zdolną do: wzrostu adaptacji naprawy ROZWÓJ KOŚCI przed 8 tyg. życia płodowego szkielet płodu złożony jest z błon włóknistych i chrząstki szklistej po 8

Bardziej szczegółowo

Tkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek.

Tkanka łączna. Składa się zawsze z istoty międzykomórkowej oraz osadzonych w niej komórek. Tkanka łączna Tkanka łączna Jest najbardziej zróżnicowana spośród wszystkich tkanek człowieka. Zasadnicza funkcją tkanki łącznej polega na zapewnieniu łączności miedzy pozostałymi tkankami ciała. Tkanka

Bardziej szczegółowo

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa

Bardziej szczegółowo

Dr inż. Marta Kamińska

Dr inż. Marta Kamińska Nowe techniki i technologie dla medycyny Budowa kończyb Kość zbita i gąbczakta Budowa Ktawów i więzadeł OKteoKyBteza Dr inż. Marta Kamińska 1 TkaBka chrzęktba TkaBka chrzęktba KtaBowi rodzaj tkabki łączbej.

Bardziej szczegółowo

Układ szkieletowy Iza Falęcka

Układ szkieletowy Iza Falęcka Układ szkieletowy Iza alęcka Zaznacz podpunkt, w którym nie wymieniono kości krótkich. a) kość łokciowa, kość miednicza, rzepka b) kość krzyżowa, paliczki, łopatka c) kość nadgarstka, kręgosłup, kość śródręcza

Bardziej szczegółowo

Tkanka chrzęstna i tkanka kostna

Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanki podporowe, budują szkielet człowieka i w tej budowie wzajemnie się uzupełniają: w życiu embrionalnym modele chrzęstne kości długich zastępowane przez kość tkanka

Bardziej szczegółowo

Anatomia wprowadzenie

Anatomia wprowadzenie Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 Anatomia wprowadzenie Piśmiennictwo Podstawowe: 1. Ignasiak Z., Janusz A., Jarosińska A., [2003]: Anatomia człowieka, cz. I i II. AWF Wrocław. 2. Bochenek A., Reicher M., [najnowsze

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka -kość

Tkanki podporowe: - chrząstka -kość Tkanki podporowe: - -kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA

POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA POŁĄCZENIA KRĘGOSŁUPA KRĘGOSŁUP (columna vertebralis) Kręgosłup nie jest sztywnym słupem kostnym składa się z kręgów zrośniętych ze sobą w odcinkach krzyżowym i guzicznym oraz ruchomych połączeo w części

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych.

Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. Temat: Przegląd i budowa tkanek zwierzęcych. 1. Czym jest tkanka? To zespół komórek o podobnej budowie, które wypełniają w organizmie określone funkcje. Tkanki tworzą różne narządy, a te układy narządów.

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

Tkanka kostna. Komórki tkanki kostnej. Osteoblasty, czyli komórki kościotwórcze

Tkanka kostna. Komórki tkanki kostnej. Osteoblasty, czyli komórki kościotwórcze 10 Tkanka kostna Tkanka kostna (textus osseus) jest rodzajem tkanki łącznej, w której w istocie podstawowej znajdują się sole mineralne, co nadaje jej twardość, sztywność i wytrzymałość na odkształcenia.

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

UKŁAD SZKIELETOWY CZŁOWIEKA

UKŁAD SZKIELETOWY CZŁOWIEKA 1. PODZIAŁ I BUDOWA KOŚCI UKŁAD SZKIELETOWY CZŁOWIEKA Szkielet dorosłego człowieka składa się z 206 kości. Ze względu na kształt dzielimy je na cztery rodzaje: - długie kość ramieniowa albo udowa - krótkie

Bardziej szczegółowo

Tkanka chrzęstna i tkanka kostna

Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanki podporowe, budują szkielet człowieka i w tej budowie wzajemnie się uzupełniają: w życiu embrionalnym modele chrzęstne kości długich, zastępowane przez kość tkanka

Bardziej szczegółowo

Tkanka chrzęstna Tkanka kostna

Tkanka chrzęstna Tkanka kostna Tkanka chrzęstna Tkanka kostna Tkanka chrzęstna i tkanka kostna Tkanki podporowe, budują szkielet człowieka i w tej budowie wzajemnie się uzupełniają: w życiu embrionalnym modele chrzęstne kości długich,

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość

Tkanki podporowe: - chrząstka - kość Tkanki podporowe: - - kość Własności mechaniczne tkanek podporowych zależą od składu ich substancji międzykomórkowej Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty,

Bardziej szczegółowo

ANATOMIA. mgr Małgorzata Wiśniewska Łowigus

ANATOMIA. mgr Małgorzata Wiśniewska Łowigus ANATOMIA mgr Małgorzata Wiśniewska Łowigus Wśród nauk biologicznych, zajmujących się wszelkimi formami życia, wyróżnia się dwa podstawowe działy: morfologię, fizjologię. MORFOLOGIA - zajmuje się poznaniem

Bardziej szczegółowo

Budowa i rola części biernej układu ruchu

Budowa i rola części biernej układu ruchu Budowa i rola części biernej układu ruchu Układ ruchu Ze względu na budowę i właściwości układ ruchu można podzielić na: część czynną układ mięśniowy część bierną układ szkieletowy Dzięki współdziałaniu

Bardziej szczegółowo

Szkielet osiowy zbudowany jest z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka.

Szkielet osiowy zbudowany jest z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka. SZKIELET OSIOWY Szkielet osiowy zbudowany jest z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka. CZASZKA (cranium) Czaszka składa się z dwóch części: tylno górnej, która stanowi czaszkę mózgową i przednio dolnej,

Bardziej szczegółowo

OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ

OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ SZKIELET KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w

Bardziej szczegółowo

Katarzyna Pawlak-Buś

Katarzyna Pawlak-Buś Katarzyna Pawlak-Buś Klinika Rumatologii i Rehabilitacji Uniwersytetu Medycznego Oddział Reumatologii i Osteoporozy Szpitala im. Józefa Strusia w Poznaniu Canalis at al., N. Engl. J. Med. 2007 Równowaga

Bardziej szczegółowo

Zestawienie zbiorcze dot. dawstwa tkanek i komórek (za wyjątkiem komórek krwiotówrczych i komórek krwi) za rok 2014

Zestawienie zbiorcze dot. dawstwa tkanek i komórek (za wyjątkiem komórek krwiotówrczych i komórek krwi) za rok 2014 Zestawienie zbiorcze dot. dawstwa tkanek i komórek (za wyjątkiem komórek krwiotówrczych i komórek krwi) za rok 2014 DAWCY OGÓŁEM / MIEJSCE POBRANIA sala operacyjna - SZPITAL sala prosektoryjna - SZPITAL

Bardziej szczegółowo

Flexagen 12g*30saszetek smak malinowy OLIMP

Flexagen 12g*30saszetek smak malinowy OLIMP Kości i stawy > Model : - Producent : - Flexagen to innowacyjna kompozycja dwóch form kolagenu: natywnej, typu II i hydrolizatu kolagenu, wzbogacona w kompleks składników mineralnych: wapń i fosfor (Calci-K,

Bardziej szczegółowo

Biomechanika Inżynierska

Biomechanika Inżynierska wykład 3 Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej Politechnika Warszawska 1 Podstawowe pojęcia Pozycja anatomiczna postawa stojąca, wyprostowana, kończyny górne zwisające swobodnie po obu stronach

Bardziej szczegółowo

Zadania maturalne z biologii - 8

Zadania maturalne z biologii - 8 Koło Biologiczne Liceum Ogólnokształcące nr II w Gliwicach 2015-2016 Zadania maturalne z biologii - 8 Zadania: Zad.1 (Paulina Hundz, Alicja Zaczkowska kl. IIIB) Przeczytaj tekst i na jego podstawie odpowiedz

Bardziej szczegółowo

Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ ŻEBRO

Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ ŻEBRO Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 OGÓLNA BUDOWA I MECHANIKA KLATKI PIERSIOWEJ W skład szkieletu klatki piersiowej wchodzi: 12 kręgów piersiowych, 12 par żeber i mostek. trzon mostka ŻEBRO Jest kością długą w kształcie

Bardziej szczegółowo

W części brzuszno-przyśrodkowej somity różnicują się w sklerotomy; a w części grzbietowo-bocznej w dermomiotomy.

W części brzuszno-przyśrodkowej somity różnicują się w sklerotomy; a w części grzbietowo-bocznej w dermomiotomy. Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii Uniwersytet Jagielloński Collegium Medicum Układ szkieletowy rozwija się z komórek mezodermy przyosiowej i bocznej oraz komórek grzebienie nerwowych. Mezoderma

Bardziej szczegółowo

SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ

SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOOCZYNY DOLNEJ DZIELI SIĘ NA: kości obręczy kooczyny dolnej, który stanowią kości miedniczne, kości części wolnej kooczyny dolnej: - kośd udowa, - kości goleni, - kości

Bardziej szczegółowo

UKŁAD RUCHU (UKŁAD KOSTNY, UKŁAD MIĘŚNIOWY)

UKŁAD RUCHU (UKŁAD KOSTNY, UKŁAD MIĘŚNIOWY) Zadanie 1. (2 pkt). Na rysunku przedstawiono szkielet kończyny dolnej (wraz z częścią kości miednicznej) i kość krzyżową człowieka. a) Uzupełnij opis rysunku ( ) o nazwy wskazanych kości. b) Wybierz z

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. (budowa)

Tkanka nabłonkowa. (budowa) Tkanka nabłonkowa (budowa) Komórki tkanki nabłonkowej tworzą zwarte warstwy, zwane nabłonkami. Są układem ściśle upakowanych komórek tworzących błony. 1) główną masę tkanki stanowią komórki. 2) istota

Bardziej szczegółowo

Tkanka kostna. Kość jest tkanką w której zachodzą stale dwa procesy pozostające ze sobą w stanie dynamicznej równowagi:

Tkanka kostna. Kość jest tkanką w której zachodzą stale dwa procesy pozostające ze sobą w stanie dynamicznej równowagi: Tkanka kostna Kość jest tkanką w której zachodzą stale dwa procesy pozostające ze sobą w stanie dynamicznej równowagi: Osteogeneza (kościotworzenie) - przeważa do 25-30 lat tzn. do osiągnięcia szczytowej

Bardziej szczegółowo

SZKIELET OSIOWY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3

SZKIELET OSIOWY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET OSIOWY Szkielet osiowy zbudowany jest z czaszki, kręgosłupa, żeber i mostka. CZASZKA (cranium) Czaszka składa się z dwóch części: tylno górnej, która stanowi czaszkę mózgową

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp... 7

Spis treści. Wstęp... 7 Wstęp.............................................................. 7 I. Plan budowy ciała ludzkiego... 9 Okolice ciała ludzkiego........................................................................

Bardziej szczegółowo

Tkanki podporowe - chrząstka

Tkanki podporowe - chrząstka Tkanki podporowe - chrząstka Własności mechaniczne tkanek podporowych zaleŝą od składu ich substancji międzykomórkowej. Komórki produkujące składniki substancji międzykomórkowej w chrząstce (chondroblasty

Bardziej szczegółowo

CZĘŚĆ 1 PIES DOMOWY vii

CZĘŚĆ 1 PIES DOMOWY vii SPIS TREŚCI Wprowadzenie... xii Przedmowa do wydania polskiego... xiii Mianownictwo i orientacja anatomiczna... xv Klasyfikacja zwierząt... xv Zasady mianownictwa... xviii Miana oznaczające położenie,

Bardziej szczegółowo

POŁĄCZENIA KOOCZYNY GÓRNEJ

POŁĄCZENIA KOOCZYNY GÓRNEJ POŁĄCZENIA KOOCZYNY GÓRNEJ POŁĄCZENIE Z TUŁOWIEM Kooczyna górna jest połączona z kośdcem tułowia za pomocą obręczy złożonej z obojczyka i łopatki. W tym połączeniu znajdują się 3 stawy: 1. mostkowo obojczykowy,

Bardziej szczegółowo

1. Zaznacz w poniższych zdaniach określenia charakteryzujące układ ruchu. (0 1)

1. Zaznacz w poniższych zdaniach określenia charakteryzujące układ ruchu. (0 1) Sprawdzian a Imię i nazwisko Klasa Liczba punktów Ocena Test podsumowujący dział X Ruch Masz przed sobą test składający się z 15 zadań. Przy każdym poleceniu podano liczbę punktów możliwych do uzyskania.

Bardziej szczegółowo

Spis treści. Wstęp. I. Plan budowy ciała ludzkiego 9 Okolice ciata ludzkiego Układy narządów *P. Określenie orientacyjne w przestrzeni

Spis treści. Wstęp. I. Plan budowy ciała ludzkiego 9 Okolice ciata ludzkiego Układy narządów *P. Określenie orientacyjne w przestrzeni Wstęp 7 I. Plan budowy ciała ludzkiego 9 Okolice ciata ludzkiego Układy narządów *P Określenie orientacyjne w przestrzeni Płaszczyzny ciała Osie ciała II. Układ bierny i czynny ruchu (osteologia, syndesmołogia,

Bardziej szczegółowo

Zestawienie zbiorcze aktywności ośrodków zajmujących się bankowaniem tkanek i komórek w zakresie donacji za rok 2016

Zestawienie zbiorcze aktywności ośrodków zajmujących się bankowaniem tkanek i komórek w zakresie donacji za rok 2016 Zestawienie zbiorcze aktywności ośrodków zajmujących się bankowaniem tkanek i komórek w zakresie donacji za rok 2016 DAWCY OGÓŁEM / MIEJSCE POBRANIA sala operacyjna - SZPITAL sala prosektoryjna - SZPITAL

Bardziej szczegółowo

Wykłady Anatomia Funkcjonalna

Wykłady Anatomia Funkcjonalna Wykłady Anatomia Funkcjonalna Anatomia (grec. anatemnein = rozcinać, rozczłonkowywać) Przedmiotem anatomii: człowiek, zwierzęta, rośliny, Anatomia człowieka: nauka o budowie ciała ludzkiego 1. Anatomia

Bardziej szczegółowo

Trening personalny część I

Trening personalny część I Poradnia Zdrowego Odżywiania Trening personalny część I SPIS TREŚCI ANATOMIA... 3 BIERNY UKŁAD RUCHU... 3 CZYNNY UKŁAD RUCHU... 34 UKŁAD KRĄŻENIA... 72 UKŁAD POKARMOWY... 81 UKŁAD ODDECHOWY... 90 HORMONY...

Bardziej szczegółowo

Kategoria żywności, środek spożywczy lub składnik żywności. Warunki dla stosowania oświadczenia

Kategoria żywności, środek spożywczy lub składnik żywności. Warunki dla stosowania oświadczenia Kategoria, WITAMINY VITAMINS 1 Wiatminy ogólnie Vitamins, in general - witaminy pomagają w rozwoju wszystkich struktur organizmu; - witaminy pomagają zachować silny organizm; - witaminy są niezbędne dla

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI)

Tkanka nabłonkowa HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) HISTOLOGIA OGÓLNA (TKANKI) Elementy składowe tkanki: komórki (o zbliŝonej strukturze i funkcji) substancja międzykomórkowa (produkowana przez komórki) Tkanka nabłonkowa Główne rodzaje tkanek zwierzęcych:

Bardziej szczegółowo

DRZEWO I KOŚCI. inżynierii materiałowej. Przygotował: Rafał Jagielski Informatyka Stosowana

DRZEWO I KOŚCI. inżynierii materiałowej. Przygotował: Rafał Jagielski Informatyka Stosowana DRZEWO I KOŚCI - największe osiągni gnięcia inżynierii materiałowej Przygotował: Rafał Jagielski Informatyka Stosowana DREWNO Najstarszy i najpowszechniej używany materiał konstrukcyjny Drewno otrzymywane

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E)

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń

Bardziej szczegółowo

Spis Tabel i rycin. Spis tabel

Spis Tabel i rycin. Spis tabel Spis Tabel i rycin Spis tabel 1. Podział stawów ze względu na ilość osi ruchów i ukształtowanie powierzchni stawowych. 20 2. Nazwy ruchów w stawach człowieka w pozycji anatomicznej..... 21 3. Zestawienie

Bardziej szczegółowo

Co to jest kolagen i za co odpowiada w naszym organizmie? Kompleksowe działanie odżywki sportowej Flexagen Olimp wspierającej chrząstki i stawy.

Co to jest kolagen i za co odpowiada w naszym organizmie? Kompleksowe działanie odżywki sportowej Flexagen Olimp wspierającej chrząstki i stawy. Olimp Flexagen innowacyjna kompozycja dwóch form kolagenu: natywnej, typu II i hydrolizatu kolagenu, wzbogacona w kompleks składników mineralnych: wapń i fosfor (Calci-K, Albion ), mangan i miedź w postaci

Bardziej szczegółowo

Analiza wytrzymałościowa kości. obojczykowej człowieka

Analiza wytrzymałościowa kości. obojczykowej człowieka Analiza wytrzymałościowa kości obojczykowej człowieka Projekt na zajęcia z modelowania i symulacji zagadnień biomedycznych Patryk Jankowski Anna Rybarczyk Inżynieria biomedyczna, Modelowania i symulacja

Bardziej szczegółowo

KOŃCZYNA GÓRNA. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3. Położenie mm przedramienia

KOŃCZYNA GÓRNA. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3. Położenie mm przedramienia Slajd Slajd Slajd KOŃCZYNA GÓRNA MIĘŚNIE PRZEDRAMIENIA Położenie mm przedramienia Mięśnie przedramienia rozpoczynają się na nadkłykciach kości ramiennej oraz na kościach przedramienia. Należą do nich m.in.

Bardziej szczegółowo

SZKIELET KOOCZYNY GÓRNEJ

SZKIELET KOOCZYNY GÓRNEJ SZKIELET KOOCZYNY GÓRNEJ SZKIELET Szkielet kooczyny górnej dzieli się na: 1. Kości obręczy kooczyny górnej: - obojczyk, - łopatka 2. Kości części wolnej kooczyny górnej: - kośd ramienna, - kości przedramienia,

Bardziej szczegółowo

Podstawy anatomii, wykłady

Podstawy anatomii, wykłady Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Nauk Przyrodniczych Zakład: Anatomii i Antropologii Podstawy anatomii, wykłady Osoby prowadzące przedmiot: Barbara Duda, prof. nadzw. dr hab.,

Bardziej szczegółowo

Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet

Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet KARTA OŚWIADCZEŃ PRODUKTOWYCH Formuła 2 Zestaw witamin i minerałów dla kobiet GŁÓWNE OŚWIADCZENIA Równowaga hormonalna: Zawiera witaminę B6 przyczyniającą się do regulacji aktywności hormonalnej. Metabolizm

Bardziej szczegółowo

ZOFIA IGNASIAK WYDANIE II ELSEYIER URBAN&PARTNER

ZOFIA IGNASIAK WYDANIE II ELSEYIER URBAN&PARTNER ZOFIA IGNASIAK ELSEYIER URBAN&PARTNER WYDANIE II Zofia Ignasiak Anatomia układu ruchu Wydanie II Elsevier Urban & Partner Wrocław \ Spis treści J Wstęp... I. Plan budowy ciała ludzkiego... Okolice ciała

Bardziej szczegółowo

SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ

SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ SZKIELET KOŃCZYNY DOLNEJ DZIELI SIĘ NA: kości obręczy kończyny dolnej, który stanowią kości miedniczne, kości części wolnej kończyny dolnej: - kość udowa

Bardziej szczegółowo

MIĘŚNIE STOPY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3. Stopa (pes) Różnice i podobieństwa w budowie stopy i ręki

MIĘŚNIE STOPY. Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3. Stopa (pes) Różnice i podobieństwa w budowie stopy i ręki Slajd Slajd Slajd 3 MIĘŚNIE STOPY Stopa (pes) Stanowi aparat podpierający całe ciało w pozycji stojącej i podczas chodu. W związku z czynnościami stopy jej budowa znacznie różni się od budowy ręki, choć

Bardziej szczegółowo

ŚCIANY KLATKI PIERSIOWEJ 2.3.1.2 ŻEBRA

ŚCIANY KLATKI PIERSIOWEJ 2.3.1.2 ŻEBRA 133 2.3.1.2 ŻEBRA U człowieka występuje 12 par żeber. Są to długie, płaskie i wygięte listwy kostne, zwane też kośćmi żebrowymi. Z przodu ich przedłużeniami są chrząstki żebrowe. Tylny koniec żebra (costa)

Bardziej szczegółowo

Tkanka łączna. Komórki i bogata macierz. Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom ochrania wraŝliwe części organizmu

Tkanka łączna. Komórki i bogata macierz. Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom ochrania wraŝliwe części organizmu Komórki i bogata macierz Substancja międzykomórkowa przenosi siły mechaniczne Tkanka łączna Funkcje spaja róŝne typy innych tkanek zapewnia podporę narządom ochrania wraŝliwe części organizmu Tkanka łączna

Bardziej szczegółowo

Układ szkieletowy i mięśniowy człowieka

Układ szkieletowy i mięśniowy człowieka Układ szkieletowy i mięśniowy człowieka WskaŜ strzałką element zbudowany z tkanki kostnej zbitej i napisz jego nazwę a następnie podpisz wskazane strzałkami części kości Uzupełnij tabelę. Rodzaj związku

Bardziej szczegółowo

TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA

TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Funkcje tkanki łącznej Funkcja mechaniczna: łączenie, utrzymywanie i podpieranie komórek i ich zespołów w narządach TKANKA ŁĄCZNA WŁAŚCIWA Transport tlenu i metabolitów do komórek wszystkich tkanek i narządów

Bardziej szczegółowo

Skolioza idiopatyczna boczna - KOLAGEN suplementacja

Skolioza idiopatyczna boczna - KOLAGEN suplementacja Skolioza idiopatyczna boczna - KOLAGEN suplementacja Henryk Dyczek 2007 henryk.dyczek@man.torun.pl Skolioza idiopatyczna - definicja Wielopłaszczyznowe zniekształcenie kręgosłupa w płaszczyźnie czołowej

Bardziej szczegółowo

Slajd 1 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY. Slajd 2. Slajd 3 MM WEWNĘTRZNE

Slajd 1 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY. Slajd 2. Slajd 3 MM WEWNĘTRZNE Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 KOŃCZYNA DOLNA: MIĘŚNIE OBRĘCZY Do tej grupy należą mięśnie działające na staw biodrowy jako: zginacze, prostowniki, odwodziciele, przywodziciele oraz rotatory uda. Otaczają one

Bardziej szczegółowo

Ogólna budowa i aparat ruchu psa

Ogólna budowa i aparat ruchu psa Ogólna budowa i aparat ruchu psa ESPZiWP Kurs Kynologia Ogólna budowa morfologiczna Aparat ruchu Ze względu na budowę i właściwości aparat ruchu można podzielić na: - część czynną układ mięśniowy - część

Bardziej szczegółowo

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Biologiczne uwarunkowania wysiłku w sporcie. KOD S/I/st/ KIERUNEK: Sport

KARTA PRZEDMIOTU. 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Biologiczne uwarunkowania wysiłku w sporcie. KOD S/I/st/ KIERUNEK: Sport KARTA PRZEDMIOTU 1. NAZWA PRZEDMIOTU: Biologiczne uwarunkowania wysiłku w sporcie KOD S/I/st/19 2. KIERUNEK: Sport 3. POZIOM STUDIÓW 1 : I stopień studia stacjonarne 4. ROK/ SEMESTR STUDIÓW: I rok/i semestr

Bardziej szczegółowo

5.1. SUBSTANCJA PODSTAWOWA TKANKI CZNEJ

5.1. SUBSTANCJA PODSTAWOWA TKANKI CZNEJ TKANKA CZNA 5 Tkankę łączną spośród innych tkanek wyróżnia to, że zawiera ona stosunkowo dużo substancji międzykomórkowej. Czynnościowo pełni ona, zgodnie z nazwą, rolę łącznika innych tkanek, tworząc

Bardziej szczegółowo

SYLABUS BIOLOGIA MEDYCZNA F II_02_SS_ 2012

SYLABUS BIOLOGIA MEDYCZNA F II_02_SS_ 2012 PAŃSTWOWA WYŻSZA SZKOŁA ZAWODOWA W KONINIE WYDZIAŁ KULTURY FIZYCZNEJ I OCHRONY ZDROWIA Katedra Fizjoterapii i Nauk o Zdrowiu Kierunek: Fizjoterapia SYLABUS Nazwa przedmiotu BIOLOGIA MEDYCZNA Kod przedmiotu

Bardziej szczegółowo

Biomechanika Inżynierska

Biomechanika Inżynierska wykład 3 Instytut Metrologii i Inżynierii Biomedycznej Politechnika Warszawska 1 Podstawowe pojęcia Pozycja anatomiczna postawa stojąca, wyprostowana, kończyny górne zwisające swobodnie po obu stronach

Bardziej szczegółowo

UNIWERSYTET MEDYCZNY im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra i Zakład Medycyny Sądowej

UNIWERSYTET MEDYCZNY im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra i Zakład Medycyny Sądowej UNIWERSYTET MEDYCZNY im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu Katedra i Zakład Medycyny Sądowej PRZYDATNOŚĆ OCENY OBRAZU HISTOLOGICZNEGO I SKŁADU CHEMICZNEGO OBOJCZYKA W BADANIACH IDENTYFIKACYJNYCH SZCZĄTKÓW

Bardziej szczegółowo

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA

biologia w gimnazjum UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA biologia w gimnazjum 2 UKŁAD KRWIONOŚNY CZŁOWIEKA SKŁAD KRWI OSOCZE Jest płynną częścią krwi i stanowi 55% jej objętości. Jest podstawowym środowiskiem dla elementów morfotycznych. Zawiera 91% wody, 8%

Bardziej szczegółowo

KARTA ODPOWIEDZI KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY

KARTA ODPOWIEDZI KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY Nr zad. Max punktów 1. 4 pkt. KARTA ODPOWIEDZI KONKURS BIOLOGICZNY ETAP REJONOWY Prawidłowe odpowiedzi Punktacja Uwagi 1. a) Wirusy nie mają budowy komórkowej. b) Są pozbawione własnego metabolizmu. 2.

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej

SPIS TREŚCI Przedmowa Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia Objawy radiologiczne zmian nowotworowych kości Guzy z tkanki kostnej SPIS TREŚCI Przedmowa... 7 1. Mięsaki kości charakterystyka kliniczna i metody leczenia... 9 Zbigniew I. Nowecki, Piotr Rutkowski 1.1. Wstęp... 9 1.2. Epidemiologia i etiologia...... 9 1.3. Objawy kliniczne

Bardziej szczegółowo

Biologia. Zadania na luty. Hierarchiczna budowa organizmu człowieka. Homeostaza. Skóra. Aparat ruchu

Biologia. Zadania na luty. Hierarchiczna budowa organizmu człowieka. Homeostaza. Skóra. Aparat ruchu Biologia Zadania na luty Hierarchiczna budowa organizmu człowieka. Homeostaza. Skóra. Aparat ruchu Wymagania podstawy programowej: Powtórzenie z gimnazjum: I. Budowa i funkcjonowanie organizmu człowieka.

Bardziej szczegółowo

Funkcjonowanie narządu ruchu. Kinga Matczak

Funkcjonowanie narządu ruchu. Kinga Matczak Funkcjonowanie narządu ruchu Kinga Matczak Narząd ruchu zapewnia człowiekowi utrzymanie prawidłowej postawy ciała, dowolne zmiany pozycji i przemieszczanie się w przestrzeni. Ze względu na budowę i właściwości

Bardziej szczegółowo

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ

POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 POŁĄCZENIA KOŃCZYNY GÓRNEJ POŁĄCZENIE Z TUŁOWIEM Kończyna górna jest połączona z kośćcem tułowia za pomocą obręczy złożonej z obojczyka i łopatki. W tym połączeniu znajdują się

Bardziej szczegółowo

ORTOPEDIA Z ELEMENTAMI RADIOLOGII. Witold Miecznikowski

ORTOPEDIA Z ELEMENTAMI RADIOLOGII. Witold Miecznikowski ORTOPEDIA Z ELEMENTAMI RADIOLOGII Witold Miecznikowski DEFINICJA Ortopedia (gr. orthos prosty, prawidłowy oraz paideía wychowanie, wykształcenie) Co obejmuje? Choroby i urazy kości, stawów, aparatu więzadłowego,

Bardziej szczegółowo

Ze względu na sposób zamocowania w kanale kostnym: Ze względu na różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych:

Ze względu na sposób zamocowania w kanale kostnym: Ze względu na różnorodność rozwiązań konstrukcyjnych: 1. Rodzaje kwalifikacji endoprotez Ze względu na sposób zamocowania w kanale kostnym: o cementowe cement kostny PMMA in situ, wzrost temperatury sprzyjający obumieraniu sąsiednich tanek, możliwość depolimeryzacji,

Bardziej szczegółowo

Ruch ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI

Ruch ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Ruch DR MAGDALENA MARKOWSKA ZAKŁAD FIZJOLOGII ZWIERZĄT, INSTYTUT ZOOLOGII WYDZIAŁ BIOLOGII, UNIWERSYTET WARSZAWSKI Zjawisko ruchu a mięśnie jako możliwość przemieszczania przestrzennego mięśnie szkieletowe

Bardziej szczegółowo

SPIS TREŚCI. Część ogólna I. ROZWÓJ POŁĄCZEŃ KOŚCI 9

SPIS TREŚCI. Część ogólna I. ROZWÓJ POŁĄCZEŃ KOŚCI 9 Przedmowa PRZEDMOWA Nauka o budowie połączeń kości i więzadłach zwana arthrologiąi syndesmologią" stanowi dział anatomii stosunkowo mało akcentowany w ramach nauczania tego przedmiotu. Sama nazwa łacińska

Bardziej szczegółowo

ANATOMIA CZŁOWIEKA. Zofia Ignasiak Antoni Janusz Aniela Jarosińska

ANATOMIA CZŁOWIEKA. Zofia Ignasiak Antoni Janusz Aniela Jarosińska ANATOMIA CZŁOWIEKA Zofia Ignasiak Antoni Janusz Aniela Jarosińska tytuł: "Anatomia Człowieka" SERIA NAUKI BIOLOGICZNE autor: Zofia Ignasiak, Antoni Janusz, Aniela Jarosioska AKADEMIA WYCHOWANIA FIZYCZNEGO

Bardziej szczegółowo

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku

Biologia. Klasa VII. Prywatna Szkoła Podstawowa i Gimnazjum im. Z. I J. Moraczewskich w Sulejówku Biologia 2017 Klasa VII Dział I : HIERARCHICZNA BUDOWA ORGANIZMU CZŁOWIEKA, SKÓRA, UKŁAD RUCHU 1. Organizm człowieka jako zintegrowana całość 2. Budowa i funkcje skóry 3. Choroby skóry oraz zasady ich

Bardziej szczegółowo

szkielet tułowia widok od przodu klatka piersiowa żebra mostek kręgi piersiowe kręgosłup (33-34 kręgi)

szkielet tułowia widok od przodu klatka piersiowa żebra mostek kręgi piersiowe kręgosłup (33-34 kręgi) Kości tułowia szkielet tułowia kręgosłup (33-34 kręgi) klatka piersiowa żebra mostek kręgi piersiowe widok od przodu kręgosłup czaszka odcinek szyjny C 1-7 (1-7) - (lordoza szyjna) klatka piersiowa odcinek

Bardziej szczegółowo

Tkanki. Tkanki. Tkanki zwierzęce Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki

Tkanki. Tkanki. Tkanki zwierzęce Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) komórki Tkanki komórki Tkanki Tkanka (gr. histos) zespół komórek współpracujących ze sobą (o podobnej strukturze i funkcji) macierz (matrix) zewnątrzkomórkowa komórki zwierzęce substancja międzykomórkowa protoplasty

Bardziej szczegółowo

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E)

Tkanka nabłonkowa. 46. Tarczyca (H/E) 13. Rogówka (H/E) 63. Dwunastnica (H/E) 74. Pęcherz moczowy (H/E) Tkanka nabłonkowa 46. Tarczyca (H/E) 1. Zrąb: tkanka łączna luźna 2. Miąższ: pęcherzyki tarczycy - nabłonek 1-warstwowy sześcienny 3. Naczynia krwionośne: tętnice, żyły, naczynia włosowate śródbłonek naczyń

Bardziej szczegółowo

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego

Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Wykłady z anatomii dla studentów pielęgniarstwa i ratownictwa medycznego Układ oddechowy Zapewnia drogę wnikania do ustroju zapasu tlenu obecnego w powietrzu atmosferycznym, stwarza też drogę wydalania

Bardziej szczegółowo

Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy

Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu w Gdańsku Katedra: Sportu Powszechnego Zakład: Fitness i Sportów Siłowych Trening indywidualny w róŝnych etapach ontogenezy Osoby prowadzące przedmiot: 1. Aleksandra

Bardziej szczegółowo

Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU MIĘŚNIE GRZBIETU POWIERZCHOWNE

Slajd 1. Slajd 2. Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU MIĘŚNIE GRZBIETU POWIERZCHOWNE Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 PODZIAŁ MIĘŚNI GRZBIETU Mięśnie grzbietu dzieli się na dwie grupy: - warstwę bardziej powierzchowną stanowią mięśnie związane ze szkieletem kończyny górnej - do warstwy głębokiej

Bardziej szczegółowo

ZAGADKOWA KOŚĆ GNYKOWA. Jolanta Szyszło Białystok, 2008

ZAGADKOWA KOŚĆ GNYKOWA. Jolanta Szyszło Białystok, 2008 ZAGADKOWA KOŚĆ GNYKOWA Jolanta Szyszło Białystok, 2008 Chciałam się z Państwem podzielić obserwacjami i doświadczeniem z pracy nad równoważeniem kości gnykowej. Zablokowanie bądź nadmierne napięcie mięśni

Bardziej szczegółowo

SZKIELET KOŃCZYNY GÓRNEJ

SZKIELET KOŃCZYNY GÓRNEJ Slajd 1 Slajd 2 Slajd 3 SZKIELET KOŃCZYNY GÓRNEJ SZKIELET Szkielet kończyny górnej dzieli się na: 1. Kości obręczy kończyny górnej: - obojczyk, - łopatka 2. Kości części wolnej kończyny górnej: - kość

Bardziej szczegółowo

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska

Ruch i mięśnie. dr Magdalena Markowska Ruch i mięśnie dr Magdalena Markowska Zjawisko ruchu Przykład współpracy wielu układów Szkielet Szkielet wewnętrzny: szkielet znajdujący się wewnątrz ciała, otoczony innymi tkankami. U kręgowców składa

Bardziej szczegółowo

Z ANATOMII PRAWIDŁOWEJ

Z ANATOMII PRAWIDŁOWEJ KOMPENDIUM Z ANATOMII PRAWIDŁOWEJ CZŁOWIEKA ć i ; 4 T m»4 TOM I Redakcja wydania II MedPharm T O M I KOMPENDIUM Z ANATOMII PRAWIDŁOWEJ CZŁOWIEKA Redakcja wydania II autorzy: Elżbieta Błaszczyk Danuta Biegańska-Dembowska

Bardziej szczegółowo

Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu

Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu Pracownia Multimedialna Katedry Anatomii UJ CM Okres zarodkowy (embrionalny) jest to okres rozwojowy człowieka, który trwa od około szóstego lub ósmego dnia, czyli od momentu implantacji zagnieżdżenia

Bardziej szczegółowo

MIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO. Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia

MIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO. Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia MIRELA BANY studentka WYDZIAŁU WYCHOWANIA FIZYCZNEGO I PROMOCJI ZDROWIA UNIWERSYTETU SZCZECIŃSKIEGO Aktywność fizyczna podstawowy warunek zdrowia Aktywność fizyczna - jest to dowolna forma ruchu ciała

Bardziej szczegółowo

Warunki korzystne do zachowania szczątków organicznych

Warunki korzystne do zachowania szczątków organicznych Warunki korzystne do zachowania szczątków organicznych Wieczna zmarźlina, wysuszenie, środowisko wilgotne, pochodne ropy naftowej, pokłady soli i miedzi Szczątki zwierzęce Budowa kości a. istota zbita

Bardziej szczegółowo

3. Wymagania edukacyjne

3. Wymagania edukacyjne 3. Wymagania edukacyjne DZIAŁ PROGRAMU TEMAT LEKCJI KONIECZNY POZIOM PODSTAWOWY ROZSZERZAJĄCY DOPEŁNIAJĄCY ORGANIZM CZŁOWIEKA 1. Pochodzenie człowieka i jego miejsce w systemie organizmów. 2. Budowa i

Bardziej szczegółowo

Adam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka

Adam Zborowski. ATLAS anatomii człowieka Adam Zborowski ATLAS anatomii człowieka Kraków 2007 SPIS TREŚCI schemat komórki ludzkiej...12 rodzaje komórek...13 składniki komórkowe krw i... 14 rodzaje komórek...15 rodzaje nabłonków jednowarstwowych...

Bardziej szczegółowo

Kręgozmyk, choroba Bechterowa, reumatyzm stawów, osteoporoza

Kręgozmyk, choroba Bechterowa, reumatyzm stawów, osteoporoza Kręgozmyk, choroba Bechterowa, reumatyzm stawów, osteoporoza Kręgozmyk (spondylolisteza) - jest to zsunięcie się kręgu do przodu (w kierunku brzucha) w stosunku do kręgu położonego poniżej. Dotyczy to

Bardziej szczegółowo