Nieokreślony typ ostrego zespołu wieńcowego rola elektrokardiogramu
|
|
- Lech Szymczak
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACA POGLĄDOWA PRZEDRUK Folia Cardiologica Excerpta 2007, tom 2, nr 5, Copyright 2007 Via Medica ISSN Nieokreślony typ ostrego zespołu wieńcowego rola elektrokardiogramu Artur Klimczak 1, Jerzy K. Wranicz 1, Iwona Cygankiewicz 1, Michał Chudzik 1, Jan H. Goch 1 i Rafał Baranowski 2 1 Klinika Kardiologii I Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi 2 Klinika i Zakład Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologii Nieinwazyjnej Instytutu Kardiologii w Warszawie Przedrukowano za zgodą z: Cardiology Journal 2007; 14: Streszczenie Pacjenci ze stymulatorem serca stanowią coraz liczniejszą grupę. Zawał serca u tych osób, podobnie jak u chorych z blokiem lewej odnogi pęczka Hisa (LBBB), należy do typu nieokreślonego ostrego zespołu wieńcowego i wiąże się z największym ryzykiem nagłego zgonu, dlatego tak ważne jest odpowiednio wczesne i prawidłowe jego rozpoznanie. Elektrokardiograficzne kryteria rozpoznania ostrego zawału serca u pacjentów ze stymulacją komorową są w dużej mierze zbieżne z kryteriami rozpoznania zawału u pacjentów z LBBB. Znajdują one zastosowanie w pierwszym etapie procesu diagnostycznego ostrego zawału serca i znane są jako kryteria Sgarbossy. Do kryteriów Sgarbossy należą: uniesienie odcinka ST większe lub równe 5 mm przy ujemnym wychyleniu zespołów QRS, uniesienie odcinka ST większe lub równe 1 mm przy dodatnim wychyleniu zespołów QRS oraz obniżenie odcinka ST większe lub równe 1 mm w odprowadzeniach V1, V2 lub V3. Należy jednak pamiętać o specyficznych różnicach między pacjentami ze stymulacją komorową a osobami z LBBB, które wskazują na odmienne znaczenie poszczególnych kryteriów w obu grupach. Pomimo licznych ograniczeń metody elektrokardiograficznej w rozpoznawaniu ostrego zawału serca u chorych ze stymulacją komorową należy pamiętać, że metoda ta nadal, wraz z typowym wywiadem, jest najprostszą, najtańszą i najbardziej dostępną formą wstępnej diagnostyki ostrego zawału serca. (Folia Cardiologica Excerpta 2007; 2: ) Słowa kluczowe: ostry zespół wieńcowy, stymulacja, blok lewej odnogi pęczka Hisa, elektrokardiogram Wstęp Wspólną cechą kliniczną wystąpienia ostrego zespołu wieńcowego (ACS, acute coronary syndrome), niezależnie od jego rodzaju, jest charakterystyczny Adres do korespondencji: Dr med. Jerzy K. Wranicz Klinika Kardiologii I Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii Uniwersytet Medyczny w Łodzi ul. Sterlinga 1/3, Łódź tel./faks (0 42) , holter@csk.umed.lodz.pl ból w klatce piersiowej [1], którego pojawienie się u pacjenta rozpoczyna proces diagnostyczny. Jednym z pierwszych etapów w tym procesie jest standardowy 12-odprowadzeniowy zapis EKG, którego wysoka specyficzność i czułość, a także niski koszt są przyczyną jego powszechnego wykorzystania. Elektrokardiografia jest obecnie najpopularniejszym i jednocześnie najprostszym, ogólnie dostępnym badaniem dodatkowym, pozwalającym na rozpoznanie zawału serca. Jednak u pacjentów z implantowanym stymulatorem serca lub z blokiem lewej odnogi pęczka Hisa (LBBB, left bundle branch 175
2 Folia Cardiologica Excerpta 2007, tom 2, nr 5 block) rozpoznanie tego schorzenia na podstawie zapisu EKG jest utrudnione i ogólnie przyjęte kryteria nie znajdują u tych chorych zastosowania [2]. Celem niniejszej pracy było przedstawienie kryteriów EKG, które mogą być pomocne przy rozpoznaniu ostrego zawału serca u osób z implantowanym stymulatorem lub z LBBB. Typ nieokreślony ostrego zespołu wieńcowego Obecność wystymulowanych zespołów komorowych oraz LBBB dają zbliżony obraz morfologii zespołów QRS w zapisie EKG, co wiąże się z podobną drogą depolaryzacji i repolaryzacji mięśnia komór zarówno w jednym, jak i drugim przypadku. Ostry zespół wieńcowy u pacjentów z wystymulowanym zespołem komorowym lub z LBBB definiuje się jako typ nieokreślony. Szacuje się, że występuje on u 6,5% pacjentów z ACS [3]. Osoby, u których stwierdzono nieokreślony typ tego schorzenia, stanowią grupę o największym ryzyku zgonu, ponieważ statystycznie cechują się najbardziej obciążającym wywiadem zarówno w kierunku choroby wieńcowej, jak też innych schorzeń [3]. Charakterystykę kliniczną tej grupy przedstawiono w tabeli 1. Ocenia się, że śmiertelność wewnątrzszpitalna wśród wspomnianych pacjentów wynosi aż 11,8% [3]. Uwzględniając wzrastającą liczbę chorych z implantowanym stymulatorem serca oraz zwiększone ryzyko nagłego zgonu w tej grupie, widać jak istotne staje się trafne i szybkie rozpoznanie zawału serca u tych osób, pozwalające na wdrożenie właściwej terapii. Ostry zawał serca u pacjentów z blokiem lewej odnogi pęczka Hisa Tabela 1. Charakterystyka kliniczna pacjentów z nieokreślonym typem ostrego zespołu wieńcowego. Opracowano na podstawie: Karpiński i wsp. [4] Zaawansowany wiek Częsty wywiad w kierunku chorób serca i rewaskularyzacji Cukrzyca Nadciśnienie tętnicze Niewydolność nerek Przewlekłe choroby płuc Przewlekłe choroby naczyń obwodowych O ile rozpoznanie ostrego zawału serca na podstawie zapisu EKG u pacjentów bez zaburzeń przewodzenia śródkomorowego lub z zaburzeniami przewodzenia w postaci LBBB z reguły nie stanowi istotnego problemu, to obecność LBBB w znacznym stopniu utrudnia takie rozpoznanie, a czasami wręcz je uniemożliwia. Algorytmy elektrokardiograficznego rozpoznawania ostrego zawału serca nie znajdują zastosowania u pacjentów z LBBB [5]. U tych osób dochodzi do zmian okresu repolaryzacji, której kierunek w zapisie EKG jest przeciwstawny do głównego wychylenia zespołów QRS. Skutkiem tego jest obraz uniesienia odcinka ST w odprowadzeniach z ujemną amplitudą zespołów QRS oraz obniżenia ST w odprowadzeniach z dodatnią amplitudą zespołów QRS. Daje to obraz imitujący uszkodzenie mięśnia sercowego w wyniku zamknięcia tętnicy wieńcowej. W przypadku okluzji tętnicy wieńcowej u pacjentów z LBBB można obserwować zmiany zapisu wyrażające się bardziej nasilonym uniesieniem odcinka ST w stosunku do obrazu wyjściowego [6, 7]. Powyższe odmienności w zapisie EKG u chorych z LBBB, w porównaniu z pacjentami bez zaburzeń przewodzenia, sprawiają, że w tym przypadku konieczne jest zastosowanie szczególnych kryteriów pozwalających na rozpoznanie ostrego zawału serca. W 1996 r. zaproponowano elektrokardiograficzne kryteria rozpoznawania ostrego zawału serca u chorych z LBBB, znane jako kryteria Sgarbossy [8], ale znajomość tych reguł wśród lekarzy wydaje się być dalece niewystarczająca. Do wspomnianych kryteriów należą: uniesienie odcinka ST większe lub równe 5 mm przy ujemnym wychyleniu zespołów QRS; uniesienie odcinka ST większe lub równe 1 mm przy dodatnim wychyleniu zespołów QRS; obniżenie odcinka ST większe lub równe 1 mm w odprowadzeniach V1, V2 lub V3. W tabeli 2 przedstawiono kryteria rozpoznania ACS u pacjentów z LBBB według Sgarbossy [8], a na rycinach 1 i 2 zapisy 12-odprowadzeniowego elektrokardiogramu u chorych z ACS oraz LBBB. Tabela 2. Kryteria rozpoznania ostrego zespołu wieńcowego u pacjentów z blokiem lewej odnogi pęczka Hisa według Sgarbossy [8] ST 5 mm przy ujemnym wychyleniu zespołów QRS ST 1 mm przy dodatnim wychyleniu zespołów QRS ØST 1 mm w odprowadzeniach V1, V2 lub V3 ST uniesienie odcinka ST, ØST obniżenie odcinka ST 176
3 Artur Klimczak i wsp., Nieokreślony typ ostrego zespołu wieńcowego rola eketrokardiogramu Rycina 1. Przykładowy zapis elektrokardiograficzny u pacjenta z ostrym zawałem serca oraz blokiem lewej odnogi pęczka Hisa (LBBB). Rytm zatokowy o częstości 55/min. Lewogram patologiczny. Blok przedsionkowo- -komorowy II 2:1. Zespoły QRS o morfologii LBBB. Podejrzenie ostrego zespołu wieńcowego na podstawie obecnych kryteriów Sgarbossy: obniżenie ST w V1 V3, uniesienie ST w odprowadzeniach III i avf jest o granicznej wartości 5 mm (pomiar w punkcie J), ale charakter uniesienia ST nakazuje podejrzewać ostry zespół wieńcowy. W odprowadzeniu II uniesienie ST poniżej 5 mm. Zwraca również uwagę dodatni załamek T w V6 (dodatni QRS) oraz obecność załamka S w tym odprowadzeniu. W V6 w LBBB nie powinno się obserwować załamka S; jego obecność nakazuje podejrzewać przebyty zawał; jest ekwiwalentem załamka Q Powyższe kryteria ustalono na podstawie analizy grupy pacjentów wydzielonej z badania GUSTO [9], w którym oceniano dwie metody leczenia trombolitycznego u ponad chorych z ostrym zawałem serca. U 131 z nich w badaniu EKG zaobserwowano LBBB. Zmianami elektrokardiograficznymi, które wiązały się z wystąpieniem ostrego zawału serca, były wymienione powyżej 3 kryteria. O ile przedstawione powyżej kryteria elektrokardiograficzne zazwyczaj pozwalają na rozpoznanie ostrego zawału serca, nadal nie jest jasne, czy w przypadku obecności LBBB na podstawie EKG można wiarygodnie określić lokalizację zawału [10]. Należy pamiętać o ograniczeniach kryteriów Sgarbossy (zwanych czasem kryteriami GUSTO). Dotyczy to zwłaszcza kryterium uniesienia większego lub równego 5 mm. Można obserwować zapisy, w których kryterium jest spełnione (dotyczy pacjentów z wysokim woltażem zespołów QRS w przebiegu przerostu lewej komory). Można również stwierdzić uniesienia ST niespełniające kryterium 5 mm, w których jednak kształt zmian odcinka ST wskazuje na obecność ACS (uniesienia wypukłe ku górze) (ryc. 3). Rycina 2. Ostry zawał serca ściany dolnej u pacjenta z blokiem lewej odnogi pęczka Hisa. Widoczne kopulaste uniesienie ST w II, III, avf przy dodatnich zespołach QRS. Dodatkowo widoczne dodatnie załamki T w V5 Rycina 3. Zapis EKG u pacjenta z blokiem lewej odnogi pęczka Hisa (LBBB) i ostrym zawałem serca. Rytm dolnoprzedsionkowy. Uniesienie ST w V1 i V2 o morfologii typowej dla LBBB. W odprowadzeniach V3 V5 uniesienie ST poniżej 5 mm, ale jego kształt nie jest typowy dla LBBB wypukły ku górze. Zmiany odcinka ST nietypowe dla LBBB są również widoczne w V6, I, avl długa faza izoelektryczna przed ujemnym załamkiem T, w LBBB typowo ST obniża się już od punktu J 177
4 Folia Cardiologica Excerpta 2007, tom 2, nr 5 Ostry zawał serca u pacjentów ze stymulatorem serca Elektrokardiograficzne rozpoznanie ostrego zawału serca u pacjentów z rytmem stymulatora jest utrudnione. Ostre uszkodzenie mięśnia sercowego może zostać zamaskowane w zapisie EKG poprzez obecność wystymulowanych zespołów QRS. W tym przypadku, podobnie jak w LBBB, aktywacja lewej komory następuje z opóźnieniem względem prawej. Istnieje wprawdzie możliwość czasowego przeprogramowania rozrusznika, tak by nie narzucał swego rytmu, jednak nie w każdym ośrodku jest to możliwe, gdyż wymaga to specjalistycznego programatora. Ponadto czasowe wyłączenie stymulacji jest niebezpieczne, a czasem wręcz niemożliwe w przypadku głębokiej bradykardii lub całkowitego bloku przedsionkowo-komorowego. Należy także pamiętać o tzw. zjawisku pamięci załamka T, nazywanego także pamięcią elektryczną serca, które utrudnia ocenę załamka T, nawet po ustaniu stymulacji z rozrusznika serca [11]. Jednak nie można wszystkich zmian repolaryzacji zawsze kwalifikować jako wyniku pamięci elektrycznej (ryc. 4). Rozpoznanie ostrego zawału serca na podstawie zapisu EKG u pacjentów z implantowanym rozrusznikiem serca zależy od trybu stymulacji oraz od obecności własnych ewolucji serca. Stymulacja przedsionkowa U pacjentów ze stymulacją przedsionkową (AAI) kryteria rozpoznania ACS są zgodne z tymi, jakie przyjmuje się u osób bez rozrusznika serca, ponieważ komory serca są w tym trybie pobudzane przez własny układ bodźcoprzewodzący. Przykładowy zapis zawału serca u pacjenta ze stymulacją w trybie AAI przedstawiono na rycinie 5. Rycina 4. Ostry zawał serca u pacjenta ze stymulacją DDD. Rytm zatokowy. Impulsy stymulacji komorowej trafiają w zespoły QRS zaburzenia czuwania rejestrowane w okresie ostrego zespołu wieńcowego. Zmiany ST kopulastego uniesienia ST w V1 V3 nie można tłumaczyć zjawiskiem pamięci elektrycznej Rycina 5. Zawał serca u pacjenta ze stymulacją przedsionkową (AAI). Rytmem prowadzącym jest stymulator w trybie stymulacji przedsionkowej (AAI), widoczne są iglice poprzedzające wystymulowane załamki P. Dalszy tor przewodzenia odbywa się drogą fizjologiczną, a więc stymulator serca nie ma wpływu na morfologię zespołów QRS. Widoczne jest uniesienie ST o typie fali Pardee go w odprowadzeniach II, III i avf z obniżeniem ST w odprowadzeniu avl. Powyższy obraz EKG sugeruje rozpoznanie ostrego zawału dolnej ściany serca 178
5 Artur Klimczak i wsp., Nieokreślony typ ostrego zespołu wieńcowego rola eketrokardiogramu Rycina 6. Zawał serca u pacjenta ze stymulacją w trybie komorowym (VVI). Rytmem prowadzącym jest stymulator w trybie stymulacji komorowej (VVI) o częstości 66/min. Rytmem podstawowym ( pod stymulatorem ) jest rytm zatokowy wynoszący ok. 100/min z zaawansowanym lub całkowitym blokiem przedsionkowo-komorowym. Zgodnie z kryteriami Sgarbossy uniesienie ST w odprowadzeniach II, III i avf sugeruje rozpoznanie zawału, prawdopodobnie dolnej ściany serca Stymulacja komorowa W przypadku pacjentów ze stymulacją VVI (stymulacja komorowa), a także stymulacją VDD (stymulacja komorowa przy wyczuwaniu zarówno w przedsionku, jak i w komorze) oraz DDD (stymulacja przedsionkowa i komorowa przy wyczuwaniu zarówno w przedsionku, jak i w komorze) należy uwzględnić dwie możliwości: obecność ewolucji rytmu własnego lub prowadzący przez cały czas rytm stymulatora. Jeżeli w zapisie EKG są widoczne pobudzenia własne komór, wówczas przy rozpoznaniu zawału serca uwzględnia się standardowe kryteria rozpoznania ostrego zawału serca. Natomiast w przypadku obecności rytmu stymulatora w rozpoznaniu ostrego zawału serca przyjmuje się kryteria zaproponowane przez Sgarbossę, przedstawione powyżej [8] i w tabeli 2. Przykładowy zapis zawału serca u pacjenta ze stymulacją w trybie VVI przedstawiono na rycinie 6. Powyższe kryteria są zgodne z tymi, jakie stosuje się w diagnostyce zawału serca u pacjentów z LBBB. Mimo że kryteria rozpoznania ostrego zawału serca są takie same zarówno dla LBBB, jak i dla stymulacji komorowej, w poszczególnych wytycznych przedstawia się odmienną wartość diagnostyczną, w zależności od tego, czy występuje LBBB, czy stymulacja komorowa. U pacjentów z LBBB spośród 3 parametrów stanowiących kryteria Sgarbossy największą wartość diagnostyczną przy rozpoznaniu zawału serca ma uniesienie odcinka ST o co najmniej 1 mm przy dodatnim wychyleniu zespołów QRS, natomiast najmniejszą uniesienie ST o nie mniej niż 5 mm w odprowadzeniach z ujemnym wychyleniem zespołów QRS [9]. Wartość diagnostyczną powyższych kryteriów w rozpoznawaniu ostrego zawału serca u pacjentów z LBBB przedstawiono na rycinie 4. Wartość diagnostyczna kryteriów Sgarbossy u osób z LBBB jest najwyższa, osiągając 100-procentowe prawdopodobieństwo wystąpienia zawału, jeżeli typowemu bólowi zawałowemu towarzyszą wszystkie 3 powyższe kryteria (ryc. 7). Inaczej jest w przypadku pacjentów ze stymulatorem serca. W badaniu GUSTO, analizując wyjściowe EKG u 17 osób z implantowanym stymulatorem serca, wyłonionych z chorych z ostrym zawałem serca, stwierdzono, że jedynym kryterium mającym stosunkowo wysoką czułość oraz charakteryzującym się istotnością statystyczną jest uniesienie ST większe lub równe 5 mm przy ujemnym wychyleniu zespołów QRS [12]. Ponadto zaobserwowano, że jakiekolwiek uniesienie ST w odprowadzeniach z przeważającymi dodatnimi zespołami QRS oraz obniżenie ST w odprowadzeniach V1 V3 charakteryzowały się wysoką czułością w diagnostyce zawału serca (tab. 3). Przy elektrokardiograficznej ocenie ostrej martwicy mięśnia sercowego u pacjentów ze stymulacją komorową, podobnie jak u chorych z LBBB, dokładne zlokalizowanie ściany objętej zawałem jest znacznie utrudnione. Obniżenie ST większe lub 179
6 Folia Cardiologica Excerpta 2007, tom 2, nr 5 Rycina 7. Wartość diagnostyczną kryteriów Sgarbossy w rozpoznawaniu ostrego zawału serca oraz bloku lewej odnogi pęczka Hisa (LBBB). Wykres przedstawia ryzyko obecności ostrego zawału serca u pacjentów z LBBB przy użyciu wszystkich możliwych kombinacji odpowiedzi na każde z pytań stanowiących kryteria Sgarbossy. Całkowita moc obrazuje siłę danej kombinacji w diagnostyce ostrego zawału. Wyższy wynik oznacza większe znaczenie danej kombinacji. Opracowano na podstawie: Sgarbossa i wsp. [9] Tabela 3. Czułość i swoistość poszczególnych kryteriów elektrokardiograficznych rozpoznania ostrego zawału serca u pacjentów ze stymulacją komorową. Opracowane na podstawie: Sgarbossa i wsp. [12] Kryteria Czułość (%) Swoistość (%) p ST 1 mm przy dodatnim wychyleniu zespołów QRS NS ST 5 mm przy ujemnym wychyleniu zespołów QRS ,025 ØST 1 mm w odprowadzeniach V1, V2 lub V NS ST uniesienie odcinka ST, ØST obniżenie odcinka ST, p poziom istotności statystycznej danego kryterium w rozpoznawaniu ostrego zawału serca u pacjentów ze stymulacją komorową; NS nieistotne statystycznie równe 1 mm w odprowadzeniach V1, V2 lub V3 nie pozwala ocenić, czy zawał dotyczy ściany przedniej czy tylnej. Wpływ na morfologię załamków QRS, a więc i na ocenę zapisu EKG, ma też miejsce w stymulacji komorowej. Stymulowany może być wierzchołek prawej komory, droga odpływu prawej komory, a także lewa komora poprzez zatokę wieńcową. W każdym z tych przypadków zapis EKG pobudzenia komorowego jest odmienny, co może myląco wpływać na ocenę świeżych zmian niedokrwiennych mięśnia sercowego. Wydaje się, że kryteria Sgarbossy można stosować głównie w przypadku stymulacji z wierzchołka prawej komory, gdyż wówczas obraz EKG jest najbardziej zbliżony do morfologii LBBB. Tym samym przedstawione powyżej kryteria rozpoznania ostrego zawału serca tracą na znaczeniu u pacjentów z implantowanym stymulatorem serca i elektrodą endokawitarną w pozycji innej niż w wierzchołku prawej komory. Obecnie uważa się, że należy unikać stymulacji komorowej elektrodą umieszczoną w wierzchołku 180
7 Artur Klimczak i wsp., Nieokreślony typ ostrego zespołu wieńcowego rola eketrokardiogramu prawej komory, ponieważ może powodować ona wiele niekorzystnych następstw hemodynamicznych wskutek przebudowy serca, prowadząc w dłuższym czasie do rozwinięcia się niewydolności tego narządu [13, 14]. Z tego powodu w najbliższych latach należy liczyć się ze spadkiem odsetka stymulacji komorowej z wierzchołka prawej komory na korzyść metod alternatywnych, a tym samym ze zmniejszeniem znaczenia dotychczasowych kryteriów rozpoznania ostrego zawału serca u pacjentów ze stymulacją komorową. Należy podkreślić, że kryteria Sgarbossy, które stanowią elektrokardiograficzne wytyczne w rozpoznawaniu ostrego zawału serca u osób ze stymulacją komorową, opracowano na podstawie analizy w grupie zaledwie 17 chorych wyłonionych z badania GUSTO. W praktyce klinicznej u pacjentów z LBBB kryteria Sgarbossy stwierdza się stosunkowo rzadko. Ponadto charakteryzują się one małą czułością i dużą rozbieżnością w ocenie różnych badaczy [15]. Dlatego też wydaje się, że standardowe kryteria Sgarbossy powinny dodatkowo uwzględniać amplitudę QRS, a więc odnosić wielkość uniesienia odcinka ST do amplitudy zespołu QRS [4]. Rozpoznanie ostrego zawału serca zgodnie z obowiązującą definicją wymaga wykonania biochemicznych oznaczeń CK-MB i/lub troponiny. Zapis EKG oraz typowe objawy kliniczne umożliwiają jedynie postawienie wstępnej diagnozy ACS [16]. Podsumowanie Pacjenci ze stymulatorem serca stanowią coraz liczniejszą grupę chorych. Zawał serca u tych osób, podobnie jak u pacjentów z LBBB, należy do typu nieokreślonego ACS i wiąże się z największym ryzykiem nagłego zgonu, dlatego tak ważne jest odpowiednio wczesne i prawidłowe jego rozpoznanie. Elektrokardiograficzne kryteria rozpoznania ostrego zawału serca u pacjentów ze stymulacją komorową są w dużej mierze zbieżne z kryteriami rozpoznania u osób z LBBB i znajdują zastosowanie w pierwszym etapie procesu diagnostycznego ostrego zawału serca. Należy jednak pamiętać o specyficznych różnicach między tymi dwiema grupami chorych, które wskazują na odmienne znaczenie poszczególnych kryteriów w obu grupach. Wydaje się, że z racji ograniczeń, jakie wiążą się z dotychczasowymi, aktualnymi kryteriami rozpoznania ostrego zawału serca u pacjentów z implantowanym stymulatorem, istnieje konieczność przeprowadzenia dalszych prospektywnych badań obejmujących liczniejszą populację chorych, uwzględniając również nowe metody stymulacji serca oraz nowe lokalizacje elektrod. Mimo licznych ograniczeń metody elektrokardiograficznej w rozpoznawaniu ostrego zawału serca u osób ze stymulacją komorową należy pamiętać, że ta procedura, wraz z typowym wywiadem, nadal jest najprostszą, najtańszą i najbardziej dostępną formą wstępnej diagnostyki ostrego zawału serca. U pacjentów z bólem w klatce piersiowej obecność stymulatora nie może być czynnikiem uniemożliwiającym wykonanie badania EKG; należy pamiętać, że może być ono bardzo pomocne w ustaleniu rozpoznania mimo swych ograniczeń. Piśmiennictwo 1. Budaj A., Beręsowicz A., Undas A. i wsp. Choroba niedokrwienna serca. W: Szczeklik A. red. Choroby wewnętrzne. Medycyna Praktyczna, Kraków 2005; Schweitzer P. The electrocardiographic diagnosis of acute myocardial infarction in the thrombolytic era. Am. Heart J. 1990; 119: Hasdai D., Behar S., Wallentin L. i wsp. A prospective survey of the characteristics, treatments and outcomes of patients with acute coronary syndromes in Europe and the Mediterranean basin; the Euro Heart Survey of Acute Coronary Syndromes (Euro Heart Survey ACS). Eur. Heart J. 2002; 23: Ostry zespół wieńcowy u pacjentów z blokiem lewej odnogi pęczka Hisa i stałą stymulacją serca. W: Karpiński G., Grabowski M., Filipiak K.J., Opolski G. red. Ostre zespoły wieńcowe. Atlas elektrokardiograficzny. Urban & Partner, Wrocław 2004: Rude R.E., Poole W.K., Muller J.E. i wsp. Electrocardiographic and clinical criteria for recognition of acute myocardial infarction based on analysis of 3,697 patients. Am. J. Cardiol. 1983; 52: Stark K.S., Krucoff M.W., Schryver B., Kent K.M. Quantification of ST-segment changes during coronary angioplasty in patients with left bundle brunch block. Am. J. Cardiol. 1991; 67: Sclarovsky S., Sagie A., Strasberg B. i wsp. Ischemic blocks during early phase of anterior myocardial infarction: correlation with ST-segment shift. Clin. Cardiol. 1988; 11: Sgarbossa E.B., Pinski S.L., Gates K.B. i wsp. Early electrocardiographic diagnosis of acute myocardial infarction in the presence of ventricular paced rhythm. Am. J. Cardiol. 1996; 77: Sgarbossa E.B., Pinski S.L., Barbagelata A. i wsp.; for the GUSTO-1 investigators: electrocardiographic diagnosis of evolving acute myocardial infarction in the presence of left bundle-branch block. N. Engl. J. Med. 1996; 334:
8 Folia Cardiologica Excerpta 2007, tom 2, nr Koghiadakis G.E., Kaleboubas M.D., Igoumenidis N.E. i wsp. Electrocardiographic diagnosis of acute myocardial infarction in the presence of ventricular paced rhythm. PACE 2001; 24: Kolb J.C. Cardiac memory: persistent T-wave changes after ventricular pacing. J. Emerg. Med. 2002; 23: Sgarbossa E.B. Recent advances in the electrocardiographic diagnosis of myocardial infarction: left bundle branch block and pacing. PACE 1996; 19: Wilkoff B.L. Dual-chamber pacing or ventricular backup pacing in patients with an implantable defibrillator: the Dual Chamber and VVI Implantable Defibrillator (DAVID) Trial. JAMA 2002; 288: Kutarski A. Right ventricular apical pacing sequelae time for conclusions? Folia Cardiol. 2005; 12: Gula L.J., Dick A., Massel D. Diagnosing acute myocardial infarction in the setting of left bundle branch block: prevalence and observer variability from a large community study. Cor. Artery Dis. 2003; 14: Opolski G., Filipiak. K.J. Ostre zespoły wieńcowe: definicja i klasyfikacja. W: Opolski G. red. Ostre zespoły wieńcowe. Urban & Partner, Wrocław 2002:
Przypadki kliniczne EKG
Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA, 2006: 135 138 (przypadek 31) i 147 150 (przypadek 34) PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz
Obraz ostrego zespołu wieńcowego typu nieokreślonego u chorej ze wszczepionym rozrusznikiem serca
Elektrokardiogram miesiąca/electrocardiogram of the month Obraz ostrego zespołu wieńcowego typu nieokreślonego u chorej ze wszczepionym rozrusznikiem serca Undetermined type of acute coronary syndrome
Przypadki kliniczne EKG
Przypadki kliniczne EKG Przedrukowano z: Mukherjee D. ECG Cases pocket. Börm Bruckmeier Publishing LLC, Hermosa Beach, CA 2006: 139 142 (przypadek 32); 143 146 (przypadek 33). PRZYPADEK NR 1 1.1. Scenariusz
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 Zawał serca ból wieńcowy p30 min +CPK +Troponiny Zawał serca z p ST STEMI ( zamknięcie dużej tętnicy wieńcowej) Z wytworzeniem załamka Q Zawał serca bez pst NSTEMI Zamknięcie
Do lekarza rodzinnego przychodzi pacjent z wszczepionym rozrusznikiem... Krótkie kompendium postępowania, część 1
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 5, 288 292 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Do lekarza rodzinnego przychodzi pacjent z wszczepionym rozrusznikiem... Krótkie
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK
II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 6 elektrod przedsercowych V1 do V6 4 elektrody kończynowe Prawa ręka Lewa ręka Prawa noga Lewa noga 1 2 Częstość i rytm Oś Nieprawidłowości P Odstęp PQ Zespół QRS (morfologia,
EKG w stanach nagłych. Dr hab. med. Marzenna Zielińska
EKG w stanach nagłych Dr hab. med. Marzenna Zielińska Co to jest EKG????? Układ bodźco-przewodzący serca (Wagner, 2006) Jakie patologie, jakie choroby możemy rozpoznać na podstawie EKG? zaburzenia rytmu
Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego bloki wiązek Intraventricular comduction delay fascicular blocks
56 G E R I A T R I A 2014; 8: 56-61 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 06.05.2013 Zaakceptowano/Accepted: 20.12.2013 Zaburzenia przewodzenia
KWESTIONARIUSZ EKG INSTRUKcjE dla lekarzy OpISUjących WyNIKI badania EKG
KWESTIONARIUSZ EKG Instrukcje dla lekarzy opisujących wyniki badania EKG KWESTIONARIUSZ EKG Instrukcje dla lekarzy opisujących wyniki badania EKG Opracowanie: Prof. Witold A. Zatoński i zespół projektu
Pacjent ze stymulatorem
Choroby Serca i Naczyń 2008, tom 5, nr 4, 221 226 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. med. Rafał Baranowski Pacjent ze stymulatorem Ewa Piotrowicz, Rafał Baranowski Instytut Kardiologii im.
10. Zmiany elektrokardiograficzne
10. Zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowyh 309 Zanim zaczniesz, przejrzyj streszczenie tego rozdziału na s. 340 342. zmiany elektrokardiograficzne w różnych zespołach chorobowych
Podstawy elektrokardiografii część 1
Podstawy elektrokardiografii część 1 Dr med. Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Szpital Kliniczny Dzieciątka Jezus w Warszawie ELEKTROKARDIOGRAFIA metoda rejestracji napięć elektrycznych
Zespół Brugadów tym razem do dwóch razy sztuka
PRACA KAZUISTYCZNA Folia Cardiologica Excerpta 2010, tom 5, nr 5, 310 314 Copyright 2010 Via Medica ISSN 1896 2475 Zespół Brugadów tym razem do dwóch razy sztuka Alicja Nowowiejska-Wiewióra, Bartosz Hudzik,
Elektrokardiografia: podstawy i interpretacja
Elektrokardiografia: podstawy i interpretacja Podstawy EKG 1887 rok- Waller dokonał bezpośredniego zapisu potencjałów serca. 1901 rok- galwanometr strunowy Einthovena pozwolił na rejestrację czynności
MONITOROWANIE EKG, ZABURZENIA RYTMU SERCA RC (UK)
MONITOROWANIE EKG, ZABURZENIA RYTMU SERCA Zagadnienia Wskazania i techniki monitorowania elektrokardiogramu Podstawy elektrokardiografii Interpretacja elektrokardiogramu formy NZK groźne dla życia zaburzenia
Jerzy Sacha 1, Przemysław Guzik 2 1. Streszczenie. Abstract
63 Anestezjologia i Ratownictwo 2013; 7: 63-68 ARTYKUŁ POGLĄDOWY/REVIEW PAPER Otrzymano/Submitted: 01.02.2013 Zaakceptowano/Accepted: 11.02.2013 Akademia Medycyny Nowa uniwersalna definicja zawału serca
FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG. Aleksandra Jarecka
FIZJOLOGICZNE I PATOFIZJOLOGICZNE PODSTAWY INTERPRETACJI EKG Aleksandra Jarecka CO TO JEST EKG? Graficzne przedstawienie zmian potencjałów kardiomiocytów w czasie mierzone z powierzchni ciała Wielkość
Przedsionkowe zaburzenia rytmu
Przedsionkowe zaburzenia rytmu 4 ROZDZIAŁ Wstęp Załamki P elektrokardiogramu odzwierciedlają depolaryzację przedsionków. Rytm serca, który rozpoczyna się w węźle zatokowo-przedsionkowym i ma dodatnie załamki
OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd.
OZW istotne elementy wywiadu chorobowego cd. Jakość bólu charakter bólu; Jak można go określić, gdzie odczuwany jest dyskomfort? Promieniowanie Gdzie odczuwany jest ból? Gdzie ten ból bólu promieniuje?
Testy wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK
NACZELNA RADA LEKARSKA ŚWIĘTOKRZYSKA IZBA LEKARSKA ODDZIAŁ KIELECKI POLSKIEGO TOWARZYSTWA KARDIOLOGICZNEGO VI ŚWIĘTOKRZYSKIE WARSZTATY HOLTERA EKG AMELIÓWKA 23-25.11.2012 ROK Szanowni Państwo Mam zaszczyt
RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM
RAMOWY PROGRAM VII ŚWIĘTOKRZYSKICH WARSZTATÓW EKG, HOLTERA EKG I ABPM Piątek 29.11.2013 Sala A Organizatorzy zastrzegają sobie prawo do zmiany programu. 16:00-18:00 Sesja przy współpracy z Sekcją,, Choroby
Zablokowane pobudzenie przedwczesne przedsionkowe poziom bloku
Franciszek Walczak, Robert Bodalski Klinika Zaburzeń Rytmu Serca Instytutu Kardiologii w Warszawie STRESZCZENIE Niniejsza praca jest komentarzem do ryciny 13. zamieszczonej w Forum Medycyny Rodzinnej (2007;
Terapia resynchronizująca u chorych z niewydolnością serca
PRACA POGLĄDOWA Folia Cardiologica Excerpta 2012, tom 7, nr 1, 41 45 Copyright 2012 Via Medica ISSN 1896 2475 Terapia resynchronizująca u chorych z niewydolnością serca Anna Hrynkiewicz-Szymańska 1, Marek
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia
Ostre zespoły wieńcowe u kobiet od rozpoznania do odległych wyników leczenia Janina Stępińska Klinika Intensywnej Terapii Kardiologicznej Instytut Kardiologii, Warszawa o Abott Potencjalny konflikt interesów
Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej
Badania dodatkowe w celu potwierdzenia rozpoznania stabilnej choroby wieńcowej Nieinwazyjne badanie diagnostyczne układu krążenia stanowią podstawową metodę, wykorzystywaną w rozpoznawaniu jak i monitorowaniu
Przyczyny nieadekwatnych interwencji kardiowertera-defibrylatora
Przyczyny nieadekwatnych interwencji kardiowertera-defibrylatora Dr n. med. Aleksander Maciąg Pracownia Elektrofizjologii Klinicznej II Kliniki Choroby Wieńcowej Instytutu Kardiologii w Warszawie 1 Deklaracja
Holter. odprowadzeń CM5, CS2, IS.
Norman Jefferis Jeff (1.1.1914-21.7.1983) amerykański biofizyk skonstruował urządzenie rejestrujące EKG przez 24 godziny, tzw. EKG. W zależności od typu aparatu sygnał EKG zapisywany jest z 2, 3, rzadziej
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1, E K G W P R A K T Y C E
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 1, 50 54 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Kaszel najtańszy i łatwo dostępny lek antyarytmiczny, a czasem lek mogący uratować
Jaka to arytmia, czyli rzadsze postaci częstoskurczu przedsionkowego
Choroby Serca i Naczyń 2013, tom 10, nr 6, 337 341 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Jaka to arytmia, czyli rzadsze postaci częstoskurczu przedsionkowego What kind
Dariusz Kozłowski, Krzysztof Łucki Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, II Katedra Kardiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Wpłynęło: 13.09.2009 Zaakceptowano: 13.09.2009 Elektrokardiografia w schematach (część 3) zaburzenia rytmu serca (częstoskurcze)
Uniesienie ST to nie zawsze ostry zespół wieńcowy opis przypadku
Choroby Serca i Naczyń 2015, tom 12, nr 6, 371 375 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: prof. Rafał Baranowski Uniesienie ST to nie zawsze ostry zespół wieńcowy opis przypadku ST-elevation may not
P U Ł A P K I EKG w codziennej praktyce lekarza rodzinnego
P U Ł A P K I EKG w codziennej praktyce lekarza rodzinnego Dariusz Kozłowski II Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca Gdański Uniwersytet Medyczny Pułapki w ocenie rytmu Ocena rytmu serca W PRZEDSIONKACH
Dariusz Kozłowski, Krzysztof Łucki Klinika Kardiologii i Elektroterapii Serca, II Katedra Kardiologii, Gdański Uniwersytet Medyczny
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Wpłynęło: 13.09.2009 Zaakceptowano: 13.09.2009 Elektrokardiografia w schematach (część 2) zaburzenia przewodzenia i
Jaki aparat EKG wybrać? Czy warto mieć aparat EKG z opisem automatycznym?
Choroby Serca i Naczyń 2014, tom 11, nr 6, 354 357 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Jaki aparat EKG wybrać? Czy warto mieć aparat EKG z opisem automatycznym? How
Elektrokardiografia w schematach (część 4) - ostre zespoły wieńcowe Electrocardiography in scheme (part 4) - acute coronary syndromes
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 13.03.2010 Zaakceptowano/Accepted: 20.03.2010 Elektrokardiografia w schematach (część 4) - ostre
Przewrotny tytuł nie jest tym razem związany
Choroby Serca i Naczyń 2010, tom 7, nr 2, 101 105 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Cyrkiel, logika i znajomość reguł klucz do sukcesu interpretacji EKG Callipers,
Wskazania do implantacji CRT 2012
Wskazania do implantacji CRT 2012 Czy i jak wskazania europejskie różnią się od amerykaoskich? dr hab. n. med. Maciej Sterlioski* dr n. med. Michał Chudzik, dr Ewa Nowacka Klinika Elektrokardiologii Katedry
Co nurtuje lekarza rodzinnego, czyli dylemat: czy ten pacjent ma migotanie przedsionków?
Choroby Serca i Naczyń 2011, tom 8, nr 3, 165 169 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Co nurtuje lekarza rodzinnego, czyli dylemat: czy ten pacjent ma migotanie przedsionków?
Elektrokardiogram w nadciśnieniu tętniczym jakie pułapki czekają na opisującego EKG
ELEKTROKARDIOGRAFIA W PRAKTYCE 12 S. Kowalewski, A. Mamcarz S. Kowalewski, A. Mamcarz Ochronny wpływ trimetazydyny u Ochronny pacjentów wpływ z chorobą trimetazydyny niedokrwienną u pacjentów serca i niewydolnością
Dodatek A Odprowadzenia i techniki rejestracji badania EKG. 178
Dodatki Dodatek A Odprowadzenia i techniki rejestracji badania EKG. 178 Dodatek B Związki zachodzące w sercu i ich wpływ na zmiany pola elektrycznego oraz związany z tym proces tworzenia elektrokardiogramu
Układ bodźcoprzewodzący
ZABURZENIA RYTMU I PRZEWODZENIA II KATEDRA II KATEDRA KARDIOLOGII CM UMK 2014 2014 Układ bodźcoprzewodzący Węzeł zatokowo-przedsionkowy Węzeł przedsionkowo-komorowy Pęczek Hisa lewa i prawa odnoga Włókna
CENTRUM KSZTA CENIA PODYPLOMOWEGO PIEL GNIAREK I PO O NYCH
RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO WYKONANIE I INTERPRETACJA ZAPISU ELEKTROKARDIOGRAFICZNEGO (Nr 03/07) Program przeznaczony dla pielęgniarek i położnych Warszawa, dnia 28 maja 2007 2 2 AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO PROGRAMOWE
ZAŁOŻENIA ORGANIZACYJNO PROGRAMOWE Rodzaj kształcenia Kurs specjalistyczny jest to rodzaj kształcenia, który zgodnie z ustawą z dnia 5 lipca 1996r. o zawodach pielęgniarki i położnej (Dz. U. z 2001r. Nr
SPIS TREŚCI. 1. Podstawy fizyczne elektrokardiografii... 11. 2. Rejestracja elektrokardiogramu... 42. 3. Ocena morfologiczna elektrokardiogramu...
SPIS TREŚCI 1. Podstawy fizyczne elektrokardiografii.............................. 11 Wstęp................................................................ 11 Ogólny opis krzywej elektrokardiograficznej...................................
Zaburzenia rytmu serca. Monika Panek-Rosak
Zaburzenia rytmu serca Monika Panek-Rosak załamek P depolaryzacja przedsionków QRS depolaryzacja komór załamek T repolaryzacja komór QRS < 0,12 sek PR < 0,2 sek ROZPOZNAWANIE ZAPISU EKG NA MONITORZE 1.
PRACA ORYGINALNA. III Katedra i Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiej Akademii Medycznej, Śląskie Centrum Chorób Serca w Zabrzu
PRACA ORYGINALNA Folia Cardiol. 2006, tom 13, nr 3, 244 249 Copyright 2006 Via Medica ISSN 1507 4145 Uniesienie odcinka ST w odprowadzeniu avr w przebiegu zawału ściany przedniej, wskazujące na zamknięcie
Podstawowe zasady oceny stymulacji serca w elektrokardiografii The evaluation of pacemakers' ecg tracings basic concepts
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAF/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 10.09.2012 Zaakceptowano/Accepted: 20.09.2012 Podstawowe zasady oceny stymulacji serca w elektrokardiografii
Częstoskurcze z szerokim zespołami QRS algorytm podstawowy Broad QRS complex tachycardia basic algorithm
295 G E R I A T R I A 2010; 4: 295-300 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 20.10.2010 Zaakceptowano/Accepted: 26.10.2010 Częstoskurcze
CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO PIELĘGNIAREK I POŁOŻNYCH
RAMOWY PROGRAM KURSU SPECJALISTYCZNEGO WYKONANIE I INTERPRETACJA ZAPISU ELEKTROKARDIOGRAFICZNEGO Program przeznaczony dla pielęgniarek i położnych AUTORZY WSPÓŁPRACUJĄCY Z CENTRUM KSZTAŁCENIA PODYPLOMOWEGO
ZAWAŁ PRAWEJ KOMORY odmienności diagnostyczno-terapeutyczne. rat. med. Adam J. Stępka Centrum Kardiologii Allenort w Kutnie
ZAWAŁ PRAWEJ KOMORY odmienności diagnostyczno-terapeutyczne rat. med. Adam J. Stępka Centrum Kardiologii Allenort w Kutnie RVMI może manifestować się jako wstrząs kardiogenny. Strategia leczenia RVMI jest
Zaburzenia przewodzenia zatokowo-przedsionkowego Disorders of the sino-atrial impuls conduction
224 GERIATRIA 2011; 5: 224-230 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 13.05.2011 Zaakceptowano/Accepted: 20.05.2011 Zaburzenia przewodzenia
Lek. Olgierd Woźniak. Streszczenie rozprawy doktorskiej
Lek. Olgierd Woźniak Streszczenie rozprawy doktorskiej Ocena czynników ryzyka adekwatnych interwencji kardiowerteradefibrylatora u pacjentów z arytmogenną kardiomiopatią prawej komory. Wstęp Arytmogenna
Częstoskurcze z wąskimi zespołami QRS zespoły preekscytacji Narrow QRS tachycardias preexcitation syndromes
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Wpłynęło 15.09.2008 Zaakceptowano 15.09.2008 Częstoskurcze z wąskimi zespołami QRS zespoły preekscytacji Narrow QRS
Choroba wieńcowa i zawał serca.
Choroba wieńcowa i zawał serca. Dr Dariusz Andrzej Tomczak Specjalista II stopnia chorób wewnętrznych Choroby serca i naczyń 1 O czym będziemy mówić? Budowa układu wieńcowego Funkcje układu wieńcowego.
EKG Zaburzenia rytmu i przewodzenia cz. II
EKG Zaburzenia rytmu i przewodzenia cz. II Karol Wrzosek KATEDRA I KLINIKA KARDIOLOGII, NADCIŚNIENIA TĘTNICZEGO I CHORÓB WEWNĘTRZNYCH Mechanizmy powstawania arytmii Ektopia Fala re-entry Mechanizm re-entry
Migotanie przedsionków Aleksandra Jarecka Studenckie Koło Naukowe przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii Szpitala Klinicznego Dzieciątka Jezus w Warszawie Kierownik Kliniki - prof. dr hab. Piotr
25. Mężczyzna, 68 lat, z paroletnim wywiadem zastoinowej niewydolności serca, zgłaszający nasiloną duszność.
Opisy przypadków 25. Mężczyzna, 68 lat, z paroletnim wywiadem zastoinowej niewydolności serca, zgłaszający nasiloną duszność. 26. Kobieta, 85 lat, z niedawno przebytym epizodem pełnej utraty przytomności
Postępowanie w ostrych zespołach wieńcowych. wytyczne i praktyka
Postępowanie w ostrych zespołach wieńcowych wytyczne i praktyka Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Śmiertelność Zmniejszenie śmiertelności w świeżym zawale serca w okresie 2003-2010 20%
Ocena stymulacji serca w elektrokardiogramie The evaluation of the cardiac pacing in the electrocardiogram
117 G E R A T R A 2014; 8: 117130 Akademia Medycyny POGADANK O ELEKTROKARDOGRAF/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 06.05.2014 Zaakceptowano/Accepted: 06.05.2014 Ocena stymulacji serca
SYMULATOR EKG. Bartłomiej Bielecki 1, Marek Zieliński 2, Paweł Mikołajaczak 1,3
SYMULATOR EKG Bartłomiej Bielecki 1, Marek Zieliński 2, Paweł Mikołajaczak 1,3 1. Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Chełmie 2. Państwowy Szpital im. Ludwika Rydygiera w Chełmie 3. Uniwersytet Marii Curie-Skłodowskiej
Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS część I
R O Z D Z I A Ł 6 Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS część I June Edhouse, Francis Morris Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS może powstawać w różnych mechanizmach. Może być zarówno częstoskurczem
Czy to jest blok przedsionkowo-komorowy II stopnia, a jeśli tak, to jaki? Is this a second degree atrioventricular block and if so, which one?
Choroby Serca i Naczyń 2012, tom 9, nr 4, 219 224 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski Czy to jest blok przedsionkowo-komorowy II stopnia, a jeśli tak, to jaki? Is
Część 1. Podstawowe pojęcia i zasady wykonania i oceny elektrokardiogramu
Podstawy EKG Część 1. Podstawowe pojęcia i zasady wykonania i oceny elektrokardiogramu Wojciech Telec telec@ump.edu.pl EKG Elektrokardiograf to bardzo czuły galwanometr - wykonuje pomiary natężenia prądu
Grzegorz Opolski. Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi
Doświadczenia polskie w leczeniu chorych z ostrymi zespołami wieńcowymi Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii Akademii Medycznej w Warszawie Docelowy model leczenia OZW zasady systemu system
Artefakty w spoczynkowym badaniu EKG to się zdarza i może sprawiać problemy
Choroby Serca i Naczyń 2013, tom 10, nr 3, 164 168 E K G W P R K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał aranowski rtefakty w spoczynkowym badaniu EKG to się zdarza i może sprawiać problemy rtifacts
Zaburzenia przewodzenia śródkomorowego bloki odnóg pęczka Hisa Intraventricular conduction delay bundle branch blocks
56 GERIATRIA 2012; 6: 56-62 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 19.03.2012 Zaakceptowano/Accepted: 23.03.2012 Zaburzenia przewodzenia
CRT co nowego w 2012?
2012;14:358-364 CRT co nowego w 2012? Czas aktywacji lewej komory (LVAT) mierzony w zapisie EKG jako jeden z czynników rokowniczych pacjentów kwalifikowanych do CRT Na podstawie artykułu Baseline delayed
1.4 Badanie EKG Hendrik Sudowe. 1.4.1 EKG 3-odprowadzeniowe, dwubiegunowe
26 e) Zbieranie wywiadu pytanie do osób z rodziny Ryc. 1.12 Szybkie badanie pacjenta bez urazu (ciąg dalszy) f) Zbieranie wywiadu poszukiwanie leków RATOWNIK 2 Ewentualnie podać tlen do oddychania. Przygotować
Analiza i Przetwarzanie Biosygnałów
Analiza i Przetwarzanie Biosygnałów Sygnał EKG Historia Luigi Galvani (1737-1798) włoski fizyk, lekarz, fizjolog 1 Historia Carlo Matteucci (1811-1868) włoski fizyk, neurofizjolog, pionier badań nad bioelektrycznością
Interesujące zapisy 24-godzinnego EKG
ELEKTROKARDIOGRAMY, ELEKTROGRAMY... Interesujące zapisy 24-godzinnego EKG Przedstawiamy Państwu 3 zapisy 24-godzinnego EKG, prezentowane podczas Konferencji Sekcji Elektrokardiologii Nieinwazyjnej w Kościelisku
Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe?
Czy dobrze leczymy w Polsce ostre zespoły wieńcowe? co można jeszcze poprawić? Grzegorz Opolski I Katedra i Klinika Kardiologii WUM Porównanie liczby ppci/mln mieszkańców w 37 krajach (dane za 2007 i
OCENA RYZYKA OPERACYJNEGO U CHORYCH KARDIOLOGICZNYCH Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Kardiologicznej I Katedry Kardiologii i Kardiochirurgii UM w Łodzi Jak ocenić ryzyko i zakwalifikować chorego
Przy przyjęciu w EKG AFL z czynnością komór 120/min. Bezpośrednio przed zabiegiem, na sali elektrofizjologicznej,
Opis przypadku Częstoskurcz z szerokimi zespołami QRS u pacjenta po zawale serca czy zawsze VT? Wide QRS complex tachycardia in a patient after myocardial infarction: is it always ventricular tachycardia?
układu krążenia Paweł Piwowarczyk
Monitorowanie układu krążenia Paweł Piwowarczyk Monitorowanie Badanie przedmiotowe EKG Pomiar ciśnienia tętniczego Pomiar ciśnienia w tętnicy płucnej Pomiar ośrodkowego ciśnienia żylnego Echokardiografia
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz
Układ bodźcoprzewodzący ZABURZENIA. Prawidłowa generacja i przewodzenie impulsów RYTMU I PRZEWODZENIA
Układ bodźcoprzewodzący ZABURZENIA RYTMU I PRZEWODZENIA Węzeł zatokowo-przedsionkowy Węzeł przedsionkowo-komorowy Pęczek Hisa lewa i prawa odnoga Włókna Purkinjego II KATEDRA KARDIOLOGII CM CM UMK UMK
Zaburzenia przewodzenia międzyprzedsionkowego Disorders of the interatrial impuls conduction
162 GERIATRIA 2011; 5: 162-166 Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Otrzymano/Submitted: 13.05.2011 Zaakceptowano/Accepted: 20.05.2011 Zaburzenia przewodzenia
DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI
DIAGNOSTYKA NIEINWAZYJNA I INWAZYJNA WRODZONYCH I NABYTYCH WAD SERCA U DZIECI Dlaczego dzieci sąs kierowane do kardiologa? Różnice w diagnostyce obrazowej chorób układu krążenia u dorosłych i dzieci Diagnostyka
Stymulacja serca w wybranych sytuacjach klinicznych
Stymulacja serca w wybranych sytuacjach klinicznych Zalecenia ESC 2013! dr med. Artur Oręziak Klinika Zaburzeń Rytmu Serca Instytut Kardiologii, Warszawa Stymulacja serca po zabiegach kardiochirurgicznych
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
PRZEWODNIK I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I dla STUDENTÓW III i IV ROKU STUDIÓW
PRZEWODNIK I PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I dla STUDENTÓW III i IV ROKU STUDIÓW 1. NAZWA PRZEDMIOTU Ostre zespoły wieńcowe NAZWA JEDNOSTKI (jednostek ) realizującej
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW
ANALIZA PROFILU METABOLICZNEGO PACJENTÓW Z PRZEWLEKŁĄ NIEWYDOLNOŚCIĄ SERCA I WSPÓŁISTNIEJĄCYM MIGOTANIEM PRZEDSIONKÓW Rozprawa doktorska Autor: lek. Marcin Wełnicki Promotor: prof. dr hab. n. med Artur
Częstoskurcze z szerokimi zespołami QRS Broad QRS complex tachycardias
Akademia Medycyny POGADANKI O ELEKTROKARDIOGRAFII/SPEECHES ABOUT ELECTROCARDIOGRAPHY Wpłynęło: 24.03.2009 Zaakceptowano: 24.03.2009 Częstoskurcze z szerokimi zespołami QRS Broad QRS complex tachycardias
Znaczenie depresji u chorych kardiologicznych
Znaczenie depresji u chorych kardiologicznych Tomasz Podolecki, Zbigniew Kalarus Katedra Kardiologii, Wrodzonych Wad Serca i Elektroterapii, Oddział Kliniczny Kardiologii Śląskiego Uniwersytetu Medycznego;
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014
Leczenie przeciwpłytkowe w niewydolności nerek (PCHN) Dr hab. Dorota Zyśko, prof. nadzw Łódź 2014 Leki przeciwpłytkowe (ASA, clopidogrel) Leki przeciwzakrzepowe (heparyna, warfin, acenocumarol) Leki trombolityczne
12-kanałowe badanie EKG metodą Holtera kiedy jest tak naprawdę potrzebne? 12 channel ECG examination when is it really needed?
Choroby Serca i Naczyń 2010, tom 7, nr 3, 153 158 E K G W P R A K T Y C E Redaktor działu: dr hab. n. med. Rafał Baranowski 12-kanałowe badanie EKG metodą Holtera kiedy jest tak naprawdę potrzebne? 12
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej
lek. Olga Możeńska Ocena wybranych parametrów gospodarki wapniowo-fosforanowej w populacji chorych z istotną niedomykalnością zastawki mitralnej Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr
Analiza zapisu elektrokardiograficznego
134 funkcję elektryczną serca można wyrazić w postaci dipola, czyli najprostszego generatora prądu składającego się z bieguna dodatniego i ujemnego. Dipol znajduje się w geometrycznym środku trójkąta utworzonego
Echokardiograficzny test obciążeniowy z dobutaminą w polskich pracowniach echokardiograficznych.
Echokardiograficzny test obciążeniowy z dobutaminą w polskich pracowniach echokardiograficznych. Opracowanie na podstawie danych z 25 Pracowni Echokardiograficznych w Polsce posiadających akredytację Sekcji
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę?
Epidemia niewydolności serca Czy jesteśmy skazani na porażkę? Piotr Ponikowski Klinika Chorób Serca Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Ośrodek Chorób Serca Szpitala Wojskowego we Wrocławiu Niewydolność
Blok przedsionkowo-komorowy I stopnia u chorego z dwujamowym kardiowerterem-defibrylatorem pozornie błahy problem
Wytyczne a praktyka kliniczna forum dyskusyjne kardiologów Folia Cardiologica 2016 tom 11, nr 1, strony 75 79 DOI: 10.5603/FC.2016.0010 Copyright 2016 Via Medica ISSN 2353 7752 Blok przedsionkowo-komorowy
Nowoczesne technologie w słuŝbie zdrowia, telemedycyna w kardiologii.
Nowoczesne technologie w słuŝbie zdrowia, telemedycyna w kardiologii. Klinika Rehabilitacji Kardiologicznej i Elektrokardiologi Nieinwazyjnej Instytut Kardiologii Warszawa - Anin Ryszard Piotrowicz Komitet
Choroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - kardiologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - kardiologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-K Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1
PROGRAM PRZYGOTOWANY PRZEZ ZESPÓŁ PROGRAMOWY W SKŁADZIE 1 1. dr hab. n. o zdr. Barbara Ślusarska Przewodnicząca Zespołu; Katedra Onkologii i Środowiskowej Opieki Zdrowotnej Wydział Nauk o Zdrowiu, Uniwersytet
Rola monitorowania EKG przez telefon w diagnostyce zaburzeń czynności rozrusznika serca
Folia Cardiol. 2001, tom 8, supl. A, A35 A40 Copyright 2001 Via Medica ISSN 1507 4145 Rola monitorowania EKG przez telefon w diagnostyce zaburzeń czynności rozrusznika serca Dariusz Wojciechowski 1, Marek
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY
PROGRAM NAUCZANIA PRZEDMIOTU FAKULTATYWNEGO NA WYDZIALE LEKARSKIM I ROK AKADEMICKI 2014/2015 PRZEWODNIK DYDAKTYCZNY 1. NAZWA PRZEDMIOTU : Nadciśnienie tętnicze od A do Z 2. NAZWA JEDNOSTKI (jednostek )
OrganizaTORZY. WSPÓŁOrganizaTOR. PatroNAT HONOROWY. patronat medialny
OrganizaTORZY WSPÓŁOrganizaTOR PatroNAT HONOROWY patronat medialny Szanowni Państwo, Koleżanki i Koledzy, W imieniu Komitetu Naukowego i Organizacyjnego mam zaszczyt zaprosić Państwa na III Konferencję
D. Dudek (Kraków), W. Wojakowski (Katowice), A. Ochała (Katowice), Denerwacja tętnic nerkowych przełom, czy efekt placebo?
SALA 8 CZWARTEK, 18 WRZEŚNIA 2014 ROKU 09:00 10:30 Sesja Sekcji Niewydolności Serca PTK Dlaczego wciąż tak liczni chorzy giną w pierwszym roku po zawale? Pozawałowa niewydolność serca wnioski z Rejestru