XLII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej w Warszawie WYMAGANIA EDUKACYJNE I PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA BIOLOGIA

Transkrypt

1 XLII Liceum Ogólnokształcące im. Marii Konopnickiej w Warszawie WYMAGANIA EDUKACYJNE I PRZEDMIOTOWY SYSTEM OCENIANIA BIOLOGIA Przedmiotowe Zasady Oceniania zgodne z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania Opracowały: M. Borowiecka-Błachnio i R. Biernacka Aktualne od roku szkolnego 2016/2017

2 Przedmiotowe Zasady Oceniania BIOLOGIA Przedmiotowy system oceniania jest zgodny z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie szczegółowych warunków i sposobu oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 843) oraz z Wewnątrzszkolnymi Zasadami Oceniania zawartymi w Statucie Szkoły. I. Założenia ogólne 1. Każdy uczeń jest oceniany zgodnie z zasadami WZO zawartymi w Statucie Szkoły. 2. Każdy uczeń zna kryteria oceniania. 3. Wymagania na poszczególne oceny w formie pisemnej są ogólnodostępne w bibliotece szkolnej jako załącznik do PZO Biologia. 4. Przedmiotem oceniania są różne formy pracy uczniów. 5. Uczeń przygotowany do lekcji zna materiał z trzech ostatnich lekcji i ma odrobione pisemne zadanie domowe. 6. Uczeń ma prawo (nie dotyczy ustalonych wcześniej sprawdzianów, kartkówek) zgłosić brak przygotowania do lekcji: jednokrotnie w ciągu semestru, jeśli z danego przedmiotu ma 1 lub 2 godziny w tygodniu, dwukrotnie jeśli ma 3 lub 4 godziny w tygodniu, trzykrotnie jeśli ma 5 lub więcej godzin w tygodniu. 7. Sprawdziany i prace klasowe są zapowiadane z co najmniej tygodniowym wyprzedzeniem oraz precyzyjnie określonym zakresem wymagań. 8. Prace opierające się na długotrwającym materiale, np. semestralne, roczne, kilkuletnie (przygotowujące do matury, typu matury próbne, Sprawdzian P /powtórkowe/ są zapowiadane z co najmniej dwutygodniowym wyprzedzeniem z precyzyjnie określonym zakresem wymagań. 9. Zapowiedziane prace pisemne są dla ucznia obowiązkowe. 10. Jeżeli uczeń opuścił pracę pisemną z przyczyn losowych, to powinien napisać ją w najbliższym możliwym terminie, w przypadku dłuższej usprawiedliwionej nieobecności w ciągu dwóch tygodni od dnia powrotu do szkoły. 11. Kartkówki dotyczące ostatnich trzech tematów (do trzech lekcji) nie muszą być zapowiadane trwają one do 20 min. 12. Uczeń nieobecny na kartkówce może być odpytany z jej tematyki. 13. Sprawdzone i ocenione klasówki nauczyciel pokazuje uczniom i przechowuje do końca roku szkolnego pozostają one do wglądu na zasadach ustanowionych przez nauczyciela. 14. Nieusprawiedliwiona nieobecność zapowiedzianej pracy pisemnej oznacza, że uczeń może tylko raz napisać zaległą pracę, bez możliwości jej poprawy. 2

3 15. Uczeń, który otrzymał ze sprawdzianu ocenę niedostateczną ma prawo do jej poprawy. Ocena ta może być poprawiona w terminie nie dłuższym niż 2 tygodnie od momentu oddania przez nauczyciela ocenionej pracy. 16. Jeżeli w trakcie pisania sprawdzianu lub kartkówki nauczyciel stwierdzi niesamodzielną pracę, uczeń przerywa jego pisanie i otrzymuje ocenę niedostateczną. Ocena ta zgodnie z WZO nie podlega poprawie. 17. Jeżeli uczeń odmówi odpowiedzi ustnej lub pisania sprawdzianu, otrzymuje ocenę niedostateczną. 18. Uczeń zobowiązany jest do prowadzenia zeszytu przedmiotowego, w którym na każdej lekcji wpisuje jej temat. Obowiązkowo powinny znajdować się w nim prace domowe oraz rozwiązania zadań i ćwiczeń wykonywanych na lekcji. Brak zeszytu w sytuacji zadanej pracy domowej jest równoznaczny z uzyskaniem oceny niedostatecznej. 19. Uczeń otrzymuje ocenę niedostateczną za brak odrobionego zadania domowego, o ile na początku lekcji nie zgłosił braku przygotowania. Częściowe wykonanie pracy domowej może być potraktowane jako brak pracy i ocenione na ocenę niedostateczną. 20. W ocenie kształtującej wprowadzamy oznaczeni T do : testu diagnozującego w klasach 1; półmetku w klasach 2; matur próbnych w klasach W opisie oceny kształtującej wpisuje się procentowy wynik uzyskany z pracy i rodzaj pisanej pracy. II. Cele kształcenia i wymagania edukacyjne Cele kształcenia i wychowania oraz wymagania edukacyjne z zakresu wiadomości i umiejętności zawarte są w programach nauczania biologii. W wyniku realizacji programu uczeń powinien : zdobyć wiadomości obejmujące: swoiste dla biologii metody i techniki uczenia się; zakres prowadzonych w przeszłości i obecnie wybranych badań biologicznych i medycznych i ich znaczenie dla ludzkości; budowę i funkcjonowanie organizmu człowieka; kontrolę i koordynację procesów życiowych człowieka; proces rozmnażania człowieka; etapy embrionalnego i postembrionalnego rozwoju człowieka; zasady prawidłowego żywienia; wpływ czynników chorobotwórczych, w tym środowiskowych, na organizm człowieka oraz sposoby ich ograniczania; 3

4 zatrucia i choroby zakaźne, cywilizacyjne oraz choroby uwarunkowane genetycznie; zasady działania na rzecz własnego zdrowia, profilaktykę, higienę i komponenty zdrowego stylu życia; poziomy organizacji żywej materii: komórki, tkanki, organy i ich układy (na przykładzie człowieka); przebieg podstawowych procesów metabolicznych; molekularne podstawy dziedziczności i zmienności; przyczyny i skutki mutacji genowych i genomowych; techniki prowadzenia badań oraz osiągnięcia inżynierii genetycznej; podstawowe zasady tworzenia systemów klasyfikacyjnych organizmów oraz rolę taksonomii biologicznej; istotę procesu ewolucji biologicznej; pochodzenie i pozycję systematyczną człowieka; zależności występujące między organizmami a środowiskiem; funkcjonowanie ekosystemów; znaczenie bioróżnorodności dla środowiska przyrodniczego i dla człowieka; aktualny stan środowiska w skali lokalnej, krajowej i światowej; sposoby przeciwdziałania niekorzystnym zmianom zachodzącym w środowisku; sposoby pozytywnego kształtowania środowiska oraz przyczyny i zakres jego degradacji. opanować umiejętności obejmujące: stosowanie różnych metod i technik uczenia się biologii; korzystanie z różnych źródeł informacji naukowej; zdobywanie potrzebnych informacji w celu ochrony zdrowia własnego i innych osób; pozyskiwanie informacji z zakresu biologii, profilaktyki, higieny i zdrowia człowieka; prowadzenie podstawowych obserwacji i doświadczeń biologicznych; opracowywanie lub interpretowanie różnych form zapisu danych(wykresy, schematy, grafy itp.); praktyczne stosowanie wiedzy teoretycznej z zakresu anatomii i fizjologii człowieka; całościowe postrzeganie budowy i funkcji życiowych organizmów, ze szczególnym uwzględnieniem organizmu człowieka; charakteryzowanie podstawowych procesów metabolicznych; rozpoznanie zagrożeń zdrowia człowieka; projektowanie i prowadzenie działań na rzecz ochrony środowiska i własnego zdrowia; udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej; 4

5 rozpoznawanie symptomów chorób, w tym szczególnie chorób cywilizacyjnych i społecznych; przedstawianie współzależności istniejących między organizmem człowieka a otoczeniem przyrodniczym i społecznym; dostrzeganie bioróżnorodności funkcjonalnej i strukturalnej organizmów, populacji i ekosystemów oraz jej znaczenia dla niezakłóconego funkcjonowania biosfery i człowieka; dostrzeganie ograniczoności zasobów naturalnych oraz konieczności ich racjonalnego użytkowania i ochrony; prezentować postawy, przekonania i zainteresowania wskazujące na: potrzebę samokształcenia w celu rozwiązywania problemów życia codziennego; odpowiedzialność za zdrowie własne i innych ludzi; stosowanie zasad profilaktyki zdrowotnej i zdrowego trybu życia; przewidywania skutków palenia papierosów, zażywania narkotyków oraz picia alkoholu; krytyczny stosunek wobec zachowań prowadzących do nałogów i uzależnień; przewidywania konsekwencji nieprawidłowego żywienia; poszanowanie wobec różnych form życia na Ziemi; gotowość do działań na rzecz ochrony zdrowia własnego i innych osób; szacunek dla siebie i innych ludzi; organizowanie aktywnych form wypoczynku; dbałość o stan środowiska przyrodniczego i podejmowanie działań na rzecz jego ochrony; świadomość miejsca człowieka w przyrodzie i potrzeby zachowania bioróżnorodności; przekonanie o możliwości wpływania na stan środowiska; poczucie odpowiedzialności za działania podejmowane w najbliższym środowisku; świadomość pozytywnych i negatywnych skutków rozwoju genetyki. III. Wymagania edukacyjne na poszczególne oceny Ocena celująca uczeń: osiąga sukcesy w olimpiadach biologicznych na szczeblu okręgowym lub krajowym lub w zakresie posiadanej wiedzy wykracza poza podstawę programową samodzielnie i twórczo rozwija własne uzdolnienia i zainteresowania posiada dodatkową wiedzę zaczerpniętą z różnych źródeł informacji wykazuje się doskonałym opanowaniem wszystkich wiadomości i umiejętności zawartych w podstawie programowej. Ocena bardzo dobra uczeń: 5

6 opanował wszystkie wiadomości i umiejętności zawarte w podstawie programowej potrafi samodzielnie rozwiązywać zadania i problemy biologiczne, samodzielnie zdobywa wiedzę potrzebną do rozwiązania zadania lub problemu biologicznego wykazuje się umiejętnością zastosowania wiedzy biologicznej w praktyce przeprowadza rozmaite rozumowania dedukcyjne, interpretuje procesy biologiczne swobodnie operuje faktami i dostrzega związki miedzy nimi wykorzystuje różne źródła informacji oraz wiedzę z różnych dziedzin nauki podejmuje się prac dodatkowych jest aktywny na lekcjach pracuje systematycznie Ocena dobra uczeń: wykazuje się znajomością i rozumieniem większości poznanych pojęć i procesów biologicznych udziela poprawnych merytorycznie odpowiedzi, ale nie wyczerpuje tematu przeprowadza proste rozumowanie dedukcyjne przedstawia związki przyczynowo skutkowe, bazując na wiadomościach z lekcji rozwiązuje złożone zadania biologiczne na podstawie schematu postępowania poznanego na lekcji posługuje się w pełni poprawnym językiem biologicznym wykazuje się aktywnością na lekcjach Ocena dostateczna uczeń: zna najważniejsze pojęcia i procesy, umie je zinterpretować, odpowiedź odbywa się przy niewielkiej pomocy nauczyciela, występują nieliczne błędy rzeczowe samodzielnie rozwiązuje typowe zadania biologiczne wykazuje się znajomością i rozumieniem podstawowych procesów biologicznych posługuje się językiem biologicznym, zawierającym jedynie nieliczne błędy Ocena dopuszczająca uczeń: wykazuje się znajomością i rozumieniem niezbędnych pojęć biologicznych potrzebnych do opanowania podstawy programowej zna podstawowe fakty i przy pomocy nauczyciela udziela odpowiedzi wykazuje się umiejętnością rozwiązywania zadań o podstawowym stopniu trudności udziela odpowiedzi zawierającej częściowo błędy w zakresie wiedzy merytorycznej jak i w sposobie jej prezentowania Ocena niedostateczna uczeń: nie spełnia wymagań podanych powyżej kryteriów ocen pozytywnych Wymagania szczegółowe z biologii dostępne są w bibliotece szkolnej 6

7 IV. Obszary aktywności uczniowskiej na lekcjach biologii Ocenie podlega: 1. Rozwiązywanie zadań biologicznych. 2. Posługiwanie się właściwym nazewnictwem i odpowiednią terminologia 3. Właściwe planowanie pracy doświadczalnej: stawianie problemów, hipotez, wnioskowanie. 4. Prowadzenie rozumowań, dobór optymalnych metod wykorzystywanych do rozwiązywania problemów. 5. Praca w grupach 6. Wygłaszanie przygotowanych przez siebie referatów na zadany przez nauczyciela temat 7. Aktywność na lekcjach głos w dyskusji, praca na lekcji. 8. Udział z sukcesem w konkursach biologicznych. 9. Wykonywanie dodatkowych zadań domowych, w tym z wykorzystaniem dostępnego oprogramowania sprzyjającemu rozwijaniu wiedzy ucznia. 10. Wiadomości i umiejętności z zakresu podstawy programowej z biologii wykorzystywane w realizacji projektów edukacyjnych. V. Sposoby sprawdzania osiągnięć edukacyjnych z biologii Odpowiedzi ustne/waga 2 Kryteria oceny ustnej: zawartość rzeczowa, znajomość pojęć, definicji, twierdzeń; stosowania języka i terminologii biologicznej ;umiejętności formułowania dłuższych wypowiedzi oraz sposób wyrażania sądów, uzasadnień, formułowanie wniosków i spostrzeżeń; trafność doboru metod rozwiązywania danego problemu/zadania; Przy odpowiedzi ustnej obowiązuje znajomość materiału z trzech ostatnich tematów lekcji. Prace pisemne a) Sprawdziany / waga 4 mogą być przeprowadzane na zakończenie każdego działu, muszą być zapowiedziane przynajmniej tydzień wcześniej; o formie sprawdzianu i zakresie (wiadomościach i umiejętnościach jakie będą sprawdzane) uczniowie są informowani w trakcie ustalania jego terminu. prace pisemne typu sprawdziany, kartkówki są oceniane punktowo, punkty każdorazowo przeliczane są na ocenę w skali 1-6 według następujących zasad: poniżej 40% ogólnej liczby punktów - ocena niedostateczna 40% - 59% ogólnej liczby punktów - ocena dopuszczająca 60% - 74% ogólnej liczby punktów - ocena dostateczna 7

8 75% - 89% ogólnej liczby punktów - ocena dobra 90% - 99% ogólnej liczby punktów - ocena bardzo dobra 100% ogólnej liczby punktów - ocena celująca stwierdzenie niesamodzielnej pracy ucznia na sprawdzianie, kartkówce równoważne jest z otrzymaniem oceny niedostatecznej bez możliwości poprawy; jeżeli z przyczyn niezależnych od klasy lub nauczyciela sprawdzian się nie odbędzie, przewodniczący danej klasy powinien ustalić z nauczycielem nowy termin sprawdzianu; uczeń ma prawo do jednorazowej poprawy sprawdzianu (z wagą 4). b) Kartkówki zapowiedziane/ waga 3 obejmujące materiał z 4 zagadnień lub z trzech ostatnich tematów lekcyjnych. c) Kartkówka / waga 2 Nie przewiduje się poprawy kartkówek. Aktywność na lekcji /waga 2, - może być oceniana w postaci oceny lub plusów. W zależności od wkładu pracy i zaangażowania ucznia decyzję o formie oceny aktywności podejmuje każdorazowo nauczyciel. W przypadku stosowania plusów: uczeń otrzymuje ocenę bardzo dobrą, gdy zgromadzi pięć plusów, przy czterech plusach ma ocenę dobrą, a w przypadku trzech ma ocenę dostateczną. W przypadku bardzo dużej aktywności uczeń może otrzymać w danym semestrze kilka ocen bardzo dobrych. Nauczyciel może pod koniec semestru jedną oceną podkreślić wkład ucznia w pracę na lekcji. Praca na lekcji: a) w grupach/ waga 1- jako forma pracy twórczej uwzględnia: wkład pracy w planowaniu działań; współudział w podejmowaniu decyzji; przyjmowanie na siebie odpowiedzialnych ról (lider, sekretarz); sposób zaprezentowania rezultatów pracy poprawność merytoryczną. b) indywidualna/ waga 2 prezentacje nowych rozwiązań problemów biologicznych stawianych przez nauczyciela lub innych uczniów oceniane każdorazowo w zależności od poprawności wykonania i wkładu pracy. Projekty a) szkolne / waga 2, uczeń oceniany ma wiedzę i projektach szkolnych i umiejętności wykazywane w konkursach 8

9 b) pozaszkolne / waga 3 uczeń oceniany ma wiedzę i umiejętności wykazywane w konkursach i projektach międzyszkolnych oraz osiągnięcia w konkursach i olimpiadach Inne / waga 1 a) rozwiązanie pojedynczego zadania biologicznego b) prace domowe, częściowe wykonanie pracy domowej może być traktowane jako brak pracy i ocenione na ocenę niedostateczną c) prezentacje, d) wykonanie pomocy dydaktycznych z wykorzystaniem wiedzy i wiadomości biologicznych. Prace diagnozujące / oceny kształtujące, (wyniki procentowe) nie wliczane są do średniej. Należą do nich prace sprawdzające stopień opanowania podstawy programowej z biologii, typu matury próbne, testy diagnozujące, półmetek V. Ustalenia dodatkowe 1. Przed wystawieniem rocznej oceny klasyfikacyjnych nauczyciel powiadamia ucznia o przewidywanej ocenie zgodnie zasadami WZO. 2. Ocenę klasyfikacyjną ustala samodzielnie nauczyciel zgodnie z WZO. 3. Warunki i tryb uzyskiwania wyższej niż przewidywana ocena z biologii określa WZO. 4. Postępowanie wobec ucznia zdającego egzamin poprawkowy z biologii, określają zasady zawarte w WZO. 5. Programy nauczania dla poszczególnych klas znajdują się w pracowni biologicznej oraz w dzienniku Librus. 6. Realizowane w poszczególnych typach klas wyżej wymienione programy nauczania zawierają opis wymagań edukacyjnych na poszczególne oceny. 7. Praca na zajęciach lekcyjnych oraz sprawdzanie osiągnięć edukacyjnych odbywa się o w oparciu o wymagania edukacyjne i standardy wymagań egzaminacyjnych, zarówno w zakresie podstawowym jak i rozszerzonym. 8. Standardy wymagań egzaminacyjnych oraz szczegółowy ich opis znajduje się w informatorze maturalnym z biologii opracowanym przez Centralną Komisję Egzaminacyjną. Opracowały: M. Borowiecka Błachnio; R. Biernacka 9