Flażolet najprostszy sposób na miłe muzykowanie

Transkrypt

1 Flażolet najprostszy sposób na miłe muzykowanie INNOWACJA PEDAGOGICZNA wdrażana w Szkole Podstawowej nr 19 im. Mieszka I w Białymstoku

2 Autor innowacji: GraŜyna Szeps Absolwentka Wydziału Pedagogiki i Psychologii Uniwersytetu Warszawskiego Filii w Białymstoku o kierunku Nauczanie Początkowe Absolwentka Szkoły Muzycznej II stopnia w Białymstoku na Wydziale Instrumentalnym Absolwentka Studiów Podyplomowych o kierunku Sztuka na Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie Filia w Białymstoku. Absolwentka Studium Carla Orffa w Akademii Muzycznej im. Fryderyka Chopina w Warszawie. Członek Polskiego Towarzystwa Carla Orffa 23 lata pracy w zawodzie, nauczyciel dyplomowany

3 Szkoła podstawowa to pierwszy etap przygotowujący młodego człowieka do "występów na scenie Ŝycia". Pomysł wprowadzenia innowacji zrodził się w wyniku refleksji nad edukacją artystyczną dzieci w naszej szkole [po spotkaniu z Panem Wojciechem Wietrzyńskim, autorem ksiąŝek do gry na flaŝolecie, dyrygentem i kierownikiem zespołów muzyki dawnej, działających w Wielkopolsce, gdzie flaŝolet jest bardzo popularnym instrumentem] oraz ewaluacji programu własnego. Muzykowanie szczególnie w okresie dzieciństwa i pierwszych latach szkoły odgrywa bardzo istotną rolę dla wspierania rozwoju dziecka. Dzieci muzykujące odczuwają i postrzegają świat przez rytm, który pomaga w znacznym stopniu w nauce czytania, ma wpływ na płynność wykonywania wielu czynności, które w przyszłości mogą zawaŝyć na sprawności ruchowej całego organizmu. Prezentowana innowacja wychodzi naprzeciw oczekiwaniom uczniów i rodziców, stwarza moŝliwość rozwijania muzycznych zdolności dzieci, a w przyszłości ich aktywnego udziału w Ŝyciu kulturalnym.

4 Dlaczego flaŝolet? Obserwując gdziekolwiek bawiące się dzieci, podpatrując ich zachowania i rodzaje róŝnorodnej aktywności trudno nie zauwaŝyć, Ŝe bardzo lubią się posługiwać róŝnymi dźwiękami (często rytmicznie klaszczą, stukają w róŝne przedmioty, gwiŝdŝą, krzyczą itp.). Gdy włączymy do tych spontanicznych zabaw rytm, a później melodię, okaŝe się, iŝ bez specjalnego przygotowania z kaŝdej dziecięcej grupy moŝna stworzyć małą orkiestrę. Muzyka staje się dostępna dla dzieci jeśli podamy im stosowne narzędzie np. instrument, który nie wymagając od nich wielkich umiejętności czy wiedzy, da szybki efekt w postaci krótkiej melodii. JuŜ kilka dźwięków zagranych w prostym układzie dostarcza dziecku wiele radości. Odkrywa ono ze zdziwieniem w sobie moŝliwość stania się prawdziwym muzykiem. Właśnie flaŝolet- sześciootworowa piszczałka, instrument na którym nauka gry nie wymaga wiele czasu, w rękach dzieci moŝe być wspaniałą niezwykłą przygodą wprowadzającą w świat muzyki. Ta przygoda jest niezwykła z uwagi na dwa aspekty. Pierwszy to łatwość w opanowaniu gry na flaŝolecie i moŝliwość szybkiej prezentacji swych umiejętności w duŝym zespole. Drugi to niezwykle trafny i zarazem prosty system melodyczny nauki gry, który zgodny jest z naturalnym rozwojem dziecka. Najpierw dzieci poznają melodię, słyszą piosenkę, śpiewają, później naśladują poznane dźwięki na flaŝolecie. W tak opracowanym systemie nauki dzieci nie nudzą się, a właściwie uczestniczą w procesie tworzenia muzyki.

5 FlaŜolet W średniowieczu nazwą flaŝolet określano cienki flet podłuŝny z sześcioma otworami palcowymi i skalą rozpoczynającą się od dźwięku d2, o długości o połowę mniejszej od poprzecznego fletu. W Polsce znany w XVIII / XIX w. jako FLECIK POLSKI. Nauka gry na flaŝolecie wspomagana jest przez umieszczone pod zapisem nutowym tabulatury. Tabulatura to graficzny zapis tego, co w danym momencie trzeba zrobić z instrumentem - jakie dziurki mają zostać przykryte. Dziecko mając przed sobą dwa języki (zapis nutowy i tabulaturę) bardzo szybko i bez trudu uczy się czytać nuty.

6 NajwaŜniejsze zalety flaŝoletu (w porównaniu do fletu podłuŝnego, dominującego obecnie w powszechnej edukacji muzycznej): mniejsza ilość otworów palcowych (w grze nie biorą udziału małe palce, które sprawiają grającym najwięcej trudności), znacznie łatwiejsze zadęcie (w flecie podłuŝnym - szczególnie w taniej wersji plastikowej - kaŝdy dźwięk wymaga odrębnego sposobu i innej siły zadęcia, co w konsekwencji powoduje mnóstwo tzw. "kiksów". FlaŜolet jest wolny od tej wady, poniewaŝ - niezaleŝnie od siły zadęcia - wydaje ten sam dźwięk, przemieszczając go o oktawę w górę lub w dół), flaŝolet jest znacznie głośniejszy, co jest bardzo waŝną zaletą dla zespołów, grających często na powietrzu, w marszu itd., flaŝolet jest symetryczny a flet prosty nie. Innymi słowy flet prosty konstruowany jest pod osoby praworęczne. FlaŜolet pozbawiony jest takich utrudnień.

7 Cele innowacji Zaspakajanie naturalnej potrzeby kaŝdego dziecka, jaką jest muzykowanie. Przygotowanie uczniów do uczestnictwa w Ŝyciu kulturalnym. Kształtowanie wraŝliwości estetycznej,prawidłowego odbioru, zrozumienia i przeŝywania utworów muzycznych. Stymulowanie procesów wyobraźni i twórczego działania. Kształcenie umiejętności posługiwania się elementarnymi środkami muzycznymi do wyraŝania własnych przeŝyć. Rozwijanie poczucia własnej wartości oraz umiejętności współdziałania w grupie. Porządkowanie dziecięcych emocji poprzez muzykowanie. Poznanie prostych terminów muzycznych. UmoŜliwienie poprzez częste muzykowanie samodzielnych odkryć wszystkich zasad tkwiących w klasycznym zapisie nutowym. Przygotowanie do późniejszej gry na instrumentach muzycznych. Kształtowanie poŝądanych postaw i cech takich jak: umiejętność koncentracji, wytrwałość w przezwycięŝaniu trudności, umiejętność planowania pracy, krytyczny stosunek do wykonywanej pracy.

8 Główne załoŝenia innowacji ZałoŜeniem innowacji jest wzbogacenie programu nauczania o nowe treści i umiejętności związane z rozbudzeniem zainteresowań uczniów muzyką, sztuką. Klasowy zespół flaŝoletowy to element pracy dydaktyczno - wychowawczej, umoŝliwiający realizowanie programu szkolnego przy bardzo zróŝnicowanym poziomie rozwoju uczniów. Trzyletni okres nauczania początkowego połączony z pracą z zespołem flaŝolecistów pozwala na stymulowanie aktywności pojedynczego dziecka poprzez wzmacnianie w nim poczucia własnej wartości. Podczas pracy z dziećmi nad realizacją innowacji moim działaniom towarzyszy troska o, likwidowanie błędów wymowy, kształcenie nawyku kulturalnego zachowania się w czasie pobytu w filharmonii, teatrze. Uczniowie poznają pracę filharmonika, będą brali udział w spotkaniach z muzykami, zajęciach ze studentami Akademii Muzycznej oraz w warsztatach teatralnych, które przybliŝą im pracę aktora. Obejrzą filharmonię i teatr od kulis. Poznają budowę sceny, charakter pracy pracowników technicznych, odwiedzą garderobę, poznają całą złoŝoność instytucji jakimi są: filharmonia i teatr. Uczniowie zajmują się reklamą i promocją przygotowywanych przez siebie koncertów i inscenizacji. Zadania realizowane w ramach tej innowacji wyzwalają twórczą postawę moich wychowanków, pozwalają kształtować w nich poczucie odpowiedzialności nie tylko za swoje dokonania, ale i efekty pracy całego zespołu. Dzieci nabiorą pewności siebie, będą się wspierać w nabywaniu nowych umiejętności.

9 Sposoby realizacji Podstawową formą aktywności muzycznej dziecka jest śpiew, zabawy ze śpiewem oraz muzykowanie. Odgrywa ono szczególnie waŝną rolę dla wspierania rozwoju, właśnie w okresie dzieciństwa i pierwszych latach szkolnych. Jest rodzajem muzycznej ekspresji artystycznej, poprzez którą dzieci wyraŝają swoje uczucia, wyobraŝenia i przekazują swoją wiedzę. Ekspresja ta stwarza równocześnie sprzyjające warunki dla rozwoju emocjonalnego i społecznego dziecka, doskonalenia jego procesów poznawczych oraz ćwiczenia zmysłów i motoryki. Wzbogaca osobowość dziecka, jest okazją do samopoznania i samokształcenia. Daje niepowtarzalną okazję do doświadczenia radości tworzenia oraz cieszenia się efektem swojej pracy. Stosuję takie formy aktywności jak: ekspresję muzyczną i ruchową oraz inne formy będące połączeniem wcześniej wymienionych, a w szczególności przedstawienia (występy), które łączą w sobie wiele działań twórczych.

10 Sposoby realizacji Na zajęciach stosuję róŝnorodne sposoby pobudzania wyobraźni i wraŝliwości dzieci. Sięgam do róŝnorodnych utworów muzycznych. Są wśród nich: melodie znane jako dziecięce zabawy muzyczne, czy pląsy, są wśród nich kolędy, utwory polskie ( ludowe, patriotyczne, klasyczne) oraz melodie innych krajów. Stwarzając swobodną i bezpieczną atmosferę pracy, zachęcam dzieci do wymiany między sobą uwag, dzielenia się doświadczeniami, decydowania o skończonej pracy, próbowania jeszcze raz, kiedy nie są zadowolone. Proponując pracę w grupach, stopniowo stwarzam dzieciom moŝliwość samodzielnego organizowania swojej pracy, doskonalenia umiejętności komunikowania się z innymi, inspirowania i wspierania się nawzajem, uczenia się od rówieśników. Daję im szansę stworzenia wspólnego dzieła, z którym wszyscy identyfikują się i cieszą.

11 Sposoby realizacji Za bardzo waŝne uwaŝam eksponowanie osiągnięć dzieci (utworów muzycznych), prezentowanie ich innym rodzicom, uczniom szkoły, w środowisku, na konkursach, utrwalanie ich na fotografiach i filmach. Pozwala to dzieciom na dokonywanie samooceny, uczy szacunku do własnej i cudzej pracy. I Komunia Święta Na Ślubowaniu Zamiast oceniania rozmawiam z dziećmi o tym, jak pracowały, co stworzyły. Doceniam wtedy ich zaangaŝowanie, odkrywanie nowego, uczę je dostrzegania wartości zarówno procesu tworzenia jak i efektu pracy, aprobowania róŝnych sposobów postrzegania i interpretowania utworów muzycznych. Uczę je tolerancji.

12 Efekty Uczę grać na flaŝoletach juŝ kolejny rocznik kl. I-III. Pierwszaki w listopadzie grają juŝ kilka przyśpiewek, krótkich melodii, a w grudniu zagrają kolędy: LulajŜe Jezuniu, Wśród nocnej ciszy, Nasza kolęda, Przyjdź juŝ Jezu, Przylecieli aniołkowie, Kaczka pstra. One się cieszą i ja teŝ. Często znają dźwięk na flaŝolecie a nie znają jeszcze zapisu na pięciolinii, ale na to jeszcze przyjdzie czas. Na koniec III klasy na koncertach prezentują m.in. fragmenty muzyki klasycznej, patriotycznej, celtyckiej. Uroczysko - Supraśl

13 Efekty Efektywna współpraca z pracownikami naukowymi i studentami Akademii Muzycznej zaowocowały wieloma występami moich małych muzyków na sali koncertowej oraz udziałem w przeglądach dziecięcych zespołów muzycznych. Sukcesy artystyczne, zadowolenie rodziców z osiągnięć swoich dzieci, przez wiele lat to najwaŝniejsze argumenty wskazujące na konieczność kontynuowania innowacji w szkole. Koncert w Akademii Muzycznej

14 Sukcesy Nie sposób przytoczyć w tym miejscu wszystkich sukcesów moich uczniów odnoszonych na przestrzeni tych kilku lat. Niektóre z nich to: I miejsce w Miejskim Konkursie Jasełka 2007, II miejsce w Miejskim Konkursie Jasełka 2005, I miejsce w Miejskim Konkursie Kolęda Malucha 2007, 2005, wróŝnienie w Miejskim Konkursie Kolęda Malucha 2006,

15 Sukcesy Występy na scenie w Akademii Muzycznej i Filharmonii Białostockiej, Występy Uroczysku w Supraślu, Występy z przedstawieniem Kopciuszek w Miejskim Domu Kultury, Występy w Białostockim Domu Pomocy Społecznej,

16 Sukcesy Zajęcia otwarte dla nauczycieli z Litwy, Białorusi, nauczycieli z miasta Białegostoku oraz studentów Akademii Muzycznej,

17 Sukcesy Imprezy i uroczystości klasowe i szkolne.

18 Dając dzieciom moŝliwość wspólnego muzykowania otwieramy przed nimi zaczarowany świat dźwięków. Dlatego grajmy razem, bądźmy razem!!