PRZESTRZENNA METODA PRZESUNIĘĆ UDZIAŁÓW W OCENIE ZRÓŻNICOWANIA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ W POLSCE

Transkrypt

1 METODY ILOŚCIOWE W BADANIACH EKONOMICZNYCH Tom XVI/4, 2015, str PRZESTRZENNA METODA PRZESUNIĘĆ UDZIAŁÓW W OCENIE ZRÓŻNICOWANIA PRODUKCJI ZWIERZĘCEJ W POLSCE Agneszka Tłuczak Zakład Ekonometr Metod Iloścowych Unwersytet Opolsk e-mal: atluczak@un.opole.pl Streszczene: Przestrzenna metoda przesunęć udzałów stanow alternatywę klasycznej analzy shft-share, w której ne jest uwzględnone geografczne położene rozważanych regonów. Wele zachodzących zjawsk, ch rozwój czy też kerunk zman, uzależnone są bowem od przestrzennych nterakcj zachodzących pomędzy sąsadującym regonam. Model przestrzennej analzy shft-share został wprowadzony do badań przez Nazarę Hewngsa. Model ten przedstawa przestrzenne zmodyfkowane stopy wzrostu (tempa zman) poszczególnych warantów zjawska przez uwzględnene temp wzrostu zjawska w obszarach sąsadujących. Celem artykułu jest analza zman struktury produkcj rolnej w województwach Polsk w latach , według rodzajów produktów rolnych z zastosowanem przestrzennej dynamcznej metody przesunęć udzałów. W opracowanu dokonano oceny tempa wzrostu welkośc zjawska. Ponadto, zdentyfkowano oszacowano udzał czynnków strukturalnych, sektorowych oraz regonalnych (lokalnych, przestrzennych) w welkośc efektu globalnego (produkcj rolnej w Polsce ogółem) w przekroju województw. Dodatkowo włączono do badana aspekty przestrzenne (zależnośc mędzyregonalne) w postac macerzy wag przestrzennych, która umożlwła włączene do badana aspektów zwązanych z zachodzącym zależnoścam ponadregonalnym. Słowa kluczowe: SSSA, produkcja zwerzęca, zróżncowane regonalne WPROWADZENIE Rolnctwo jako bardzo specyfczny sektor gospodark jest ścśle uzależnone od warunków przyrodnczych, dzęk temu znacząco różn sę od nnych rodzajów dzałalnośc gospodarczej. Warunk środowskowe (np. klmat, jakość gleb)

2 172 Agneszka Tłuczak w dużym stopnu determnują rodzaj charakter produkcj rolnej. Oprócz warunków przyrodnczych na charakter produkcj rolnej wpływają równeż czynnk organzacyjno-ekonomczne [Tłuczak, Dudek 2008]. Duży wpływ na zmany zachodzące w rolnctwe mają równeż uwarunkowana zewnętrzne, a w szczególnośc kształtowane przez Wspólną Poltykę Rolną (WPR), ustalena Śwatowej Organzacj Handlu (WTO) zachowana rynków (surowcowych, produktowych kaptałowych) [Kopńsk 2014]. Produkcja zwerzęca jest procesem przetwórczym produktów roślnnych na produkty zwerzęce. Obejmuje chów bydła, trzody chlewnej, owec, drobu, kon nnych gatunków zwerząt gospodarskch w celu uzyskana żywca rzeźnego oraz nnych produktów zwerzęcych, np. mleka, jaj, wełny. Produkcja zwerzęca w ujęcu globalnym jest sumą produkcj uzyskanej we wszystkch gospodarstwach rolnych, tj. stanowących własność sektora prywatnego publcznego [Metodyka 2008]. W Polsce produkcja zwerzęca ma duże znaczene w systeme gwarantującym bezpeczeństwo żywnoścowe kraju. Pozostaje ona domnującym dzałem w strukturze całkowtej rolnczej produkcj towarowej. Wśród głównych kerunków produkcj zwerzęcej wodące są produkcja mleka krowego oraz chów trzody chlewnej. Współczesne uwarunkowana ekonomczne zwązane z funkcjonowanem rozwojem regonalnym w ramach Un Europejskej powodują koneczność podejmowana nowych badań dagnostycznych dotyczących perspektyw rozwoju ekonomcznego regonów [Rozpędowska-Matrasek 2010]. Badane przestrzennego zróżncowana zjawsk ekonomcznych ma w naukach geografcznych długą hstorę. Metody badana zróżncowana są dobrze rozwnęte welokrotne potwerdzły swoją przydatność [Tłuczak 2014]. W nnejszym opracowanu wykorzystano jedną z nch a manowce przestrzenną analzę przesunęć udzałów. Zasadnczym celem artykułu jest analza zman welkośc produkcj zwerzęcej w województwach Polsk w latach , według gatunków żywca (wołowy, drobowy, weprzowy) z zastosowanem przestrzennej metody przesunęć udzałów. W opracowanu dokonano oceny tempa wzrostu welkośc zjawska. Ponadto zdentyfkowano oszacowano udzał czynnków strukturalnych, sektorowych oraz regonalnych w welkośc efektu globalnego w przekroju województw. Dodatkowo włączono do badana aspekty przestrzenne w postac macerzy wag, pozwolło to na wyjaśnene dentyfkację zależnośc mędzyregonalnych. PRZESTRZENNA METODA PRZESUNIĘĆ UDZIAŁÓW Metody modele analzy przesunęć udzałów (Shft-Share Analyss, SSA, SSSA) należą do grupy analz strukturalno-geografcznych [Ekonometra przestrzenna 2010; Szewczyk, Łobos 2011]. Klasyczna metoda analzy przesunęć udzałów wprowadzona została do lteratury przez Dunna (1960) oraz Perloffa, Dunna, Lamparda Mutha (1960). Od lat 60-tych XX weku metoda ta była

3 Przestrzenna metoda przesunęć udzałów w ocene modyfkowana udoskonalana, wynkem czego jest uwzględnene w analze czynnka przestrzennego w postac macerzy wag. Jest to konsekwencją tego, że w badanach przestrzennego rozmeszczena/natężena/zman pozomu badanego zjawska należy meć na uwadze, że każda jednostka/regon/kraj ne występuje jako odrębny geografczne obszar. Rozwój welu zjawsk uzależnony jest od przestrzennych nterakcj z obszaram sąsadującym. Obserwując zależnośc przestrzenne oraz zachodzące nterakcje należy pamętać o obowązującym w analzach przestrzennych perwszym prawe geograf (ekonometr przestrzennej) sformułowanym 1970 roku przez W. Toblera a brzmącym: Wszystko jest powązane ze sobą, blższe obekty są bardzej zależne od sebe nż dalsze [Tobler 1970, Sucheck (red) 2010]. Podstawą przestrzennej metody przesunęć udzałów (SSSA, spatal shftshare analyss) jest klasyczna metoda przesunęć udzałów (SSA, shft-share analyss). Metoda SSA pozwala na badane ocenę pozomu rozwoju danego regonu (województwa) na tle pozomu rozwoju obszaru referencyjnego (kraju). Zmany regonalnego rozwoju analzowanego zjawska ocenane są w kontekśce analz zman struktury zjawsk [Antczak 2014, Grzybowska 2013, Mayor, Lopez, 2008]. W klasycznej analze przesunęć udzałów bada sę kształtowane zmennej TX skwantyfkowanej w postac złożonej przyrostu bezwzględnego lub tempa zman [Trzpot n. 2013, Ekonometra przestrzenna 2010; Szewczyk, Tłuczak, Ruszczak 2011]. Stosowane w badanach rozwoju danego zjawska społecznoekonomcznego analzy SSA polega na dekompozycj całkowtej zmany zlokalzowanej zmennej na trzy częśc składowe [Szewczyk, Zygmunt 2011 a]: gdze: tx tx w tx tx tx r tx.. w )... ) r. (1) R S r1 1 R xr xr r1 1 m tx.. krajowy (globalny) czynnk wzrostu regonalnego; R S x r R S xr xr xr xr r1 r1 1 e tx. tx.. sektorowy (strukturalny) czynnk R R S x x r1 wzrostu regonalnego; r r1 1 r

4 174 Agneszka Tłuczak u r tx r tx R x x r r xr xr r1. lokalny (geografczny, konkurencyjne, R xr xr r1 różncujący) czynnk wzrostu w -tym sektorze r-tego regonu; xr w ) - wag regonalne; xr. x r wartość analzowanej zmennej w r-tym regone w -tej grupe podzału przekrojowego w okrese początkowym; x - wartość analzowanej zmennej w r-tym regone w -tej grupe podzału r przekrojowego w okrese końcowym. Przekształcając równane (1) do postac [Szewczyk, Zygmunt 2011 b]: tx tx w tx tx tx r tx.. w )... ) r. (2) otrzymano czysty wzrost regonalny (tx r t..) zdefnowany jako różnca mędzy regonalną a krajową stopą wzrostu. Relacja opsana równanem (2) nazywana jest równoścą strukturalnogeografczną, w której zróżncowane geografczne nadwyżk przecętnego tempa wzrostu regonalnego nad wzrostem krajowym dekomponowane jest na dwa efekty: strukturalny: s r wr.( ) tx. tx.. - który jest równy średnej ważonej odchyleń przecętnym tempam wzrostu w sektorach a stopą wzrostu krajowego wskazuje, że regony są zróżncowane przez odchylena w rozmeszczenu; g r w ) txr tx. - defnowany jako średna ważona geografczny: regonalnych odchyleń przypsujących kategore przekrojowego kryterum jakoścowego do odpowednch regonów. Klasyczne podejśce w analze shft-share ne uwzględna zależnośc przestrzennych, toteż badane obekty traktowane są ndywdualne, jako nepowązane w żaden sposób obszary. w 2004 roku Nazara Hewngs zaproponowal aby do równośc (1) wprowadzć macerz wag przestrzennych: Wtx tx w tx Wtx tx r tx.. w )... ) r. (3) gdze: W standaryzowana werszam macerz wag przestrzennych 1. 1 W prezentowanych badanach przyjęto bnarną macerz granc z najblższym sąsadam.

5 Przestrzenna metoda przesunęć udzałów w ocene Przedstawoną równanem (3) przestrzenną równość strukturalnogeografczną rozwnęl w swych badanach Marquez Ramajo [2007]. Połączyl on dekompozycję klasyczną z pełną dekompozycją przestrzenną stóp wzrostu analzowanej zmennej. Po zagregowanu rezultatów według formuły średnch ważonych efektów strukturalnych geografcznych równość (3) przyjmuje postać: tx r tx.. e w w ) ) LSE r u r w ) w ) LDE w r ) NLE gdze: e krajowy efekt strukturalny; u r regonalno-krajowy efekt zman strukturalnych; NLE r = (Wtx r tx r) lokalny efekt netto, oznacza, że tempa wzrostu sąsadujących regonów mogą powodować dodatkową korektę ndywdualnego efektu regonalnego; LSE r = (Wtx Wtx r) lokalny efekt strukturalny, oznacza, korektę wzrostu w poszczególnych sektorach pod wpływem temp wzrostu w regonach sąsednch; LDE r = (tx r Wtx ) lokalny efekt zróżncowana, oznacza stnene specyfcznej dynamk zman dzałalnośc w poszczególnych sektorach danego r-tego regonu w porównanu z dynamką zman sektorowych w regonach sąsednch. WYNIKI BADAŃ Analza struktury produkcj zwerzęcej została wykonana dla wszystkch województw w odnesenu do pozomu rozwoju tego zjawska w kraju. Dane do badana pobrano z Banku Danych Lokalnych Głównego Urzędu Statystycznego. Zawerały welkość produkcj zwerzęcej w przelczenu na jednostk zbożowe w poszczególnych województwach (r=1,,16) oraz podzał strukturalny produkcj zwerzęcej według rodzaju żywca (=1,2,3; żywec wołowy, weprzowy, drobowy). Zakres czasowy badana obejmował lata 2004 oraz Porównując tempa wzrostu/spadku produkcj zwerzęcej w poszczególnych województw w latach z średnm krajowym wzrostem produkcj zwerzęcej wynoszącym 30% można wyróżnć regony o korzystnejszych zmanach zjawska od tempa krajowego: województwo lubuske, mazowecke pomorske. Nekorzystne zmany zjawska w porównanu z krajową zmaną odnotowano w pozostałych województwach (Rysunek 1). Najwększy wzrost badanej produkcj zwerzęcej odnotowano w województwe pomorskm, gdze ogólny wzrost produkcj zwerzęcej był spowodowany prawe dwukrotnym wzrostem produkcj weprzowny. W województwe dolnośląskm można zaobserwować natomast, najwększy spadek welkośc produkcj zwerzęcej (-26,3%) r (4)

6 176 Agneszka Tłuczak wśród wszystkch regonów, co było wynkem spadku produkcj weprzowny o blsko 75%. Rysunek 1. Tempa zman wartośc produkcj zwerzęcej w województwach Polsk w 2014 roku w porównanu z 2004 r (w %) > <0 Źródło: opracowane własne na podstawe danych GUS Poneważ klasyczna analza przesunęć udzałów pomja fakt welokerunkowośc zależnośc przestrzennej badanych regonów szczególną uwagę zwrócono w badanu na wyjaśnene tempa zman analzowanego zjawska uwzględnając macerz wag. W badanach przyjęto bnarną macerz wag według granc z najblższym sąsadam, którą poddano standaryzacj. Rozwnęty model analzy przestrzennej polega na połączenu dekompozycj klasycznej z pełną dekompozycją przestrzenną tempa zman analzowanej zmennej produkcj zwerzęcej. Dekompozycję tempa zman w podzale na dwa efekty typu globalnego oraz na trzy efekty typu lokalnego z uwzględnenem macerzy wag przestrzennych przedstawono w Tabel 1. Tabela 1. Dekompozycja zman netto regonalnego tempa zman produkcj zwerzęcej w latach Jednostka terytoralna Efekt krajowy Efekt lokalny strukturalny geografczny netto strukturalny zróżncowana łódzke -0,20% -1,59% 0,81% 0,20% -1,01% mazowecke 0,56% 4,94% 10,00% 3,04% -13,05% małopolske 0,09% -1,37% 5,01% -0,40% -4,61% śląske 0,16% 0,00% 1,13% -0,04% -1,09% lubelske -0,48% 0,14% 0,93% -0,54% -0,39%

7 Przestrzenna metoda przesunęć udzałów w ocene Jednostka terytoralna Efekt krajowy Efekt lokalny strukturalny geografczny netto strukturalny zróżncowana podkarpacke 0,04% -0,62% -0,08% -0,03% 0,12% podlaske 0,12% 0,11% 0,02% 0,18% -0,20% śwętokrzyske -0,02% -0,51% 1,29% 0,09% -1,38% lubuske 0,72% -0,40% 1,22% 1,19% -2,40% welkopolske -1,57% 0,18% 13,24% -1,77% -11,47% zachodnopomorske 0,41% -1,04% -2,20% 0,14% 2,05% dolnośląske 0,25% -1,75% -0,37% 0,14% 0,23% opolske -0,13% -0,02% 1,06% -0,18% -0,87% kujawsko-pomorske -0,79% -0,08% 7,27% -1,32% -5,96% pomorske -0,52% 3,80% -1,43% -1,17% 2,59% warmńskomazurske 1,36% -1,80% 17,14% 2,12% -19,27% Źródło: opracowane własne na podstawe danych GUS W przestrzennym warance analzy shft-share tempa zman w województwe warmńsko-mazurskm efekt netto wynoszący 17,14% oznacza, ż tempo zman sąsadujących województw powoduje znaczną korektę ndywdualnego efektu regonalnego. Efekt netto można podzelć na lokalny efekt strukturalny, który dla tego województwa wynósł 2,12% oznacza korektę tempa wzrostu o tą wartość w poszczególnych grupach wywołaną wpływem zman w województwach sąsednch oraz na lokalny efekt zróżncowana w wysokośc -19,27%, który oznacza, ż stneje specyfczna dynamka zman w strukturze produkcj w porównanu z dynamką tempa zman w województwach sąsednch. Odwrotną sytuację zaobserwowano w województwe zachodnopomorskm, gdze efekt netto wynósł -2,20% powoduje newelką ujemną korektę ndywdualnego efektu regonalnego śwadczy o słabym wpływe regonów sąsednch. Pozostając przy opse wyróżnających sę województw ze względu na tempo wzrostu produkcj zwerzęcej można zaobserwować, ż w województwe welkopolskm tempo to spowodowane było główne negatywnym zmanam w strukturze produkcj zwerzęcej (-1,77%) oraz w dużej merze nekorzystnym zmanam w pozycj geografcznej (konkurencyjnej) tego województwa (-11,47)% na tle nnych. W przeważającej grupe województw na tempo zman produkcj zwerzęcej wpływ mały negatywne zmany wynkające z pozycj geografcznej. PODSUMOWANIE W opracowanu skoncentrowano sę na wybranym aspekce zman struktury produkcj zwerzęcej. Właścwy kerunek produkcj rolnej przy zastanym

8 178 Agneszka Tłuczak potencjale regonu może przyneść producentom rolnym wysoke dochody. Zmana kerunku produkcj, częstokroć kosztowna, może uchronć od ponesena dodatkowych kosztów. Podjęta analza produkcj zwerzęcej ma charakter newyczerpujący. Każdy analzowany regon ma swoje specyfczne cechy, które mają wpływ na tempo kerunk jego rozwoju gospodarczego społecznego. Efekty uzyskane metodą przestrzenną przesunęć udzałów dentyfkują efekty wpływające na zróżncowane województw Polsk. Poprzez zastosowane macerzy wag przestrzennych włączono do analz aspekt zależnośc przestrzennych pomędzy regonam. Zaobserwowano, ż zróżncowane tempa zman badanego zjawska w województwach wąże sę główne z pozycją konkurencyjną danego regonu, a w znaczne mnejszym stopnu wynka ze zman w strukturze produkcj zwerzęcej. Ze względu na występowane przestrzennych nterakcj pomędzy analzowanym regonam w analzach ekonomcznych pownno sę wykorzystywać metody ekonometr przestrzennej. Uzyskane wynk pozwalają na stwerdzene, że na welkość charakter produkcj zwerzęcej duży wpływ ma sytuacja rolnctwa w kraju, a nawet, ze względu na obowązującą w Polsce od 2004 roku Wspólnej Poltyk Rolnej, w Un Europejskej. Głównym celem pracy było przyblżene przestrzennej metody przesunęć udzałów. Dodatkowo metodę tą zamplementowano do zbadana regonalnego zróżncowana produkcj zwerzęcej w Polsce w latach Przedstawone wynk ne wyczerpują w pełn badań nad przestrzennym zróżncowanem produkcj zwerzęcej, a w dalszej kolejnośc produkcj rolnej. BIBLIOGRAFIA Antczak E. (2014) Analza zaneczyszczena powetrz w Polsce z wykorzystanem przestrzennej dynamcznej metody przesunęć udzałów, Ekonoma Środowsko, 2(49), str Clff A. D., Ord J. K. (1981) Spatal processes, Models & Applcatons, Pon, London. Dudek A., Tłuczak A. (2008) Potencjał ekonomczno-przyrodnczy województw jego wpływ na produktywność efektywność produkcj rolnczej w Polsce [w:] Weś rolnctwo w okrese przeman pod red. S. Sokołowskej A. Bsag, Unwersytet Opolsk. Dunn E. S. (1960) A Statstcal and Analytcal Technque for Regonal Analyss, Papers and Proceedngs of the Regonal Scence Assocaton, Vol. 6, pp Sucheck B. (red.) (2010) Ekonometra przestrzenna, Metody modele analzy danych przestrzennych, C. H. Beck, Warszawa. Evans, G. K. (2008) Spatal Shft-Share Analyss of the Lesure and Hosptalty Sector on the Gulf Coast followng Hurrcane Katrna, Annual Meetng, February 2-6, Dallas, Texas. Grzybowska B. (2013) Przestrzenna koncentracja potencjału nnowacyjnego w przemyśle spożywczym, Rocznk Ekonom Rolnctwa Rozwoju Obszarów Wejskch Tom 100, zeszyt 2, str

9 Przestrzenna metoda przesunęć udzałów w ocene Houston D. B. (1967) The Shft and Share Anlyss of regon al growth: a crtque, Southern Economc Journal, Vol. 33, No. 4, pp Kopńsk J. (2014) Trendy zman głównych kerunków produkcj zwerzęcej w Polsce w okrese członkostwa w UE, Prace Naukowe Unwersytetu Ekonomcznego we Wrocławu, nr 361, str Marquez M. A., Ramajo J. (2007) Shft-share Analyss: Global and local spatal dmensons, Unversty of Extramadura. Mayor M., Lopez A. J. (2008) Spatal shft-share analyss versus spatal flterng: an applcaton to Spansh employment data, Emprcal Economcs, Vol. 34, s. 1, pp Metodyka szacowana fzycznych rozmarów produkcj zwerzęcej (2008) Główny Urząd Statystyczny, Warszawa. Nazara S., Hewngs G. J. D. (2004) Spatal structure and taxonomy of decomposton n shft-share analyss, Growth & Change, 35(4), Perloff H. S., Dunn E. S., Lampard E. E., Muth R. F. (1960) Regons, resources and economc growth, Johns Hopkns Press, Baltmore. Polko D. (2013) Analza przestrzenna zman struktury na rynku pracy absolwentów, Logstyka, 4/2013, str Rozpędowska-Matrasek D. (2010) Badana empryczne wzrostu ekonomcznego regonów, konfdydak pdf ( ). Szewczyk M., Tłuczak A., Ruszczak B. (2011) Potencjał województwa opolskego w kontekśce analzy zman udzałów branż, [w:] Projekcja rozwoju ncjatyw klastrowych w województwe opolskm, red. W. Duczmal, W. Potwora, Wydawnctwo Instytut Śląsk Sp. z o.o., WSZA w Opolu, str Szewczyk M., Zygmunt A. (2011 a) Prospects of food products manufacture sector n Opolske regon [n:] Regonal and local development: Captals and drvers, Krzysztof Malk (EDIT.), Faculty Economy and Management of the Opole Unversty of Technology, Self-Government of the Opole Vovodeshp, Commttee of Spatal Economy and Regonal Plannng of the Polsh Academy of Scences, Commttee Organzaton and Management Scences of the Polsh Academy of Scences Katowce, Opole 2011, pp Szewczyk M., Zygmunt A. (2011 b) Opolske Vovodshp: perspectves of the mnng and quarryng sector [n:] Regonal and local development: Captals and drvers, Krzysztof Malk (EDIT.), Faculty Economy and Management of the Opole Unversty of Technology, Self-Government of the Opole Vovodeshp, Commttee of Spatal Economy and Regonal Plannng of the Polsh Academy of Scences, Commttee Organzaton and Management Scences of the Polsh Academy of Scences Katowce, Opole 2011, pp Szewczyk M., Łobos K. (2011) A Comparatve Study of the Economc Performance of Chemcal Branch Enterprses from Opolske and Dolnosląske Vovodshps [n:] Regonal and local development: Captals and drvers, Krzysztof Malk (EDIT.), Faculty Economy and Management of the Opole Unversty of Technology, Self- Government of the Opole Vovodeshp, Commttee of Spatal Economy and Regonal Plannng of the Polsh Academy of Scences, Commttee Organzaton and Management Scences of the Polsh Academy of Scences Katowce, Opole 2011, pp

10 180 Agneszka Tłuczak Tłuczak A. (2014) Zastosowane modelu potencjału w analze zróżncowana regonalnego rolnctwa w krajach un europejskej, Metody Iloścowe w Badanach Ekonomcznych Tom XV/4, str Tobler W. (1970) A computer move smulatng urban growth n the Detrot regon, Economc Geography, 46(2), pp Trzpot G., Ojrzyńska A., Szołtysek J., & Twaróg, S. (2013) Wykorzystane shft share analyss w opse zman struktury honorowych dawców krw w Polsce, Welowymarowe modelowane analza ryzyka, UE Katowce, Katowce, str Zaccomer G. P. (2006) Shft-share analyss wth spatal structure: an applcaton to Italan ndustral dstrcts, Transton Studes Revew, 13(1), SPATIAL SHIFT-SHARE METHOD IN DIVERSIFICATION OF AGRICULTURAL PRODUCTION IN POLAND Abstract: Ths paper wll present the spatal shft-share method as an alternatve to classcal shft-share analyss. In whch t s not taken nto account the geographcal locaton of the regons concerned. Many of the economc phenomena, ther growth or trends, are dependent on the spatal nteractons between neghbourng regons. The problem of spatal relatonshps solves the spatal weghts matrx. Spatal shft-share analyss was ntroduced to the study of Nazaré and Hewngs. Ths model represents a spatally modfed growth rate (rate of change) of ndvdual varants of the phenomenon by takng nto account growth rates n phenomena n the neghbourng areas. The am of ths artcle s to analyse changes n the structure of agrcultural producton n the Polsh provnces n the years , by type of agrcultural products usng spatal shft-share method. The study assesses the growth of the sze of the phenomenon. Furthermore, the dentfed and estmated the share of structural, sectoral and regonal n global effect sze (n total agrcultural producton n Poland) n the regonal breakdown. Addtonally, the spatal weghts matrx was ncluded to ths study, whch allowed the ncluson n the aspects relatng to the overlappng relatonshps subregonal. Keywords: SSSA, agrcultural producton, regonal dversfcaton