Jak wykorzystać raport z ewaluacji zewnętrznej do planowania działań szkoły? Gdańsk, 7 czerwca 2013r.

Transkrypt

1 Jak wykorzystać raport z ewaluacji zewnętrznej do planowania działań szkoły? Gdańsk, 7 czerwca 2013r.

2 Cele skłonienie/zachęcenie kadry kierowniczej szkoły do refleksji nad raportem z ewaluacji zewnętrznej; zaprezentowanie sposobu analizy wyników z ewaluacji zewnętrznej; zaprezentowanie sposobu planowania pracy szkoły na podstawie analizy wyników ewaluacji zewnętrznej.

3 Co to jest ewaluacja? Ewaluacja jest procesem poszukiwania, gromadzenia i komunikowania w sposób jawny informacji, mających pomóc w podejmowaniu decyzji Helen Simons

4 Przebieg procesu ewaluacji 1. Zbieranie informacji 2. Wprowadzenie danych 3. Opracowanie wstępnej wersji raportu Po opracowaniu raportu odbywa się spotkanie, podczas którego nauczyciele: poznają wyniki ewaluacji; mają okazję skomentować wyniki; mogą poznać zgromadzone dane; otrzymują podsumowanie (raport) na podstawie wyników.

5 Cele raportu Raport powinien służyć rozwojowi szkół oraz rozwojowi systemu oświatowego. Zebrane informacje mają inspirować szkoły do: podejmowania decyzji związanych z podnoszeniem jakości pracy; rozwijania działań sprzyjających procesom uczenia się lub utrzymywania ich na wysokim poziomie. Raport dostarcza: informacje, w jakim stopniu realizowane przez nią działania spełniają wymagania państwa; dane, które mogą stać się elementem analiz w ramach ewaluacji wewnętrznej; informacje do skutecznego prowadzenia polityki oświatowej.

6 Struktura raportu informacja o przebiegu ewaluacji zewnętrznej w szkole/placówce, opis metodologii badania, podstawowe dane o szkole/placówce, obraz szkoły/placówki, opisy wymagań, wnioski z przeprowadzanego badania tabela ze stopniem spełnienia poszczególnych wymagań

7

8 D1 - Badany obszar (kryterium operacyjne): Uczniowie są zaangażowani w zajęcia prowadzone w szkole lub placówce i chętnie w nich uczestniczą. W opinii badanych grup (rys. 3) większość uczniów angażuje się w zajęcia szkolne, co dostrzeżono także podczas obserwacji zajęć. Nauczyciele szacują poziom zaangażowania wyżej, niż obserwatorzy i sami uczniowie. Uczniowie w ankietach zadeklarowali, że w dniu badania na wszystkich lekcjach notowali (rys. 7) i słuchali (rys. 8), a na większości zajęć pracowali samodzielnie (rys. 6). Zarazem wskazują, że rzadko uczyli innych i dyskutowali podczas zajęć (rys. 4 i 5). Odpowiedzi te, wzmocnione jeszcze przez wyniki obserwacji, pokazują dominację aktywności indywidualnych i wywołanych przez nauczyciela kosztem aktywności grupowych i wywołanych przez interakcję z innymi uczącymi się. Dzieci są zainteresowane lekcjami (rys. 2), przy czym uczniowska samooocena poziomu zainteresowania / zaangażowania różni się w zależności od tego, czy jest globalną oceną zajęć w szkole, czy też jest oceną konkretnych, zapamiętanych lekcji w dniu badania. W tym drugim wypadku skokowo rośnie odsetek uczniów wskazujących, że angażuje ich nie więcej, niż co druga lekcja.

9

10 Proces podejmowania decyzji z wykorzystaniem wyników raportu wspólna (nauczycieli, rodziców, uczniów?) refleksja na temat informacji zawartych w raporcie i wybór problemów; zaplanowanie działań, które wynikły z rozważań; ustalenie dowodów po czym poznamy, że cele są realizowane; refleksja nad wynikami; autoewaluacja.

11 Przebieg procesu konsultacji KROK 1 ZDEFINIOWANIE PROBLEMU/OBSZARU DO ROZWOJU Analiza problemów w oparciu o dane zawarte w raporcie: - Jakie informacje wydają mi się istotne? - Co jest interesujące, ważne, wymaga uwagi? Wybór priorytetów: Które z tych informacji są priorytetowe dla pracy szkoły?

12 Przebieg procesu konsultacji KROK 2 OKREŚLENIE PRZYCZYN PROBLEMU na kartkach post-it należy zapisać trzy możliwe przyczyny (każdą na oddzielnej kartce) obecnego stanu rzeczy; przyczyny, na które szkoła nie ma wpływu, odkładane są na bok; z przyczynami, na które szkoła ma wpływ, grupy pracują w dwóch kolejnych posunięciach, pogłębiając wiedzę o powodach zdiagnozowanych zjawisk i zadając pytanie o przyczynę przyczyny (3 x dlaczego?); analiza wszystkich przyczyn i ich możliwych powodów; określenie celu/celów.

13 Przebieg procesu konsultacji Problem Dlaczego? Dlaczego? Dlaczego? Przyczyna problemu Przyczyna problemu Przyczyna problemu Dlaczego? Dlaczego? Dlaczego? Przyczyna przyczyny Przyczyna przyczyny Przyczyna przyczyny Dlaczego? Dlaczego? Dlaczego? Przyczyna przyczyny Przyczyna przyczyny Przyczyna przyczyny

14 Formułowanie celów SMART Cel to precyzyjnie opisany stan, do którego dążymy. Formułując cel nie od razu wiemy, jak do niego dojść, jednak na skutek sformułowania celu wiemy, na czym polegać ma zmiana między stanem obecnym, a stanem pożądanym.

15 Formułowanie celów SMART S specyfik (skonkretyzowany, specyficzny, oznaczony) M motivational (motywujący, mierzalny) A R T attainable (osiągalny, ambitny) relevant (istotny/ważny, realny) time (określony w czasie konkretną datą)

16 Przebieg procesu konsultacji KROK 3 ROZWÓJ DZIAŁAŃ Ważne: ustalenie kolejności działań; ustalenie sposobów mierzenia ich skuteczności; ustalenie sposobów monitorowania i analizowania. - Jakie działania możemy podjąć w szkole, aby ten cel osiągnąć? - Jakie działania nauczyciele indywidualnie mogą podjąć dla realizacji celu?

17 Przebieg procesu konsultacji Szczegółowy proces wyznaczania krótkoterminowych celów Każdy powinien określić swoją rolę, za co jest odpowiedzialny, w jaki sposób to, co robi, jest związane z przyczyną badanego zjawiska lub wynika z raportu, jak działalność jest związana z pytaniem dlaczego dotyczącym zaistnienia określonej przyczyny danego wyniku. Wypełnienie tabeli: burza mózgów/5 pytań nakreślenie działań (dla szkoły, indywidualnych nauczycieli) wskazanie dowodów świadczących o powodzeniu podejmowanych działań.

18 Przebieg procesu konsultacji KROK 4 WYPEŁNIENIE TABELI Co jest do zrobienia? Zadanie (co jest do zrobienia?) Działania (jak zrealizować zadanie?) Osoby odpowiedzia lne Dowody na powodzenie podejmowa nych działań Termin realizacji Terminy i sposoby monitorowa nia

19 Przebieg procesu konsultacji KROK 5 POCZĄTEK EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Działania są powiązane ze sobą. Dobrze jest zaplanować działania mogące prowadzić do sukcesu w krótkim czasie (co może być zrealizowane najszybciej). Powinny być wykonywane w małych grupach. Każda z grup powinna prowadzić regularne spotkania refleksja, analiza.

20 Przebieg procesu konsultacji KROK 5 POCZĄTEK EWALUACJI WEWNĘTRZNEJ Aby grupa odniosła sukces, musi posiadać: Harmonogram spotkań Program spotkań Plan działań Dane Proces zbierania danych Raportowanie

21 Co po ewaluacji zewnętrznej? Ewaluacja wewnętrzna sposobem na pogłębienie wyników ewaluacji zewnętrznej Definiowanie przedmiotu ewaluacji, czyli co chcesz zbadać, po co badasz, czego chcesz się dowiedzieć? Sformułowanie pytań kluczowych, czyli na jakie pytania chcesz uzyskać odpowiedź? Sformułowanie kryteriów ewaluacji, czyli uszczegółowienie pytań kluczowych, jakie wartości są ważne? Opracowanie strategii badawczej, czyli jakimi metodami zbierzemy dane? Metody doboru próby, czyli kto będzie badany? Formy komunikowania wyników, czyli jak przedstawić wyniki i wnioski? Harmonogram, czyli kiedy przeprowadzimy badania? Określenie form analizy i prezentacji danych, czyli jak pokażemy wyniki?

22 ZEWNĘTRZNE (CECHY OTOCZENIA) WEWNĘTRZNE (CECHY JEDNOSTKI) Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu POMOCNE W OSIĄGANIU CELÓW SZKODLIWE W OSIĄGANIU CELÓW MOCNE STRONY SŁABE STRONY MOŻLIWOŚCI ZAGROŻENIA

23 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu ANALIZA SWOT - ZASTOSOWANIE Czy dana mocna strona pozwoli nam wykorzystać daną szansę? Czy dana mocna strona pozwoli nam zniwelować dane zagrożenie? Czy dana słaba strona ogranicza możliwość wykorzystania danej szansy? Czy dana słaba strona potęguje ryzyko związane z danym zagrożeniem? Czy dana szansa wzmacnia daną silną stronę? Czy dana szansa pozwala zniwelować daną słabość? Czy dane zagrożenie niweluje daną silną stronę? Czy dane zagrożenie uwypukla daną słabość?

24 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu

25 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu RYBI SZKIELET

26 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu RYBI SZKIELET Głowa ryby problem. Burza mózgów - główne czynniki, które miały wpływ na powstanie danego problemu - tzw. duże ości. Podział na tyle grup, ile jest dużych ości. Każda grupa otrzymuje jeden czynnik główny (dużą ość) i w określonym czasie stara się odnaleźć przyczyny, które na niego wpłynęły. Przedstawiciele grup wpisują czynniki szczegółowe (małe ości) na schemat. Z czynników szczegółowych (małych ości) wybierane są najistotniejsze. Wnioski i rozwiązanie problem.

27 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu Spotkania społeczności szkolnej Zapraszanie rodziców, uczniów, nauczycieli i członków społeczności szkolnej to zadanie skomplikowane, ale niezbędne. Podejmowanie kroków w celu upublicznienia dyskusji, danych i ujawniania celów szkoły jest ważnym czynnikiem motywującym i sprzyja budowaniu przejrzystości społecznej.

28 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu Spotkania społeczności szkolnej 1. Określ cztery/pięć wyników raportu, które posłużą jako punkty kluczowe w dyskusji o szkole, jej nauczycielach, uczniach i wysiłkach podejmowanych przez społeczność szkolną. 2. Należy zadbać o multimedialną prezentację danych, pytań, wniosków. 3. Należy zorganizować spotkanie interesariuszy ze środowiska lokalnego, rodziców, uczniów, nauczycieli, administracji. 4. Należy przedstawić wybrane zagadnienia i dane w formie prezentacji.

29 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu Spotkania społeczności szkolnej Dużą grupę należy podzielić na mniejsze (5 6 osób), z których każda odpowiada na pytania: Jak szkoła radziła sobie w obszarze omawianych zagadnień w poprzednim roku? Jakie dane mogą dostarczyć więcej informacji na temat omawianych zagadnień? Jakie cele powinna określić szkoła w odniesieniu do omawianych zagadnień?

30 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu Wystawa Zorganizowanie wystawy prezentującej dane, wykresy, tabele i pytania na temat wybranych zagadnień. Wystawa stwarza okazję do zapoznania się z podejmowanymi działaniami oraz wyrażenia swoich opinii i sugestii.

31 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu Wystawa Należy wskazać 4 5 wyników raportu, które posłużą jako punkty kluczowe w dyskusji o szkole, jej nauczycielach, uczniach i wysiłkach podejmowanych przez społeczność szkolną. Zorganizowanie spotkania dla zainteresowanych osób ze społeczności lokalnej, rodziców, uczniów, nauczycieli, pracowników niepedagogicznych.

32 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu Wystawa Duża grupa zostaje podzielona na mniejsze. Każda odpowiada na pytania: - Jak szkoła radziła sobie w obszarze omawianych zagadnień w poprzednim roku? - Jakie dane mogą dostarczyć więcej informacji na temat omawianych zagadnień? - Jakie cele powinna określić szkoła w odniesieniu do omawianych zagadnień?

33 Inne sposoby możliwe do zastosowania w trakcie analiz raportu Metoda 5 pytań (do generowania działań) Czego możemy robić więcej, aby osiągnąć cel? Czego możemy robić mniej, aby osiągnąć cel? Co możemy robić inaczej, aby osiągnąć cel? Co możemy przestać robić, aby osiągnąć cel? Co możemy zacząć robić, aby osiągnąć cel?

34 Dlaczego warto czytać/analizować raport? Podstawa oceny jakości edukacyjnej i diagnozy możliwych zmian Organ prowadzący otrzymuje dodatkowe informacje o szkole, potrzebne do podejmowania decyzji o wsparciu poszczególnych szkół w wypełnianiu wymagań państwa, i kreowania i realizacji polityki oświatowej na swoim terenie Zawiera opinie szerokiego grona osób na temat wielu aspektów pracy szkoły

35 Ograniczenia raportu Opis problemów ograniczony jest do wskazania obszaru, w którym szkoła sobie słabiej radzi nie pokazuje przyczyn problemów i nie proponuje sposobów ich rozwiązania Wnioskom brakuje problemowego, przekrojowego podejścia, ukazania powiązań między efektami uzyskiwanymi przez szkołę, a procesami zachodzącymi w szkole, relacjami ze środowiskiem zewnętrznym, sposobami ich zarządzania

36 Ograniczenia raportu Zawarte w raporcie opisy często są bardzo ogólne i nie informują o skali i rodzaju potrzeb szkoły Standaryzacja, która powoduje wrażenie, że wszystkie raporty są do siebie podobne

37 Dlatego Raport wymaga umiejętności analitycznego, problemowego myślenia, a także wiedzy na temat rozwiązywania lub niwelowania opisanych w raporcie problemów Kluczowe jest wyjście poza litery, a skoncentrowanie się na opisie sytuacji szkoły, opiniach różnych osób.