Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
|
|
- Zdzisław Żukowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Zatorska-Karpuś M. i inni: Typ otyłości a parametry przemiany lipidowej u dzieci Vol. 8/2009 Nr 2(27) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Typ otyłości a parametry przemiany lipidowej u dzieci Type of Obesity in Children in Relation to Parameters of Lipid Metabolism 1 Maria Zatorska-Karpuś, 2 Elżbieta Pac-Kożuchowska, 1 Maria Kozłowska 1 Zakład Propedeutyki Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie, 2 Klinika Pediatrii Uniwersytetu Medycznego w Lublinie Adres do korespondencji: M. Zatorska-Karpuś, Zakład Propedeutyki Pediatrii, Lublin, ul. Chodźki 2 Słowa kluczowe: otyłość brzuszna, dzieci, parametry gospodarki lipidowej Key words: type of obesity, abdominal obesity, children, the parameters of lipid metabolism STRESZCZENIE/ABSTRACT Wstęp. Otyłość jest najczęstszym zaburzeniem w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży, ale ryzyko wystąpienia chorób związanych z otyłością zależy głównie od rozmieszczenia tkanki tłuszczowej, a nie tylko od stopnia otyłości. Cel pracy. Ocena parametrów przemiany lipidowej u dzieci z różnym typem otyłości. Materiał i metody. U 62 dzieci w wieku średnio 12,4 lat z otyłością prostą zmierzono wysokość, masę ciała, obwód pasa i bioder oraz wyliczono wskaźniki BMI i WHR. Wyróżniono dwie grupy dzieci: 44 z otyłością brzuszną (u których obwód pasa był równy bądź większy niż połowa wysokości ciała) i 18 dzieci z otyłością obwodową (u których obwód pasa nie przekraczał połowy wysokości). Dzieciom oznaczono w surowicy krwi stężenia triglicerydów, cholesterolu całkowitego i jego frakcji HDL, LDL, VLDL oraz Apo-AI i Apo-B. Wyniki. W badanej grupie 62 otyłych dzieci nie stwierdzono istotnych różnic w wartościach parametrów przemiany lipidowej między grupą dzieci z brzusznym i obwodowym typem rozłożenia tkanki tłuszczowej. Zauważono natomiast, że stężenie ochronnej frakcji HDL obniżało się wraz z wiekiem otyłych dzieci, zwłaszcza w grupie dzieci z otyłością brzuszną. Obwód pasa ujemnie korelował ze stężeniem frakcji HDL. Większemu obwodowi w pasie towarzyszyło niższe stężenie HDL r = - 0,36 p = 0,004 w całej grupie otyłych dzieci, jak również w grupie dzieci z otyłością brzuszną r = - 0,41 p = 0,006. Wniosek. Istnieje związek otyłości brzusznej występującej w wieku rozwojowym z późniejszym ryzykiem wystąpienia zespołu metabolicznego, stąd zasadność monitorowania parametrów przemiany lipidowej w tej grupie dzieci. Endokrynol. Ped. 8/2009;2(27): Introduction. Obesity, particularly the visceral type, is a significant risk factor in etiology of metabolic and cardiovascular system diseases. The differences between the subcutaneous and the visceral fatty tissue concern the secretion, expression of receptors as well as the profile of the produced substances and they make us acknowledge these two tissues as different organs. Material and methods. There were 62 children investigated at the age of 12.4, with simple obesity. In the group of obese children two subgroups were distinguished: with abdominal obesity (44 children) and peripheral obesity (18 children). The basis for inclusion in the group with abdominal obesity was the waist circumference exceeding the half of the child s height; the group of peripheral obesity included children whose waist circumference did not exceed the half of their height. The children s blood serum was examined for concentration 55
2 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 8/2009;2(27):55-60 of triglicerides, total cholesterol and its fractions HDL, LDL, VLDL and Apo-AI and Apo-B. Results. No differences were confirmed in the lipid metabolism parameters between the children with abdominal obesity and the children with peripheral obesity. The waist circumference negatively correlated with the concentration of HDL fraction. The bigger waist circumference was connected with lower HDL concentration r = - 0,36 p = 0,004 in the whole group of obese children as well as in the group of children with abdominal obesity, r = - 0,41 p = 0,006. Conclusions. The research of many authors indicate the relationship between the abdominal obesity present in puberty and the later risk of metabolic syndrome occurrence. Hence the search for simple and reliable criteria of diagnosing abdominal obesity in children and adolescents. Pediatr. Endocrinol. 8/2009;2(27): Wstęp Otyłość często współistnieje z zaburzeniami lipidowymi, nadciśnieniem i hiperglikemią. Początków tych zaburzeń można już szukać w dzieciństwie, ale ryzyko wystąpienia chorób związanych z otyłością jest zależne głównie od rozmieszczenia tkanki tłuszczowej, a nie tylko od stopnia otyłości [1]. Profil produkowanych przez tkankę tłuszczową substancji i ekspresja receptorów zależą od jej lokalizacji, a obserwowane między podskórną i trzewną tkanką tłuszczową różnice skłaniają do uznania tych dwóch tkanek za dwa różne narządy [2]. Tkanka tłuszczowa wewnątrz jamy brzusznej jest bardziej wrażliwa na działanie hormonów podwyższających stężenie tłuszczów we krwi niż tkanka tłuszczowa zlokalizowana poza jamą brzuszną. Mediatory insulinooporności, w tym wolne kwasy tłuszczowe i cytokiny prozapalne dostają się do wątroby żyłą wrotną. Nagromadzenie tłuszczów w wątrobie skutkuje nadmiernym wytwarzaniem lipoprotein o bardzo małej gęstości, co przyczynia się do wystąpienia arterogennej dyslipidemii [3, 4]. Wskaźniki antropometryczne starają się rozróżnić dwa typy rozmieszczenia podściółki tłuszczowej: otyłość brzuszną (androidalną) i pośladkowo-udową (gynoidalną), które rozgranicza wartość wskaźnika WHR (obwód pasa/obwodu bioder). Otyłość brzuszna to u mężczyzn wartość wskaźnika > 1, u kobiet > 0,8, a także obwód pasa u mężczyzn > 102 cm lub już > 94cm, a u kobiet > 88cm lub > 80 cm w zależności od przyjętych kryteriów [5, 6]. McCarthy i Ashwell otyłość brzuszną u dzieci i młodzieży rozpoznają, bez względu na płeć, gdy obwód pasa dziecka jest równy lub większy niż połowa jego wysokości [7]. Nawarycz i wsp. jako graniczną wartość obwodu pasa definiującą otyłość brzuszną u dzieci łódzkich przyjmują poziom 95 centyla. Dla młodzieży powyżej 13. roku życia proponują w obu płciach proste kryterium: wartość obwodu pasa równą bądź przekraczającą połowę wysokości ciała przyjąć za rozstrzygającą o wystąpieniu otyłości brzusznej. Sugerują jednocześnie konieczność prowadzenia dalszych badań w celu wypracowania krajowego konsensusu dotyczącego znaczenia obwodu pasa oraz stosunku obwodu pasa do wysokości w diagnostyce otyłości brzusznej w wieku rozwojowym [8]. W krajach rozwiniętych, również w Polsce, w zastraszającym tempie wzrasta odsetek otyłych dzieci i młodzieży, w tym tych z brzusznym typem rozmieszczenia podściółki tłuszczowej [9, 10], prowadzącym w konsekwencji do zaburzeń metabolicznych. Zespół Ekspertów ds. Cholesterolu u Dzieci i Młodzieży NCEP jako pożądane przyjął dla dzieci i młodzieży w wieku 2 19 lat stężenie cholesterolu całkowitego < 170 mg/dl, chol.-ldl < 110 mg/dl, chol.-hdl > 45 mg/dl i triglicerydów w wieku 2 10 lat < 75 mg/dl w wieku lat < 90 mg/dl [11]. W 2006 roku Jollieffe i wsp. starali się określić wartości progowe dla parametrów gospodarki lipidowej u dzieci z uwzględnieniem wieku i płci, powyżej których wzrasta prawdopodobieństwo zaburzeń gospodarki lipidowej w wieku dorosłym. Dla cholesterolu całkowitego 86 i 97 centyl u chłopców i 78 i 94 centyl u dziewcząt wyznaczają linię wysokiego ryzyka korespondującą ze stężeniami 5,18 i 6,22 mmol/l w wieku 20 lat. Dla stężenia LDL-cholesterolu wysokie stężenia 3,37 i 4,14 mmol/l są konsekwencją stężeń odpowiadających 86 i 98 centylowi u chłopców i 83 i 95 centylowi u dziewcząt, począwszy od 12. roku życia. Niskie 1,04 mmol/l i ochronne 1,55 mmol/l stężenie HDL-cholesterolu w wieku 20 lat to odpowiednio wartości 26 i 87 centyla u chłopców i 27 i 73 centyla u dziewcząt począwszy od 12. roku życia. Granice wysokiego ryzyka dla triglicerydów (stężenia 1,7 i 2,26 mmol/l) w wieku dorosłym wyznaczają centyle 88 i 95 u chłopców i 89 i 95 u dziewcząt [12]. Badania wielu autorów wskazują na związek otyłości brzusznej występującej w wieku rozwojowym z późniejszym ryzykiem wystąpienia zespołu metabolicznego Stąd poszukiwania prostych, ale 56
3 Zatorska-Karpuś M. i inni: Typ otyłości a parametry przemiany lipidowej u dzieci również rzetelnych kryteriów rozpoznawania otyłości brzusznej u dzieci i młodzieży [13, 14], jak również zasadność monitorowania parametrów przemiany lipidowej w tej grupie dzieci. Materiał i metody Zbadano 62 dzieci w wieku średnio 12,4 lat, w tym 29 chłopców i 33 dziewcząt, u których na podstawie wywiadu lekarskiego i wartości BMI powyżej 97 centyla rozpoznano otyłość prostą [15]. Dzieciom oprócz wysokości i masy ciała zmierzono obwód pasa i obwód bioder oraz wyliczono wskaźnik WHR. Wśród otyłych dzieci wyróżniono dwie grupy: z otyłością brzuszną (44 dzieci) i otyłością obwodową, tj. bez przewagi odkładania się tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha (18 dzieci). Podstawą do zakwalifikowania dziecka do grupy z otyłością brzuszną był obwód pasa przekraczający połowę wysokości ciała. Do grupy z otyłością obwodową zakwalifikowano dzieci, u których obwód pasa nie przekraczał połowy wysokości ciała. Dzieciom oznaczono w surowicy krwi stężenia triglicerydów, cholesterolu całkowitego i jego frakcji HDL, LDL, VLDL oraz Apo-AI i Apo-B. Testem U Manna Whitneya porównano parametry przemiany lipidowej w dwóch wyróżnionych grupach otyłych dzieci. Różnice dla p < 0,05 uznano za istotne statystycznie. Związki między parametrami przemiany lipidowej a BMI, WHR, obwodem pasa i wiekiem dziecka wyrażono współczynnikami korelacji porządku rang Spearmana. Za istotne przyjęto korelacje z p < 0,05. Wyniki badań Podstawowe statystyki parametrów przemiany lipidowej dzieci obu grup przedstawiono w tabeli I. Nie stwierdzono różnic w parametrach przemiany lipidowej między grupą dzieci z otyłością brzuszną a grupą z otyłością obwodową (tab. I), ale nieprawidłowe wartości stężeń cholesterolu całkowitego (> 170 mg/dl) frakcji LDL (> 110 mg/dl) frakcji HDL (< 45 mg/dl) oraz triglicerydów > 90 mg/dl miało odpowiednio 54,8, 43,6, 54,8, 58,1% otyłych Tabela I. Podstawowe statystyki i porównanie parametrów przemiany lipidowej dzieci obu grup Table I. Lipid metabolism parameters in children both group (mean values, standard deviation and compare of groups) Grupa 1 Grupa 2 p Cecha n x SD min max n x SD min max Chol. całk HDL LDL VLDL TG Apo A-I Apo B Tabela II. Liczba i odsetek dzieci z nieprawidłowymi wartościami stężeń parametrów przemiany lipidowej Table II. The number and percentage of children with irregular values of lipid metabolism parameters Parametry przemiany lipidowej Grupa 1 Grupa 2 Razem n % n % n % TG Chol. całk HDL LDL
4 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 8/2009;2(27):55-60 dzieci (tab. II). Obwód pasa, którego wartość pomiaru miała istotny wpływ na kwalifikację otyłych dzieci do dwóch grup, ujemnie korelował ze stężeniem frakcji HDL. Większemu obwodowi w pasie towarzyszyło niższe stężenie HDL (tab. III) r = -0,36 p = 0,004 w całej grupie otyłych dzieci, jak również w grupie dzieci z otyłością brzuszną r = -0,41 p = 0,006. W grupie dzieci z otyłością wisceralną istotne, również ujemne korelacje obserwowano między stężeniem cholesterolu całkowitego, stężeniem Apo-AI ale również Apo-B i cholesterolu całkowitego a obwodem pasa r = -0,40 p = 0,02; r = -0,39 p = 0,02 r = -0,39 p = 0,009 (tab. III). W grupie otyłych dzieci bez wyraźnego odkładania się tłuszczu w okolicy brzusznej nie obserwowano podobnych istotnych zależności. Obie grupy dzieci nie różniły się wiekiem (p = 0,08). Zauważono, że wraz z wiekiem u otyłych dzieci obniżało się stężenie HDL, Apo-AI, ale również Apo-B (tab. III). U dzieci z brzusznym typem odkładania tkanki tłuszczowej obserwowano istotną ujemną korelację między wiekiem dziecka a stężeniem cholesterolu frakcji HDL (r = -0,39, p = 0,008), a także między wiekiem dziecka a stężeniem cholesterolu całkowitego (r = -0,32, p = 0,03). U dzieci z otyłością obwodową nie stwierdzono podobnych zależności (tab. III). U otyłych dzieci zwiększaniu się wskaźnika masy ciała towarzyszyło mniejsze stężenie HDL, Apo-AI i Apo-B (r = -0,34, p = 0,002; r = -0,34, p = 0,005; r = -0,27, p = 0,03). Istotne zależności o takim samym charakterze obserwowano między HDL a BMI tylko w grupie dzieci z otyłością brzuszną (tab. III). Nie obserwowano natomiast związku między wskaźnikiem pas/biodra (WHR) a parametrami gospodarki lipidowej w obu badanych grupach dzieci (tab. III). Dyskusja Otyłość jest najczęstszym zaburzeniem w rozwoju fizycznym dzieci i młodzieży. Według ustaleń International Obesity Task Force (IOTF) z 2004 r. u 155 mln dzieci na świecie będących w wieku szkolnym stwierdza się nadwagę lub otyłość [16]. Otyłość wieku rozwojowego w większości przypadków staje się z czasem otyłością ludzi dorosłych. Analizując trendy w otłuszczeniu ciała u dzieci i młodzieży, zwraca uwagę nie tylko wzrost odsetka dzieci i młodzieży z nadwagą i otyłością, ale również tendencja do centralnego rozmieszczenia tłuszczu [9]. Zwiększony obwód pasa jest miarą otyłości brzusznej i uznanym czynnikiem ryzyka kardiometabolicznego. Katzmarzyk i wsp. wykorzystali BMI i obwód pasa jako cechy użyteczne klinicznie do przewidywania wystąpienia czynników ryzyka chorób układu krążenia w próbie 2597 białych i czarnych dzieci i młodzieży w wieku od 5 do 18 lat. Za optymalny BMI uznali 53 i 50 centyl dla białych i czarnych chłopców a 57 i 51 centyl dla białych i czarnych dziewcząt. Optymalny obwód pasa Tabela III. Korelacje między parametrami przemiany lipidowej otyłych dzieci a wiekiem i wybranymi wskaźnikami antropometrycznymi Table III. Correlation between lipid metabolism parameters and age and selected anthropometric indices in obese children Cecha grupa TG Chol. całk. HDL LDL Apo-AI Apo-B r p r p r p r p r p r p wiek I II Razem Obw. I pasa II Razem BMI I II Razem WHR I II Razem
5 Zatorska-Karpuś M. i inni: Typ otyłości a parametry przemiany lipidowej u dzieci to odpowiednio 56 i 50 centyl dla chłopców i 57 i 52 centyl dla dziewcząt [17]. Siatki centylowe opracowane dla różnych populacji i dla różnych cech mogą się znacznie różnić, stąd propozycja IOTF opracowania kryteriów rozpoznawania nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży w oparciu o wartości BMI właściwe dla wieku i płci korespondujące z wartościami 25 i 30 w wieku dorosłym. Cole i wsp. na podstawie badań przekrojowych chłopców i dziewcząt z Brazylii, Wielkiej Brytanii, Holandii, Hong Kongu, Singapuru i USA w wieku od urodzenia do 25 lat określili dla każdej grupy wiekowej progowe wartości BMI, przy których dane dziecko w wieku 18 lat najprawdopodobniej osiągnie BMI 25 lub 30. Dla wieku 12,5 (średni wiek naszych badanych dzieci) BMI 21,56 i 26,02 u chłopców oraz 21,68 i 26,67 u dziewcząt w konsekwencji prowadzić będzie do wartości 25 i 30 w wieku dorosłym, czyli do uznanych granic rozpoznawania nadwagi i otyłości [18]. W badanej przez nas grupie 62 otyłych dzieci nie stwierdzono istotnych różnic w wartościach parametrów przemiany lipidowej między grupą dzieci z brzusznym i obwodowym typem rozłożenia tkanki tłuszczowej. Nie obserwowano u badanych również związku między wskaźnikiem WHR a stężeniami triglicerydów, cholesterolu całkowitego i jego frakcji. Zauważono natomiast, że stężenie ochronnej frakcji HDL obniżało się wraz z wiekiem otyłych dzieci, zwłaszcza w grupie dzieci z otyłością brzuszną. Mniejsze stężenie cholesterolu HDL towarzyszyło większemu obwodowi pasa, zwłaszcza w grupie dzieci z brzusznym typem otyłości, ale i większemu BMI. W grupie pierwszej stwierdzono również istotną ujemną korelację między stężeniem cholesterolu całkowitego a wiekiem dziecka, obwodem pasa i wielkością BMI, czyli mniejszemu obwodowi w pasie, mniejszej wartości BMI i młodszemu wiekowi dziecka towarzyszyło wyższe stężenie cholesterolu całkowitego. Samo stężenie cholesterolu całkowitego nie wystarczy do prawidłowej oceny gospodarki lipidowej. Pozwala na nią dopiero oznaczenie profilu lipidowego. Podobnie trudne do interpretacji okazały się związki między wiekiem dziecka, obwodem pasa, wielkością BMI a stężeniem Apo-B. Małecka-Tendera i wsp. [19] uważają oznaczanie jedynie cholesterolu całkowitego za wystarczające w badaniach skriningowych u dzieci celem określenia zwiększonego ryzyka rozwoju choroby wieńcowej, widząc jednocześnie celowość oznaczania profilu lipidowego u dzieci, a zwłaszcza chłopców, z rodzin obciążonych chorobą układu krążenia. Przy stosowaniu kryteriów NCEP w badanej grupie zwraca uwagę bardzo duży odsetek dzieci z nieprawidłowym profilem lipidowym. Za niskie stężenie frakcji ochronnej HDL miało 54,8% dzieci, a wysokie stężenie chol.-ldl i triglicerydów odpowiednio 43,6 i 58,1% dzieci. Belay i wsp. uważają, że granice normy dla stężeń lipidów odpowiadają raczej pewnemu poziomowi statystycznemu, powyżej którego wzrasta ryzyko choroby wieńcowej. Nie są to więc wartości idealne. Zwracają także uwagę, że zależność między wzrostem stężenia cholesterolu LDL i obniżeniem stężenia cholesterolu HDL a ryzykiem choroby wieńcowej ma charakter ciągły i nie ma wartości progowej [20]. Wniosek Nadmiar, jak i niedobór tłuszczu w organizmie towarzyszą wielu chorobom. Istnieje związek otyłości brzusznej występującej w wieku rozwojowym a późniejszym ryzykiem wystąpienia zespołu metabolicznego, stąd poszukiwanie prostych i nieinwazyjnych metod, dostępnych dla pediatry i lekarza pierwszego kontaktu, pomocnych w ocenie stopnia i typu otłuszczenia i związanych z nim konsekwencji. 59
6 Praca oryginalna Endokrynol. Ped., 8/2009;2(27):55-60 PIŚMIENNICTWO/REFERENCES [1] Pac-Kożuchowska E., Zatorska-Karpuś M., Kozłowska M., Chrząstek-Spruch H.: Wybrane czynniki ryzyka zespołu metabolicznego u dzieci. Endokrynologia,Diabetologia i Choroby Przemiany Materii Wieku Rozwojowego, 2008:14, 1, [2] Zachurzok-Buczyńska A., Małecka-Tendera E.: Rola otyłości w patogenezie zmian miażdżycowych. [w:] Miażdżyca u dzieci i młodzieży. red. M. Urban, Wrocław 2007:121. [3] Johnson L.W., Weinstock R.S.: Ustalenia i kontrowersje wokół zespołu metabolicznego. Medycyna po Dyplomie, 2008:17, 2, [4] Kinalska I., Siewko K., Popławska-Kita A.: Rola blokady receptorów CB 1 endokannabinoidowych w leczeniu zespołu kardiometabolicznego. Terapia, 2008:3, [5] Expert Panel on Detection Evaluation and Treatment of High Blood Cholesterol in Adults. JAMA, 2001:285, [6] Alberti K.G., Zimmet P., Show J.: IDF: Epidemiology Task Force Consensus Group. The metabolic syndrome a new worldwide definition. Lancet, 2005:366, [7] McCarthy D., Ashwell M.: A study of central fatness using waist-to-height ratios in UK children and adolescents over two decades supports the simple message keep your waist circumference to less than your height. Int. J. Obesity, 2006:30, [8] Nawarycz T., Ostrowska-Nawarycz L.: Rozkłady centylowe obwodu pasa u dzieci i młodzieży. Pediatr. Pol., 2007:82(5-6), [9] Chrzanowska M., Gołąb S., Żarów R., Sobecki J., Matusik S.: Trendy w otłuszczeniu ciała oraz występowanie nadwagi i otyłości u dzieci i młodzieży Krakowa w ostatnim trzydziestoleciu. Pediatr. Pol., 2002:77(2), [10] Micić D.: Obesity in children and adolescents a new epidemic? Consequences in adult life. J. Pediatr. Endocrinol. Metab., 2001: 14, supl. 5, [11] Tyczyńska-Hoffman B., Hoffman A.: Podstawowe wskaźniki gospodarki lipidowej u dzieci i młodzieży rodzinnie obciążonych chorobą niedokrwienną serca. Pediatr. Pol., 2005:80(3), [12] Jolliffe C.J., Janssen I.: Distribution of lipoproteins by age and gender in adolescents. Circulation, 2006:114(10), [13] Hirschler V., Aranda C., Calgano M.: Can waist circumference identify children with the metabolic syndrome? Arch. Pediatr. Adolesc. Med., 2005:159, [14] Savva S.C., Tornaritis M., Savva M.E.: Waist circumference and waist-to-height ratio are better predictors of cardiovascular disease risk factors in children than body mass index. Int. J. Obes. Relat. Metab. Disord., 2000:24, [15] Palczewska I., Niedźwiecka Z.: Wskaźniki rozwoju somatycznego dzieci i młodzieży warszawskiej. Med. Wieku Rozwojowego, 2001: 2, supl. 1, [16] International Obesity Task Force. Childhood Report. IASO Newsletter. Obesity Rev., 2004:6, [17] Katzmarzyk P.T., Srinivasan S.R., Chen W., Malina R.M., Bouchard C., Berenson G.S.: Body mass index, waist circumference, and clustering of cardiovascular disease risk factors in a biracial sample of children and adolescents. Pediatrics, 2004:114, 2, [18] Cole T.J., Bellizzi M.C., Flegal K.M., Dietz W.H.: Establishing a standard definition for child overweight and obesity worldwide: international survey. BMJ, 2000:320, 6, [19] Małecka-Tendera E., Wazowski R., Piskorska D., Suchacka-Bianga M., Klimek K.: Stężenie lipidów u dzieci obciążonych i nieobciążonych rodzinnie chorobą układu krążenia i hipercholesterolemią. Pediatr. Pol., 1997:62(9), [20] Belay B., Belamarich P., Racine A.D.: Czynniki ryzyka miażdżycy występujące u dzieci. Pediatria po Dyplomie, 2004:8(6),
Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 6/2007 r 4(21) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Częstość występowania nadwagi i otyłości u dzieci w wieku 7-9 lat województwa mazowieckiego Analysis of nutritional status 7-9 years
Bardziej szczegółowoFetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym
Fetuina i osteopontyna u pacjentów z zespołem metabolicznym Dr n med. Katarzyna Musialik Katedra Chorób Wewnętrznych, Zaburzeń Metabolicznych i Nadciśnienia Tętniczego Uniwersytet Medyczny w Poznaniu *W
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE. Wstęp. Cele pracy
STRESZCZENIE Wstęp Hormon wzrostu (GH) jest jednym z najważniejszych hormonów anabolicznych promujących proces wzrastania człowieka. GH działa lipolitycznie, wpływa na metabolizm węglowodanów, białek i
Bardziej szczegółowoOtyłość brzuszna u dzieci i młodzieży doświadczenia łódzkie
P R A C A O R Y G I N A L N A ISSN 1734 3321 Tadeusz Nawarycz, Lidia Ostrowska-Nawarycz Zakład Fizjologii Człowieka i Biofizyki, Uniwersytet Medyczny w Łodzi Otyłość brzuszna u dzieci i młodzieży doświadczenia
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE Celem głównym Materiał i metody
STRESZCZENIE Choroby układu krążenia od lat pozostają jedną z głównych przyczyn śmierci w Europie. W licznych badaniach opisano czynniki ryzyka, które predysponują do rozwoju miażdżycy i wystąpienia choroby
Bardziej szczegółowoZespół metaboliczny u dzieci i młodzieży doświadczenia własne Metabolic syndrome in children and adolescents in own clinical observation
Pediatr Med Rodz 2009, 5 (4), p. 254-258 Irena Białokoz-Kalinowska 1, Joanna Zapolska 2, Janina Piotrowska-Jastrzębska 1 Received: 25.11.2009 Accepted: 08.12.2009 Published: 31.12.2009 Zespół metaboliczny
Bardziej szczegółowoPomiar obwodu talii u dzieci i młodzieży narzędziem przesiewowym oceny czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych
Pomiar obwodu talii u dzieci i młodzieży narzędziem przesiewowym oceny czynników ryzyka chorób sercowo-naczyniowych Waist circumference measurement in children and adolescents as a screening tool for assessing
Bardziej szczegółowoZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ I MASĄ CIAŁA RODZICÓW I DZIECI W DWÓCH RÓŻNYCH ŚRODOWISKACH
S ł u p s k i e P r a c e B i o l o g i c z n e 1 2005 Władimir Bożiłow 1, Małgorzata Roślak 2, Henryk Stolarczyk 2 1 Akademia Medyczna, Bydgoszcz 2 Uniwersytet Łódzki, Łódź ZALEŻNOŚĆ MIĘDZY WYSOKOŚCIĄ
Bardziej szczegółowoJawon Medical XC-356 interpretacja wyników. Wydruk dla osób dorosłych
Jawon Medical XC-356 interpretacja wyników Wydruk dla osób dorosłych Zakładka skład ciała pozwala na odniesienie poziomu wody, protein i minerałów, z których składa się ciało pacjenta, do norm. Wiersz
Bardziej szczegółowoZaburzenie równowagi energetycznej
Otyłość dzieci i młodzieży czy można jej zapobiec? Dr n. med. Andrea Horvath Dr n. med. Piotr Dziechciarz Klinika Pediatrii WUM Zaburzenie równowagi energetycznej wyrażonej nadmiernym odkładaniem tkanki
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 2/2003 Nr 3(4) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów przemiany lipidowej u dzieci z somatotropinową niedoczynnością przysadki w trakcie leczenia hormonem wzrostu
Bardziej szczegółowoMetody stosowane w praktyce pediatrycznej do oceny stopnia odżywienia dzieci
P R A C A O R Y G I N A L N A ISSN 1734 3321 Paweł Matusik, Ewa Małecka-Tendera, Aleksandra Nowak Katedra i Klinika Pediatrii, Endokrynologii i Diabetologii Dziecięcej Śląskiej Akademii Medycznej w Katowicach
Bardziej szczegółowoJak oceniać otyłość brzuszną u pacjentów z pierwotnym nadciśnieniem tętniczym?
Joanna Dziwura-Ogonowska 1, Rafał Heryć 2, Karolina Mierska 2, Anna Modrzejewska 2, Tomasz Miazgowski 1, Krystyna Widecka 1 PRACA ORYGINALNA 1 Klinika Hipertensjologii i Chorób Wewnętrznych Pomorskiego
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 11/2012 Nr 1(38) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ryzyko wystąpienia zespołu metabolicznego u dzieci w wieku 1 7 lat z otyłością prostą Risk of metabolic syndrome in children 1
Bardziej szczegółowoCiśnienie tętnicze klucz do zdrowego serca. ciśnienia tętniczego składa się z dwóch odczytów ciśnienie skurczowe i rozkurczowe.
Świadomość naszego zdrowia to oprócz odczuwania dolegliwości, wiedza na temat podstawowych parametrów pozwalających ocenić, czy nasz organizm funkcjonuje prawidłowo. Zapoznaj się z nimi i regularnie kontroluj
Bardziej szczegółowoEmilia Kolarzyk, Anna Janik, Jacek Kwiatkowski
Kolarzyk Probl Hig E Epidemiol i wsp. Ocena 2011, ryzyka 92(4): zespołu 741-746 metabolicznego u dzieci z nadwagą i otyłością. Część I. Antropometryczne... 741 Ocena ryzyka zespołu metabolicznego u dzieci
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 1/2002 Nr 1 Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena wybranych parametrów gospodarki lipidowej u dzieci z mikrosomią Evaluation of selected lipid metabolism in children with microsomia
Bardziej szczegółowoEpidemiologia chorób serca i naczyń
Warszawa, 8.10.2007 Epidemiologia chorób serca i naczyń Codziennie w Polsce, na choroby układu sercowo-naczyniowego umiera średnio 476 osób. Co prawda w latach 90. udało się zahamować bardzo duży wzrost
Bardziej szczegółowoZałącznik nr 1 do zarządzenia Nr 53/2006 Prezesa Narodowego Funduszu Zdrowia. Program profilaktyki chorób układu krążenia
Program profilaktyki chorób układu krążenia 1 I. UZASADNIENIE CELOWOŚCI WDROŻENIA PROGRAMU PROFILAKTYKI CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA, zwanego dalej Programem. 1. Opis problemu zdrowotnego. Choroby układu krążenia
Bardziej szczegółowoCzynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości
Czynniki genetyczne sprzyjające rozwojowi otyłości OTYŁOŚĆ Choroba charakteryzująca się zwiększeniem masy ciała ponad przyjętą normę Wzrost efektywności terapii Czynniki psychologiczne Czynniki środowiskowe
Bardziej szczegółowoOCENA CZĘSTOŚCI WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI U MŁODZIEŻY W WIEKU LAT W POLSCE PRZY ZASTOSOWANIU TRZECH RÓŻNYCH NARZĘDZI BADAWCZYCH
PRZEGL EPIDEMIOL 2007; 61: 585-592 Maria Jodkowska, Izabela Tabak, Anna Oblacińska OCENA CZĘSTOŚCI WYSTĘPOWANIA NADWAGI I OTYŁOŚCI U MŁODZIEŻY W WIEKU 13-15 LAT W POLSCE PRZY ZASTOSOWANIU TRZECH RÓŻNYCH
Bardziej szczegółowo1. Analiza metodologii dla właściwej oceny wydalania promotorów i inhibitorów z moczem u dzieci i młodzieży z nadmierną masą ciała.
STRESZCZENIE Kamica układu moczowego jest stanem, w którym w drogach moczowych dochodzi do powstania złogów zbudowanych z naturalnych lub patologicznych składników moczu. W ciągu ostatnich kilku dekad
Bardziej szczegółowoNADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY
NADCIŚNIENIE ZESPÓŁ METABOLICZNY Poradnik dla pacjenta i jego rodziny Konsultacja: prof. dr hab. med. Zbigniew Gaciong CO TO JEST ZESPÓŁ METABOLICZNY Nadciśnienie tętnicze (inaczej podwyższone ciśnienie
Bardziej szczegółowoWartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego. ma znaczenie?
Wartość subklinicznych uszkodzeń narządowych w ocenie ryzyka sercowonaczyniowego czy płeć ma znaczenie? dr n. med. Lucyna Woźnicka-Leśkiewicz Uniwersytet Medyczny im. Karola Marcinkowskiego w Poznaniu
Bardziej szczegółowoAneks II. Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego oraz ulotka dla pacjenta stanowią wynik procedury arbitrażowej.
Aneks II Zmiany dotyczące odpowiednich punktów Charakterystyki Produktu Leczniczego oraz ulotki dla pacjenta przedstawione przez Europejską Agencję Leków (EMA) Niniejsza Charakterystyka Produktu Leczniczego
Bardziej szczegółowoOcena nadwagi i otyłości chłopców w wieku lat. Assesment of overweight and obesity of boys aged years
Artykuł oryginalny Original Paper Zeszyty Naukowe WSKFiT 11:7-12, 2016 www.wskfit.pl/zeszyty-naukowe Ocena nadwagi i otyłości chłopców w wieku 10 13 lat Assesment of overweight and obesity of boys aged
Bardziej szczegółowoOcena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży
Ewa Racicka-Pawlukiewicz Ocena wpływu nasilenia objawów zespołu nadpobudliwości psychoruchowej na masę ciała i BMI u dzieci i młodzieży Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych PROMOTOR: Dr hab. n.
Bardziej szczegółowoWskaźnik masy ciała u dzieci i młodzieży łódzkiej w wieku szkolnym
4 Wskaźnik masy ciała u dzieci i młodzieży łódzkiej w wieku szkolnym TADEUSZ NAWARYCZ, LIDIA OSTROWSKA-NAWARYCZ Uniwersytet Medyczny w Łodzi, Zakład Fizjologii Człowieka i Biofizyki, kierownik: prof. dr
Bardziej szczegółowoPraca oryginalna Original Paper Pediatr Endocrinol Diabetes Metab 2015;23,1:15-22 DOI: 10.18544/PEDM-21.01.0020
Praca oryginalna Original Paper Pediatr Endocrinol Diabetes Metab 2015;23,1:15-22 DOI: 10.18544/PEDM-21.01.0020 redakcja@pediatricendocrinology.pl www.pediatricendocrinology.pl www.pteidd.pl Czy dzieci
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 8/2009 Nr 2(27) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u dzieci z otyłością prostą The Prevalence of Metabolic Syndrome in Children
Bardziej szczegółowoStandardy i normy do oceny rozwoju somatycznego dzieci i młodzieży Doskonałe narzędzia czy pułapki diagnostyczne?
Standardy i normy do oceny rozwoju somatycznego dzieci i młodzieży Doskonałe narzędzia czy pułapki diagnostyczne? Dr hab. n. med. Anna Oblacińska Zakład Zdrowia Dzieci i Młodzieży Instytut Matki i Dziecka
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 58 SECTIO D 2004
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LIX, SUPPL. XIV, 58 SECTIO D 2004 Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Katedra Antropologii Academy of Physical Education, Krakow,
Bardziej szczegółowoOcena wskaźników wagowo-wzrostowych dzieci krakowskich w wieku 6-14 lat
336 Probl Hig Epidemiol 2007, 88(3): 336-342 Ocena wskaźników wagowo-wzrostowych dzieci krakowskich w wieku 6-14 lat The evaluation of body mass and body weight proportion in children aged 6-14 EMILIA
Bardziej szczegółowoKinga Janik-Koncewicz
Kinga Janik-Koncewicz miażdżyca choroby układu krążenia cukrzyca typu 2 nadciśnienie choroby układu kostnego nowotwory Światowa Organizacja Zdrowia szacuje, że około 7-41% nowotworów jest spowodowanych
Bardziej szczegółowoKALKULATOR WARTOŚCI PERCENTLOWYCH CECH MEDYCZNYCH
KALKULATOR WARTOŚCI PERCENTLOWYCH CECH MEDYCZNYCH Tadeusz NAWARYCZ 1,2, Krzysztof PYTEL 1, Lidia OSTROWSKA NAWARYCZ 2 1 Department of Networking and Operating Systems, Academy of Humanities and Economics
Bardziej szczegółowoOcena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością
lek. Agata Mikołajczak-Będkowska Ocena stężenia wybranych miokin u dziewcząt z jadłowstrętem psychicznym i otyłością rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Joanna Oświęcimska
Bardziej szczegółowoCHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ. www.california-fitness.pl www.calivita.com
CHOLESTONE NATURALNA OCHRONA PRZED MIAŻDŻYCĄ Co to jest cholesterol? Nierozpuszczalna w wodzie substancja, która: jest składnikiem strukturalnym wszystkich błon komórkowych i śródkomórkowych wchodzi w
Bardziej szczegółowoAN TRO PO MO TO RY KA
NR 54 2011 AN TRO PO MO TO RY KA WARTOŚCI CENTYLOWE WYSOKOŚCI I MASY CIAŁA ORAZ WSKAŹNIKA MASY CIAŁA DZIECI I MŁODZIEŻY W WIEKU 6 18 LAT Z GDAŃSKA Z UWZGLĘDNIENIEM PROBLEMU DEFINIOWANIA NADWAGI I NIEDOBORU
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 3/2004 Nr 1(6) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Otyłość, nadwaga i niedobór masy ciała u dzieci śląskich w wieku 7-9 lat Obesity, overweight and thinness in Silesian children 7-9
Bardziej szczegółowoZmodyfikowane wg Kadowaki T in.: J Clin Invest. 2006;116(7):1784-92
Magdalena Szopa Związek pomiędzy polimorfizmami w genie adiponektyny a wybranymi wyznacznikami zespołu metabolicznego ROZPRAWA DOKTORSKA Promotor: Prof. zw. dr hab. med. Aldona Dembińska-Kieć Kierownik
Bardziej szczegółowoOcena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją
234 Ocena skuteczności preparatów miejscowo znieczulających skórę w redukcji bólu w trakcie pobierania krwi u dzieci badanie z randomizacją The effectiveness of local anesthetics in the reduction of needle
Bardziej szczegółowoDBAJMY O PRAWIDŁOWY ROZWÓJ NASZYCH DZIECI
DBAJMY O PRAWIDŁOWY ROZWÓJ NASZYCH DZIECI Nadwaga i otyłość ukształtowana w wieku dziecięcym niesie za sobą zwiększone ryzyko utrzymania się w wieku dojrzewania i po osiągnięciu dorosłości, co za tym idzie
Bardziej szczegółowoWystępowanie zjawiska nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży we Wrocławiu
prace oryginalne Piel. Zdr. Publ. 2011, 1, 1, 11 18 ISSN 2082-9876 Copyright by Wroclaw Medical University Anna Felińczak 1, Faustina Hama 1 Występowanie zjawiska nadwagi i otyłości wśród dzieci i młodzieży
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE
UNIWERSYTET WARMIŃSKO MAZURSKI W OLSZTYNIE Katarzyna Myszka Podgórska Ocena częstości występowania zespołu metabolicznego u osób z przypadkowo wykrytymi guzami nadnerczy z prawidłową aktywnością hormonalną
Bardziej szczegółowoSTRESZCZENIE PRACY DOKTORSKIEJ
mgr Bartłomiej Rospond POSZUKIWANIE NEUROBIOLOGICZNEGO MECHANIZMU UZALEŻNIENIA OD POKARMU - WPŁYW CUKRÓW I TŁUSZCZÓW NA EKSPRESJĘ RECEPTORÓW DOPAMINOWYCH D 2 W GRZBIETOWYM PRĄŻKOWIU U SZCZURÓW STRESZCZENIE
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Skoczeń M. i inni: Występowanie zaburzeń gospodarki węglowodanowej i lipidowej u dzieci z otyłością prostą w zależności od wieku oraz stopnia otyłości Vol. 13/2014 Nr 4(49) Endokrynologia Pediatryczna
Bardziej szczegółowoCzy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć?
Czy Polakom grozi niealkoholowe stłuszczenie wątroby? NAFL (non-alkoholic fatty liver ) Czy można ten fakt lekceważyć? Beata Cywińska-Durczak SAPL.PCH.18.10.1754 NAFLD (non-alkoholic fatty liver disease)
Bardziej szczegółowoSTAN ODŻYWIENIA MŁODZIEŻY W WIEKU 17 18 LAT W ASPEKCIE ZAGROŻENIA ZESPOŁEM METABOLICZNYM (ZM)
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVI, 2013, 3, str. 354 362 Joanna Wyka, Ewa Piotrowska, Anna Broniecka, Monika Bronkowska, Dominika Mazurek, Jadwiga Biernat STAN ODŻYWIENIA MŁODZIEŻY W WIEKU 17 18 LAT W ASPEKCIE
Bardziej szczegółowoRozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ
Rozpowszechnienie dyslipidemiii leczenie zaburzeń lipidowych wśród lekarzy POZ w Polsce. Badanie LIPIDOGRAM 5 LAT dr n. med. Jacek Jóźwiak KLRWP, Poznań 2013 Cel Celem strategicznym badań LIPIDOGRAM była
Bardziej szczegółowoOcena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu
Ocena ryzyka sercowo naczyniowego w praktyce Katedra i Zakład Lekarza Rodzinnego Collegium Medicum w Bydgoszczy UMK w Toruniu 2018-03-15 Czym jest ryzyko sercowo naczyniowe? Ryzyko sercowo-naczyniowe to
Bardziej szczegółowoOcena zależności pomiędzy stężeniami wifatyny i chemeryny a nasileniem łuszczycy, ocenianym za pomocą wskaźników PASI, BSA, DLQI.
Uniwersytet Medyczny w Lublinie Katarzyna Chyl-Surdacka Badania wisfatyny i chemeryny w surowicy krwi u chorych na łuszczycę Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych streszczenie Promotor Prof. dr hab.
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoHipercholesterolemia najgorzej kontrolowany czynnik ryzyka w Polsce punkt widzenia lekarza rodzinnego
XVI Kongres Medycyny Rodzinnej Kielce, 2 5 czerwca 2016 Prof. UJ dr hab. med. Adam Windak Kierownik Zakładu Medycyny Rodzinnej CM UJ Wiceprezes Kolegium Lekarzy Rodzinnych w Polsce Hipercholesterolemia
Bardziej szczegółowozbyt wysoki poziom DOBRE I ZŁE STRONY CHOLESTEROLU Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej 18r.ż. ma cholesterolu całkowitego (>190mg/dl)
HIPERLIPIDEMIA to stan zaburzenia gospodarki lipidowej, w którym występuje wzrost stężenia lipidów (cholesterolu i/lub triglicerydów ) w surowicy krwi. Ponad 60% naszego społeczeństwa w populacji powyżej
Bardziej szczegółowoAneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta
Aneks III Zmiany w charakterystyce produktu leczniczego oraz w ulotce dla pacjenta Uwaga: Niniejsze zmiany do streszczenia charakterystyki produktu leczniczego i ulotki dla pacjenta są wersją obowiązującą
Bardziej szczegółowoKwasy tłuszczowe EPA i DHA omega-3 są niezbędne dla zdrowia serca i układu krążenia.
Kwasy tłuszczowe EPA i DHA omega-3 są niezbędne dla zdrowia serca i układu krążenia. Kwasy tłuszczowe omega-3 jak pokazują wyniki wielu światowych badań klinicznych i epidemiologicznych na ludziach, są
Bardziej szczegółowoCharakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego
Lek. Łukasz Głogowski Charakterystyka kliniczna chorych na raka jelita grubego Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Opiekun naukowy: Dr hab. n. med. Ewa Nowakowska-Zajdel Zakład Profilaktyki Chorób
Bardziej szczegółowoZespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego
Zespół Metaboliczny w praktyce chirurga naczyniowego Wacław Karakuła Katedra i Klinika Chirurgii Naczyń i Angiologii U.M. w Lublinie Kierownik Kliniki prof. Tomasz Zubilewicz Lublin, 27.02.2016 Zespół
Bardziej szczegółowoKarta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia
Pieczątka świadczeniodawcy nr umowy z NFZ Karta badania profilaktycznego w Programie profilaktyki chorób układu krążenia Uwaga! Kartę należy wypełnić drukowanymi literami, twierdzące odpowiedzi na pytania
Bardziej szczegółowoPRACE ORYGINALNE. Powikłania otyłości i nadwagi u dzieci i młodzieży. Obesity and Overweight Complications in Children and Youth
PRACE ORYGINALNE Piel. Zdr. Publ. 2014, 4, 3, 201 207 ISSN 2082-9876 Copyright by Wroclaw Medical University Beata Całyniuk A, C, D, Anna Łukasik B, C, Elżbieta Szczepańska D, Elżbieta Grochowska-Niedworok
Bardziej szczegółowoLECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 701 Poz. 9 Załącznik B.64. LECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.9)
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 412 SECTIO D 2005 Zakład Pielęgniarstwa Internistycznego z Pracownią Pielęgniarstwa Onkologicznego WPiNoZ Akademii Medycznej
Bardziej szczegółowoparametrów biochemicznych (cholesterol całkowity, cholesterol HDL, cholesterol LDL,
1. STRESZCZENIE W ostatnich latach obserwuje się wzrost zachorowań na zaburzenia psychiczne, między innymi takie jak depresja i schizofrenia. Światowa Organizacja Zdrowia (WHO) prognozuje, że choroby te
Bardziej szczegółowoRozpowszechnienie podwyższonego ciśnienia tętniczego u 11-letnich dzieci powiatu słupskiego
Wiesław Kowalewski, Monika Waśkow, Małgorzata Lesińska-Sawicka PRACA ORYGINALNA Akademia Pomorska w Słupsku, Katedra Nauk o Zdrowiu Rozpowszechnienie podwyższonego ciśnienia tętniczego u 11-letnich dzieci
Bardziej szczegółowoAnalizator Składu Ciała JAWON MEDICAL IOI-353 z oprogramowaniem BodyPass i drukarką termiczną
Analizator Składu Ciała JAWON MEDICAL IOI-353 z oprogramowaniem BodyPass i drukarką termiczną Analizator składu Ciała IOI-353 ze względu na to, iż łączy w sobie zarówno cechy wysoko zaawansowanych urządzeń,
Bardziej szczegółowolek. Magdalena Bosak-Prus Ocena profilu oreksyny A i greliny u dzieci niskorosłych.
lek. Magdalena Bosak-Prus Samodzielny Publiczny Szpital Kliniczny nr 1 we Wrocławiu, Katedra i Klinika Endokrynologii i Diabetologii Wieku Rozwojowego, młodszy asystent Ocena profilu oreksyny A i greliny
Bardziej szczegółowoZapytanie ofertowe. Zamawiający:
Zapytanie ofertowe Zamawiający: Wrocławskie Centrum Zdrowia SP ZOZ,Sekcja do Spraw Programów Zdrowotnych i Promocji Zdrowia, 53-208 Wrocław, ul.podróżnicza 26/28, tel.71/335-29- 69/60, fax 71 / 335-29-69/68
Bardziej szczegółowoNajwiększe wyzwania w diagnostyce zaburzeń lipidowych. Cholesterol LDL oznaczany bezpośrednio, czy wyliczany ze wzoru Friedewalna, na czczo czy nie?
Największe wyzwania w diagnostyce zaburzeń lipidowych. Cholesterol LDL oznaczany bezpośrednio, czy wyliczany ze wzoru Friedewalna, na czczo czy nie? Bogdan Solnica Katedra Biochemii Klinicznej Uniwersytet
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 640 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 640 SECTIO D 2005 Akademia Wychowania Fizycznego i Sportu im.jędrzeja Śniadeckiego, Gdańsk, Polska Jędrzej Śniadecki Academy
Bardziej szczegółowoSEMINARIUM 2 15. 10. 2015
SEMINARIUM 2 15. 10. 2015 Od tłuszczu pokarmowego do lipoprotein osocza, metabolizm, budowa cząsteczek lipoprotein, apolipoproteiny, znaczenie biologiczne, enzymy biorące udział w metabolizmie lipoprotein,
Bardziej szczegółowoZakład Profilaktyki Chorób Żywieniowozależnych, Wydział Zdrowia Publicznego, Śląski Uniwersytet Medyczny w Katowicach 2
49 FA R M AC J A W S P Ó Ł C Z E S N A 2014; 7: 49-56 ARTYKUŁ ORYGINALNY/ORIGINAL PAPER Otrzymano/Submitted: 11.02.2014 Poprawiono/Corrected: 01.04.2014 Zaakceptowano/Accepted: 20.05.2014 Akademia Medycyny
Bardziej szczegółowoKompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego.
Kompleksowy program zmniejszania zachorowalności na choroby związane ze stylem życia na terenie powiatu wieruszowskiego. Konferencja otwierająca realizację projektu. Wieruszów, 28.04.2015 DLACZEGO PROFILAKTYKA?
Bardziej szczegółowoZbigniew Kułaga 1, Mieczysław Litwin 2, Beata Gurzkowska 1, Aneta Grajda 1, Ewelina Napieralska 1
Zbigniew Kułaga 1, Mieczysław Litwin 2, Beata Gurzkowska 1, Aneta Grajda 1, Ewelina Napieralska 1 1 Zakład Zdrowia Publicznego, 2 Pion Nauki Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka 31 5 21 otyłość urazy
Bardziej szczegółowoUNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
Bardziej szczegółowoRyszard Asienkiewicz, Józef Tatarczuk, Artur Wandycz Normy wskaźnika wagowo-wzrostowego populacji dzieci i młodzieży Ziemi Lubuskiej
Ryszard Asienkiewicz, Józef Tatarczuk, Artur Wandycz Normy wskaźnika wagowo-wzrostowego populacji dzieci i młodzieży Ziemi Lubuskiej Prace Naukowe Akademii im. Jana Długosza w Częstochowie. Kultura Fizyczna
Bardziej szczegółowoProfil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych. pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe
lek. Krzysztof Kołodziejczyk Profil alergenowy i charakterystyka kliniczna dorosłych pacjentów uczulonych na grzyby pleśniowe Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych Promotor: dr hab. n. med. Andrzej
Bardziej szczegółowoWybrane czynniki ryzyka miażdżycy u dzieci lubelskich w wieku lat
256 Probl Hig Epidemiol 2010, 91(2): 256-262 Wybrane czynniki ryzyka miażdżycy u dzieci lubelskich w wieku 10-12 lat Selected risk factors for atherosclerosis in children aged 10-12 years in the Lublin
Bardziej szczegółowoAnaliza mutacji p.d36n i p.n318s oraz polimorfizmu p.s474x genu lipazy lipoproteinowej u chorych z hipercholesterolemią rodzinną.
Analiza mutacji p.d36n i p.n318s oraz polimorfizmu p.s474x genu lipazy lipoproteinowej u chorych z hipercholesterolemią rodzinną. Monika śuk opiekun: prof. dr hab. n. med. Janusz Limon Katedra i Zakład
Bardziej szczegółowoEndokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology
Vol. 5/2006 Nr 2(15) Endokrynologia Pediatryczna Pediatric Endocrinology Czy acanthosis nigricans może być markerem zespołu metabolicznego u dzieci z otyłością prostą? Is acanthosis nigricans useful as
Bardziej szczegółowoUdział wybranych parametrów gospodarki lipidowej w rozwoju nefropatii cukrzycowej u dzieci i młodzieży z cukrzycą typu 1
PRACA ORYGINALNA ISSN 1640 8497 Małgorzata Myśliwiec 1, Katarzyna Zorena², Anna Balcerska 1 1 Oddział Diabetologii Dziecięcej, Katedra i Klinika Pediatrii, Hematologii, Onkologii i Endokrynologii Akademii
Bardziej szczegółowoRelacje wagowo-wzrostowe i stosowanie wskaźnika BMI u dzieci i młodzieży
e-wydawnictwo Narodowego Centrum Badania Kondycji Fizycznej j Relacje wagowo-wzrostowe i stosowanie wskaźnika u dzieci i młodzieży Romuald Stupnicki Wyższa Szkoła Kultury Fizycznej i Turystyki w Pruszkowie
Bardziej szczegółowoW badaniu 4S (ang. Scandinavian Simvastatin Survivat Study), oceniano wpływ symwastatyny na całkowitą śmiertelność u 4444 pacjentów z chorobą wieńcową i z wyjściowym stężeniem cholesterolu całkowitego
Bardziej szczegółowoSTAN ODŻYWIENIA MŁODZIEŻY W WIEKU LAT W ASPEKCIE ZAGROŻENIA ZESPOŁEM METABOLICZNYM (ZM)*
BROMAT. CHEM. TOKSYKOL. XLVII, 2014, 1, str. 32 40 Joanna Wyka, Dominika Mazurek, Anna Broniecka, Ewa Piotrowska, Monika Bronkowska, Jadwiga Biernat STAN ODŻYWIENIA MŁODZIEŻY W WIEKU 13 15 LAT W ASPEKCIE
Bardziej szczegółowoCystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study
Cystatin C as potential marker of Acute Kidney Injury in patients after Abdominal Aortic Aneurysms Surgery preliminary study Anna Bekier-Żelawska 1, Michał Kokot 1, Grzegorz Biolik 2, Damian Ziaja 2, Krzysztof
Bardziej szczegółowoLECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.
Załącznik B.64. LECZENIE HORMONEM WZROSTU NISKOROSŁYCH DZIECI URODZONYCH JAKO ZBYT MAŁE W PORÓWNANIU DO CZASU TRWANIA CIĄŻY (SGA lub IUGR) (ICD-10 R 62.9) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY
Bardziej szczegółowoCardiovascular risk factors in young adult population in rural area in north-eastern Poland
Cardiovascular risk factors in young adult population in rural area in north-eastern Poland Czynniki ryzyka rozwoju chorób układu sercowo-naczyniowego u młodych osób dorosłych w środowisku wiejskim w północnowschodniej
Bardziej szczegółowoUrząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego
Załącznik do Uchwały Nr VI/83/07 Sejmiku Województwa Kujawsko-Pomorskiego z dnia 26 marca 2007 r. Urząd Marszałkowski Województwa Kujawsko-Pomorskiego REGIONALNY PROGRAM ZWALCZANIA OTYŁOŚCI U DZIECI I
Bardziej szczegółowoCzy mogą być niebezpieczne?
Diety wysokobiałkowe w odchudzaniu Czy mogą być niebezpieczne? Lucyna Kozłowska Katedra Dietetyki SGGW Diety wysokobiałkowe a ryzyko zgonu Badane osoby: Szwecja, 49 261 kobiet w wieku 30 49 lat (1992 i
Bardziej szczegółowoOcena stanu odżywienia dzieci z regionu Małopolski
Błaszczyk-Bębenek Probl Hig Epidemiol E i 2017, wsp. 98(4): Ocena 381-386 stanu odżywienia dzieci z regionu Małopolski 381 Ocena stanu odżywienia dzieci z regionu Małopolski Assessment of nutritional status
Bardziej szczegółowoZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Bardziej szczegółowoAKTUALNE TRENDY UCZNIÓW W GIMNAZJUM W ŚWIETLE BADAŃ HBSC. Joanna Mazur Instytut Matki i Dziecka
AKTUALNE TRENDY OTYŁOŚCI I AKTYWNOŚCI FIZYCZNEJ UCZNIÓW W GIMNAZJUM W ŚWIETLE BADAŃ HBSC Joanna Mazur Instytut Matki i Dziecka Informacja o badaniach HBSC Sieć HBSC obejmuje 43 kraje/regiony Europy i Ameryki
Bardziej szczegółowoAbdominal obesity, metabolic syndrome in type 1 diabetic children and adolescents
ORIGINAL ARTICLES / Prace oryginalne Pediatric Endocrinology, Diabetes and Metabolism 2009, 15, 4, 233-239 ISSN 1234-625X Abdominal obesity, metabolic syndrome in type 1 diabetic children and adolescents
Bardziej szczegółowoOrganizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów. problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW
POLSKIE STOWARZYSZENIE DIABETYKÓW Organizacje pozarządowe w diabetologii: realne problemy pacjentów problem z postrzeganiem cukrzycy typu 2 Małgorzata Marszałek POSTRZEGANIE CUKRZYCY TYPU 2 Łagodniejszy,
Bardziej szczegółowoOsoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie
3 Osoby z cukrzycą pomagają innym prewencja cukrzycy w rodzinie Samokontrolne, przesiewowe rozpoznanie ryzyka stanu przedcukrzycowego lub cukrzycy utajonej mogą wykonać pacjenci w swoich rodzinach. W praktyce
Bardziej szczegółowoANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 55 SECTIO D 2005
ANNALES UNIVERSITATIS MARIAE CURIE-SKŁODOWSKA LUBLIN - POLONIA VOL.LX, SUPPL. XVI, 55 SECTIO D 2005 Akademia Wychowania Fizycznego w Krakowie, Katedra Antropologii Academy of Physical Education, Krakow,
Bardziej szczegółowoTrend sekularny występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci w przedszkolach regionu rzeszowskiego
Praca oryginalna Endokrynol. Ped. 2015.14.4.53.29-34. DOI: 10.18544/EP-01.14.04.1628 Original Paper Pediatr. Endocrinol. 2015.14.4.53.29-34. Trend sekularny występowania nadwagi i otyłości wśród dzieci
Bardziej szczegółowoLek. Ewelina Anna Dziedzic. Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych.
Lek. Ewelina Anna Dziedzic Wpływ niedoboru witaminy D3 na stopień zaawansowania miażdżycy tętnic wieńcowych. Rozprawa na stopień naukowy doktora nauk medycznych Promotor: Prof. dr hab. n. med. Marek Dąbrowski
Bardziej szczegółowoMiedziowe Centrum Zdrowia S.A. w Lubinie, Oddział Wewnętrzny, starszy asystent
Uniwersytet Medyczny im. Piastów Śląskich we Wrocławiu Lek. med. Maria Dziura Miedziowe Centrum Zdrowia S.A. w Lubinie, Oddział Wewnętrzny, starszy asystent Tytuł pracy doktorskiej:,, Kompleksowa analiza
Bardziej szczegółowoOcena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36
PRACE STUDENCKICH KÓŁ NAUKOWYCH PRACA ORYGINALNA Ocena jakości życia pacjentów chorujących na nadciśnienie tętnicze według ankiety SF-36 The assessment of hypertesive patients life quality according to
Bardziej szczegółowoI WARSZAWSKI DZIEŃ DIETETYKI KLINICZNEJ
19.04.2018 I WARSZAWSKI DZIEŃ DIETETYKI KLINICZNEJ dr. hab. n. med. Lucyna Ostrowska mgr Barbara Pietraszewska Zakład Dietetyki i Żywienia Klinicznego Uniwersytet Medyczny w Białymstoku Otyłość - epidemiologia
Bardziej szczegółowo