Spis treści Wybór antropologii filozoficznej Antropologia przyrodnicza i antropologia kulturowa... 31

Transkrypt

1 Wykaz skrótów... Bibliografia... XI XIII Część I. Prawo jako porządek budowany na antropologii Wprowadzenie... 1 Rozdział I. Prawo i antropologia Homo iuridicus Porządek prawny a obraz człowieka Homo iuridicus rys historyczny Człowiek umowy i człowiek ustawy Wybór antropologii filozoficznej Antropologia przyrodnicza i antropologia kulturowa Wybór antropologii filozoficznej Prawo i antropologia stosunek dyskursów Antropologia filozoficzna przedmiot i rys historyczny Założenia ogólne Rys historyczny nurtu Klasyczna antropologia filozoficzna Antropologia personalistyczna Antropologia filozoficzna a wiedza naukowa o człowieku Koncepcja człowieka w świetle wybranych stanowisk antropologii. filozoficznej Uwagi ogólne Max Scheler Helmuth Plessner Arnold Gehlen Jacques Maritain Karol Wojtyła (papież Jan Paweł II) Rozdział II. Prawo publiczne Prawo publiczne i prawo prywatne Idea podziału V

2 1.2. Inspiracje historyczne Kryteria podziału Uwagi ogólne Kryterium podmiotowe (organiczne) Kryterium podrzędności (równorzędności) Kryterium celowościowe (interesu) Sfera publiczna i sfera prywatna Upadek polis według Hannah Arendt Teoria społeczna Jürgena Habermasa wybrane twierdzenia Wnioski Prawo publiczne Znaczenie określenia publiczne Prawo publiczne Tożsamość prawa publicznego Gałęzie prawa publicznego Prawo konstytucyjne Prawo administracyjne Prawo karne Rozdział III. Podmiotowość prawna człowieka Wybrane koncepcje podmiotowości rys filozoficzny Podmiotowość antropologiczna Wyróżniki człowieczeństwa w perspektywie podmiotowości antropologicznej Podmiotowość obiektywna i podmiotowość subiektywna ich użyteczność dla prawa Osobowy charakter człowieka jako podstawa podmiotowości antropologicznej Podmiotowość prawna człowieka Charakterystyka podmiotu prawa Prawo do podmiotowości prawnej jako prawo podmiotowe Formalnoprawne warunki podmiotowości prawnej Uznanie przez społeczność warunkiem podmiotowości. prawnej? Formalne warunki podmiotowości w polskim prawie Ewidencja ludności Akta stanu cywilnego. Zmiana imion i nazwisk Prawo do obywatelstwa i status obywatela Ochrona danych osobowych Prawo podmiotowe VI

3 Publiczne prawa podmiotowe Publiczne prawa podmiotowe w Konstytucji RP Publiczne prawa podmiotowe a prawa człowieka Pojęcie stosunku prawnego i sytuacji prawnej Publiczne prawa podmiotowe jako sytuacje prawne Podmiotowość, zdolność prawna, zdolność do czynności prawnych. osób fizycznych relacja pojęć Podmiotowość cywilnoprawna nasciturusa? Część II. Wyróżniki antropologiczne i prawo publiczne Rozdział IV. Godność człowieka jako źródło podmiotowości prawnej Godność ujęcie antropologiczne i jego użyteczność dla prawa Filozoficzne ujęcie godności a wyzwania wynikające z postępu. naukowego Treść zasady godności ludzkiej Godność jako kategoria konstytucyjna Uwagi ogólne Charakter prawny normy art. 30 Konstytucji RP Godność jako źródło podmiotowości prawnej Charakter idei godności w Konstytucji RP Godność człowieka jako źródło wolności i praw człowieka. i obywatela Znaczenie i gwarancje godności w prawie karnym Godność człowieka jako sprawcy Kara jako problem antropologiczny, społeczny i prawny Poszanowanie godności sprawcy na gruncie prawa. karnego Naruszenie godności działaniem bezprawnym (godność ofiary) Prawo administracyjne a godność człowieka Rozdział V. Cielesność Wybrane stanowiska antropologii filozoficznej w kwestii cielesności. człowieka Klasyczna antropologia filozoficzna Dualizm czy jedność problem cielesności w koncepcji. Schelera Arnold Gehlen i koncepcja istoty naznaczonej brakiem Helmuth Plessner ciało jako medium człowieczeństwa Ciało w ujęciu personalistów Ciało ludzkie w obliczu zagrożeń aspekty etyczne i prawne VII

4 3. Życie i zdrowie ludzkie perspektywa publicznoprawna Życie ludzkie. Prawo do życia. Ochrona życia Prawnokarna ochrona życia człowieka Początkowy i końcowy moment ochrony Przestępstwa przeciwko życiu Prawnokarna ochrona życia dziecka poczętego Status prawny embrionu in vitro Ochrona życia i zdrowia dziecka poczętego. in utero Potrzeby i zagrożenia egzystencjalne człowieka a prawo. administracyjne Prawo do ochrony zdrowia Definicja zdrowia Ochrona i promocja zdrowia Prawo do ochrony zdrowia (prawo do zdrowia) Zdrowie jako dobro chronione prawem karnym Rozdział VI. Sprawczość (człowiek jako podmiot sprawczy) Wolność Dwa znaczenia wolności Wolność jako kategoria antropologii filozoficznej Wolność jako kategoria prawna Regulacja zasady wolności w prawie konstytucyjnym Wolność jako zasada ustroju i zasada systemu praw i wolności Wolność jako prawo podmiotowe Wolność człowieka a prawo administracyjne Wolność człowieka jako dobro chronione prawem karnym Podmiotowość sprawcza jako kategoria antropologii i prawa Pojęcie czynu Odpowiedzialność kategorią antropologiczną Romana Ingardena ontyczna koncepcja odpowiedzialności Max Scheler osoba moralna a człowiek Karol Wojtyła i odpowiedzialność odniesiona do prawdy Odpowiedzialność prawna jako konsekwencja odpowiedzialności. ontycznej Czyn i odpowiedzialność w prawie karnym Charakterystyka czynu zabronionego Działanie i zaniechanie Bezprawność czynu Karalność czynu VIII

5 Karygodność czynu Zasada winy Rozdział VII. Uspołecznienie Prawo publiczne jako treść i granica przestrzeni uspołecznienia Mowa (język) a uspołecznienie Uspołecznienie w ujęciu antropologii filozoficznej Zasada autonomii i zasada wzajemności jako moralne podstawy. życia uspołecznionego Wspólnota jako etyczny wymiar uspołecznienia Zasada solidarności Maxa Schelera Idea uczestnictwa Karola Wojtyły Humanizm integralny Jacquesa Maritaina Wspólnota, społeczeństwo i prawo w ujęciu Helmutha Plessnera Zasada uspołecznienia i dobro wspólne w prawie pozytywnym Zasada solidarności Dobro wspólne i interes publiczny Dobro wspólne jako kategoria prawa publicznego Próba definicji Dobro wspólne jako kategoria konstytucyjna Dobro wspólne jako przedmiot ochrony norm prawnokarnych Dobro wspólne jako kategoria prawa administra-. cyjnego Interes publiczny Uspołecznienie jako źródło ograniczeń dla praw człowieka Ograniczenie wolności i praw w międzynarodowym prawie praw człowieka zasady ogólne Ograniczanie praw i wolności w regulacjach konstytucyjnych Przepis art. 31 ust. 3 jako lex generalis Formalne i materialne przesłanki stosowania ograniczeń Przesłanki formalne Zasada proporcjonalności (test konieczności) Przesłanki materialne Koncepcja istoty poszczególnych praw i wolności. jako granica ograniczeń Podsumowanie podmiotowość prawna człowieka jako kryterium summa divisio Indeks rzeczowy IX