CECHY MIĘŚNIA SERCOWEGO

Transkrypt

1

2 CECHY MIĘŚNIA SERCOWEGO HISTOLOGICZNE włókna mięśniowe są cieńsze niż w mięśniu szkieletowym jądra komórkowe leżą w środku włókna, a nie na obwodzie jest zespólnią komórkową (syncytium) posiada rozgałęzienia włókien posiada wstawki

3 CECHY MIĘŚNIA SERCOWEGO HISTOLOGICZNE mięsień szkieletowy mięsień sercowy Pearson Education, Inc.

4 CECHY MIĘŚNIA SERCOWEGO HISTOLOGICZNE mięsień szkieletowy mięsień sercowy The McGrew-Hill Companies, Inc.

5 CECHY MIĘŚNIA SERCOWEGO FIZJOLOGICZNE reaguje według prawa wszystko albo nic kurczy się tylko skurczami pojedynczymi (brak tężca)

6 CECHY MIĘŚNIA SERCOWEGO FIZJOLOGICZNE po pobudzeniu występuje długotrwała refrakcja bezwzględna (200 ms)

7 CECHY MIĘŚNIA SERCOWEGO FIZJOLOGICZNE wytwarza rytmiczne bodźce dla samego siebie, tzw. automatyzm serca nerwy wegetatywne jedynie regulują pracę serca jest nieznużalny kurczy się jedynie w atmosferze O 2 brak stałego dopływu O 2 powoduje zawał przy anoksji czas utrzymania funkcji wynosi około 8 minut reanimacja możliwa w czasie do 30 minut

8 ROZWINIĘCIE SERCA CYKL SERCOWY revolutio cordis związany jest ze skurczem komór, które wykonują główną pracę odpowiedzialną za wprowadzenie krwi w ruch skurcz przedsionków występuje pod koniec okresu rozkurczu i nazywany jest przedskurczem serca czas trwania: 0,8 s. [72 skurcze na min.]

9 ROZWINIĘCIE SERCA CYKL SERCOWY czas trwania: 0,8 s. 1) faza skurczu: 0,3 s. a) skurcz izowolumetryczny: 0,05 s. [napinanie] b) skurcz izotoniczny: 0,25 s. [wyrzut] 1) faza rozkurczu: 0,5 s. a) rozkurcz izowolumetryczny: 0,1 s. [rozluźnienie] b) rozkurcz izotoniczny: 0,4 s. [wypełnianie]

10 ROZWINIĘCIE SERCA CYKL SERCOWY 1) faza skurczu: 0,3 s. 2) faza rozkurczu: 0,5 s. czas trwania: 0,8 s.

11 ROZWINIĘCIE SERCA CYKL SERCOWY faza rozkurczu: 0,5 s. rozkurcz izowolumetryczny: 0,1 s. stan tuż po skurczu komory są opróżnione z krwi (P=0) zastawki zamknięte przedsionkowo-komorowe półksiężycowate w aorcie ciśnienie skurczowe (P=120 mm Hg) do przedsionków biernie wlewa się krew z powrotu żylnego

12 ROZWINIĘCIE SERCA CYKL SERCOWY rozkurcz izotoniczny: 0,4 s. faza rozkurczu: 0,5 s. następuje otwarcie zastawki przedsionkowokomorowej i wypełnianie jam serca krwią w przedsionkach i komorach rośnie ciśnienie (P ),a w aorcie zmniejsza się do wartości rozkurczowej (80 mm Hg) pod koniec tej fazy następuje skurcz przedsionków, dopełniający komory

13 ROZWINIĘCIE SERCA CYKL SERCOWY skurcz izowolumetryczny: 0,05 s. faza skurczu: 0,3 s. zastawki przedsionkowo-komorowe i półksiężycowate zamknięte w przedsionkach niskie ciśnienie (P=0), a w aorcie ciśnienie rozkurczowe (P=80 mm Hg) skurcz włókien mięśnia sercowego napinanie serca, co prowadzi do wzrostu ciśnienia (P ) wypełniającego komory

14 ROZWINIĘCIE SERCA CYKL SERCOWY skurcz izotoniczny: 0,25 s. faza skurczu: 0,3 s. ciśnienie krwi w komorze zaczyna przekraczać ciśnienie rozkurczowe na obwodzie (P>80 mm Hg) prowadzi to do otwarcia zastawek półksiężycowatych i wyrzutu krwi do aorty serce kurczy się nadal, zaś wąska aorta stawia opór wyrzucanej fali krwi, więc ciśnienie również wzrasta dochodząc do wartości 120 mm Hg

15 AUTOMATYZM SERCA UKŁAD BODŹCOTWÓRCZY i BODŹCOPRZEWODZĄCY układ ma zdolność do samodzielnego wytwarzania bodźców inicjujących skurcz serca i przewodzenia ich w głąb mięśnia sercowego zbudowany jest z trzech grup komórek mięśniowych (węzłów) budową przypominają komórki mięśni gładkich: są ubogie w miofibrylle wykazują dużą ilość sarkoplazmy i glikogenu brak kanalików T są otoczone osłonkami z tkanki łącznej (uniemożliwia łączność z mięśniem roboczym serca)

16 AUTOMATYZM SERCA UKŁAD BODŹCOTWÓRCZY i BODŹCOPRZEWODZĄCY zbudowany jest z trzech grup komórek mięśniowych (węzłów) są komórkami typu regulator rytmu (pacemaker) nie utrzymują stałego potencjału spoczynkowego, ale na skutek zwiększonej przepuszczalności dla jonów Na + i Ca 2+ powolnie depolaryzują regularnie generują potencjał czynnościowy, który rozprzestrzenia się w sercu ośrodek najszybszy (węzeł I-rzędowy) narzuca tempo skurczów

17 AUTOMATYZM SERCA UKŁAD BODŹCOTWÓRCZY i BODŹCOPRZEWODZĄCY zbudowany jest z trzech grup komórek mięśniowych (węzłów) 1) węzeł zatokowo-przedsionkowy (Keith-Flacka) leży u ujścia żyły głównej górnej do prawego przedsionka wyładowuje z f = razy na minutę nazywany jest rozrusznikiem serca narzuca rytm pozostałym częściom układu

18 AUTOMATYZM SERCA UKŁAD BODŹCOTWÓRCZY i BODŹCOPRZEWODZĄCY zbudowany jest z trzech grup komórek mięśniowych (węzłów) 2) węzeł przedsionkowo-komorowy (Aschoffa-Tawary) położony w ścianie prawego przedsionka wyładowuje z f = razy na minutę uszkodzenie tego węzła powoduje blok serca (przedsionki i komory kurczą się w odrębnym rytmie)

19 AUTOMATYZM SERCA UKŁAD BODŹCOTWÓRCZY i BODŹCOPRZEWODZĄCY zbudowany jest z trzech grup komórek mięśniowych (węzłów) 3) pęczek przedsionkowo-komorowy (Palladino-Hisa) odchodzi od węzła przedsionkowo-komorowego dzieli się na dwie odnogi, które biegną w dolnej części przegrody międzykomorowej, gdzie rozchodzą się tworząc włókna Purkinjego, wchodzące w bezpośredni kontakt z komórkami serca wyładowuje z f = razy na minutę

20 REGULACJA RYTMU SERCA REGULACJA NERWOWA unerwienie serca splot sercowy 1) współczulne nerwy sercowe unerwienie nerwy szyjne (3 zwoje) i piersiowe (5-6 zwojów) ośrodki zwiększające pracę serca rogi boczne rdzenia kręgowego w segmentach rdzeniowych C8-Th2 (drugorzędowy ośrodek sercowy), które pobudzają pracę serca podczas: przeżywania emocji wysiłku fizycznego spadku ciśnienia krwi sygnalizowanego przez baroreceptory spadku stężenia tlenu lub wzroście stężenia dwutlenku węgla, jak również spadku ph (zakwaszenie / chemoreceptory)

21 REGULACJA RYTMU SERCA REGULACJA NERWOWA unerwienie serca splot sercowy 2) przywspółczulne nerwy sercowe unerwienie gałęzie sercowe górne, środkowe i dolne nerwu błędnego (X nerw czaszkowy) nerwy z prawej strony ciała węzeł zatokowy nerwy z lewej strony ciała węzeł przedsionkowo-komorowy ośrodki zmniejszające pracę serca: jądro dwuznaczne nerwu błędnego w rdzeniu przedłużonym o zwolnienie rytmu pracy serca - bradykardia jądro grzbietowe nerwu błędnego o zmniejszenie kurczliwości i szybkości przewodzenia w sercu

22 REGULACJA RYTMU SERCA REGULACJA NERWOWA unerwienie serca splot sercowy 2) przywspółczulne nerwy sercowe nerw błędny zmniejsza pracę serca poprzez wpływ ujemny: a) chronotropowy zwolnienie rytmu skurczów b) inotropowy zmniejszenie objętości wyrzutowej c) batmotropowy zmniejszenie pobudliwości mięśnia d) dromotropowy zwolnienie szybkości przewodzenia impulsu Wagotomia przecięcie nerwu błędnego przyspiesza akcję serca (tachykardia)

23 REGULACJA RYTMU SERCA mediatory: Ach (-), NA (+) REGULACJA HUMORALNA jony potasu (-), powodują postępującą depolaryzację, co sprzyja zaburzeniom aż do zatrzymania serca w rozkurczu jony wapnia (+) [gdy wzrasta stężenie zewnątrzkomórkowe] blokery kanałów wapniowych (-) [jony: Ni 2+, Co 2+, Mn 2+, La 3+ ] hormony: adrenalina (+), glukagon (+), tyroksyna (+) insulina (-) metyloksantyny: kofeina / eufilina / aminofilina (+) adenozyna (-) niedokrwienie (-) (np. na skutek braku glukozy lub tlenu)

24 REGULACJA RYTMU SERCA STAN CZYNNY W SERCU

25 REGULACJA RYTMU SERCA STAN CZYNNY W SERCU pobudzenie węzła przedsionkowo-komorowego depolaryzacja mięśnia komór szybka repolaryzacja komór depolaryzacja przedsionków depolaryzacja pęczka Hisa i koniuszka serca wolna repolaryzacja komór

26 OBJĘTOŚĆ WYRZUTOWA i MINUTOWA OBJĘTOŚĆ WYRZUTOWA objętość krwi wyrzucana przez jedną komorę w czasie jednego skurczu u człowieka wynosi od 80 ml (spoczynek) do 200 ml (wysiłek) objętość wyrzutowa 80 ml ± 20 ml + krew zalegająca 50 ml (tzw. objętość późnoskurczowa) = 130 (d0 200) ml krwi w komorze tuż przed skurczem (objętość późnorozkurczowa)

27 OBJĘTOŚĆ WYRZUTOWA i MINUTOWA OBJĘTOŚĆ MINUTOWA ilość krwi przepompowana przez jedną komorę w czasie jednej minuty (objętość wyrzutowa x częstość skurczów) pojemność minutowa wzrasta m.in. przy: wysiłku, emocjach lub gorączce (wzrost zapotrzebowania na tlen) na skutek: przyśpieszenia akcji serca (regulacja nerwowa) zwiększenia objętości wyrzutowej (prawo serca Starlinga)

28 PRAWO SERCA STARLINGA siła skurczu (i objętości wyrzutowej) jest wprost proporcjonalna do wstępnego rozciągnięcia włókien mięśnia serca (stopnia napełnienia komór krwią)

29 ELEKTROKARDIOGRAFIA ELEKTROKARDIOGRAFIA (EKG) obraz czynności elektrycznej serca zapis zmian potencjałów powstających na powierzchni ciała pod wpływem depolaryzacji i repolaryzacji serca

30 ELEKTROKARDIOGRAFIA ELEKTROKARDIOGRAFIA (EKG) trójkąt Einthovena każdy bok trójkąta obrazuje jedno odprowadzenie dwubiegunowe z elektrod na kończynach jeżeli wielkość i zwrot opracuje się w funkcji czasu, to linia łącząca końce wektorów jest zapisem czynności elektrycznej

31 ELEKTROKARDIOGRAFIA ELEKTROKARDIOGRAFIA (EKG) odprowadzenia piersiowe Wilsona

32 ELEKTROKARDIOGRAFIA KRZYWA (EKG)

33 ELEKTROKARDIOGRAFIA KRZYWA (EKG) odcinki załamki odstęp P depolaryzacja i repolaryzacja przedsionków PQ przewodzenie od węzła zatokowego do mięśnia komór QRS depolaryzacja mięśni komór ST wolna repolaryzacja komór T szybka repolaryzacja komór

34 ELEKTROKARDIOGRAFIA KRZYWA (EKG)

35 ELEKTROKARDIOGRAFIA PATOLOGIE ZAPISU rytm zatokowy rytm węzłowy blok serca trzepotanie przedsionków migotanie przedsionków migotanie komór

36 ELEKTROKARDIOGRAFIA PATOLOGIE ZAPISU norma ton protodiastoliczny migotanie komór kardiomiopatia blok serca

37 TONY SERCA U CZŁOWIEKA Tony serca to efekty akustyczne towarzyszące pracy serca, które fizjologicznie powstają w wyniku drgania zastawek wywołanego przez uderzenie w nie krwi podczas skurczu i rozkurczu serca 1) ton I skurczowy (systoliczny) dłuższy (150 ms) i niższy (25-45 Hz) składa się z: drgań zamykanych zastawek przedsionkowo-komorowych drgań ścian napinającego się serca drgań ścian aorty i pnia płucnego podczas wyrzutu krwi 2) ton II rozkurczowy (diastoliczny) krótszy (120 ms) i wyższy (50 Hz) składa się z: drgań zamykanych zastawek półksiężycowatych wibracji obu pni tętniczych

38 TONY SERCA U CZŁOWIEKA 3) ton III (protodiastoliczny) cichy (35 Hz) występuje tylko u młodych osób składa się z: drgań ścian komór wywołanych nagłym rozciągnięciem (faza wypełniania komór)