"Przyjaciele z zielonego lasu" - program ekologiczno przyrodniczy

Transkrypt

1 Literka.pl "Przyjaciele z zielonego lasu" - program ekologiczno przyrodniczy Data dodania: :56:15 Autor: Jolanta Michna Większość z nas żyje w gęsto zaludnionym i zabudowanym świecie. Zatem pragniemy ciszy, kontaktu z przyrodą, jednak by to zrealizować nie musimy od razu wyruszać w odległe krańce świata, by zobaczyć resztki dziewiczej natury, można pójść do pobliskiego lasu. Wychodząc naprzeciw potrzebom edukacyjnym opracowałam program autorski ekologiczno -przyrodniczy«przyjaciele z zielonego lasu». Pragnęłam, aby edukacja ekologiczna w szkole to nie były zajęcia w ławkach i sama wiedza teoretyczna, ale konkretne działania w środowisku i dla środowiska. I CHARAKTERYSTYKA PROGRAMU Czy widziałeś te sosny tak dumnie wyniosłe I świerki niebotyczne i dęby, porosłe (...) (...) A czyś wiosną podsłuchał tam cudną pieśń głuszca? Nie? Idź, usłysz i obacz...«j. Karpiński Obowiązkiem nauczyciela jest stworzenie uczniom takiej sytuacji, aby samodzielnie dochodziły do pewnych prawd, zasad i umiały samodzielnie wyciągać odpowiednie wnioski. Młodszy wiek szkolny to okres, w którym dzieci wszystkim się interesują, pragną poszerzać swoją wiedzę i rozwijać swoje pasje, opracowany przeze mnie program daje im takie możliwości. Dodatkowym aspektem stworzenia programu ekologiczno -przyrodniczego są walory przyrodnicze Borów Tucholskich. Cennym bogactwem są tu lasy iglaste i liściaste, liczne jeziora, tereny turystyczne Ocypla oraz obszar chronionych gatunków roślin arboretum Wirty. Program ten umożliwia podczas spotkań obserwować okoliczne lasy, łąki, pola, rzeki, stawy i jeziora, co pozwala dzieciom zauważyć, że żyje tam wiele pięknych, ciekawych roślin i zwierząt, na które dotychczas nie zwracały uwagi. Program edukacji ekologiczno przyrodniczej Przyjaciele z zielonego lasu», będzie realizowany w roku szkolnym w czasie planowanych zajęć oraz w ramach spotkań pozalekcyjnych, raz w tygodniu, prowadzonych społecznie. Treści zawarte w programie mogą być realizowane w dowolnej kolejności w zależności od potrzeb środowiska, w którym mieszkamy oraz możliwości dzieci. Członkami mogą być wszyscy chętni uczniowie I etapu edukacyjnego, którzy pragną rozwijać swoje zainteresowania przyrodnicze, są ciekawi świata. W realizacji programu będę wykorzystywane: mapy, albumy i wydawnictwa popularnonaukowe będące na wyposażeniu szkoły. II CELE EDUKACYJNE Cel główny: o wspomaganie wszechstronnego i harmonijnego rozwoju ucznia o rozwijanie zainteresowań przyrodniczych uczniów

2 Cele szczegółowe: poznanie najbliższego środowiska, obcowanie z naturą, uczenie się poprzez przeżywanie, kształtowanie świadomości ekologicznej, uwrażliwianie na piękno pór roku, fascynacja światem, jego różnorodnością i pięknem, rozbudzanie ciekawości poznawczej, twórczego działania i samodzielności, zdobywanie umiejętności obserwowania zjawisk przyrodniczych i ich opisu, kształtowanie umiejętności wyciągania wniosków na podstawie doświadczeń i własnych obserwacji, rozwijanie sprawności manualnej, wyrabianie poczucia odpowiedzialności za środowisko. III TEMATYKA SPOTKAŃ 1. LAS I JEGO MIESZKAŃCY Czym jest las? spacer do lasu, obserwacja życia lasu, fotografowanie, obserwacja kształtu koron drzew i kory, porównywanie z innymi drzewami, budowa drzewa i krzewu, uczeń potrafi wyróżnić typy lasów: liściaste, iglaste, mieszane. Bogactwo natury uczeń potrafi wyjaśnić wpływ lasu na życie i zdrowie człowieka schronienie, pożywienie, budulec i paliwo, las pomaga nam oddychać, poznaje najwyższe drzewo w świata, poznaje sposoby ochrony lasów. Grzyby i owoce leśne. wycieczka do lasu, rozpoznawanie gatunków grzybów jadalnych i trujących, rozpoznawanie owoców leśnych,

3 uczeń zna metody bezpiecznego zbierania grzybów: 1. Grzyby odcinaj nożem w dolnej części nóżki (trzonu) lub lekko wykręcaj tak, aby nie uszkodzić grzybni (korzeni). 2. Nie zbieraj bardzo młodych grzybów łatwo wtedy o pomyłkę. 3. Nie zrywaj grzyba, którego dobrze nie znasz. 4. Zebranych grzybów nie wkładaj do torebki foliowej, noś je w koszyku. 5. Jeśli nie wiesz jaki to grzyb, zapytaj dorosłego lub sprawdź w atlasie 6. Uczeń wie, że brak wiedzy w rozpoznawaniu grzybów jest przyczyną zatruć, a nawet śmierci. 7. Uczeń przestrzega zasad zachowania w lesie. 8. Poznaje możliwości wykorzystania grzybów i owoców leśnych. Mini album Grzybów jadalnych i trujących«. uczeń poznaje budowę grzyba, poznaje nazwy gatunków grzybów jadalnych: maślak zwyczajny, koźlarz babka, podgrzybek brunatny, borowik szlachetny, czubajka kania, mleczaj rydz, trujących: muchomor czerwony, muchomor sromotnikowi, borowik szatański, gołąbek wymiotny, wieruszka wiosenna, piestrzenica kasztanowata, wie, jakim wielkim bogactwem jesiennego lasu są grzyby, kształci umiejętności manualne. Konkurs plastyczny Las i jego mieszkańcy» stymulowanie wyobraźni i twórczego działania, możliwość wyrażania się w różnych technikach, wzmacnianie wiary we własne możliwości. Spotkanie z ciekawą osobą leśnikiem Nadleśnictwa Kaliska Leśnictwo Baby, Kazimierzem Kowalewskim.

4 wycieczka do leśniczówki Baby, obserwacja pracy leśnika, przestrzeganie zasad kultury rozmowy, uczeń wyciąga wnioski ze spotkania, uczy się być tolerancyjnym, prawidłowo potrafi formułować pytania, słuchać cudzej wypowiedzi. Film pt. «Dzik ryjo» poszerzenie wiadomości o pracy leśnika, uczeń wyciąga wnioski z obejrzanego filmu, potrafi powiedzieć na czym polega praca leśnika. Warstwowa budowa lasu spacer do lasu. potrafi wyróżnić następujące piętra: wysokie drzewa. (dąb, świerk, brzoza) w koronach drzew: ptaki budują gniazda, są małe ssaki: wiewiórki, podszyt (małe drzewa i krzewy: malina, czarny bez, głóg, kalina, jałowiec, młoda jarzębina), runo leśne: (poziomki, jagody, grzyby, borówki, paprocie, konwalie), ściółka: (opadłe liście, igły, gałęzie), zamieszkują: ślimaki, stonogi, kleszcze, dżdżownice, biedronki, pająki i mrówki, rozpoznaje gatunki roślin i zwierząt w najbliższym otoczeniu. Gra dydaktyczna «Od nasionka do drzewa» poznanie etapów rozwoju drzewa, zgodne współdziałanie w grupie. Ścieżka przyrodnicza na terenie gminy Lubichowo. wycieczka do Lubichowa,

5 wędrowanie poszczególnymi przystankami ścieżki przyrodniczej, dokonywanie obserwacji przyrodniczych (lupy), przenoszenie na papier swoich obserwacji. 2. GOSPODARKA OOPAPAMI i Ty możesz zostać ekologiem. uczeń potrafi powiedzieć, co to jest recykling, umie wyjaśnić pojęcie ekolog, pracować w zespole, wyciągać wnioski z pracy zespołu, dzieci zbierają makulaturę, puszki, potrafią segregować śmieci, znają opakowania przyjazne i nieprzyjazne środowisku, czas ich rozkładu, kształtują świadomość ekologiczną. Jak można oszczędzać wodę, gaz i światło? uczeń potrafi wykazać się wiadomościami na temat pochodzenia w domu wody, gazu i energii elektrycznej, włącza się do działań proekologicznych, wyjaśnia potrzebę ochrony środowiska. Woda w naszym życiu. uczeń wie, że woda w życiu codziennym jest niezbędna przy wykonywaniu wielu czynności, wie, że wykorzystuje się w rolnictwie przy uprawie roślin i hodowli zwierząt, w przemyśle np. przy produkcji energii elektrycznej, wie, że wodę do domów i mieszkań doprowadzają wodociągi, zna zasady oszczędzania wody.

6 Krążenie wody w przyrodzie. zna stany skupienia wody, wie, że woda nie znika w środowisku, ale stale w nim krąży, wie, wody są zanieczyszczane, potrafi wykonać doświadczenia parowania wody oraz związane z rozpuszczalnością ciał w wodzie. Po co budowane są oczyszczalnie? wycieczka do oczyszczalni w Lubichowie, poznają technologię oczyszczalni ścieków, proste oczyszczalnie ścieków biologiczne, żwirowe wykorzystanie w gospodarstwach przydomowych. 3. ŚWIATOWY DZIEŃ ZWIERZĄT Schronisko dla zwierząt współpraca ze schroniskiem w Starogardzie Gdańskim, kształtowanie postaw humanitarnych w stosunku do zwierząt, wzbudzanie w dzieciach pozytywnych uczuć chęci udziału w akcji Pomóżmy zwierzętom«. Nasi ulubieńcy. zwrócenie uwagi na różnice między zwierzętami domowymi, a hodowlanymi, wie, co znaczy słowo przyjaciel, doskonali umiejętności wypowiadania się na określony temat, poznaje sposoby dbania o zwierzęta domowe. Praca weterynarza. wycieczka do weterynarza w Lubichowie,

7 obserwacja pracy weterynarza, przestrzeganie zasad kultury rozmowy, wyciąganie wniosków ze spotkania. Dokarmiamy zwierzęta i ptaki. spotkanie z leśnikiem, założenie ptasiej stołówki przed szkołą, gromadzenie karmy dla zwierząt leśnych i ptaków, uczeń rozumie,że współistnienie różnych gatunków zwierząt jest konieczne dla ich przetrwania. 4. ZWIERZAKI CHRONIONE-SSAKI Spotkanie z ciekawą osobą Panią Radosławą Krysiak. uczeń potrafi omówić poszczególne plansze ssaków, potrafi wymienić cechy charakterystyczne dla ssaków, potrafi wymienić nazwę kilku zwierząt należących do grupy ssaków chronionych: zająca bielaka, kozicę, świstaka, niedźwiedzia brunatnego, wilka, wydrę, żbika, nietoperza, potrafi przestrzegać zasad kultury rozmowy, wyciągać wnioski ze spotkania. Wycieczka do pobliskiego lasu. obserwacja życia w lesie saren, jeleni, jeża, praktyczne posługiwanie się lornetką lupą i aparatem fotograficznym, umiejętność korzystania z atlasu zwierząt. Jeż zwierzę znajdujące się pod ochroną. poznają tryb życia i budowę ciała, wiedzą, czym się żywi, znają zachowania obronne, zagrożenia, wykonują rzeźbę z masy solnej. 5. OCHRONA PRZYRODY

8 Przyrodnicza perła Arboretum Wirty. wycieczka do ogrodu dendrologicznego, poznanie najciekawszych gatunków drzew i krzewów: Cyprysik groszkowy odmiana szpilkowa, Żywotnik japoński, Buk pospolity odmiana białobrzega, Orzech średni, Tulipanowiec amerykański. Rezerwaty przyrody. Parki narodowe. uczeń wie, że ochroną obejmuje się nie tylko rośliny i zwierzęta, ale również miejsca (rezerwaty przyrody i parki krajobrazowe), wie, że pomniki przyrody, to szczególnie cenne okazy przyrody, wie, jak należy zachować się w parkach przyrody rezerwatach. 6. MIESZKAŃCY ŁĄKI Kraina owadów. uczniowie poznają czym jest owad, co czuje swoimi czółkami, obserwują owady w swoim najbliższym otoczeniu, poznają różne gatunki motyli, potrafią korzystać z atlasów przyrodniczych. W pasiece. obserwacja pszczół w naturalnym środowisku, etapy powstawania miodu, lecznicze właściwości miodu. 7. WIOSNA NAD WODĄ Wycieczka nad rzekę Wdę i jezioro Ocypel Wielki. obserwacja flory i fauny środowisk wodnych, wyróżnianie elementów budowy rzecznej,

9 określenie stanu czystości rzeki i jej okolicy na podstawie obserwacji wzrokowej oraz próbki wody, obserwacja okazów roślin rosnących w rzece, poznawanie zwierząt żyjących nad rzeką, poznanie roślin ziemnowodnych: trzcina, półka, sit, rośliny pływające: rzęsa, żabiściek, rośliny podwodne: rogatek, moczarka, obserwacja ptaków wodnych i brodzących: łabędź, cyranka (kaczka), bocian i czajka, obserwacja ryb: szczupak, okoń, leszcz, płotka, węgorz, obserwacja życia żaby i poznanie cyklu jej rozwoju: skrzek, kijanka, dorosła żaba. 8. UROCZYSTOŚCI SZKOLNE 1. Akcja Sprzątanie Świata». 2. Dzień Ziemi. 3. Święto drzewa sadzenie drzew iglastych w mini ogródku szkolnym. 4. Konkursy przyrodnicze. IV METODY i FORMY PRACY Zajęcia realizowane będą za pomocą metod: problemowych, aktywizujących (burza mózgów), dramy, praktycznego działania. Wśród form przeważać będą: wycieczki, spotkania, apele, przedstawienia. V EWALUACJA OSIĄGNIĘĆ UCZNIA Kontrola i ocena stopnia realizacji zadań przez uczniów będzie dotyczyła: założenia kącika przyrodniczego Przyjaciele z zielonego lasu«, gromadzenia w nim materiałów,

10 aktywnego udziału w zajęciach, samodzielnego podsumowania danego tematu, prac dzieci wykonanych po odbytych spotkaniach, plakatów okolicznościowych, wykorzystania wiedzy w praktyce, Efektem podjętych działań będzie radość i satysfakcja dzieci ze zrealizowanych zadań. VI UWAGI O REALIZACJI PROGRAMU Program będzie realizowany na zajęciach dydaktyczno- wychowawczych, spotkaniach pozalekcyjnych w klasach I-III oraz w czasie różnych uroczystości szkolnych. Podczas spotkań wykorzystywane będą: gry dydaktyczne, filmy przyrodnicze, mapy, albumy, atlasy, pomoce własne, eksponaty, książki i czasopisma. 1. Parczewska Teresa Metody aktywizujące w edukacji przyrodniczej uczniów klas I III». Wyd. Uniwersytetu M. Curie Skłodowskiej, Lublin Maj Agnieszka Pomagamy zwierzętom przetrwać zimę«wyd. Edukacyjne Zofii Dobkowskiej, W-wa Bleja Sosna Barbara Uroczystości szkolne w szkole podstawowej», Toruń Strojny W. Nasze zwierzęta chronione«, Państwowe Wyd.Rolnicze i Leśne, W-wa Tony Hare Ratujmy naszą planetę» t.ll Oficyna Wyd. Alma Press«W-wa Gut Halina Elementariusz ekologiczny», Wyd. Nowa Era W-wa Góbel Peter Skarby przyrody Parki narodowe i rezerwaty«, Wyd. Świat Książki W-wa 1999 Opracowała: Jolanta Michna Literka.pl Literka.pl