JESIENNE I ZIMOWE KŁOPOTY ZWIERZĄT LEŚNYCH I POLNYCH

Transkrypt

1 JESIENNE I ZIMOWE KŁOPOTY ZWIERZĄT LEŚNYCH I POLNYCH 3 CELE OGÓLNE: rozwijanie pasji poznawania zjawisk przyrodniczych rozwijanie umiejętności analizowania obserwowanych zjawisk zrozumienie roli człowieka w środowisku przyrodniczym osobiste i trwałe zaangażowanie w ochronę przyrody we własnym otoczeniu kształtowanie umiejętności służących zdobywaniu wiedzy kształtowanie umiejętności pracy zespołowej. CELE OPERACYJNE: Przewidywane osiągnięcia uczeń potrafi: samodzielnie prowadzić obserwacje zwierząt opowiedzieć o zimowych problemach w życiu zwierząt leśnych i polnych wyjaśnić różnicę w diecie zimowej i letniej zwierząt leśnych i polnych uzasadnić potrzebę zimowego dokarmiania zwierząt odczytać ślady żerowania zwierząt zaangażować się w zimową akcję dokarmiania zwierząt leśnych i polnych opowiedzieć o pracy leśników dla ochrony zwierząt w zimie dzielić się spostrzeżeniami z obserwacji współdziałać w grupie. ŚRODKI DYDAKTYCZNE: ilustracje zwierząt polnych i leśnych, potrzebujących pomocy człowieka film video o dokarmianiu zwierząt, prowadzonym np.: przez leśników różne rodzaje zimowej paszy dla zwierząt lornetki. Literatura dla nauczyciela: Gottfried Amann. Ssaki i zwierzęta zmiennocieplne. Kieszonkowy atlas. Multico Dreyer W. Las. Multico Warszawa Przewodnik do rozpoznawania roślin i zwierząt na wycieczce. Multico Warszawa Michael Chimery. Zwierzęta i rośliny Europy. Muza

2 PRZYGOTOWANIE DO ZAJĘĆ Przed realizacją tematu trzeba zaplanować terenowe spotkanie z pracownikiem leśnictwa, parku narodowego lub krajobrazowego, który oprowadzi po terenie, pokaże ślady bytowania zwierząt oraz opowie o dokarmianiu. PRZEBIEG ZAJĘĆ Etap wprowadzający 1. Pogadanka Czym się żywią nasze zwierzęta leśne i polne w zimie. W jaki sposób zdobywają pożywienie. Jeśli istnieje taka możliwość to pogadankę można uzupełnić prezentacją filmu video na temat zimowego życia zwierząt oraz dokarmiania. Wniosek: Zima to trudna próba przetrwania dla zwierząt, dlatego prowadzimy dokarmianie. Etap realizacji 1. Wycieczka z przewodnikiem leśnikiem. Co jedzą nasze zwierzęta latem, a co zimą (sarna, jeleń, zając, dzik, kuraki)? Obserwujemy tropy zwierząt oraz ślady żerowania. Poznajemy różne rodzaje paszy dla zwierząt. Odwiedzamy paśnik i inne miejsca wykładania karmy. Pomagamy leśnikowi przygotować i wyłożyć paszę dla zwierząt. Poznajemy mieszkańców lasu na wycieczce z przewodnikiem leśnikiem klasa III c Szkoła Podstawowa nr 1 w Mszanie Dolnej wychowawczyni Izabela Staroń 34

3 Etap podsumowujący 1. Wypełnianie karty pracy. Napisz krótkie opowiadanie pt.: Zwierzęta polne i leśne w pobliżu mojego domu i szkoły. Jak mogę im pomóc w zimie. Rozpoznaj i podpisz ślady żerowania zwierząt. Obserwujemy tropy zwierząt klasa III c Szkoła Podstawowa nr 1 w Mszanie Dolnej wychowawczyni Izabela Staroń ZAŁĄCZNIKI: Nr 1 Zimowe kłopoty naszych zwierząt leśnych i polnych Nr 2 Ślady leśnych zwierząt tablica Nr 49 Nr 3 Ślady leśnych zwierząt tablica Nr 50 Nr 4 Ślady leśnych zwierząt tablica 51 Nr 5 Karta pracy. 35

4 Załącznik 1. ZIMOWE KŁOPOTY NASZYCH ZWIERZĄT LEŚNYCH I POLNYCH Zima jest trudną próbą przetrwania dla wszystkich zwierząt, a zwłaszcza dla roślinożernych: saren, jeleni i zajęcy. Brakuje soczystych traw, liści i owoców. Roślinność zielna jest przykryta grubą warstwą śniegu. Dotarcie do pożywienia wymaga czasu i wysiłku. Poważne trudności mają także dziki, które latem oprócz pokarmu roślinnego, chętnie zjadały drobne zwierzęta bezkręgowe. Zimą, większość czasu zwierzęta poświęcają na poszukiwanie pokarmu, a jednak nie zawsze udaje im się zaspokoić głód. Czasami gruba warstwa śniegu, silne mrozy i zawieje całkowicie uniemożliwiają żerowanie. Łatwiej dostępnym, lecz niskokalorycznym pożywieniem jest kora, łyko, pędy drzew oraz igliwie, które np. dla kuraków stanowi główny składnik zimowego pożywienia. Ze względu na małą wartość zimowego pokarmu, zwierzęta muszą zjeść bardzo dużo, aby dostarczyć organizmowi odpowiednią ilość energii. Odżywcze i łatwiej dostępne są nasiona drzew, zwłaszcza iglastych, leżące na powierzchni śniegu. Zima to także trudniejszy okres dla drapieżników, gdyż na białym tle są bardziej widoczne. Ponadto poruszanie się w głębokim śniegu sprawia trudność i czasami uniemożliwia przeprowadzenie skutecznych łowów. Ślady zimowego żerowania zwierząt możemy obserwować w różnych miejscach. Na ich podstawie można rozpoznać gatunek zwierzęcia i prześledzić w jaki sposób zdobywa pożywienie. Zając w lecie najchętniej zjada soczysty pokarm roślinny: trawę, koniczynę, a także korzonki, orzeszki bukowe i jagody. W zimie istotnym składnikiem jego pokarmu jest kora oraz pędy drzew liściastych. Szczególnie lubi ogryzać jabłonie, wierzby i osiki. Młode pędy odgryza, pozostawiając gładkie ukośne ścięcie. Zaś na pniach drzew, ogryzając korę, pozostawia dużo drobnych podłużnych śladów siekaczy. Również dla saren i jeleni bardzo ważnym składnikiem zimowego pożywienia są młode pędy i kora drzew. Ich charakterystyczny sposób zdzierania kory, w postaci długich płatów, nazywamy spałowaniem. 36

5 Załącznik 2. ŚLADY LEŚNYCH ZWIERZĄT tablica Nr 49 37

6 Załącznik 3. ŚLADY LEŚNYCH ZWIERZĄT tablica Nr 50 38

7 Załącznik 4. ŚLADY LEŚNYCH ZWIERZĄT tablica 51 39