Uwarunkowania i ekonomiczna ocena wdrażania systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego mgr inż.

Transkrypt

1 Uwarunkowania i ekonomiczna ocena wdrażania systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego mgr inż. Sławomir Stec Zakład Rolnictwa i Rozwoju Obszarów Wiejskich Państwowa Wyższa Szkoła Zawodowa w Krośnie

2 Plan prezentacji 1. Uzasadnienie problemu badawczego 2. Kwestie do zbadania 3. Cel główny 4. Cele szczegółowe 5. Hipotezy badawcze 6. Materiał źródłowy 7. Metody i organizacja badań 8. Plan pracy

3 1. Uzasadnienie problemu badawczego Obowiązujące systemy i standardy prawne Aspekt ekonomiczny Wymagania współczesnego konsumenta Deficyt badań w tym temacie

4 Producenci rolni muszą sprostać różnym systemom i standardom prawnym, obowiązującym w Polsce i Unii Europejskiej. W świetle obowiązującego w Polsce prawa każdy producent żywności ponosi moralną i prawną odpowiedzialność za bezpieczeństwo wytwarzanych produktów.

5 Ustawa o bezpieczeństwie żywności i żywienia [2006] definiuje systemy zarządzania jakością (m. in. Dobra Praktyka Higieniczna GHP, Dobra Praktyka Produkcyjna GMP, System Analizy Zagrożeń i Krytyczny Punkt Kontrolny HACCP) jako postępowanie, mające na celu zapewnienie bezpieczeństwa żywności.

6 Ustawa o ochronie zwierząt [2003] zawiera m. in. uregulowania dotyczące dobrostanu zwierząt.

7 Kodeks Dobrej Praktyki Rolniczej zawiera zbiór przyjaznych środowisku praktyk rolniczych, których stosowanie zapewni zrównoważony rozwój w sferze produkcji rolniczej.

8 Zasada wzajemnej zgodności crosscompliance, przyczynia się do ochrony środowiska, poprawy bezpieczeństwa żywności, zdrowotności roślin i zwierząt oraz dobrostanu tych ostatnich. Służy także legitymizowaniu płatności dla rolników warunkując je spełnianiem oczekiwań społeczeństwa Unii Europejskiej co do warunków, w jakich produkowana jest żywność.

9 Z ekonomicznego punktu widzenia warto jest zaoferować wysokiej jakości produkt, który staje się podstawowym i najbardziej efektywnym instrumentem walki konkurencyjnej, warunkującej satysfakcję klienta oraz kondycję finansową przedsiębiorstwa. Tam, gdzie zachowana jest jakość, to wracają do przedsiębiorstwa klienci. Produkt jakościowy znajduje u konsumenta, pierwszeństwo przed innymi wyrobami

10 Dotychczas prowadzone badania naukowe w naszym kraju dotyczą głównie analizy wdrażania i stosowania systemów zarządzania jakością, szczególnie wśród przedsiębiorstw branży spożywczej. Natomiast mało uwagi poświęca się badaniom stopnia wdrażania systemów zarządzania jakością wśród producentów rolnych, a przede wszystkim związku tych systemów w łańcuchu żywnościowym produkcja przetwórstwo.

11 Reasumując to ogół regulacji prawnych i standardów, potrzeba stosowania zasad zrównoważonego rozwoju czy wymagań w zakresie rolnictwa ekologicznego, a także pozyskanie zaufania konsumentów oraz nowych i dotychczasowych odbiorców surowców do produkcji żywności wymusza konieczność do wdrażania SZJ na etapie produkcji i przetwórstwa surowców rolniczych.

12 Wdrażanie SZJ jest szczególnie ważne na etapie produkcji, gdyż gospodarstwa rolnicze są pierwszym ogniwem łańcucha żywnościowego i uprawiając rośliny lub prowadząc chów zwierząt wpływają na finalną jakość spożywanych przez ludzi produktów spożywczych.

13 2. Kwestie do zbadania dotychczasowy stan wiedzy i zainteresowania systemami zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa, wyodrębnienie obligatoryjnych i nieobligatoryjnych systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa, określenie stanu wdrożenia tych systemów w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego na przykładzie województwa podkarpackiego,

14 współzależność między poszczególnymi ogniwami łańcucha żywnościowego (producent przetwórca) po wdrożeniu systemów zarządzania jakością, oszacowanie skutków organizacyjnych i ekonomicznych wprowadzenia systemów zarządzania jakością w badanych jednostkach.

15 Badaniem zostaną objęte przedsiębiorstwa branży przetwórstwa mięsa wieprzowego i dostarczające tym jednostkom surowców do produkcji gospodarstwa rolne z terenu województwa podkarpackiego.

16 3. Cel główny Celem głównym pracy jest identyfikacja uwarunkowań i ekonomiczna ocena efektów wdrożonych oraz stosowanych obligatoryjnych i nieobligatoryjnych systemów zarządzania jakością w produkcji i przetwórstwie mięsa wieprzowego z uwzględnieniem wpływu stosowania tych systemów na rozwój współpracy producent - przetwórca.

17 4. Cele szczegółowe określenie stanu wdrożenia systemów jakości w gospodarstwach rolniczych i w przedsiębiorstwach przetwórstwa mięsnego, wskazanie głównych motywów wprowadzania systemów zarządzania jakością, a co za tym idzie, jakie korzyści wynikają z wprowadzenia systemów jakości,

18 wskazanie głównych barier przy wdrażaniu systemów zarządzania jakością, zbadanie stanu integracji dostawców surowców z producentami przetwórstwa mięsnego w województwie podkarpackim, wskazanie znaczenia systemów jakości dla rynkowego funkcjonowania przedsiębiorstw branży przetwórstwa mięsnego i gospodarstw rolniczych.

19 5. Hipotezy badawcze Hipoteza główna: Po wdrożeniu systemów zarządzania jakością następuje poprawa wzajemnych relacji dostawca surowców /hodowca/ przetwórca, przez co prowadzi do wzrostu zdolności tych jednostek do tworzenia wartości opartych na partnerstwie.

20 Hipotezy szczegółowe: Stan wdrożenia systemów zarządzania jakością w przetwórstwie i produkcji mięsa wieprzowego jest zbyt niski. Większość rolników nastawiona była dotychczas przede wszystkim na wzrost wydajności prowadzonej działalności niż na jakość produktów. Motywem wdrożenia systemów zarządzania jakością jest poprawa jakości produkowanej żywności, dzięki której następuje poprawa kondycji jednostki i pozycji rynkowej oraz wzrost konkurencyjności na rynku europejskim.

21 Producenci i przetwórcy mają ograniczone możliwości wdrażania SZJ. Wynika to z uwarunkowań mikro i makroekonomicznych, spośród których można wymienić: niewielkie środki finansowe jakie mogą być przeznaczone na proces budowania systemów jakości, ograniczone możliwości wdrażania postępu technicznego i technologicznego, niski poziom rentowności produkcji, niski poziom wiedzy fachowej rolników i przetwórców żywności oraz słaba znajomość standardów i norm Unii Europejskiej.

22 W województwie podkarpackim poziom współpracy i integracji pomiędzy przetwórcami, a dostawcami surowców jest słaby.

23 6. Materiałźródłowy Do zrealizowania celu pracy zostaną wykorzystane następujące rodzaje źródeł: źródła pierwotne źródła wtórne: literatura przedmiotu w formie wydawnictw zwartych i artykułów naukowych,

24 dane z Agencji Restrukturyzacji i Modernizacji Rolnictwa, Wojewódzkiego Inspektoratu Weterynarii, Podkarpackiego Ośrodka Doradztwa Rolniczego w Boguchwale, Wojewódzkiej Stacji Sanitarno Epidemiologicznej w Rzeszowie, Głównej i Wojewódzkiej Inspekcji Jakości Handlowej Artykułów Rolno-Spożywczych badania własne w gospodarstwach rolnych i zakładach przetwórstwa mięsa wieprzowego dane z wywiadu ukrytego.

25 7. Metody i organizacja badań Przedmiotem badań objęto przedsiębiorstwa przetwórstwa mięsnego i gospodarstwa rolne, które spełniają następujące wymagania: lokalizacja: województwo podkarpackie miasto, wieś, branża: przetwórstwo mięsa wieprzowego, kierunek działalności gospodarstw rolniczych: produkcja żywca wieprzowego

26 W pracy zostały wykorzystane następujące metody: Studia literatury przedmiotu, Metoda kwestionariuszowa: narzędziem badawczym są kwestionariusze ankietowe z zestawem pytań zadawanych respondentom, ułożonych w logicznej kolejności zawierających pytania zamknięte i otwarte.

27 W celu uzyskania odpowiedzi na sformułowane problemy badawcze zastosowano następujące metody przetwarzania i interpretacji wiedzy fakultatywnej: metoda opisowa, metody matematyczno statystyczne przy opracowywaniu danych liczbowych: średnia arytmetyczna i współczynnik zmienności,

28 analiza zmienności między wybranymi zmiennymi (współczynnik korelacji) oraz cechami ilościowymi i jakościowymi, statystyczna weryfikacja hipotez, metody marketingowe analiza SWOT metoda analizy tabelaryczno opisowej i graficznej prezentacji,

29 Metoda wywiadu ukrytego, czyli luźnej rozmowy z badanym właścicielem gospodarstwa zastosowanie tej metody jest możliwe podczas zbierania danych w kwestionariuszu ankiety

30 8. Plan pracy 1. WSTĘP 2. CEL PRACY I HIPOTEZY BADAWCZE 3. ŹRÓDŁA MATERIAŁÓW I METODYKA BADAŃ Problemy i hipotezy badawcze Metodyka badań Przebieg procesu badawczego

31 4. JAKOŚĆ I SYSTEMY JAKOŚCI PRZEGLĄD PIŚMIENNICTWA Zarządzanie procesami wdrażania systemów jakości według założeń teoretycznych Systemy zarządzania jakością w gospodarstwach rolniczych i w przedsiębiorstwach przetwórstwa rolnospożywczego 5. PODKARPACIE - REGION ROLNICZY Z TRADYCJAMI W PRODUKCJI MIĘSA WIEPRZOWEGO 6. PREZENTACJA I ANALIZA WYNIKÓW BADAŃ

32 PODSUMOWANIE I WNIOSKI PIŚMIENNICTWO SPIS TABEL SPIS WYKRESÓW

33 Dziękuję za uwagę Sławomir Stec