Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju produkcji, oraz systemu obrotu roślin strączkowych na cele paszowe, jako czynnik bezpieczeństwa żywnościowego kraju

Transkrypt

1 Uniwersytet Przyrodniczy w Poznaniu Zakład Rynków Finansowych i Towarowych w Gospodarce Żywnościowej Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju produkcji, oraz systemu obrotu roślin strączkowych na cele paszowe, jako czynnik bezpieczeństwa żywnościowego kraju Projekt Wieloletni Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi. pt: Ulepszanie krajowych źródeł białka roślinnego, ich produkcji i systemu obrotu i wykorzystania w paszach Michał A. Jerzak Warszawa 09 czerwca 2016

2 Obszar badań pt: Ekonomiczne uwarunkowania rozwoju produkcji, infrastruktury rynku systemu obrotu oraz opłacalności wykorzystania roślin strączkowych na cele paszowe Liczba podmiotów gospodarczych uczestniczących w badaniach ankietowych Gospodarstwa rolne 472 Wytwórnie pasz 60 Zakłady przetwórstwa rzepaku 13 Razem 545

3 Wykorzystanie i pokrycie wysokobiałkowych surowców paszowych w Polsce 100% 6 90% % deficyt 70% 60% pozostałe śruta słonecznikowa 50% śruta sojowa 40% mączki zwierzęce 30% 20% nasiona strączkowe śruta rzepakowa 10% % Krajowe pokrycie Krajowe wykorzystanie

4 CZYNNIKI POPYTOWE RYNKU PASZOWEGO Liczba wytwórni pasz dla zwierząt w Polsce w latach Wyszczególnienie Wytwórnie pasz małe średnie duże ogółem

5 CZYNNIKI POPYTOWE RYNKU PASZOWEGO Udział poszczególnych grup wytwórni pasz dla zwierząt gospodarskich w przychodach ze sprzedaży (%) 100% 90% 80% 70% 33,9 43,9 43,6 50,9 47,8 52,1 54,2 46,2 46,9 52,5 60% 50% 40% 30% 48,1 39,7 37,4 32,3 33,6 32,0 29,6 37,1 37,3 34,1 20% 10% 18,0 16,4 19,0 16,8 18,5 15,9 16,2 16,7 15,8 13,4 0% Małe Średnie Duże

6 CZYNNIKI POPYTOWE RYNKU PASZOWEGO Miejsce przedsiębiorstw produkujących pasze dla zwierząt gospodarskich w grupie przedsiębiorstw przemysłu spożywczego Branże przemysłu spożywczego Wartości syntetycznego miernika oceny rentowności 1 produkcja piwa 0,597 2 produkcja gotowej karmy dla zwierząt domowych 0,507 3 produkcja cukru 0,374 4 produkcja gotowej paszy dla zwierząt gospodarskich 0,308 5 produkcja przypraw 0, produkcja napojów bezalkoholowych; produkcja wód mineralnych i pozostałych wód butelkowanych 0, produkcja cydru i pozostałych win owocowych 0,066

7 Czynniki popytowe rynku paszowego Oczekiwane wsparcie przy wdrożeniu pasz opartych na rodzimych roślinach strączkowych w zakładach paszowych Opinia wyrażona przez zarządy 17 przedsiębiorstw paszowych w woj. wielkopolskim i kujawsko-pomorskim

8 CZYNNIKI PODAŻOWE RYNKU PASZOWEGO Powierzchnia zasiewów upraw roślin strączkowych w latach (ha) w Polsce

9 CZYNNIKI PODAŻOWE RYNKU PASZOWEGO Relacja między wysokością dopłat a powierzchnią uprawy roślin strączkowych pastewnych

10 CZYNNIKI PODAŻOWE RYNKU PASZOWEGO Udział wielkości produkcji towarowej grochu i łubinu w produkcji całkowitej wynikającej z powierzchni zasiewów. (%)

11 Łańcuch obrotu i rozdysponowania nasion rodzimych roślin strączkowych Hodowla Roślin Zakłady produkcji estru rzepakowego Przedsiębiorstwo nasienne Gospodarstwa rolne uprawa strączkowych Wytwórnie pasz Gospodarstwa rolne produkcja zwierzęca Przeoranie plantacji Produkcja żywności Konsument

12 Słabe strony rynku rodzimych roślin strączkowych w Polsce w latach Duża konkurencja ze strony rynku soi jako produktu substytucyjnego Brak promocji marki produktu oraz marketingu w zakresie wykorzystania r.r.s w paszach. \\\ Rozproszenie terytorialne i mała skala produkcji r.r.s. Niestabilność cenowa nasion r.r.s. Brak narzędzi zabezpieczania ceny Brak pewności sprzedaży nasion r.r.s. (brak płynności obrotu) Słabe zaplecze kapitałowe rolników Niepewność plonów i dostaw określonych partii towaru MARGINALIZACJA RYNKU RODZIMYCH ROŚLIN ŚTRĄCZKOWYCH

13 Model pionowych powiązań integracyjnych podmiotów w zakresie rozwoju produkcji mięsa wieprzowego i drobiowego przy wykorzystaniu komponentów paszowych opartych na białku rodzimych roślin strączkowych Promocja regionalnego produktu ekologicznego bez GMO wśród konsumentów Detaliczna sprzedaż produktu mięsnego Zakład uboju zwierząt i przerobu mięsa Zamówienie produktów mięsnych bez GMO Zamówienie żywca wieprzowego i drobiu żywionego paszami z r.r.s. Producent żywca wieprzowego i drobiu Zamówienie paszy bez GMO do produkcji zwierząt Przedsiębiorstwo paszowe Zamówienie surowca do produkcji pasz na bazie r.r.s. Zakup nasion rodzimych roślin strączkowych Gospodarstwa rolne produkcja strączkowych

14 Model rynku rodzimych roślin strączkowych w Polsce z uwzględnieniem animacji obrotów na poziomie producenta surowca i zakładu przetwórczego (podejście surowcowe) Popyt Producent żywca wieprzowego i drobiu Produkcja zwierzęca Pasza RRB Podaż Podaż Popyt Popyt Popyt Zakład produkcji pasz surowiec RRB Producent roślin strączkowych materiał siewny Podaż Podaż ANIMATOR RYNKU RRS *organizacja obrotu *koncentracja produkcji RRS w kraju oraz stymulowanie popytu * logistyka zamówień i dostaw; *promocja produktu *stabilizowanie dochodów w produkcji i przerobie poprzez zarządzanie ryzykiem cenowym produktu. *przepływ wiedzy iinformacji Podaż Podaż Zakład mięsny Wyroby mięsne (RRB) Handel Wyroby mięsne (RRB) Popyt Popyt Produkcja Nasion RRB Konsumenci

15 Główne wnioski płynące z badań w latach Rozwój rynku oraz realne zwiększenie wielkości produkcji rodzimych roślin białkowych wymaga koncentracji obrotu w skali kraju (tworzenia dużych i jednorodnych kontraktów towarowych) Bezpieczeństwo kraju w zakresie białka roślinnego zapewnić może jedynie rozwój produkcji masowej roślin strączkowych oraz aktywne animowanie obrotu tym surowcem - w sferze podarzy poprzez wprowadzenie systemu dopłat do produkcji towarowej roślin strączkowych - w sferze popytu poprzez wprowadzenie białkowego narodowego wskaźnika celowego Najbardziej dogodną formułą animowania rozwoju rynku rodzimych roślin białkowych jest struktura grupy operacyjnej której sukces zależeć będzie między innymi również od wsparcia finansowego w początkowym okresie działalności.

16 Dziękuję za uwagę.

17 Program wieloletni na lata Stworzenie warunków do zwiększania bezpieczeństwa białkowego kraju na cele paszowe i żywnościowe w warunkach zrównoważonego rozwoju. Obszar badawczy 5 Doskonalenie i rozwój systemu rynkowego obrotu surowcami rodzimych roślin białkowych poprzez: - opracowanie modelu komercjalizacji produktów wytwarzanych na bazie rodzimych roślin białkowych, - wykreowanie modelowej, stymulującej rozwój popytu na rodzime rośliny białkowe, strategii biznesowej kreatora rynku, - monitorowanie i prognozowanie skutków ekonomiczno-finansowych podmiotów uczestniczących w rynku rodzimych roślin białkowych.