WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA SPOTKANIE I

Transkrypt

1 WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA SPOTKANIE I Cele i plan wykładu Zasady zaliczenia Kompetencje nauczyciela - spojrzenie Koncepcje nauczania fizyki w polskich szkołach Podstawa programowa Tomasz Greczyło

2 STRUKTURA ZAJĘĆ 30 godz. wykładu spotkania 2 godz. 30 godz. konwersatorium: 3 x 3 godz. ćwiczeń doświadczalnych w PDF 4 x 3 godz. praktyka asystencka w LO 3 x 3 godz. konwersatorium strona www 2

3 CELE WYKŁADU Kształtowanie kompetencji zawodowych nauczycieli fizyki szkół ponadgimnazjalnych W szczególności poprzez: prezentację treści dyskusję pracę warsztatową indywidualnie i w grupie refleksję 3

4 TEMATYKA WYKŁADU Warsztat pracy nauczyciela Koncepcje nauczania fizyki Podstawa programowa nauczania Programy nauczania Specyfika nauczania na IV etapie edukacyjnym Lekcja fizyki treści, materiały, metody Zajęcia pozalekcyjne z fizyki 4

5 TEMATYKA WYKŁADU Diagnozowanie i rozwiązywanie problemów poznawczych Eksperyment uczniowski w nauczaniu Standardy egzaminacyjne Przygotowanie i dokumentacja lekcji Zadania nauczyciela XXI wieku w Polsce Propozycje studentów 5

6 WARUNKI ZALICZENIA Wykład zaliczenie Obecność na wykładzie Konwersatorium ocena Portfolio zawierające materiały i wytwory studentów z poszczególnych zajęć z komentarzem autora 6

7 WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA Dydaktyka nauczania fizyki. Bada zagadnienia specyficzne dla nauczania i uczenia się fizyki w ujęciu ogólnym bądź z uwzględnieniem typu szkoły stąd dydaktyka szkoły zawodowej, szkoły wyższej etc. Jako nauka dostarcza wiedzy o stanie rzeczy istniejącym w obrębie przedmiotu badań, analizuje zależności warunkujące przebieg i wyniki nauczania-uczenia się oraz formułuje na tej podstawie odpowiednie prawidłowości oraz wskazuje metody, formy organizacyjne i środki pomocne w wywołaniu zamierzonych zmian u uczniów 1. Systemy i treści kształcenia Proces nauczania-uczenia się [1] Kupisiewicz Cz., Dydaktyka ogólna, Oficyna Wydawnicza Graf Punkt, W-wa

8 WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA Metodyka nauczania fizyki. Nauka o celowo i systematycznie stosowanych sposobach kierowania pracą uczniów w procesie nauczania fizyki 1. Metody nauczania Procesy Narzędzia [1] Półturzycki J., Dydaktyka dla nauczycieli, Wyd. Naukowe NOVUM, Płock

9 WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA Warsztat pracy nauczyciela to szerokie pojęcie, zawierające zarówno kompetencje nauczyciela, jak i szereg celowo dobranych procedur postępowania, sposobów i metod działania, dokumentów prawnych i planistycznoorganizacyjnych. Ważną część warsztatu pracy nauczyciela obejmują decyzje nauczyciela dotyczące jego działań w stosunku do uczniów, rodziców, współpracowników i zwierzchników. Warsztat pracy to także źródła informacji, w tym wiedzy, środki materialno-techniczne, które służą uczniom do uczenia się, nauczycielowi do nauczania, wychowania, opieki. Integralna część warsztatu pracy stanowią również narzędzia i metody służące ewaluowaniu i doskonaleniu warsztatu pracy zawodowej nauczyciela. 9

10 WARSZTAT PRACY NAUCZYCIELA Szkoła ponadgimnazjalna IV etap edukacyjny specyfika pracy Specyfika pracy w szkołach ponadgimnazjalnych, płynąca zarówno ze sposobu organizacji szkoły, jej celów i zadań, jak również charakterystyki uczniów tego etapu edukacyjnego, jest szczególna i wymaga głębszej refleksji. Temu zagadnieniu poświęcone będzie oddzielne spotkanie 10

11 KOMPETENCJE NAUCZYCIELA wielce złożona dyspozycja stanowiąca wypadkową wiedzy, umiejętności, postaw, motywacji, emocji i wartościowania 1 zdolność zależna od znajomości wchodzących w nią umiejętności, sprawności oraz przekonania o możliwości posługiwania się tą zdolnością 2 [1] Dylak S., Wizualizacja w kształceniu nauczycieli, Poznań 1995, s.14 [2] Dudzikowa M., Kompetencje autokreacyjne.., Warszawa 1994, s

12 KOMPETENCJE NAUCZYCIELA 1 merytoryczne dotyczące treści nauczanego przedmiotu dydaktyczno metodyczne koncentrujące się na warsztacie pracy nauczyciela i ucznia wychowawcze dotyczące sposobów oddziaływania na podmiot procesu [1] Strykowski W., Kompetencje nauczyciela szkoły współczesnej, Poznań 2003, s.23 12

13 KOMPETENCJE NAUCZYCIELA 1 bazowe pozwalające porozumiewać się z uczniami i współpracownikami konieczne bez których praca nie byłaby konstruktywna (interpretacyjne, autokreacyjne, realizacyjne) pożądane najczęściej ściśle związane z profilem zawodowym nauczyciela oraz jego zainteresowaniami [1] Dylak S., Wizualizacja w kształceniu nauczycieli, Poznań 1995, s

14 KOMPETENCJE NAUCZYCIELA 1 praktyczno moralne (interpretacyjne, refleksyjne, komunikacyjne) techniczne (umiejętności warunkujące instrumentalne rozumianą efektywność działania) kompetencje postulacyjne (cele), metodyczne (działania), realizacyjne (środki) [1] Kwaśnica R. Wprowadzenie do myślenia o nauczycielu 14

15 KOMPETENCJE NAUCZYCIELA 1,2 chciałbym wspomagać kształcenie nauczycieli o nowych, innych niż dotychczas kompetencjach: w sensie treści bardziej łącznych niż wysoce specjalistycznych, bardziej otwartych niż zamkniętych, bardziej twórczych niż odtwórczych, a w sensie charakteru roli zawodowej odchodzących od funkcji przekaziciela i egzekutora do roli przewodnika i tłumacza [1] Kwieciński Z., Tropy ślady próby. Studia i szkice z pedagogii pogranicza. Poznań- Olsztyn 2000, s. 17 [2] Szorc K., Kompetencje nauczyciela na miarę XXI wieku 15

16 KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI rys historyczny powody i konsekwencje zmian reforma organizacyjna reforma programowa rola nauczycieli, instytucji kształcących nauczycieli oraz władz społeczny odbiór zmian a działania medialne nauczyciela a zmiany 16

17 KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI 1 duża liczba godzin nauczania automatycznie nie gwarantuje sukcesu brak motywacji do uczenia się jest zabójczy dla rezultatów nauczania nauka fizyki powinna uczniowi ułatwić w przyszłości znalezienie pracy grupa ludzi zainteresowanych zawodem fizyka robi się coraz mniej liczna [1] Jerzy Kuczyński, Votum separatum, Fizyka w Szkole 4/

18 KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI nowe koncepcje nauczania, pod presją dyktatu społecznego dryfują niebezpiecznie ku uczeniu ciekawie, bezstresowo, bez wysiłku, ku imitacji nauk humanistycznych i jarmarcznej magii ; wielu z zawodowych fizyków z łatwością wskaże godziny nauki w szkole i na studiach, które nie przyniosły im pożytku I po drugie, może powinniśmy ustalić, co naprawdę jest z tej fizyki potrzebne wykształconemu człowiekowi w pierwszej połowie XXI wieku 1 [1] Turski Ł. Co każdy człowiek powinien wiedzieć z fizyki, ale wstydzi się zapytać fizyków?, Foton 76/

19 KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI Najważniejszą rzeczą z fizyki, jaką powinien znać każdy wykształcony człowiek, jest metoda badawcza fizyki. Parafrazując znane zakończenie sławnego eseju Prof. Leszka Kołakowskiego, Fizyka to naprawdę dobra rzecz. Dobrze by było, abyśmy o tym przekonali naszych współobywateli. 19

20 KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI Początek XXI wieku przyniósł zjawisko bez precedensowego wzrostu aspiracji edukacyjnych młodych Polaków. Jeszcze kilka lat temu tylko około 50% uczniów z każdego rocznika odejmowało naukę w szkołach umożliwiających zdawanie matury. Dziś (2009), po ukończeniu gimnazjum, takie szkoły wybiera ponad 80% uczniów. Spośród nich około 80% z powodzeniem zdaje maturę i w znakomitej większości przekracza progi uczelni. W rezultacie, co drugi Polak w wieku lata studiuje, zaś liczba studentów w Polsce, w ciągu zaledwie kilku lat, wzrosła aż pięciokrotnie. [1] Marciniak Z., O potrzebie reformy programowej kształcenia ogólnego, Podstawa programowa z komentarzami, Tom 5. Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum przyroda, geografia, biologia, chemia, fizyka 20

21 KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI Spróbujmy razem odpowiedzieć na kilka fundamentalnych pytań związanych z obecnymi zmianami: Dlaczego w polskich szkołach podstawowych, gimnazjach i liceach nastąpują zmiany? Co się stało i co można w związku z tym zrobić? Jak te zmiany odzwierciedla nowa podstawa programowa? Jak tworzyć program wychowawczy szkoły? Jak poprzez ocenianie skutecznie motywować uczniów? Jak następują zmiany w organizacji i pracy szkoły? Dlaczego zmiany szczególnie dotyczą edukacji przyrodniczej? 21

22 KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI Uchwała Nr 333/2008 Rady Głównej Szkolnictwa Wyższego z dnia 16 października 2008 roku Rada Główna wspiera długofalowe zmiany systemowe mające na celu: przeniesienie uwagi na efekty kształcenia, wydłużenie kształcenia ogólnego, doprecyzowanie zakresu treści nauczania, indywidualizację kształcenia, doprecyzowanie opisu wymagań na koniec każdego etapu kształcenia. 22

23 KONCEPCJE NAUCZANIA FIZYKI Projekt rozporządzania uwzględnia zalecenia Parlamentu Europejskiego i Rady Europy z dnia 18 grudnia 2006 roku w sprawie kompetencji kluczowych w procesie uczenia się przez całe życie (2006/962/WE) i jest ważnym elementem włączania naszej edukacji w system edukacji europejskiej. Problematyce kompetencji kluczowych poświęcone zostanie jedno z kolejnych spotkań. [1] Tom 5. Edukacja przyrodnicza w szkole podstawowej, gimnazjum i liceum przyroda, geografia, biologia, chemia, fizyka 23

24 PODSTAWA PROGRAMOWA Załącznik do rozporządzenia Ministra Edukacji Narodowej i Sportu z dnia 26 lutego 2002 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół - (Dz. U. Nr 51, poz. 458, z późn. zm.). Cele edukacyjne Zadania szkoły Treści nauczania Osiągnięcia 24

25 PODSTAWA PROGRAMOWA Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 23 grudnia 2008 r. w sprawie podstawy programowej wychowania przedszkolnego oraz kształcenia ogólnego w poszczególnych typach szkół (rozporządzenie zostało opublikowane w Dzienniku Ustaw z dnia 15 stycznia 2009 r. Nr 4, poz. 17) Cele kształcenia wymagania ogólne Treści nauczania wymagania szczegółowe (przekrojowe i doświadczalne) 25

26 PODSTAWA PROGRAMOWA Rozporządzenie Ministra Edukacji Narodowej z dnia 8 czerwca 2009 r. w sprawie dopuszczania do użytku w szkole programów wychowania przedszkolnego i programów nauczania oraz dopuszczania do użytku szkolnego podręczników (Dz.U. Nr 89, poz. 730) Programom nauczania, w tym programom własnym (autorskim), poświęcone będą dwa wykłady. 26