Chmura w mieście, miasto w chmurze czy samorządy potrzebują przetwarzania w chmurze i jak tam trafić?

Transkrypt

1 Chmura w mieście, miasto w chmurze czy samorządy potrzebują przetwarzania w chmurze i jak tam trafić? Prof. nadzw. dr hab. Andrzej Sobczak Dyrektor Ośrodka Studiów nad Cyfrowym Państwem

2 Agenda wystąpienia 1 Chmura w pigułce Korzyści, jakie może przynieść samorządom chmura Jak przygotować się do przeniesienia w chmurę Zamiast podsumowania: słowo ostrzeżenia, czyli kiedy z chmury może spaść deszcz

3 Źródło: Badanie Ipsos Public Affairs dla BSA, sierpień 2012

4 1 Chmura w pigułce

5 Czym jest przetwarzanie w chmurze Przetwarzanie w chmurze: Definicja formalna: mechanizm umożliwiający dostęp za pomocą sieci (internetowej lub extranetowej) do współdzielonej puli konfigurowalnych i skalowalnych zasobów informatycznych udostępnianych w formie usług (Źródło: National Institute of Standards and Technology). 5

6 Czym jest przetwarzanie w chmurze Przetwarzanie w chmurze: Definicja formalna: mechanizm umożliwiający dostęp za pomocą sieci (internetowej lub extranetowej) do współdzielonej puli konfigurowalnych i skalowalnych zasobów informatycznych udostępnianych w formie usług (Źródło: National Institute of Standards and Technology). Definicja nieformalna: sposób na to, aby działy IT istniejące wewnątrz organizacji stały się zbędne, a głównym tego powodem będzie przemieszczenie zasobów obliczeniowych i pamięci masowych z wewnętrznych centrów danych do ośrodków zewnętrznych, a następnie oferowanie ich w formie usług (Źródło: Nicholas G. Carr). 6

7 Przetwarzanie w chmurze, a typowy outsourcing IT Cecha Okres na jaki zawiera się kontrakty Poziom automatyzacji zawierania kontraktów na dostarczenie usług Możliwość zwiększania zasobów na żądanie Przetwarzanie w chmurze Dni, tygodnie, miesiące Wysoki poziom automatyzacji zawierania kontraktów Bardzo duża skalowalność zasobów w trybie na żądanie Outsourcing IT Miesiące, lata Umowy negocjuje się najczęściej w ramach kontaktów osobistych Zwiększenie zasobów w trybie na żądanie jest często nierealizowalne lub długotrwałe Poziom dopasowania usług do potrzeb organizacji Wystandaryzowane usługi informatyczne Możliwość bardzo wysokiego stopnia dopasowania usług 7

8 Rodzaje chmury ze względu na umiejscowienie zasobów informatycznych, udostępnianych w formie usług Chmury publiczne mają postać współdzielonej infrastruktury udostępnianej przez firmy trzecie w internecie dla każdego zainteresowanego. Selekcja Dostęp do usług informatycznych Otwarty Chmura prywatna Organizacja Przechowywanie zasobów informatycznych Strona trzecia Chmura publiczna 8

9 Mega Data Center Microsoft, Dublin, Irlandia Źródło: Microsoft Irlandia

10 Rodzaje chmury ze względu na umiejscowienie zasobów informatycznych, udostępnianych w formie usług Chmury prywatne zasoby znajdują się w całości wewnątrz sieci korporacyjnej i służą użytkownikom konkretnej organizacji. Selekcja Dostęp do usług informatycznych Otwarty Chmura prywatna Organizacja Przechowywanie zasobów informatycznych Strona trzecia Chmura publiczna 10

11 Centrum Przetwarzania Danych Resortu Finansów, Radom Źródło: MF/Gazeta Wyborcza

12 Rodzaje chmury ze względu na umiejscowienie zasobów informatycznych, udostępnianych w formie usług Chmury społeczne zasoby informatyczne są współdzielone pomiędzy kilka organizacji, a dostarczane za ich pomocą usługi są wykorzystywane przez te organizacje do realizacji wspólnych celów. Selekcja Dostęp do usług informatycznych Otwarty Chmura prywatna Organizacja Przechowywanie zasobów informatycznych Strona trzecia Chmura publiczna 12

13 Miejskie Centrum Przetwarzania Danych, Lublin Źródło: Gazeta Wyborcza

14 Chmura publiczna vs prywatna vs społeczna w polskiej administracji publicznej W najbliższych latach dominować będzie wykorzystanie chmury prywatnej oraz społecznej. Decydują o tym: Względy formalne Świadomość decydentów Nie mylić standardowego outsourcingu IT z przetwarzaniem w chmurze. Działania na poziomie Unii Europejskiej doprowadzą do standaryzacji przetwarzania w chmurze i otworzą drogę do wykorzystania chmury publicznej. 14

15 Rodzaje chmury ze względu na złożoność dostarczanych usług Infrastruktura jako usługa (IaaS) klient otrzymuje do wykorzystania podstawowe zasoby informatyczne w formie usługi. Użytkownik administrator. 15

16 Mieszkaniec Usługi biznesowe Usługa A Usługa B Usługa... Warstwa biznesowa Proces X Proces Y Proces Z Proces Usługi oprogramowania Usługa A Usługa B Usługa C Usługa... Warstwa aplikacji Aplikacja A Aplikacja B Aplikacja... SaaS Usługi infrastruktury Usługa A Usługa B Usługa C System operacyjny Baza danych Warstwa infrastruktury IaaS Ośrodek Studiów nad Cyfrowym Państwem Serwer biuro@cyfrowepanstwo.pl

17 Rodzaje chmury ze względu na złożoność dostarczanych usług Infrastruktura jako usługa (IaaS) klient otrzymuje do wykorzystania podstawowe zasoby informatyczne w formie usługi. Użytkownik administrator. Platforma jako usługa (PaaS) klient otrzymuje do wykorzystania platformę programistyczną w formie usługi. Użytkownik programista. 17

18 Mieszkaniec Usługi biznesowe Usługa A Usługa B Usługa... Warstwa biznesowa Proces X Proces Y Proces Z Proces Usługi oprogramowania Usługa A Usługa B Usługa C Usługa... Warstwa aplikacji Aplikacja A Aplikacja B Aplikacja... SaaS Usługi infrastruktury Usługa A Usługa B Usługa C Usługa System operacyjny Baza danych Środowisko dev. Warstwa infrastruktury IaaS+ PaaS Ośrodek Studiów nad Cyfrowym Państwem Serwer biuro@cyfrowepanstwo.pl

19 Rodzaje chmury ze względu na złożoność dostarczanych usług Infrastruktura jako usługa (IaaS) klient otrzymuje do wykorzystania podstawowe zasoby informatyczne w formie usługi. Użytkownik administrator. Platforma jako usługa (PaaS) klient otrzymuje do wykorzystania platformę programistyczną w formie usługi. Użytkownik programista. Oprogramowanie jako usługa (SaaS) klient otrzymuje do wykorzystania gotowe oprogramowanie biznesowe w formie usługi. Użytkownik biznes. 19

23 2 Korzyści, jakie może przynieść samorządom chmura

24 Miasto Urząd miasta Źródło: Pałac Kultury i Nauki Sp. z o.o.

25 Przykładowe miejskie jednostki organizacyjne Na mocy ustawy o finansach publicznych w celu wykonywania zadań własnych miasto może tworzyć jednostki organizacyjne: jednostki budżetowe np. miejski ośrodek pomocy społecznej, zarząd budynków komunalnych, straż miejska, domy pomocy społecznej, szkoły podstawowe, gimnazja, licea, zespoły szkół, domy kultury, centra profilaktyki uzależnień, przedszkola, zakłady budżetowe np. zarząd cmentarzy komunalnych, żłobki, gospodarstwa pomocnicze np. warsztaty szkolne. Dodatkowo, na mocy ustaw szczegółowych, działają miejskie instytucje kultury (teatry, muzea i galerie, orkiestry, biblioteki) oraz zakłady opieki zdrowotnej (szpitale, zakłady opiekuńczo-lecznicze). Ponadto funkcjonują spółki miejskie zajmujące się np. energetyką, komunikacją, wodociągami, oczyszczaniem miasta, rozwojem i promocją miasta itp. 25

26 Źródło: Carbase.com Skala działania ma znaczenie

27 Korzyści związane z przetwarzaniem w chmurze w samorządach Zbudowanie potencjału IT (o bardzo dużej skalowalności) do realizacji nowych projektów realizowanych na terenie miasta. Wysoka dostępność zasobów informatycznych (często na poziomie 99.9%). Ponoszenie opłat za faktycznie wykorzystane zasoby informatyczne przez jednostki miejskie. Wysokie bezpieczeństwo zgromadzonych danych. Dostęp do nowoczesnych rozwiązań IT dla mniejszych jednostek miejskich w atrakcyjnych cenach. Zmniejszenie obciążenia działów IT w jednostkach miejskich rutynowymi pracami. 27

28 3 Jak przygotować się do przeniesienia w chmurę

29 Centrum kompetencyjne IT miasta

30 Integracja procesów biznesowych Niska Wysoka Model operacyjny organizacji publicznej w kontekście przetwarzania w chmurze (1) Koordynacja (Służby ratownicze): aplikacje lokalne, łatwa integracja danych na poziomie technologicznym Unifikacja (ZUS): scentralizowane aplikacje i bazy danych Dywersyfikacja (Jednostki miejskie): aplikacje lokalne, ograniczona integracja danych na poziomie technologicznym Replikacja (Urzędy Skarbowe): standardowe aplikacje, standardowa infrastruktura Niska Wysoka Standaryzacja procesów biznesowych 30

31 Integracja procesów biznesowych Niska Wysoka Model operacyjny organizacji publicznej w kontekście przetwarzania w chmurze (2) Platforma jako usługa Oprogramowanie jako usługa Chmura społeczna Chmura prywatna [decyzja lokalna] jako usługa Oprogramowanie jako usługa Chmura społeczna Chmura prywatna Niska Wysoka Standaryzacja procesów biznesowych 31

32 Jak to się robi w Ameryce i wnioski dla polskiej administracji Stan New Jersey System zarządzania relacjami z obywatelami Stan New Mexico Poczta elektroniczna i pakiet biurowy Stan Wisconsin Narzędzia do współpracy grupowej Stan Utah Usługi infrastrukturalne Miasta Canton, Georgia Poczta elektroniczna Miasto Carlsbad, California Narzędzia do komunikacji i współpracy Miasto Los Angeles, California Poczta i pakiet biurowy Miasto Orlando, Florida Poczta elektroniczna Podstawowe oprogramowanie jako usługa 32

33 Scenariusz migracji urzędu do chmury 1. Określić cele przeniesienia IT do chmury Standaryzacja IT Obniżenie kosztów działania IT Wprowadzenie innowacyjnych rozwiązań na teren miasta Możliwość skoncentrowania się na biznesowej części IT w urzędzie (GIS / e-usługi / ERP) 2. Określić docelowy zakres przeniesienia IT do chmury Jednostki objęte migracją Propozycje kluczowych decyzji: Chmura publiczna / prywatna / społeczna IaaS / PaaS/ SaaS Horyzont czasowy migracji (podzielony na etapy) 33

34 Scenariusz migracji urzędu do chmury 3. Powołać struktury projektowe, które będą odpowiedzialne za przeniesienie rozwiązań do chmury Sponsor projektu prezydent / sekretarz / skarbnik Rada projektu dyrektorzy kluczowych jednostek miejskich Kierownik projektu szef działu IT 4. Opracować wizję działania IT urzędu w chmurze Dokument dla decydentów: jak zmieni się działanie IT w mieście po przeniesieniu części rozwiązań do chmury oraz jakie korzyści przyniesie to działanie Komunikacja z mediami Nie stosujemy hasła admin1 ;) Dane obywateli są bezpieczne 34

35 Scenariusz migracji urzędu do chmury 5. Opracować plan migracji do chmury i uzyskać jego zatwierdzenie Zdefiniować katalog usług biznesowych i określić ich SLA Zdefiniować popyt (obecny i planowany) na usługi IT świadczone w chmurze i określić ich SLA Zdefiniować, które aplikacje będą podlegały migracji (i w jakiej kolejności) Opracować mechanizmy migracji danych Określić mechanizmy integracji systemów zastanych ( legacy ) z rozwiązaniami działającymi w chmurze Potwierdzić aspekty prawne i organizacyjne w szczególności dotyczące ochrony danych osobowych, bezpieczeństwa, planu wycofania się z chmury 35

36 Mieszkaniec Usługi biznesowe Usługa A Usługa B Usługa... Warstwa biznesowa Proces X Proces Y Proces Z Proces Usługi oprogramowania Usługa A Usługa B Usługa C Usługa... Warstwa aplikacji Aplikacja A Aplikacja B Aplikacja... Usługi infrastruktury Usługa A Usługa B Usługa C Usługa Warstwa infrastruktury System operacyjny Baza danych Serwer aplikacyjny Ośrodek Studiów nad Cyfrowym Państwem Serwer biuro@cyfrowepanstwo.pl

37 Scenariusz migracji do chmury 6. Przeprowadzić pilotażowe wdrożenie Wybranie małego zakresu IT, niekrytycznego z punktu widzenia funkcjonowania urzędu 7. Przeprowadzić finalne wdrożenie Migracja danych Szkolenia dla pracowników 8. Wprowadzić mechanizmy monitorowania SLA Raportowanie operacyjne Narzędzia do monitorowania po stronie urzędu 9. Przeprowadzać okresowe audyty bezpieczeństwa, wydajności Raportowanie do osoby nadzorującej IT w urzędzie 37

38 4 Zamiast podsumowania: słowo ostrzeżenia, czyli kiedy z chmury może spaść deszcz

39 Chmura a Komisja Europejska Komisarz Neelie Kroes ogłasza r. strategię Komisji w sprawie chmury: rozwiązanie problemu wielości standardów/interoperacyjności chmury; promowanie ogólnounijnych mechanizmów certyfikacji dla wiarygodnych dostawców usług; opracowanie wzoru bezpiecznych i uczciwych warunków dla umów dotyczących usług w chmurze. Warunki konieczne do popularyzacji chmury publicznej w administracji 39

40 Źródło: Oficjalny blog Google

41 Wyzwania, jakie czekają chętnych do wprowadzenia przetwarzania w chmurze Przetwarzanie w chmurze wymaga rozwoju zupełnie innego obszaru kompetencji u pracowników działów IT w urzędach: Umiejętności zarządzania zapotrzebowaniem na usługi informatyczne i budowania oraz rozliczania SLA. Umiejętności integracji rozwiązań funkcjonujących w chmurze z klasycznymi systemami informatycznymi. Umiejętności opracowania mechanizmów nakierowanych na zapewnienie zgodności przetwarzania w chmurze z obowiązującymi regulacjami prawnymi. 41

42 Słowo ostrzeżenia na koniec Chmura to (nie tylko) rozwiązania pochodzące od konkretnych dostawców Chmura wymaga przemyślenia i przeprowadzenia transformacji działów IT w urzędzie Ośrodek Studiów nad Cyfrowym Państwem 42

43 Plan działań na najbliższy miesiąc, półrocze, rok W przeciągu miesiąca: Przeprowadzić samoocenę efektywności działu IT pod kątem gotowości do wdrożenia mechanizmów przetwarzania w chmurze w 4 obszarach: Nadzoru nad IT, Strategii i architektury IT, Zarządzania projektami i programami IT, Zarządzania usługami IT. W przeciągu półrocza: Zaprojektować zintegrowany mechanizm strategicznego zarządzania IT oraz uzyskać akceptację dla jego wdrożenia ze strony decydentów. W przeciągu roku: Uruchomić projekt Miasto w chmurze + mechanizmy benchmarkingu. 43

44 Samoocena efektywności działu IT 4 5 IT katalizatorem innowacji IT partnerem dla biznesu 1 2 Walko o ogień 3 IT centrum kosztów IT źródłem oszczędności 44