Odżywki węglowodanowe

Transkrypt

1 Odżywki węglowodanowe Jak i dlaczgo? Agnieszka Krok Węglowodany są głównym źródłem energii, służącej do utrzymywania zarówno funkcji życiowych (np. pracy narządów wewnętrznych) jak też podejmowania pracy fizycznej. Znajdują się we wszystkich powszechnie występujących roślinach: zbożach, ziemniakach, roślinach strączkowych, owocach, a także w organizmach zwierzęcych. Rozróżnia się wiele rodzajów węglowodanów. Dzielimy je ze względu na ich zróżnicowaną budowę chemiczną i występowanie, a w przypadku węglowodanów wytwarzanych przemysłowo - również zależnie od sposób otrzymania. GLUKOZA Strona 1/5

2 - jest węglowodanem znajdującym się na przykład w owocach i warzywach. Jest podstawą substancją w metabolizmie, gdyż wiele innych produktów żywnościowych jest zamienianych w naszych ciałach właśnie na glukozę. Glukoza jest obecna w naszej krwi. Przemysłowo glukoza jest otrzymywana ze skrobi ziemniaczanej lub kukurydzianej SKROBIA - węglowodan roślinny. Rośliny magazynują go w owocach, nasionach, korzeniach w ziarnach, bulwach i łodygach. Szczególnie bogate w skrobię są ziarna zbóż i bulwy ziemniaka. FRUKTOZA - jest węglowodanem owocowym, posiada ten sam skład co glukoza. LAKTOZA - to cukier mleczny. DEKSTOZA - zwana również "cukrem zbożowym", jest wydobywana syntetycznie ze skrobi. MALTOZA - jest cukrem pochodzącym ze słodu (skiełkowane i wysuszone ziarna zbóż). Jest zbudowana z dwóch cząsteczek glukozy. SACHAROZA - jest cukrem produkowanym z trzciny cukrowej i buraków cukrowych. MALTODEKSTRYNA - produkt otrzymywany ze skrobi ziemniaczanej Warto wyróżnić jeszcze jeden węglowodan GLIKOGEN. Jest zbudowany z glukozy i gromadzony w wątrobie i w tkance mięśniowej. Stanowi główny materiał zapasowy w komórkach naszego ciała. Jeśli zachodzi potrzeba, z niego właśnie uzyskiwana jest energia podczas wysiłków o dużej intensywności. Strona 2/5

3 Naturalnie węglowodanowe posiłki to makarony, pieczywo, ziemniaki, kasze. Ze względu na duży wydatek energetyczny sportowcom proponowane są różnego typu odżywki, mające na celu uzupełnienie strat energetycznych w sposób mniej kłopotliwy niż gotowanie posiłku, bardziej zaawansowany niż zjedzenie 5 kanapek lub natychmiastowy w trakcie trwania zawodów. Oferowane są proszki do sporządzania napojów, batony energetyczne, żele energetyczne oraz tabletki zawierające węglowodany. Możemy je podzielić na dwa rodzaje: - produkty, w skład których wchodzi wyłącznie jeden rodzaj węglowodanu - produkty o składzie złożonym Do pierwszej grupy będą należeć odżywki zawierające tylko glukozę, tylko skrobię lub tylko maltodekstryne. Węglowodany powyższe różnią się tym, jakie reakcje zachodzą pod ich wpływem w naszym ciele. Po spożyciu glukozy jej poziom we krwi wzrasta szybko do wysokiego poziomu, a następnie spada., gdyż pod wpływem insuliny ulega przemianie na glikogen. Pozostałe węglowodany powodują wolniejsze i bardziej długotrwałe podnoszenie się jej ilości we krwi. Do drugiej grupy produktów należą właśnie mieszanki węglowodanów o takich własnościach: tych podnoszących poziom glukozy we krwi szybko, oraz tych które utrzymują jej podwyższony poziom przez dłuższy czas. Mogą to być zestawienia: - fruktoza + maltodekstyna - glukoza + maltodekstyna - fruktoza + dekstoza + maltodekstyna lub jeszcze inne. Bardzo często producenci do węglowodanów w odżywkach dodają jeszcze: - do proszków z których przygotowujemy napoje energetyczne - zestaw minerałów (sód, potas, wapń i magnez) regulujący gospodarkę wodno-elektrolitową organizmu. Składniki te, dostarczone podczas wysiłku fizycznego, uzupełniają zasoby tracone z potem. - witaminy - składniki przeciwdziałające zmęczeniu, takie jak na przykład guarana, tauryna czy kofeina. Warto pamiętać, iż własności napoju jaki przyrządzamy na bazie kupionego proszku węglowodanowego, zmieniają się w zależności od wsypanej na określoną ilość wody proszku. Zalezą od stężenia węglowodanów w określonej objętości wody. Przykładowe proporcje mogą wyglądać tak: hipertoniczny Strona 3/5

4 przeznaczony głównie do uzupełniania kalorii: 15 g preparatu na 100 ml (np. rozpuścić 75 g w 500 ml wody); izotoniczny przeznaczony głównie do uzupełniania strat wody i elektrolitów : 10 g preparatu na 100 ml (np. rozpuścić 50 g w 500 ml wody); hipotoniczny do szybkiego nawodnienia organizmu: 5 g preparatu na 100 ml (np. rozpuścić 25 g w 500 ml wody). Wartości te są bardzo często podawane przez producenta i zależą od procentowego składu węglowodanów w zakupionej mieszance. W sytuacji wyścigowej zamiast sypać więcej proszku do bidonu, warto zjeść batonik lub żel. To spowoduje dostarczenie porcji kalorii, bez obniżania tempa wchłaniania przez nasze ciało płynu z bidonu. Jeśli decydujemy się na jakiś produkt, którego wcześniej nie używaliśmy, warto wypróbować go wcześniej. Nierzadko duży wysiłek fizyczny i stres powodują na przykład trudności ze zjedzeniem batonu energetycznego jakiejś określonej firmy, ze względu na jego konsystencję. Dodatkowo, szczególnie przy zakupie odżywek w formie tubek lub buteleczek należy dokładnie się przyjrzeć, czy pod zatyczką/zakrętka producent nie umieścił dodatkowych zabezpieczeń, których ściągnięcie podczas jazdy sprawić nam może trochę kłopotu. Żele energetyczne dostępne są w wielu rozmiarach: od 100g przez 75h, 55g po 40g. Tak więc w opakowaniu znajdujemy od ok. 300 kcal (z zaleceniem od producenta, żeby podzielić go na kilka porcji), po 90 kcal. Także waga batonów energetycznych jest różna od ok. 30 g, do 65 g. Te większe oferują ok. 250 kcal w batoniku, Strona 4/5

5 Powered by TCPDF ( mniejsze ok. 150 kcal. Dobór właściwej odżywki zależy więc od konkretnych potrzeb: czy ma ona służyć dostarczeniu szybkiej porcji energii podczas krótkiego wyścigu wtedy wybierzemy żel lub gotowy syrop, bardziej nasycić i dostarczać energii w sposób bardziej łagodny, np. przed i podczas długiego maratonu, wtedy optymalny będzie baton, pomóc w nawodnieniu organizmu lub wyrównać hipoglikemię po treningu wtedy odpowiednim specyfikiem będzie rozrobiony we właściwym stężeniu proszek. Strona 5/5