JAK ZAINTERESOWAĆ DZIECI CZYTANIEM? prof. Małgorzata Żytko Wydział Pedagogiczny UW

Transkrypt

1 JAK ZAINTERESOWAĆ DZIECI CZYTANIEM? prof. Małgorzata Żytko Wydział Pedagogiczny UW

2 m/posts/

3 Wspieranie poczucia własnej

4

5

6

7 UCZEŃ W CENTRUM PRZESTRZENI EDUKACYJNEJ

8 ZMIANA RÓL EDUKACYJNYCH NAUCZYCIEL - JEDNYM Z AKTORÓW EDUKACJI (BRAK DOMINUJĄCEJ ROLI) NAUCZYCIEL ORGANIZUJE SYTUACJE EDUKACYJNE, WSPIERA, DAJE PRZYKŁAD ROLĘ GŁÓWNEGO AKTORA PRZEJMUJE OSOBA UCZĄCA SIĘ UCZEŃ PRZESTAJE BYĆ BIERNYM ODBIORCĄ TREŚCI, STAJE SIĘ AKTYWNYM UCZĄCYM SIĘ, UCZĄCYM INNYCH WRAZ Z NAUCZYCIELEM.

9 DIALOG Najistotniejszy jest dialog osobowy, spotkanie - uwaga, obecność, uświadomienie innemu, że jest kimś znaczącym dla nas Spotkanie ma znaczenie osobowe, wychowawcze i kształcące.

10 DIALOGUJĄCY TUTOR Spotyka się z dziećmi, obserwuje i rozmawia z nimi (uważność), słucha, pole wspólnej uwagi Wierzy, że dzieci mają wiele ważnego do powiedzenia (bezpieczeństwo i akceptacja) Traktuje mówienie i słuchanie jak rodzaj wzajemnej relacji (uczestnictwo obu stron) Tworzy motywujące do dialogu sytuacje

11 DIALOGUJĄCY TUTOR Wspiera rozwój dzieci i sam się rozwija, zmienia Wierzy w pomyślność rozwoju dzieci, przekraczanie granic Wierzy we własne doskonalenie i przekraczanie granic Dostarcza dziecku stymulacji do rozwoju i korzysta ze stymulacji dziecka.

12 Jakiego nauczyciela potrzebuje uczeń w szkole? M E N T O R A / TUTORA Takiego, który ukierunkuje, zmotywuje i wesprze uczenie się, ale też będzie ważną osobą w życiu młodego człowieka.

13 PRZESTRZEŃ A KOMUNIKACJA

14 Szkoła w Sztokholmie architektura mieszkania z centralnym miejscem

15 WSPÓŁDZIAŁANIE I WSPÓŁPRACA

16

17

18

19

20

21

22

23

24

25

26

27

28

29

30

31 ISTOTA CZYTANIA Czytanie i pisanie wtórna do mowy forma porozumiewania się językowego metajęzykowy charakter tych czynności Mowa (kontekst sytuacyjny) a czytanie i pisanie (kontekst językowy) Czytanie i pisanie to jedna z form językowego porozumiewania się Czytanie informacja od nadawcy do odbiorcy w tekście pisanym; podstawa nadawania i odbioru-kod językowy (kanał wizualny)

32 Opanowanie umiejętności czytania Akt naturalny czy narzucony Konieczność interwencji dorosłego? Ukierunkowanie procesów analitycznych niezbędnych przy czytaniu

33 STRATEGIE CZYTANIA Proces bottom up : wstępujący, z dołu do góry (analiza bodźców wizualnych pojedynczo i sekwencyjnie, rozpoznawanie znaczenia kolejnych elementów tekstu, aż do zrozumienia całej frazy lub zdania. Proces top-down : zstępujący z góry na dół, od ogółu do szczegółu (hipotezy na temat znaczenia tekstu na podstawie pierwszych bodźców; dalsze czytanie jest funkcją oczekiwań czytelnika

34 STRATEGIE CZYTANIA Proces interakcyjny: połączenie dwóch poprzednich strategii; znaczenie trudności tekstu, sprawności czytelnika, kontekstu. Model strategii wzrokowej ( chiński)ikoniczny Model strategii słuchowej ( fenicki )fonologiczny

35 CELE CZYTANIA Przyjemność i zainteresowanie Nauka (praca) Zdobycie informacji niezbędnych do podejmowania decyzji i dokonywania wyborów Orientacja i wskazanie kierunku (spis treści, oznaczenia na ulicach) Zdobycie wiedzy o świecie Utrzymanie więzi z rodziną i przyjaciółmi

36 W jaki sposób dziecko uczy się czytać? 1. Etap wstępny wprowadzający w czytanie. 2. Początkujący czytelnik. 3. Czytelnik zaczynający czytać. 4. Biegły czytelnik.

37 Poziomy umiejętności czytania Czytanie na poziomie technicznym Czytanie na poziomie semantycznym (czytanie informacyjne) Czytanie krytyczne Czytanie twórcze

38 Jak wspierać rozwój czytania? Działania praktyczne rozwijanie języka mówionego i pozytywne motywowanie do czytania tworzenie kontekstu do czytania: zagospodarowanie przestrzeni w klasie zachęcającej do czytania, pisania i słuchania, zabaw związanych z czytaniem i pisaniem

39 stworzenie biblioteczki klasowej (różne teksty: literackie, informacyjne, popularnonaukowe, wiersze, rymowanki, listy..), łączenie czytania z pisaniem, pisanie wspiera czytanie, dzieci zyskują świadomość znaczenia znaków graficznych eksperymentując z pisaniem, osiągają wyższy poziom niż w tradycyjnym odwzorowywaniu

40 - wspólne czytanie (poznają budowę książki, strukturę narracji, N. zwraca uwagę dzieci na pojedyncze słowa, rymy, interpunkcję i inne cechy, może zapisywać słowa na tablicy i prosić dzieci o uzupełnienia - przyjemność czytania) ukierunkowane czytanie ( rozmowa o autorze, tytule, okładce, ilustracjach, identyfikowanie słówkluczy, zmiana tytułu tekstu, pytania dotyczące postaci, zdarzeń, zmiana zakończenia,

41 czytanie fragmentów tekstu głośno grupie dzieci; poza tym tworzenie mapy tekstu, tworzenie listy rymujących się wyrazów, tworzenie ilustracji, nagrywanie czytania dzieci, tworzenie portretu postaci plakat z naklejkami, zawieszkami oraz chmurkami, uzupełnianie zdania: lubię tę część książki/tekstu gdzie. ponieważ.., tworzenie nowej notki na obwolucie/okładce książki

42 czytanie w grupie, czytanie w parach opowiadanie przeczytanego wcześniej tekstu z wykorzystaniem rekwizytów, kluczowych słów, obrazków (pomaga w rozumieniu tekstu) wchodzenie w role postaci z tekstu zabawa

43 Poznawanie miejsca akcji Czytanie wstępu i dyskusja gdzie i kiedy toczy się akcja, kto został wprowadzony, jaka jest atmosfera tekstu, skąd to wiemy Tworzenie wykresu z podstawowymi informacjami: gdzie, kiedy, kto, atmosfera W opowieści mającej określone usytuowanie historyczne czy geograficzne zdobywanie informacji na temat tego miejsca

44 Poznawanie postaci Lista rzeczy lubianych i nielubianych przez bohatera Tworzenie kartki urodzinowej dla postaci Dyskusja, dlaczego dana postać wzbudza sympatię lub odstrasza. Opowiadanie jeszcze raz historii z punktu widzenia jednej z postaci

45 Tworzenie kart postaci z książki/opowiadania: imię, udział w historii, słowa z tekstu opisujące postać, własna opinia o tej postaci Pisanie listu lub kartki pocztowej do jednej z postaci

46 Poznawanie fabuły/akcji Tworzenie rekwizytów pomagających w opowiadaniu tekstu Gra w parach w konsekwencje działań z wykorzystaniem wyrażeń: pewnego dnia, w końcu, nagle, wtedy Rysowanie sekwencji obrazków dotyczących zdarzeń z tekstu Tworzenie mapy opowiadania z zaznaczonymi zdarzeniami

47 Poznawanie fabuły/akcji Zmiana jednego z wydarzeń i myślenie o skutkach tej zmiany Określenie, gdzie akcja się komplikuje i rozważanie możliwych rozwiązań Tworzenie innego rozpoczęcia Tworzenie dziennika zdarzeń

48 CZYTANIE MIĘDZY WIERSZAMI TEKSTU Uaktywnienie osobistej wiedzy dziecka: burza mózgów wokół tytułu, tytułowej strony czy pierwszych stron Tworzenie łańcucha skojarzeń słownych wokół kluczowego słowa w tytule Generowanie pomysłów wokół kluczowego słowa albo zwrotu z tekstu. To przypomina mi o To skłoniło mnie do myślenia o..co myślisz o ilustracjach do tekstu, Czy rozpoczęcie książki albo ilustracje skłoniły Cię do myślenia o innych książkach lub czymś innym?

49 Czytanie fragmentami i przewidywanie co będzie dalej, Układanie w kolejności rysunków lub słów, zdań z tekstu (praca w parach) Dyskusja, zadawanie pytań: porównywanie z własnym doświadczeniem dzieci, ocenianie, przeprowadzanie wywiadu z autorem, zabawa w Kim jestem? dziecko wybiera sobie jedną z postaci z tekstu, opisuje ją klasie, a pozostali maja odgadnąć, zadawanie innym dzieciom pytań na temat tekstu

50 Pisanie tekstu wypowiedzi oraz rysowanie chmurek dla postaci z tekstu Zmodyfikowanie czytanej historii, napisanie jej na nowo

51 Czytanie poza tekstem Porównywanie różnych rodzajów podobnych tekstów, wskazywanie różnic, podobieństw, Czytanie kilku książek tego samego autora, szukanie podobieństw i różnic, Oceniania informacji przekazanych w tekście Określanie cech ulubionych książek, tworzenie reklam zachęcających do czytania, Tworzenie kolejnej książki lub opowiadania w serii

52 REKOMENDOWANE LEKTURY DLA KLASY I-II WSPIERAJĄCE ROZWÓJ SPOŁECZNO-EMOCJONALNY L. Bardijewska, Moje nie-moje. L. Bardijewska, Zielony wędrowiec, D. Gellner,Czekoladki dla sąsiadki L. Kołakowski, Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca? M. Lobe, Babcia na jabłoni A. Machowiak, D. Mizieliński, D.O.M.E.K A. Onichimowska, Najwyższa góra świata A. Onichimowska, Sen, który odszedł. J. Papuzińska, Jak się koty urodziły M. Strzałkowska, Zielony i Nikt, Alfabet z obrazkami Z. Sverak, Ucieszki Cieszka I. Whybrow, Księga straszliwej niegrzeczności E.Zubrzycka, O zajączku Filipie, który ze strachu dokonał wielkich czynów. Horror mrożący krew w żyłach. Polskie baśnie i legendy, Baśnie z całego świata.

53 Jeniffer Yerkes, Zabawny ptaszek S. Themerson, Narodziny liter. Wydawnictwo Widnokrąg Benjamin J. Novak, Książka bez obrazków. Wydawnictwo Czarna Owca.

54 IBBY sekcja polska International Board on Books for Young People Justyna Bednarek Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych) Poradnia K Zofia Beszczyńska Królowa Ptaków Akapit Press Adam Lang Klucze Wydawnictwo Literackie Danuta Parlak Obcy w lesie Alegoria Renata Piątkowska Która to Malala? Literatura

55 Joanna Rudniańska Bajka o Wojnie Bajka Katarzyna Ryrych Król Literatura Agnieszka Suchowierska Mat i świat Wydawnictwo Krytyki Politycznej Marcin Szczygielski Tuczarnia motyli Bajka Kazimierz Szymeczko Tetrus Literatura Małgorzata Warda 5 sekund do Io Media Rodzina Dorota Wieczorek Strachopolis Skrzat