Neuroendokrynna hiperplazja wieku niemowlęcego opis przypadku
|
|
- Juliusz Pawlik
- 9 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 PRACA KAZUISTYCZNA ORYGINALNA Joanna Lange 1, Megan Dishop 2, Katarzyna Krenke 1 1 Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawskiego Uniwersytetu Medycznego Kierownik: prof. dr hab. n. med. M. Kulus 2 Zakład Patologii i Medycyny Laboratoryjnej Szpital Dziecięcy Colorado, Aurora, USA Neuroendokrynna hiperplazja wieku niemowlęcego opis przypadku Neuroendocrine cell hyperplasia of infancy case study Praca nie była finansowana Abstract Neuroendocrine cell hyperplasia of infancy is a rare form of children s interstitial lung disease recognised usually in infancy and in children younger than two years old. The typical clinical scenario, such as chest retractions, tachypnoea, hypoxaemia, crackles, characteristic changes in high-resolution computed tomography and histological examination of the lung parenchyma, is the cornerstone for diagnosis. In the article, the authors describe clinical manifestation of neuroendocrine cell hyperplasia and a present case of an infant with this rare interstitial lung disease. Key words: children, interstitial lung diseases, neuroendocrine cells Pneumonol. Alergol. Pol. 2014; 82: Streszczenie Neuroendokrynna hiperplazja wieku niemowlęcego jest chorobą śródmiąższową płuc rozpoznawaną przede wszystkim u niemowląt i dzieci do drugiego roku życia. Typowe objawy, takie jak: wciąganie międzyżebrzy, tachypnoe i hipoksemia, trzeszczenia, charakterystyczne zmiany w tomografii komputerowej o wysokiej rozdzielczości oraz w badaniu histopatologicznym miąższu płucnego pozwalają na postawienie rozpoznania. Autorzy w artykule opisują obraz kliniczny tej choroby oraz prezentują przypadek niemowlęcia z tą rzadką chorobą śródmiąższową. Słowa kluczowe: dzieci, choroby śródmiąższowe płuc, komórki neuroendokrynne Pneumonol. Alergol. Pol. 2014; 82: Wstęp Choroby śródmiąższowe płuc wieku dziecięcego (child, children s interstitial lung diseases) stanowią heterogenną grupę chorób układu oddechowego charakteryzującą się występowaniem duszności (wciąganie międzyżebrzy, tachypnoe), zmian osłuchowych o typie trzeszczeń, zaburzeń gazometrycznych oraz zmian radiologicznych. Występują one znacznie rzadziej niż choroby śródmiąższowe u osób dorosłych, a w grupie niemowląt i dzieci poniżej 2. roku życia obserwuje się jednostki chorobowe niewystępujące w innych okresach życia. Na podstawie badań populacji brytyjskiej i irlandzkiej szacuje, że zmiany śródmiąższowe w płucach występują u 3,6/1 mln dzieci [1]. W Niemczech child rozpoznaje się u 1,32/1 mln dzieci w skali roku [2]. Obraz histopatologiczny tych chorób jest na tyle różnorodny, że nie można wyodrębnić jednego, Adres do korespondencji: dr n. med. Joanna Lange, Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM, ul. Działdowska 1/3, Warszawa Wola, tel , joanna_lange@wp.pl DOI: /PiAP Praca wpłynęła do Redakcji: r. Copyright 2014 PTChP ISSN
2 Joanna Lange i wsp., Neuroendokrynna hiperplazja wieku niemowlęcego dominującego typu zmian [3]. Neuroendokrynna hyperplazja wieku niemowlęcego (hiperplazja komórek neuroendokrynnych [NEHI, neuroendocrine cell hyperplasia of infancy]) jest jedną z form dziecięcych child, która pierwotnie była rozpoznawana i opisywana jako przetrwałe tachypnoe u niemowląt [4]. W 2005 roku Deterding i wsp. po raz pierwszy zaproponowali nową nazwę, która jest stosowana do dziś [5]. Częstość występowania tego schorzenia nie jest znana. Do chwili obecnej opisano około 130 przypadków dzieci chorych na NEHI [4 11]. Opis przypadku Chłopiec z ciąży pierwszej, porodu pierwszego, urodzony siłami natury w 40 Hbd, z masą ciała 3980 g, oceniony na 10 pkt. w skali Apgar, został skierowany do Kliniki Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego WUM w wieku 6 miesięcy. Powodem hospitalizacji było utrzymujące się tachypnoe (liczba oddechów 60 80/min), wciąganie ścian klatki piersiowej oraz zmiany osłuchowe o typie trzeszczeń i okresowo pojawiających się świstów nad obu polami płucnymi. W rodzinie nie występowały przewlekłe choroby układu oddechowego ani niewyjaśnione zgony z powodu niewydolności oddechowej w wieku niemowlęcym i w okresie wczesnodziecięcym. Pierwsze objawy, takie jak wciąganie międzyżebrzy oraz przyspieszony oddech zostały zauważone u dziecka w 3. miesiącu życia. Z powodu zmian osłuchowych (świsty, trzeszczenia) u chłopca rozpoznano dwukrotnie obturacyjne zapalenie oskrzeli. Leczenie w postaci wziewnych glikokortykosteroidów, leków rozkurczających oskrzela oraz antybiotyków przynosiło niewielką, przejściową poprawę. W 5. miesiącu życia z powodu progresji objawów chłopiec był hospitalizowany w szpitalu rejonowym, w którym na podstawie badań podmiotowego i przedmiotowego, pomimo braku zmian w zdjęciu przeglądowym klatki piersiowej, wysunięto podejrzenie zapalenia płuc. Do leczenia włączono klarytromycynę oraz leki rozkurczające oskrzela w nebulizacji. Ze względu na progresję objawów chłopiec został skierowany do diagnostyki i leczenia do ośrodka autorów niniejszej pracy. Przy przyjęciu do szpitala w badaniu przedmiotowym stwierdzono: wciąganie międzyżebrzy, tachypnoe (liczba oddechów 60/min), trzeszczenia nad obu polami płucnymi oraz spadki saturacji krwi < 90%. Okresowe spadki saturacji obserwowano podczas całego pobytu w Klinice, zarówno we śnie, jak i podczas czuwania. Rozpoczęto diagnostykę w kierunku przewlekłych chorób układu oddechowego oraz stanów chorobowych, które mogą nasilać ich objawy. Na podstawie badań serologicznych wykluczono zakażenie wirusem cytomegalii, Ebstein-Barra oraz HIV. Badanie echokardiograficzne wykazało prawidłowy obraz struktur serca i początkowych odcinków dużych naczyń. Prawidłowe stężenie chlorków w pocie pozwoliło na wykluczenie mukowiscydozy. Na podstawie 24-godzinnego zapisu ph-metrycznego rozpoznano kwaśny refluks żołądkowo--przełykowy. Do leczenia włączono inhibitory pompy protonowej (omperazol przez 8 tygodni) i uzyskano niewielką poprawę kliniczną. W diagnostyce, jako możliwe podłoże obserwowanych zmian uwzględniono niedobory immunologiczne. Początkowo stwierdzono nieznaczne obniżenie stężenia immunoglobulin klasy G oraz limfopenię z obniżoną bezwzględną wartością limfocytów B i T. Badania kontrolne nie potwierdziły zaburzeń immunologicznych. Podejrzewając chorobę śródmiąższową płuc, wykonano tomografię komupterową klatki piersiowej o wysokiej rozdzielczości stwierdzając zmiany o typie matowej szyby zlokalizowane przede wszystkim w płacie środkowym oraz w segmencie 4 i 5 płuca lewego (ryc. 1, objaw skrzydeł nietoperza [bat sign]). W leczeniu zastosowano okresowo bierną tlenoterapię oraz ze względu na pojawiające się świsty nad obu polami płucnymi leki rozkurczające oskrzela i glikokortykosterydy wziewne podawane w nebulizacji. W celu postawienia ostatecznego rozpoznania wykonano biopsję płuca. Na podstawie obrazu histopatologicznego, przy wykorzystaniu standardowych barwień hematoksyliną i eozyną (HE) rozpoznano śródmiąższowe zapalenie płuc. Do leczenia włączono metylprednizolon w postaci pulsów (dawka 20 mg/kg mc. przez 3 kolejne dni co 4 tygodnie). Jednocześnie w celu weryfikacji rozpoznania materiał z biopsji przesłano do Zakładu Patologii i Medycyny Laboratoryjnej Szpitala Dziecięcego w Aurora (Colorado, USA). Barwieniem hematoksyliną i eozyną nie stwierdzono cech zapalenia oskrzelików. Budowa pęcherzyków i śródmiąższu nie wykazywała ewidentnych zaburzeń. W oskrzelikach stwierdzono hiperplazję nabłonka oddechowego, małe skupiska komórek limfoidalnych i z niewielkie cechy umiarkowanego włóknienia podnabłonkowego. (ryc. 2). Dodatkowe barwienie immunohistochemiczne wykrywające komórki uwalniające bombezynę pozwoliło na uwidocznienie znacznego zwiększenie liczby komórek neuroendokrynnych w oskrzelikach oraz sporadyczne występowanie dużych ciałek neuroepitelialnych w przewodach pęcherzyko- 359
3 Pneumonologia i Alergologia Polska 2014, tom 82, nr 4, strony Rycina 1. Charakterystyczne zmiany w tomografii komputerowej o wysokiej rozdzielczości (HRCT) objaw skrzydeł nietoperza Figure 1. Characteristic changes in high resolution tomography bat sign Rycina 2. Barwienie HE (pow. 10 ) oskrzeliki z hiperplazją nabłonka oddechowego, małe skupiska komórek limfoidalnych, bez cech zapalenia oskrzelików i z niewielkimi cechami umiarkowanego włóknienia podnabłonkowego. Budowa pęcherzyków i śródmiąższu bez ewidentnych zaburzeń Figure 2. (H&E, 10 ): Lung biopsy shows bronchioles with respiratory epithelial hyperplasia and small lymphoid aggregates, but no evidence of bronchiolitis and only focal mild subepithelial fibrosis. The alveolar architecture and interstitium is unremarkable Rycina 3. Barwienie immunohistochemiczne w kierunku bombezyny, wykrywające komórki neuroendokrynne (pow. 10 ) barwienie immunohistochemiczne uwidoczniło znaczne zwiększenie liczby komórek neuroendokrynnych (ciemno zabarwione) w oskrzelikach, sporadycznie widoczne duże ciałka neuroepitelialne w przewodach pęcherzykowych Figure. 3. (Bombesin, 10 ): Bombesin immunohistochemistry shows a prominent increase in airway neuroendocrine cells within the respiratory bronchioles, as well as occasional large neuroepithelial bodies at the interface with alveolar ducts wych co ostatecznie pozwoliło na rozpoznanie hiperplazji komórek neuroendokrynnych (ryc. 3). Po weryfikacji rozpoznania, ze względu na dobry stan dziecka oraz brak spadków saturacji, pomimo utrzymywania się tachypnoe i objawów osłuchowych zakończono leczenie pulsami z metyloprednisolonu. Aktualnie chłopiec ma 4 lata, jego rozwój psychoruchowy jest prawidłowy, dobrze toleruje wysiłek fizyczny. Okresowo, przede wszystkim podczas zakażeń układu oddechowego, pojawia się tachypnoe oraz obustronnie trzeszczenia wymagające krótkotrwałego leczenia glikokortykosteroidami i lekami rozkurczającymi oskrzela podawanymi w nebulizacji. Nie obserwuje się spadków saturacji ani we śnie, spoczynku, ani podczas wysiłku fizycznego. Dziecko nie wymaga długotrwałego leczenia. Omówienie Neuroendokrynna hyperplazja wieku niemowlęcego (hyperplazja komórek neuroen- 360
4 Joanna Lange i wsp., Neuroendokrynna hiperplazja wieku niemowlęcego dokrynnych, dawniej: przetrwałe tachypnoe u niemowląt) jest rzadką child rozpoznawaną u dzieci przed 2. rokiem życia. Pierwszy opis uwzględniający przyczynę przetrwałego tachypnoe opublikowany został przez Deterding i wsp. w 2001 roku. Nazwa neuroendokrynna hiperplazja wieku niemowlęcego została wprowadzona w 2005 roku [4, 5]. Komórki neuroendokrynne (pulmonary neuroendocrine cells) obecne w układzie oddechowym są wypełnionymi ziarnistościami komórkami nabłonka wyściełającymi oddechowe drogi przewodzące. Jako ciałka neuroepitelialne (NEB, neuroepithelial bodies) występują w niewielkich skupiskach w drogach oddechowych, głównie w miejscach rozwidlenia oskrzeli. Komórki neuroendokrynne stanowią 0,17% wszystkich komórek nabłonka dróg oddechowych [8]. Najliczniej występują u płodu, biorąc aktywny udział w rozwoju i dojrzewaniu płuc. Po porodzie ich liczba gwałtownie się zmniejsza. Komórki te uczestniczą w regulacji oddychania oraz pełnią rolę chemoreceptorów. Ich zwiększoną liczbę stwierdza się u dzieci z dysplazją oskrzelowo -płucną, w zespole nagłego zgonu niemowląt, w mukowiscydozie, u osób zamieszkujących na dużych wysokościach, palaczy tytoniu, w rozstrzeniach oskrzeli oraz przewlekłych chorobach płuc prowadzących do włóknienia. Komórki neuroendokrynne produkują substancje bioaktywne takie jak m.in.: serotonina, kalcytonina oraz białko podobne do bombezyny. Substancje te, biorąc aktywny udział w różnicowaniu komórek nabłonka, mają wpływ na naczynia krwionośne oraz mięśniówkę gładką oskrzelików, przez co mogą przyczyniać się do zwężania ich światła [12]. U niektórych niemowląt, a także u dorosłych, pod wpływem nieznanych do chwili obecnej czynników dochodzi do pojawienia się nadmiernej liczby komórek neuroendokrynnych w oddechowych drogach przewodzących oraz rozwoju choroby śródmiąższowej płuc. Do objawów klinicznych sugerujących rozpoznanie NEHI należą: duszność, tachypnoe, wciąganie międzyżebrzy, hipoksemia i zaburzenia odżywiania. W badaniu przedmiotowym dominują trzeszczenia, chociaż u części z pacjentów mogą występować świsty wydechowe nad polami płucnymi. Objawy mają charakter przewlekły. Typowy dla NEHI jest przebieg bezgorączkowy, nie obserwuje się także rozwoju nadciśnienia płucnego. Diagnostyka obrazowa obejmuje zdjęcie radiologiczne klatki piersiowej oraz tomografię komputerową o wysokiej rozdzielczości. Zdjęcie radiologiczne może być prawidłowe lub wykazywać różnie nasilone zmiany śródmiąższowe zlokalizowane przede wszystkim przywnękowo. Tomografia komputerowa pozwala uwidocznić zmiany o typie matowej szyby, które są zlokalizowane przede wszystkim w polach środkowych (języczku i płacie środkowym) (ryc. 1). Dodatkowo, u części pacjentów można obserwować cechy pułapki powietrznej, przede wszystkim w płatach dolnych obu płuc [6]. W celu postawienia ostatecznego rozpoznania wykonuje się biopsję płuca. W badaniu histopatologicznym w barwieniu HE nie stwierdza się nasilonych zmian zapalnych ani innych charakterystycznych cech choroby śródmiąższowej płuc (ryc. 2). Złotym standardem rozpoznawania NEHI jest wykazanie zwiększonej liczby komórek neuroendokrynnych w bioptatcie płuca. Do tego celu wykorzystuje się dodatkowe barwienia immunohistochemiczne pozwalające na stwierdzenie ich obecności. Możliwe jest oznaczanie uwalnianych przez komórki neuroendokrynne substancji tj. serotonina i chromogranina, chociaż w diagnostyce histopatologicznej wykorzystuje się przede wszystkim barwienie wykrywające bombezynę (ryc. 3). Wytyczne histologicznego rozpoznania NEHI obejmują: 1) obecność NECs w 75% oskrzelików końcowych w ocenianym bioptacie płuc, 2) obecność NECs w 10% komórek nabłonka w pojedynczym ocenianym oskrzeliku, 3) obecność dużych i/lub wielu NEB oraz 4) brak innych charakterystycznych cech choroby śródmiąższowej [3]. Wieloletnie, kliniczne obserwacje dzieci z rozpoznaną na podstawie biopsji płuca NEHI oraz ich rodzeństwa z podobnymi objawami klinicznymi i radiologicznymi, u którego nie wykonywano biopsji stały się podstawą wyróżnienia jednostki chorobowej nazywanej zespołem neuroendokrynnej hyperplazji [7]. Sugeruje się obecnie, że u dzieci poniżej 2. roku życia, które mają typowe dla NEHI objawy kliniczne i radiologiczne można nie wykonywać biopsji i rozpoznać zespół neuroendokrynnej hiperplazji. Jednocześnie, należy wyraźnie podkreślić, że w każdym przypadku choroby śródmiąższowej płuc, której obrazy kliniczny oraz radiologiczny nie są jednoznaczne, badanie histopatologiczne miąższu płucnego jest niezbędne [9]. Leczenie NEHI jest przede wszystkim objawowe. Należy dbać o prawidłowe odżywienie dziecka, gdyż w najcięższych przypadkach (tachypnoe do 100 oddechów na minutę) praca mięśni oddechowych pociąga za sobą znaczny wydatek energetyczny. Większość dzieci wymaga biernej tlenoterapii w celu zapewnienia prawidłowego utlenowania krwi tętniczej. Takie postępo- 361
5 Pneumonologia i Alergologia Polska 2014, tom 82, nr 4, strony wanie jest podstawą terapii w wielu ośrodkach zarówno w Europie, jak i w Ameryce Północnej. W przypadkach przebiegających z towarzyszącą obturacją można stosować leki rozkurczające oskrzela, a podczas infekcji układu oddechowego dodatkowo u każdego pacjenta glikokortykosteroidy wziewne podawne w nebulizacji. Glikokortykosteroidy systemowe mogą być zalecone przede wszystkim u dzieci z ciężkim przebiegiem klinicznym choroby, znaczną hipoksją oraz nasilonymi zaburzeniami odżywiania. Ponieważ jednak w badaniu histopatologicznym płuc w przypadku NEHI brakuje cech charakterystycznych dla zapalenia, skuteczność steroidoterapii jest niewielka. Podobnie jak u innych dzieci z child, wskazane jest przestrzeganie obowiązującego kalendarza szczepień oraz stosowanie szczepień dodatkowych przeciwko grypie i pneumokokom. U wszystkich pacjentów w ciągu kolejnych lat trwania choroby obserwuje się stopniową poprawę, choć część z nich wymaga długotrwałego, nawet kilkuletniego stosowania tlenoterapii. Do chwili obecnej w grupie pacjentów z NEHI nie opublikowano doniesień o zgonach. Ponieważ NEHI została zdefiniowana jako odrębna jednostka chorobowa stosunkowo niedawno rodzi się pytanie o odległe natępstwa przebycia tej choroby w dzieciństwie. Do tej pory brak publikacji przedstawiających los chorych w kilkunastoletnich okresach obserwacji. Kerby i wsp. opublikowali wyniki badań czynnościowych układu oddechowego 37 pacjentów (15 z NEHI oraz 22 z zespołem NEHI) wykonanych u dzieci w momencie postawienia rozpoznania oraz badań spirometrycznych po 4 5 latach od oceny wstępnej (niewielka grupa chorych 5 dzieci). Badania czynnościowe przeprowadzone w wieku niemowlęcym wykazały obecność obturacji i pułapki powietrznej [9]. U 5 pacjentów z analizowanej grupy, wyniki badań spirometrycznych wykonanych 4 5 lat później potwierdziły utrzymywanie się wstępnie stwierdzanych zaburzeń obturacyjnych. Lukkarinen i wsp. Na podstawie obserwacji grupy 9 pacjentów sugerują rozważenie kwalifikacji NEHI do grupy chorób obturacyjnych dróg oddechowych, co może usprawiedliwiać włączanie do leczenia leków rozkurczających oskrzela oraz tłumaczy przejściowy charakter objawów części pacjentów. Jednocześnie, podobnie jak inny autorzy, potwierdzają oni łagodny, w porównaniu z innymi child, przebieg choroby oraz stopniowe, chociaż nawet kilkuletnie, ustępowanie objawów i poprawę czynności układu oddechowego wyrażoną zmniejszeniem zapotrzebowania na tlen [10]. Gomes i wsp. w ciągu 91 miesięcy obserwacji 12 pacjentów z tą chorobą stwierdzili poprawę zarówno kliniczną, jak i radiologiczną [11]. Pomocne w różnicowaniu NEHI z innymi child, w szczególności z zaburzeniami budowy surfaktantu, może mieć oznaczanie m.in. markera KL-6 (marker występujący w pneumocytach II typu), którego stężenie w tej jednostce chorobowej jest prawidłowe. Brak jego wzrostu świadczy o braku uszkodzenia pneumocytów II typu i może mieć pozytywne znaczenie rokownicze [13]. Obserwacje ostatnich lat pozwalają na wysunięcie wniosku o możliwości genetycznego podłoża NEHI [7]. Potwierdza to pierwsze doniesienie Young i wsp. występowania mutacji w TTF1/ /NKX2.1 w rodzinach, w których u jej członków rozpoznano neuroendokrynną hiperplazję [14]. W celu zdefiniowania innych genów odpowiedzialnych za dziedziczenie konieczne są jednak dalsze badania genetyczne obejmujące większą grupę pacjentów z tą rzadką jednostką chorobową. Podsumowanie Neuroendokrynna hiperplazja wieku niemowlęcego jest dobrze rokującą chorobą śródmiąższową układu oddechowego. Charakterystyczne objawy, obraz radiologiczny oraz wynik biopsji płuca pozwalają na postawienie rozpoznania NEHI. Typowe obrazy kliniczny i radiologiczny dają podstawy do rozpoznania zespołu NEHI. Obecnie leczenie jest przede wszystkim objawowe (tlenoterapia, leki rozkurczające oskrzela). W ciężkich przypadkach można podjąć próbę zastosowania glikokortykosteroidów systemowych. Objawy kliniczne, w tym przede wszystkim hipoksemia, mogą utrzymywać się kilka lat i mają charakter stopniowo samoograniczający się. Konflikt interesów Autorzy deklarują brak konfliktu interesów. Piśmiennictwo: 1. Dinwiddie R., Sharief N., Crawford O. Idiopathic interstitial pneumonitis in children: a national survey in the United Kingdom and Ireland. Pediatr. Pulmonol. 2002; 34: Griese M., Haug M., Brasch F. i wsp. Incidence and classification of pediatric parenchymal lung disease in Germany. Orphanet. J. Rare Dis. 2009; 4: Dishop M. Paediatric interstitial lung disease: classification and definitions. Paediatr. Respir. Rev. 2011; 12: Deterding R.R., Fan L.L., Morton R., Hay T.C., Langston C. Persistent tachypnea of infancy (PTI) a new entity. Pediatr. Pulmonol. 2001; (supl. 23): Deterding R.R., Pye C., Fan L.L., Langston C. Persistent tachypnea of infancy is associated with neuroendocrine cell hyperplasia. Pediatr. Pulmonol. 2005; 40:
6 Joanna Lange i wsp., Neuroendokrynna hiperplazja wieku niemowlęcego 6. Brody A.S., Gullerman R.P., Hay T.C. i wsp. Neuroendocrine cell hyperplasia of infancy diagnosis with high-resolution CT A.J.R. 2010; 194: Popler J., Gower W.A., Mogayzel P.J. Jr. i wsp. Familial neuroendocrine cell hyperplasia of infancy. Pediatr. Pulmonol. 2010; 45: Young L.R., Brody A.S., Inge T.H. i wsp. Neuroendocrine cell distribution and frequency distinguish neuroendocrine cell hyperplasia of infancy form other pulmonary disorders. Chest 2011; 139: Kerby G.S., Wagner B.D., Popler J. i wsp. Abnormal infant pulmonary function in young children with neuroendocrine cell hyperplasia of infancy. Pediatr. Pulmonol. 2013; 48: Lukkarinen H., Pelkonen A., Lohi J. i wsp. Neuroendocrine cell hyperplasia of infancy: a prospective follow-up of nine children. Arch. Dis. Child. 2013; 98: Gomes V.C.,Silva M.C., Maia J.H. i wsp. Diagnostic criteria and follow-up in neuroendocrine cell hyperplasia of infancy: a case series. J. Bras. Pneumol. 2013; 39: Langfort R., Rudziński P., Burakowska B. Rozrosty neuroendokrynne płuc. Histologiczne spectrum podtypów, aktualne poglądy dotyczące rozpoznawania i leczenia. Pneumonol. Alergol. Pol. 2010; 78: Doan M.L., Elidemir O., Dishop M.K. i wsp. Serum KL-6 differentiates neuroendocrine cell hyperplasia of infancy from the inborn errors of surfactant metabolism. Thorax 2009, 64: Young L.R., Deutsch G.H., Bokulic R., Brody A., Nogee L.M. A mutation in TTF1/NKX2.1 is associated with familial neuroendocrine cell hyperplasia of infancy (NEHI) Chest 2013; 144:
Przewlekła obturacyjna choroba płuc. II Katedra Kardiologii
Przewlekła obturacyjna choroba płuc II Katedra Kardiologii Definicja Zespół chorobowy charakteryzujący się postępującym i niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez drogi oddechowe.
Zapalenia płuc u dzieci
Zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Zapalenie płuc - definicja 1. Objawy wskazujące na ostre zakażenie (gorączka,
Choroby śródmiąższowe płuc u dzieci
+ Choroby śródmiąższowe płuc u dzieci Joanna Lange IV Ogólnopolska Konferencja Chorób Układu Oddechowego ZAKOPANE 18 października 2014 + Definicja Przewlekła choroba śródmiąższowa płuc u dziecka bez zaburzeń
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego
Choroby układu oddechowego wśród mieszkańców powiatu ostrołęckiego Podczas akcji przebadano 4400 osób. Na badania rozszerzone skierowano ok. 950 osób. Do tej pory przebadano prawie 600 osób. W wyniku pogłębionych
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci
Pozaszpitalne zapalenia płuc u dzieci Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Thorax 2011;66: suppl. 2 Zapalenia płuc - etiologia Nowe czynniki
Astma oskrzelowa. Zapalenie powoduje nadreaktywność oskrzeli ( cecha nabyta ) na różne bodźce.
Astma oskrzelowa Astma jest przewlekłym procesem zapalnym dróg oddechowych, w którym biorą udział liczne komórki, a przede wszystkim : mastocyty ( komórki tuczne ), eozynofile i limfocyty T. U osób podatnych
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) POChP jest jedną z najczęstszych chorób przewlekłych z wszystkich i najczęstsza przewlekłą chorobą układu oddechowego. Uważa się, że na POChP w Polsce choruje
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP)
PRZEWLEKŁA OBTURACYJNA CHOROBA PŁUC (POCHP) Piotr Bienias Klinika Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM DEFINICJA POChP charakteryzuje się: niecałkowicie odwracalnym ograniczeniem przepływu powietrza przez
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II
Dr n. med. Anna Prokop-Staszecka Dyrektor Krakowskiego Szpitala Specjalistycznego im. Jana Pawła II Przewodnicząca Komisji Ekologii i Ochrony Powietrza Rady Miasta Krakowa Schorzenia dolnych dróg oddechowych
SAMOISTN WŁÓKNIENIE PŁUC. Prof. dr hab. med. ELZBIETA WIATR Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Warszawa
SAMOISTN WŁÓKNIENIE PŁUC Prof. dr hab. med. ELZBIETA WIATR Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc Warszawa Włóknienie płuc jest zaawansowanym stadium wielu chorób śródmiąższowych m.in. 1.Narażenia na pyły nieorganiczne-pylica
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec
Czy to nawracające zakażenia układu oddechowego, czy może nierozpoznana astma oskrzelowa? Zbigniew Doniec Klinika Pneumonologii, Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc OT w Rabce-Zdroju Epidemiologia Zakażenia
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci.
Testy dla kobiet w ciąży. Zakażenie HIV i AIDS u dzieci. dr n. med. Agnieszka Ołdakowska Klinika Chorób Zakaźnych Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Wojewódzki Szpital Zakaźny w Warszawie
Ostra niewydolność serca
Ostra niewydolność serca Prof. dr hab. Jacek Gajek, FESC Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Niewydolność serca Niewydolność rzutu minutowego dla pokrycia zapotrzebowania na tlen tkanek i narządów organizmu.
Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym. Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM
Przewlekła obturacyjna choroba płuc w wieku podeszłym Maria Korzonek Wydział Nauk o Zdrowiu PAM Występowanie POCHP u ludzi starszych POCHP występuje u 46% osób w wieku starszym ( III miejsce) Choroby układu
Przewlekłe serce płucne czy (nadal) istnieje i jak postępować. Anna Fijałkowska Zakład Kardiologii, Instytut Matki i Dziecka
Przewlekłe serce płucne czy (nadal) istnieje i jak postępować Anna Fijałkowska Zakład Kardiologii, Instytut Matki i Dziecka Serce płucne jest to zespół objawów spowodowanych nadciśnieniem płucnym, wywołanym
Koszty POChP w Polsce
Koszty POChP w Polsce Październik 2016 Główne wnioski Przeprowadzone analizy dotyczą kosztów bezpośrednich i pośrednich generowanych przez przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Analiza obejmuje koszty związane
Podstawy leczenia PCD
Podstawy leczenia PCD Henryk Mazurek Klinika Pneumonologii i Mukowiscydozy IGiChP OT w Rabce - Zdroju Podstawy leczenia Brak badań wykonanych wg EBM w PCD Zasady leczenia proponowane wg doświadczeń w innych
w kale oraz innych laboratoryjnych markerów stanu zapalnego (białka C-reaktywnego,
1. Streszczenie Wstęp: Od połowy XX-go wieku obserwuje się wzrost zachorowalności na nieswoiste choroby zapalne jelit (NChZJ), w tym chorobę Leśniowskiego-Crohna (ChLC), zarówno wśród dorosłych, jak i
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 25 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
PROGRAM POPRAWY WCZESNEGO WYKRYWANIA I DIAGNOZOWANIA NOWOTWORÓW U DZIECI W PIĘCIU WOJEWÓDZTWACH POLSKI Przykłady opóźnień w rozpoznaniu chorób nowotworowych u dzieci i młodzieży Analiza przyczyn i konsekwencji
2010-05-28. Marcin Grabicki
Obecnie 4 przyczyna zgonów na świecie Marcin Grabicki Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej Uniwersytetu Medycznego w Poznaniu (wg Murray CJI, Lopez AD. Lancet. 1997: 349; 1269-1276)
Koszty POChP w Polsce
Koszty POChP w Polsce Październik 2016 Główne wnioski Przeprowadzone analizy dotyczą kosztów bezpośrednich i pośrednich generowanych przez przewlekłą obturacyjną chorobę płuc. Analiza obejmuje koszty związane
Co roku na POChP umiera ok. 15 tys. Polaków
Światowy Dzień POChP - 19 listopada 2014 r. Przewlekła obturacyjna choroba płuc (POChP) stanowi coraz większe zagrożenie dla jakości i długości ludzkiego życia. Szacunki Światowej Organizacji Zdrowia (WHO)
Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych
Powikłania w trakcie farmakoterapii propranololem naczyniaków wczesnodziecięcych S.Szymik-Kantorowicz, A.Taczanowska-Niemczuk, P.Łabuz, I.Honkisz, K.Górniak, A.Prokurat Klinika Chirurgii Dziecięcej CM
Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP)
Przewodnik postępowania ambulatoryjnego w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc (POChP) Na podstawie Światowej strategii rozpoznawania, leczenia i prewencji przewlekłej obturacyjnej choroby płuc GLOBAL
Powikłania zapaleń płuc
Powikłania zapaleń płuc Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Miejscowe powikłania zapaleń płuc Powikłany wysięk parapneumoniczny/ropniak
Spis treści REKOMENDACJE POSTĘPOWANIA W RATOWNICTWIE MEDYCZNYM
Spis treści Wstęp.................................................................................?? Rozdział 1. Badanie podmiotowe i przedmiotowe pacjenta.............................?? Rozdział 2. Farmakologia
NIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY
NIEDOBÓR ALFA-1 ANTYTRYPSYNY Diagnoza. I co dalej? POMOC CHORYM LECZENIE PROFILAKTYKA CO TO JEST NIEDOBÓR A1AT OBJAWY NIEDOBORU A1AT DZIEDZICZENIE CHOROBY NIEDOBÓR A1AT Niedobór alfa-1 antytrypsyny (A1AT)
Przedmowa do wydania polskiego 11 Wstęp 13 Podziękowania 14
Spis treści Przedmowa do wydania polskiego 11 Wstęp 13 Podziękowania 14 1. Wstęp i ustalanie rozpoznania 15 Co to jest mukowiscydoza? 15 Skąd nazwa mukowiscydoza? 16 Kiedy można podejrzewać występowanie
Piątek. 9:20 9:40 Śródmiąższowe włóknienia płuc w badaniu mikroskopowym prof. Renata Langfort
Program 9 lutego Piątek 8:30 9:50 Sesja I: Śródmiąższowe włóknienie płuc, część I 8:30 8:40 Śródmiąższowe choroby płuc prowadzące do włóknienia - wprowadzenie 8:40 9:00 Włóknienie płuc w przebiegu różnych
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ ( )
ZAPROSZENIE NA BADANIA PROFILAKTYCZNE WYKONYWANE W RAMACH PODSTAWOWEJ OPIEKI ZDROWOTNEJ (2015-08-03) PROFILAKTYKA CHORÓB UKŁADU KRĄŻENIA ADRESACI - Osoby zadeklarowane do lekarza POZ, w wieku 35, 40, 45,
Infekcja wikłająca śródmiąższowe choroby płuc
Infekcja wikłająca śródmiąższowe choroby płuc dr n. med. Adam Nowiński 2 Klinika Chorób Płuc IGiChP kierownik: prof. Paweł Śliwiński Wywiad 67-letni mężczyzna skierowany do szpitala z powodu zmian w płucach
Choroby rzadkie. Marcin Sanocki Grażyna Kraj Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku dziecięcego WUM
Choroby rzadkie Marcin Sanocki Grażyna Kraj Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku dziecięcego WUM Choroby rzadkie co to jest Występują rzadko, dotykają < 1 osoby/2000 Choroby uwarunkowane genetyczne,
DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO?
DOMOWE LECZENIE RESPIRATOREM DLA KOGO? Pacjent, który nie wymaga dalszego pobytu w szpitalu; Przewlekła niewydolność oddechowa wymagająca stosowania ciągłej lub okresowej wentylacji mechanicznej przy pomocy
Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii
Michał Pasierbek, Andrzej Grabowski, Filip Achtelik, Wojciech Korlacki Ropniak opłucnej czy gruźliczy wysięk opłucnowy? - Rola torakoskopii Klinika Chirurgii Wad Rozwojowych Dzieci i Traumatologii w Zabrzu
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej
6.2. Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego DUOKOPT przeznaczone do wiadomości publicznej 6.2.1. Podsumowanie korzyści wynikających z leczenia Co to jest T2488? T2488
Nowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń
25 January 2018 EMA/PRAC/35597/2018 Pharmacovigilance Risk Assessment Committee (PRAC) Nowa treść informacji o produkcie fragmenty zaleceń PRAC dotyczących zgłoszeń Przyjęte na posiedzeniu PRAC w dniach
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA.
UNIWERSYTET MEDYCZNY W LUBLINIE KATEDRA I KLINIKA REUMATOLOGII I UKŁADOWYCH CHORÓB TKANKI ŁĄCZNEJ PRACA DOKTORSKA Małgorzata Biskup Czynniki ryzyka sercowo-naczyniowego u chorych na reumatoidalne zapalenie
USG Power Doppler jest użytecznym narzędziem pozwalającym na uwidocznienie wzmożonego przepływu naczyniowego w synovium będącego skutkiem zapalenia.
STRESZCZENIE Serologiczne markery angiogenezy u dzieci chorych na młodzieńcze idiopatyczne zapalenie stawów - korelacja z obrazem klinicznym i ultrasonograficznym MIZS to najczęstsza przewlekła artropatia
Noworodek z wrodzoną wadą metabolizmu - analiza przypadku klinicznego
Noworodek z wrodzoną wadą metabolizmu - analiza przypadku klinicznego Marcin Kalisiak Klinika Neonatologii i Intensywnej Terapii Noworodka Kierownik Kliniki: prof. Ewa Helwich 1 Plan prezentacji co to
KONGRES AKADEMII PNEUMONOLOGII I ALERGOLOGII PRAKTYCZNEJ VI
KONGRES AKADEMII PNEUMONOLOGII I ALERGOLOGII PRAKTYCZNEJ VI edycja 21-23 WRZEŚNIA 2017 Hotel Copernicus Bulwar Filadelfijski 11, 87-100 Toruń II KOMUNIKAT PATRONAT CZWARTEK 21 WRZEŚNIA 2017 Otwarcie Kongresu
Postępowanie w zakażeniach. oddziale dziecięcym
Postępowanie w zakażeniach układu oddechowego w oddziale dziecięcym Dr hab. n. med. Piotr Albrecht I Katedra Pediatrii WUM Plan wykładu Ostre zapalenie ucha środkowego Podgłośniowe zapalenie krtani Zapalenie
Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie
brygatynib Informacje dla pacjenta i fachowych pracowników ochrony zdrowia zaangażowanych w opiekę medyczną lub leczenie Imię i nazwisko pacjenta: Dane lekarza (który przepisał lek Alunbrig ): Numer telefonu
Powikłania zapaleń płuc
Powikłania zapaleń płuc Katarzyna Krenke Klinika Pneumonologii i Alergologii Wieku Dziecięcego Warszawski Uniwersytet Medyczny Miejscowe powikłania zapaleń płuc Powikłany wysięk parapneumoniczny/ropniak
Zapalenia płuc u dzieci. Joanna Lange
Zapalenia płuc u dzieci Joanna Lange choroba przebiegająca z dusznością, gorączką oraz różnymi objawami osłuchowymi, potwierdzona (zgodnie z definicją kliniczno - radiologiczną) lub nie (zgodnie z definicją
Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty
Intensywna Opieka Pulmonologiczna spojrzenie intensywisty Wojciech Gaszyński Katedra Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytetu Medycznego w Łodzi Posiedzenie Rady Naukowej przy Ministrze Zdrowia
2011-03-13. Objętości: IRV wdechowa objętość zapasowa Vt objętość oddechowa ERV wydechowa objętość zapasowa RV obj. zalegająca
Umożliwia ocenę sprawności wentylacyjnej płuc Lek. Marcin Grabicki Nie służy do oceny wydolności oddechowej (gazometria krwi tętniczej) Klinika Pulmonologii, Alergologii i Onkologii Pulmonologicznej Uniwersytetu
Program Profilaktyki Zdrowotnej
Załącznik Nr 1 do Uchwały Nr IX/56/2011 Program Profilaktyki Zdrowotnej Realizowany w roku 2011 pod nazwą Badania wad postawy wśród dzieci klas pierwszych szkół podstawowych miasta Tczewa w ramach programu
Urząd Miasta Bielsko-Biała - um.bielsko.pl Wygenerowano: /14:10: listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą
14 listopada - Światowym Dniem Walki z Cukrzycą Cukrzyca jest chorobą, która staje się obecnie jednym z najważniejszych problemów dotyczących zdrowia publicznego. Jest to przewlekły i postępujący proces
Testy wysiłkowe w wadach serca
XX Konferencja Szkoleniowa i XVI Międzynarodowa Konferencja Wspólna SENiT oraz ISHNE 5-8 marca 2014 roku, Kościelisko Testy wysiłkowe w wadach serca Sławomira Borowicz-Bieńkowska Katedra Rehabilitacji
Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM
Marcin Leszczyk SKN przy Klinice Chorób Wewnętrznych i Kardiologii WUM Definicja NS to zespół kliniczny, w którym wskutek dysfunkcji serca jego pojemność minutowa jest zmniejszona w stosunku do zapotrzebowania
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA. Małgorzata Weryk SKN Ankona
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA Małgorzata Weryk SKN Ankona definicja Układ oddechowy nie zapewnia utrzymania prężności O2 i CO2 we krwi tętniczej w granicach uznanych za fizjologiczne PaO2 < 50 mmhg (przy
I. STRESZCZENIE Cele pracy:
I. STRESZCZENIE Przewlekłe zapalenie trzustki (PZT) jest przewlekłym procesem zapalnym, powodującym postępujące i nieodwracalne włóknienie trzustki. Choroba przebiega z okresami remisji i zaostrzeń, prowadząc
Dlaczego płuca chorują?
Dlaczego płuca chorują? Dr med. Piotr Dąbrowiecki Wojskowy Instytut Medyczny Polska Federacja Stowarzyszeń Chorych na Astmę Alergię i POCHP Budowa płuc Płuca to parzysty narząd o budowie pęcherzykowatej
Guzy neuroendokrynne żołądka - klinika. Grażyna Rydzewska Klinika Gastroenterologii CSK MSWiA Warszawa
Guzy neuroendokrynne żołądka - klinika Grażyna Rydzewska Klinika Gastroenterologii CSK MSWiA Warszawa Guzy endokrynne żołądka 1% nowotworów narządu, 9% wszystkich tego typu w układzie pokarmowym 1-2 przypadki
Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie
Sepsa, wstrząs septyczny, definicja, rozpoznanie dr hab. n.med. Barbara Adamik Katedra i Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii Uniwersytet Medyczny we Wrocławiu Sepsa, wstrząs septyczny, definicja,
Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu
Choroby wewnętrzne - pulmonologia - opis przedmiotu Informacje ogólne Nazwa przedmiotu Choroby wewnętrzne - pulmonologia Kod przedmiotu 12.0-WL-Lek-ChW-P Wydział Wydział Lekarski i Nauk o Zdrowiu Kierunek
LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2
załącznik nr 11 do zarządzenia Nr 36/2008/DGL Prezesa NFZ z dnia 19 czerwca 2008 r. Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
LECZENIE CHOROBY POMPEGO (ICD-10 E 74.0)
Załącznik B.22. LECZENIE CHOROBY POMPEGO (ICD-10 E 74.0) WIADCZENIOBIORCY Kwalifikacji świadczeniobiorców do terapii dokonuje Zespół Koordynacyjny ds. Chorób Ultrarzadkich powoływany przez Prezesa Narodowego
Zbigniew Doniec. Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej
Zbigniew Doniec Ocena skuteczności i tolerancji leczenia salmeterolem w przewlekłej obturacyjnej chorobie płuc i astmie oskrzelowej Klinika Pneumonologii Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc, Oddział Terenowy
Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny: hematologia.
Załącznik nr 10 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku Nazwa programu LECZENIE NADPŁYTKOWOŚCI SAMOISTNEJ ICD - 10 D75.2 - nadpłytkowość samoistna Dziedzina medycyny:
Wirus zapalenia wątroby typu B
Wirus zapalenia wątroby typu B Kliniczne następstwa zakażenia odsetek procentowy wyzdrowienie przewlekłe zakażenie Noworodki: 10% 90% Dzieci 1 5 lat: 70% 30% Dzieci starsze oraz 90% 5% - 10% Dorośli Choroby
Czy warto diagnozować u dzieci grypę
Czy warto diagnozować u dzieci grypę Prof. nadzw dr hab. n. med. Teresa Jackowska Klinika Pediatrii, CMKP Kliniczny Oddział Pediatryczny, Szpital Bielański Pediatria przez przypadki 18-19 listopada; Warszawa
Zapalenie ucha środkowego
Zapalenie ucha środkowego Poradnik dla pacjenta Dr Maciej Starachowski Ostre zapalenie ucha środkowego. Co to jest? Ostre zapalenie ucha środkowego jest rozpoznawane w przypadku zmian zapalnych w uchu
Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne
Pneumonologia przez przypadki zalecenia diagnostyczno-terapeutyczne 29-30 września 2017 roku Centralny Szpital Kliniczny MSW w Warszawie Centrum Konferencyjne ul. Wołoska 137 02-507 Warszawa Kierownictwo
Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami
Przewlekła obturacyjna choroba płuc a zakażenia pneumokokami dr.med. Iwona Damps-Konstańska Klinika Alergologii Gdański Uniwersytet Medyczny Klinika Alergologii i Pneumonologii Uniwersyteckie Centrum Kliniczne
Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna
Kompleksowa Diagnostyka Raka Płuca Diagnostyka Molekularna Joanna Chorostowska-Wynimko Instytut Gruźlicy i Chorób Płuc w Warszawie OBJAWY LEKARZ POZ Późna DIAGNOSTYKA zgłaszalność WSTĘPNA do lekarza POZ
Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów chorych na mukowiscydozę badanie COMPLIANCE. Raport końcowy
Przestrzeganie zaleceń terapeutycznych przez pacjentów chorych na mukowiscydozę badanie COMPLIANCE Raport końcowy Cel badania Celem badania była weryfikacja zgodności sposobu przyjmowania tobramycyny wziewnej
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA
ANEKS III UZUPEŁNIENIA DO CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO ORAZ ULOTKI PLA PACJENTA 42 UZUPEŁNIENIA ZAWARTE W ODPOWIEDNICH PUNKTACH CHARAKTERYSTYKI PRODUKTU LECZNICZEGO DLA PRODUKTÓW ZAWIERAJĄCYCH
Wysokie CK. Anna Kostera-Pruszczyk Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny
Wysokie CK Anna Kostera-Pruszczyk Klinika Neurologii Warszawski Uniwersytet Medyczny Podwyższona CK czyli jaka Podwyższona CK czyli jaka AST, ALT CK w/n CK podwyższone Choroba wątroby Choroba mięśni (?)
PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ
PAMIĘTAJ O ZDROWIU! ZBADAJ SIĘ Przewodnik po programach profilaktycznych finansowanych przez NFZ Lepiej zapobiegać niż leczyć Program profilaktyki chorób układu krążenia Choroby układu krążenia są główną
LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 511 Poz. 42 Załącznik B.4. LECZENIE ZAAWANSOWANEGO RAKA JELITA GRUBEGO (ICD-10 C 18 C 20) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY 1. Leczenie zaawansowanego
Zdjęcie rentgenowskie oraz tomografia komputerowa u chorych z mechanicznym wspomaganiem oddychania
Zdjęcie rentgenowskie oraz tomografia komputerowa u chorych z mechanicznym wspomaganiem oddychania Jan Głowacki Współcześnie stosowane metody w diagnostyce chorób KLP: -zdjęcie sumacyjne P-A i boczne -zdjęcie
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca
Frakcja wyrzutowa lewej komory oraz rozpoznanie i leczenie ostrej i przewlekłej niewydolności serca Zbigniew Gugnowski GRK Giżycko 2014 Opracowano na podstawie: Wytycznych ESC dotyczących rozpoznania oraz
GRYPA JAK ZAPOBIEC ZAKAŻENIOM GRYPY?
Powiatowa Stacja Sanitarno Epidemiologiczna w m. st. Warszawie ul. Kochanowskiego 21,, ul. Cyrulików 35; tel. 22/311-80-07 08; e-mail: oswiatazdrowotna@pssewawa.pl GRYPA JAK ZAPOBIEC ZAKAŻENIOM GRYPY?
chorych na ITP Krzysztof Chojnowski Warszawa, 27 listopada 2009 r.
Współczesne leczenie chorych na ITP Krzysztof Chojnowski Klinika Hematologii UM w Łodzi Warszawa, 27 listopada 2009 r. Dlaczego wybór postępowania u chorych na ITP może być trudny? Choroba heterogenna,
LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0)
Dziennik Urzędowy Ministra Zdrowia 719 Poz. 27 Załącznik B.68. LECZENIE TĘTNICZEGO NADCIŚNIENIA PŁUCNEGO SILDENAFILEM I EPOPROSTENOLEM (TNP) (ICD-10 I27, I27.0) ŚWIADCZENIOBIORCY I. Terapia sildenafilem
Cel pracy Analiza porównawcza skuteczności i bezpieczeństwa stosowania rituximabu grupie dzieci steroidoopornym
Wieloośrodkowa analiza skuteczności i bezpieczeństwa stosowania leczenia immunosupresyjnego rituximabem w grupie dzieci z idiopatycznym zespołem nerczycowym Zachwieja Jacek 1, Silska-Dittmar Magdalena
VENTOLIN. Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika.
VENTOLIN areozol VENTOLIN Salbutamol w aerozolu pod ciśnieniem. Pojemnik zawiera 200 dawek po 100 ~Lgsalbutamolu. Lek jest uwalniany za pomocą specjalnego dozownika. Ventolin w postaci aerozolu zaleca
SZCZEPIENIA OCHRONNE U DOROSŁYCH lek. Kamil Chudziński Klinika Anestezjologii i Intensywnej Terapii CSK MSW w Warszawie 10.11.2015 Szczepionki Zabite lub żywe, ale odzjadliwione drobnoustroje/toksyny +
Koszty Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc w Polsce. Październik 2016
Koszty Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc w Polsce Październik 2016 Koszty Przewlekłej Obturacyjnej Choroby Płuc w Polsce Październik 2016 W niniejszej prezentacji przestawiono przewlekłą obturacyjną
Tyreologia opis przypadku 2
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 2 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letni mężczyzna zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
Tyreologia opis przypadku 14
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 14 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 32 letnia pacjentka zgłosiła się do Poradni Endokrynologicznej.
Choroby śródmiąższowe płuc u dzieci. Joanna Lange
Choroby śródmiąższowe płuc u dzieci Joanna Lange Plan wykładu patomechanizm; klasyfikacja; schemat diagnostyczny; leczenie Dane ogólne występowanie 1/100000 dzieci (UK, Irlandia); Dinwiddie R, Pediatr
Aneks I. Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu
Aneks I Wnioski naukowe i podstawy zmiany warunków pozwolenia (pozwoleń) na dopuszczenie do obrotu 1 Wnioski naukowe Uwzględniając raport oceniający komitetu PRAC w sprawie okresowych raportów o bezpieczeństwie
Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry Ziętarskiej
Prof. dr hab. n. med. Robert Słotwiński Warszawa 30.07.2018 Zakład Immunologii Biochemii i Żywienia Wydziału Nauki o Zdrowiu Warszawski Uniwersytet Medyczny Ocena Pracy Doktorskiej mgr Moniki Aleksandry
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości
VI.2 Podsumowanie planu zarządzania ryzykiem dotyczącego produktu leczniczego Omnisolvan przeznaczone do publicznej wiadomości VI.2.1 Omówienie rozpowszechnienia choroby Nadmierne wydzielanie śluzu w drogach
Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii
Dr n. med. Krzysztof Powała-Niedźwiecki Zasady, Kryteria Przyjęć i Wypisów Pacjentów do Oddziału Intensywnej Terapii Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 1. Do OIT będą
materiał: Formol Utrwalony Alkohol czoło pr. zakręt czo łowy dolny zwoje podstawy wzgórze 1. hipokamp 1 śródmózgow wie most opuszka móżdżek
Nr 4/89 Nazwisko Wiek 34 lata Dzień śmierci 30.01. 1989 Utrwalony Alkohol 1. 2. 3. 4. 5. 6. 7. 8. 9. materiał: Formol czoło pr. zakręt czo łowy dolny zwoje podstawy 1. wzgórze 1. hipokamp 1 śródmózgow
dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM
dr n. med. mgr farm. Anna Gołda mgr farm. Justyna Dymek Zakład Farmacji Społecznej, Wydział Farmaceutyczny UJCM Podstawowe informacje POChP -"przewlekła obturacyjna choroba płuc - powoduje zwężenie oskrzeli
Lek. Marcin Polok. Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu. Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci
Lek. Marcin Polok Katedra i Klinika Chirurgii i Urologii Dziecięcej UM we Wrocławiu Ocena skuteczności operacyjnego leczenia wodonercza u dzieci Rozprawa na stopień doktora nauk medycznych w zakresie medycyny
Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych jelit
Instytut Pomnik Centrum Zdrowia Dziecka Odział Gastroenterologii, Hepatologii, Zaburzeń Odżywiania i Pediatrii Al. Dzieci Polskich 20, 04-730, Warszawa Aktualne zasady diagnostyki i leczenia chorób zapalnych
SKRAJNY WCZEŚNIAK Z CIĘŻKĄ POSTACIĄ BPD 6 MIESIĘCY NA OITN I CO DALEJ?
SKRAJNY WCZEŚNIAK Z CIĘŻKĄ POSTACIĄ BPD 6 MIESIĘCY NA OITN I CO DALEJ? JOANNA PUSKARZ- GĄSOWSKA KLINIKA NEONATOLOGII I INTENSYWNEJ TERAPII NOWORODKA WARSZAWSKI UNIWERSYTET MEDYCZNY SKRAJNY WCZEŚNIAK C3
LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50)
Załącznik B.32. LECZENIE CHOROBY LEŚNIOWSKIEGO - CROHNA (chlc) (ICD-10 K 50) ZAKRES ŚWIADCZENIA GWARANTOWANEGO ŚWIADCZENIOBIORCY A. Leczenie infliksymabem 1. Leczenie choroby Leśniowskiego-Crohna (chlc)
PROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE
PROFILAKTYKA PRZECIW GRYPIE Koordynator profilaktyki : mgr piel. Anna Karczewska CELE: zwiększanie świadomości pacjenta na temat szczepionek przeciwko grypie zapobieganie zachorowań na grypę zapobieganie
Badania. przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka. zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN)
Badania przesiewowe stosowane w celu wczesnego wykrycia raka sutka zalecenia National Comprehensive Cancer Network (NCCN) Cel wykonywania badań przesiewowych Jak powinna postępować każda kobieta? U jakich
LECZENIE PRZEWLEKŁYCH ZAKAŻEŃ PŁUC U PACJENTÓW
Nazwa programu: Terapeutyczne Programy Zdrowotne 2012 Załącznik nr 30 do Zarządzenia Nr 59/2011/DGL Prezesa NFZ z dnia 10 października 2011 roku LECZENIE PRZEWLEKŁYCH ZAKAŻEŃ PŁUC U PACJENTÓW Z MUKOWISCYDOZĄ
Poradnia Immunologiczna
Poradnia Immunologiczna Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli Lublin, 2011 Szanowni Państwo, Uprzejmie informujemy, że w Centrum Onkologii Ziemi Lubelskiej im. św. Jana z Dukli funkcjonuje
Tyreologia opis przypadku 15
Kurs Polskiego Towarzystwa Endokrynologicznego Tyreologia opis przypadku 15 partner kursu: (firma nie ma wpływu na zawartość merytoryczną) Opis przypadku 28-letnia kobieta zgłosił się do Poradni Endokrynologicznej.
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ARDS
OSTRA NIEWYDOLNOŚĆ ODDECHOWA ARDS Ciężkie zaburzenie oddechowe przebiegające ze sztywnymi płucami, rozlanymi obustronnymi naciekami w płucach, zwykle oporną na leczenie hipoksemią, przy istniejącym czynniku