SELECTED ISSUES OF EXPLOATATION SAFETY OF THE LNG TERMINAL IN ŚWINOUJŚCIE AS LOGISTICS HUB FOR LNG DISTRIBUTION

Transkrypt

1 Zbigniew ŁOSIEWICZ 1 Waldemar MIRONIUK 2 Skroplony Gaz Naturalny (ziemny), bezpieczeństwa eksploatacyjnego gazo portu, węzeł logistyczny dystrybucji LNG WYBRANE ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA EKSPLOATACYJNEGO GAZOPORTU W ŚWINOUJŚCIU JAKO WĘZŁA LOGISTYCZNEGO DYSTRYBUCJI LNG Gaz ziemny jest uwaŝany za paliwo bardziej ekologiczne niŝ paliwa płynne. Po opanowaniu technologii budowy statków do przewozu skroplonego gazu ziemnego (LNG) oraz obniŝeniu kosztów jego transportu i przechowywania nastąpił gwałtowny rozwój gazoportów. W referacie dokonano analizy wybranych zagadnień bezpieczeństwa eksploatacyjnego gazoportu w Świnoujściu jako węzła logistycznego dystrybucji LNG SELECTED ISSUES OF EXPLOATATION SAFETY OF THE LNG TERMINAL IN ŚWINOUJŚCIE AS LOGISTICS HUB FOR LNG DISTRIBUTION Natural gas is considered more ecological than petroleum. Cheaper also is a conversion of raw fuel. Therefore, after mastering the technology of transport and building of ships with cryogenic tanks and lowering of the liquefied methane transport and storage costs there has been rapid development of the gas terminals. This paper analyses selected issues of exploatation safety of the LNG terminal in Świnoujście as logistics hub for LNG distribution 1. WSTĘP Gazoport w Świnoujściu ma powstać w wyniku dyskusji o bezpieczeństwie energetycznym Polski będącym polską racją stanu. W obecnym kształcie projektu ma być terminalem importowym LNG ulokowanym w nowobudowanym porcie morskim, który ma być równocześnie portem schronienia. Jako miejsce dostaw i magazynowania relatywnie duŝej ilości gazu skroplonego ma być waŝnym węzłem logistycznym dystrybucji tego surowca. Jak kaŝdy obiekt przemysłowy stwarza zagroŝenia, które trzeba brać pod uwagę juŝ w fazie projektowania i wymaga stworzenia warunków do bezpiecznej eksploatacji, adekwatnych do charakteru tego typu obiektu. 1 Zachodniopomorski Uniwersytet Techmologiczny w Szczecinie, Wydział Techniki Morskiej, Al. Piastów 41 Telefon , HORN.losiewicz@wp.pl 2 Akademia Marynarki Wojennej, Katedra Eksploatacji Jednostki Pływającej, Gdynia ; Śmidowicza 69. Telefon: , w.mironiuk@amw.gdynia.pl

2 1616 Zbigniew ŁOSIEWICZ, Waldemar MIRONIUK 2. BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACYJNE OBIEKTU Pojęcie bezpieczeństwa eksploatacyjnego zawiera wiele elementów, które mają wpływ na stopień spełnienia oczekiwań twórców idei powstania tego typu inwestycji. Jako priorytety przyjęto: - bezpieczeństwo energetyczne kraju, - dywersyfikacja źródeł energetycznych, - pokrycie zapotrzebowania na surowiec do dalszej przeróbki np. zakłady chemiczne (amoniak nawozy sztuczne, materiały wybuchowe, tworzywa sztuczne) - stworzenie obiektu przyjaznego okolicznym skupiskom ludzkim i środowisku naturalnemu, aktywizującego region i wymuszającego poprawę infrastruktury komunikacyjnej. KaŜda tak duŝa inwestycja ma wielki wpływ na otoczenie, dlatego teŝ pojęcie bezpieczeństwa będzie definiowane wielokryterialnie, przez pryzmat zakładanych priorytetów, według wiedzy i doświadczenia analityków. Bezpieczeństwo obiektu przemysłowego moŝna przedstawić jako zdolność do eliminowania lub minimalizowania skutków konsekwencji zaistnienia niesprzyjających zdarzeń zaistniałych podczas eksploatacji obiektu. Dlatego, za konieczne do dalszej analizy uznano określenie: - oczekiwań wobec obiektu, według których będzie moŝna zdefiniować składowe pojęcia bezpieczeństwa, - zagroŝeń, które mogą uniemoŝliwić spełnienie ww. oczekiwań, - poziomu kompromisu między oczekiwaniami i realnymi moŝliwościami ich realizacji, - przewidywanych skutków negatywnych scenariuszy wynikłych z realizacji określonych wcześniej zagroŝeń - moŝliwości eliminowania lub ograniczania zagroŝeń jak i ograniczenia. skutków negatywnych scenariuszy. Rys.1. Nowoczesny terminal gazowy, monitorowany i sterowany elektronicznie

3 WYBRANE ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA 1617 Bezpieczeństwo eksploatacyjne moŝemy równieŝ rozpatrywać w aspektach: - Ŝywotności obiektu jako zdolności do zachowania pełnej zdatności technicznej, - zdolności do zapewnienie ciągłości procesów logistycznych niezbędnych w funkcjonowaniu tego typu obiektu technicznego obiektu o znaczeniu strategicznym. Wymaga to rozstrzygnięcia kwestii, czy ma to być gazoport jako port wyłącznie gazowy czy terminal gazowy w porcie handlowym o uniwersalnym przeznaczeniu. 3. CZARAKTERYSTYKA TERMINALU LNG JAKO WĘZŁA LOGISTYCZNEGO Terminal LNG posiada swoje specyficzne właściwości, zaleŝne od warunków zewnętrznych jak i od poziomu wiedzy technicznej i moŝliwości finansowych inwestora. Gaz naturalny, metan naleŝy do paliw, które przy obecnym poziomie wiedzy, techniki i technologii jest wygodne zarówno w transporcie, składowaniu jak i przeładunku. Skroplony gaz posiada 650 razy mniejszą objętość niŝ w postaci gazowej. Dlatego teŝ jeden statek o nośności 150 tys. ton moŝe przewieźć ok. 150 tys. m 3 gazu skroplonego, co po regazyfikacji pozwala otrzymać ok. 1mln m 3 gazu w fazie lotnej (zapotrzebowanie Polski ok. 15mln m 3 ). Ze względu na palność gazu ziemnego terminale tego typu wzbudzają obawy lokalnej społeczności o jej bezpieczeństwo własne. Analizując bezpieczeństwo terminala LNG pod kątem zapewnienia Ŝywotności obiektu jako zdolności do zachowania pełnej zdatności technicznej moŝemy wyszczególnić następujące zagroŝenia: - przyjęcie niewłaściwych rozwiązań technicznych i technologicznych - niewłaściwe wykonanie obiektu na skutek błędnych załoŝeń, braku doświadczenia lub braku odpowiedniego nadzoru - zagroŝenie poŝarowe i wybuchowe spowodowane opracowaniem błędnych procedur eksploatacyjnych lub ich brakiem - zagroŝenie poŝarowe i wybuchowe spowodowane błędami załogi terminala na skutek zbyt niskich kompetencji lub ograniczeń w zatrudnieniu (przemęczenie załogi) - zagroŝenie dywersją lub atakami terrorystycznymi Analizując bezpieczeństwo terminala LNG pod kątem zapewnienie ciągłości procesów logistycznych niezbędnych w funkcjonowaniu tego typu obiektu technicznego moŝemy wyszczególnić zagroŝenia: - niewłaściwą identyfikację miejsca lokalizacji terminalu - przyjęcie błędnej koncepcji rozplanowania infrastruktury brak dostaw surowca spowodowany ograniczeniami wynikłymi z sytuacji politycznej na świecie np. zawirowania polityczne w Egipcie mogące mieć wpływ na funkcjonowanie Kanału Sueskiego brak dostaw surowca spowodowany ograniczeniami podejściowego toru wodnego np. rurociąg Nord Stream, - awarie statków na skutek niesprzyjających okoliczności, błędów załóg statków lub ataków pirackich i terrorystycznych, - ograniczenia ilościowe i jakościowe ze strony lądowej infrastruktury przesyłowej - awarie lądowej infrastruktury przesyłowej.

4 1618 Zbigniew ŁOSIEWICZ, Waldemar MIRONIUK 4.BEZPIECZEŃSTWO EKSPLOATACYJNE GAZOPORTU W ŚWINOUJŚCIU Rys.2. Rozwój konstrukcji zbiorników lądowych LNG Czynniki, które mają wpływ na bezpieczną eksploatację gazoportu w Świnoujściu opierają się na wielokryterialnych załoŝeniach: - ma to być samodzielny terminal gazowy - opracowanie procedur bezpieczeństwa na podstawie najnowszych metod oceny ryzyka i zarządzania bezpieczeństwem, - wieloletnie badania terenu lokalizacji terminala, - wykonanie i weryfikacja badań dotyczących wymagań środowiskowych, - spełnienie w planach załoŝeń prawa europejskiego wymuszone dofinansowaniem z UE, - duŝe doświadczenie kanadyjskiej firmy wykonującej projekt (doświadczenie co do specyfiki strefy klimatycznej półkuli północnej), - duŝe doświadczenie konsorcjum wykonawczego, - planowanie zastosowania nowoczesnych rozwiązań technicznych i technologicznych (m.inn. zastosowanie zbiorników dwupłaszczowych technika full containment ), - szkolenia kadr Polskie LNG w bazach szkoleniowych terminali gazowych na świecie i w Polsce - planowanie stosowania najnowszej aparatury zapewniającej bezpieczeństwo oraz surowych procedur bezpieczeństwa Rys.3. Otwarty charakter portu morskiego utrudnia zapewnienie bezpieczeństwa

5 WYBRANE ZAGADNIENIA BEZPIECZEŃSTWA 1619 Do liczących się zagroŝeń naleŝą: - otwarty charakter portu (równieŝ przeznaczenie jako portu schronienia - ograniczenia głębokości toru podejściowego wynikłe z połoŝenia przez Nord Stream rurociągu gazowego 5. WNIOSKI Gazoport w Świnoujściu powinien zapewnić wysoki poziom bezpieczeństwa eksploatacyjnego mimo normalnych przy tego typu inwestycjach trudnościach. Na skutek długoletnich dyskusji, przy projektowaniu terminala LNG w Świnoujściu spełniono wymagania ponad stu aktów prawnych międzynarodowych i polskich, dotyczących bezpieczeństwa i ochrony środowiska, przy bardzo wysokich standardach stosowanych przy tego typu inwestycjach. Eksperci Światowi mimo określeń, Ŝe gazowiec lub terminal gazowy są równie groźne jak małe bomby atomowe, porównują poziom bezpieczeństwa terminali gazowych do poziomu bezpieczeństwa terminali paliwowych. NaleŜy jednak pamiętać, Ŝe gaz naturalny jest niebezpiecznym gazem palnym, który moŝe być neutralizowany tylko podczas zachowania konsekwencji w stosowaniu procedur bezpieczeństwa na kaŝdym etapie projektowania, wykonania i eksploatacji. 4. BIBLIOGRAFIA [1] [2] [3] [4] [5]