Bezpieczeństwo dostaw gazu

Transkrypt

1 HES II Bezpieczeństwo dostaw gazu Marek Foltynowicz Listopad

2 Bezpieczeństwo energetyczne Bezpieczeństwo energetyczne stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania odbiorców na p lub e w sposób technicznie i ekonomicznie uzasadniony, przy zachowaniu wymagań ochrony środowiska (Definicja wg PE Art. 3.16) 2

3 Struktura zaopatrzenia w gaz w wybranych krajach UE 100% 90% 8% 26% 13% 26% 10% 22% 11% 80% 70% 34% 51% 35% 59% 60% 50% 40% 30% 20% 10% 0% 100% 48% 100% 87% 22% 87% 18% 78% 74% 58% 30% 32% 33% 26% 11% 2% Polska Czechy Słowacja Węgry Niemcy Francja Włochy Hiszpania Austria Finlandia Holandia Import z Rosji Produkcja Import z UE Import z Algerii Import LNG 3

4 Środki zabezpieczające dostawy gazu ziemnego Lista instrumentów dla wzmocnienia bezpieczeństwa dostaw gazu zamieszczona w załączniku do dyrektywy Rady 2004/67/WE dotyczącej środków zapewniających bezpieczeństwo dostaw gazu ziemnego Wyżej wymieniona dyrektywa określa zasady mające zastosowanie w razie poważnego zaburzenia dostaw gazu. Długość takiego okresu dyrektywa określa na co najmniej 8 tygodni (pkt 17 preambuły) natomiast poważne zaburzenia dostaw definiuje jako sytuację, w której Wspólnota narażona byłaby na ryzyko utraty ponad 20% swoich dostaw z państw trzecich, a której to sytuacji, jako występującej na poziomie Wspólnoty, nie można byłoby adekwatnie zaradzić środkami krajowymi. Otwarta lista instrumentów dla wzmocnienia bezpieczeństwa dostaw gazu: Zapasy gazu w magazynach i zdolność jego odbioru (moc odbioru). Zapewnienie takiej przepustowości sieci gazociągów, która umożliwiała by przekierowanie dostaw gazu do dotkniętych zaburzeniem dostaw obszarów. Płynne rynki gazu (giełdy). Upowszechnienie zmiennego zapotrzebowania na paliwo (umowy przerywane). Użycie alternatywnych paliw zapasowych w elektrowniach i zakładach przemysłowych, zwiększanie przepustowości połączeń transgranicznych, współpraca pomiędzy OSP sąsiadujących Państw Członkowskich w celu skoordynowania dyspozycji. Krajowa produkcja gazu i elastyczność tej produkcji. Zróżnicowanie źródeł dostaw gazu. Kontrakty długoterminowe na dostawy. Inwestycje w infrastrukturę do importu gazu poprzez terminale regazyfikujące oraz gazociągi. 4

5 Dywersyfikacja kierunków/ dróg transportu W ramach dywersyfikacji i zwiększania bezpieczeństwa dostaw gazu w Polsce (zgodnie z otwartą listą instrumentów - dyrektywa 2004/67/EC) PGNiG planuje: Zwiększanie wydobycia własnego do poziomu 5,5 mld m 3, co powinno stanowić ok % całkowitej sprzedaży PGNiG. Budowę interconnectora łączącego Polskę z Niemcami (VNG) i jego uruchomienie do 2007 roku. Działania dotyczące elastyczności kontraktów z dużymi odbiorcami (program ograniczeń lub wyłączeń). Analizowane są możliwości i ekonomiczna opłacalność budowy terminala CNG lub LNG i zakup gazu w tej postaci. Rozbudowę podziemnych magazynów gazu. Ł Rola Rosji jako dostawcy dla UE będzie rosła. (kraje UE-15 zacieśniają współpracę z Rosją ponieważ dostawy z Rosji postrzegane są przez nich jako dywersyfikacja; odmienna sytuacja panuje w Polsce dla której dywersyfikacja polega na pozyskiwaniu gazu z innych źródeł niż rosyjskie 5

6 Nowe koncepcje w Regionie CNG/LNG BALITIC AMBER Yamal2 Yamal1 6

7 Kształt rynku gazu Poszczególne grupy podmiotów, realizując określony przez państwo zakres obowiązków odnośnie zapewniania bezpieczeństwa, prowadzą swoją działalność na konkurencyjnym rynku gazu 7

8 Odpowiedzialność za bezpieczeństwo dostaw gazu w ujęciu czasowym Horyzonty czasowe (objęte m.in.. Prawem Energetycznym) bezpieczeństwa i podział odpowiedzialności: Krótkookresowe: OSP (techniczne), przedsiębiorstwa obrotu (bezpieczeństwo handlowe) Średniokresowe: odbiorcy, przedsiębiorstwa obrotu (kontrakty bilateralne, rynek bilansujący, giełda gazu) Długookresowe: Rząd polityka podatkowa,wytyczanie kierunków polityki energetycznej i modelu regulacyjnego (między innymi gwarantującego inwestorom określoną stopę zwrotu), wspomaganie postępu technologicznego, redukowanie ryzyka politycznego 8

9 Odpowiedzialność za bezpieczeństwo dostaw gazu w ujęciu podmiotowym Administracja rządowa: kształtowanie kierunków rozwoju rynku gazu i zasad jego funkcjonowania, zapewnienie regulacji ustawowych w zakresie zawieszania działania mechanizmów rynkowych, nadzór nad działalnością przedsiębiorstw energetycznych w zakresie wynikającym z systemu koncesjonowania, dywersyfikacja dróg transportu i/lub dostaw gazu z importu, tworzenie warunków do konwergencji gazownictwa, elektroenergetyki i sektora paliw płynnych, wystarczalność zdolności przesyłowych sieci i instalacji magazynowych (uzgadniając plany rozwoju operatorów systemu i zatwierdzając taryfy przesyłowe), tworzenie warunków umożliwiających operatorom sieciowym zastosowanie standardów umownych związanych ze świadczeniem usług przesyłowych przerywanych. Operator: operatywne zarządzanie siecią gazową, w tym bieżące bilansowanie popytu i podaży, w powiązaniu z zarządzaniem ograniczeniami sieciowymi oraz realizację procedur kryzysowych w warunkach zawieszenia lub ograniczenia mechanizmów rynkowych, opracowanie planów rozwoju sieci gazowej, (odpowiednio do przewidywanego zapotrzebowania na usługi przesyłowe oraz na wymianę międzysystemową) i ich realizację, monitorowanie niezawodności systemu gazowego we wszystkich horyzontach czasowych, współpraca z innymi operatorami systemów gazowych lub przedsiębiorstwami energetycznymi w celu niezawodnego i efektywnego funkcjonowania systemów gazowych oraz skoordynowania ich rozwoju; generowanie sygnałów ekonomicznych dla uczestników rynku zapewniających efektywną pracę i rozwój systemu, głównie poprzez odpowiednie opłaty za korzystanie z systemu. 9

10 Odpowiedzialność za bezpieczeństwo dostaw gazu w ujęciu podmiotowym Dostawcy: zawieranie umów dwustronnych, gwarantowanie poziomu bezpieczeństwa dostarczania zgodnego z warunkami tychże umów Odbiorcy: zawieranie umów dwustronnych na dostawy i zakup odpowiednich usług/mechanizmów zabezpieczających od sytuacji, których dotyczą wyłączenia z odpowiedzialności dostawcy (określenie i wycena indywidualnego, akceptowalnego poziomu ryzyka) świadczenie dodatkowych usług polegających na doraźnym ograniczaniu poboru gazu, lub też w ramach wspólnych projektów zarządzania popytem trwałe ograniczanie poboru gazu 10