Krzysztof Stańczyk. CZYSTE TECHNOLOGIE UśYTKOWANIA WĘGLA

Transkrypt

1 Krzysztof Stańczyk CZYSTE TECHNOLOGIE UśYTKOWANIA WĘGLA GŁÓWNY INSTYTUT GÓRNICTWA Katowice 2008

2 Spis treści Wykaz skrótów Wprowadzenie Wytwarzanie i uŝytkowanie energii na świecie Znaczenie węgla w energetyce Problemy ekologiczne związane z uŝytkowaniem węgla Nowe moŝliwości, jakie stwarzają nowoczesne, czyste technologie uŝytkowania węgla Czyste technologie spalania węgla MoŜliwość zbudowania nowoczesnego układu wytwarzania energii elektrycznej z prawie zerową emisją zanieczyszczeń Technologie zgazowania węgla Technologie upłynniania węgla Wnioski...21 Literatura Charakterystyka węgla kamiennego i brunatnego powstawanie, budowa, struktura, własności, klasyfikacja, reaktywność Węgiel kamienny Powstawanie węgla kamiennego diageneza i metamorfizm Budowa i składniki petrograficzne węgla kamiennego Budowa fizykochemiczna i chemiczna węgla Wskaźniki charakteryzujące węgiel kamienny Klasyfikacja węgla kamiennego podział na typy według wskaźników Inne waŝne parametry charakteryzujące węgiel kamienny, nieuwzględnione w obecnie stosowanej klasyfikacji Podział węgla kamiennego na sortymenty Węgiel brunatny Klasyfikacja węgla brunatnego podział na typy według wskaźników Podział węgla brunatnego na sortymenty Reaktywność węgla metody badań, zastosowanie...30 Literatura Zasoby i wydobycie węgla kamiennego i brunatnego na świecie i w Polsce Światowe zasoby węgla kamiennego i brunatnego Światowe wydobycie węgla kamiennego Światowy handel węglem kamiennym Światowe wydobycie węgla brunatnego Zasoby węgla kamiennego w Polsce Zasoby węgla brunatnego w Polsce Wydobycie węgla kamiennego i brunatnego w Polsce...43 Literatura Wykorzystanie węgla kamiennego i brunatnego na świecie Wykorzystanie węgla kamiennego i brunatnego do wytwarzania energii elektrycznej Wykorzystanie węgla kamiennego do produkcji stali i w innych sektorach Koszty wytwarzania energii elektrycznej z węgla kamiennego i brunatnego...47 Literatura

3 5. Spalanie węgla: kotły pyłowe, kotły fluidalne, paleniska rusztowe, IGCC, spalanie węgla w tlenie, emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych z procesów spalania Wymagania dotyczące jakości paliwa Rodzaje kotłów i palenisk stosowanych do spalania węgla Spalanie węgla w kotłach pyłowych Wybrane przykłady współcześnie skonstruowanych elektrowni węglowych z kotłami pyłowymi Spalanie węgla w kotłach fluidalnych Spalanie węgla w paleniskach rusztowych Układy kombinowane gazowo-parowe zintegrowane ze zgazowaniem węgla Spalanie węgla w atmosferze wzbogaconej w tlen Porównanie parametrów technicznych elektrowni stosujących róŝne technologie spalania Emisja zanieczyszczeń gazowych i pyłowych powstałych w procesie spalania Technologie i urządzenia odpylające Technologie i instalacje odsiarczania spalin Technologie i instalacje redukcji tlenków azotu Inne techniki zawarte w dokumencie BREF Literatura Technologie związane z wychwytywaniem i składowaniem dwutlenku węgla (carbone capture and storage, CCS) Metody separacji mogące znaleźć zastosowanie w oddzielaniu dwutlenku węgla od innych gazów Absorpcja chemiczna Absorpcja fizyczna Adsorpcja fizyczna Techniki membranowe Separacja kriogeniczna Inne sposoby separacji dwutlenku węgla Opcje technologiczne wychwytywania dwutlenku węgla z instalacji energetycznych Technologia wychwytywania CO 2 po procesie spalania Technologie wychwytywania CO 2 przed procesem spalania Technologia spalania w atmosferze wzbogaconej tlenem MoŜliwości i technologie sekwestracji dwutlenku węgla Monitoring podziemnego składowania CO Transport dwutlenku węgla Sposoby transportu dwutlenku węgla Bezpieczeństwo środowiska i ryzyko związane z transportem CO Koszt transportu CO Rozwój nowych koncepcji pozwalających na realizację projektów demonstracyjnych do wdroŝenia po 2020 roku WdroŜenie w Europie zintegrowanych projektów demonstracyjnych CCS na odpowiednio duŝą skalę Przechodzenie od projektów CCS na małą skalę do projektów na skalę przemysłową

4 6.6. Aspekty ekonomiczne budowy elektrowni z separacją i sekwestracją dwutlenku węgla Podsumowanie i wnioski Literatura Zgazowanie węgla Metody zgazowania węgla Wprowadzenie Układy i reaktory zgazowania węgla Aktualny stan realizacji zgazowania węgla na świecie Technologie zgazowania węgla Porównanie stosowanych technologii zgazowania węgla Obecne i perspektywiczne kierunki wykorzystania gazu z procesu zgazowania węgla Aspekty ekonomiczne technologii zgazowania węgla Aspekty środowiskowe stosowania technologii zgazowania węgla Nowe koncepcje wytwarzania wodoru i gazu syntezowego z węgla Nowe koncepcje zgazowania węgla Zaawansowane systemy konwersji gazu syntezowego Zaawansowane koncepcje oczyszczania wodoru Układy skojarzonego wytwarzania wodoru i energii elektrycznej Literatura Otrzymywanie paliw silnikowych i produktów chemicznych z węgla metodami pośrednimi i bezpośrednimi Zaawansowanie rozwoju technologii upłynniania węgla na świecie metodą pośrednią przez zgazowanie węgla Upłynnianie węgla przez zgazowanie i syntezę Fischera-Tropscha Synteza metanolu i dimetyloeteru (DME) Synteza substytutu gazu ziemnego (SNG) Produkcja paliw płynnych przez bezpośrednie wysokociśnieniowe uwodornienie węgla Warianty technologiczne procesu bezpośredniego uwodornienia węgla Rozwój i perspektywy rozwoju technologii bezpośredniego upłynniania węgla Otrzymywanie paliw ciekłych przez pirolizę węgla Aspekty środowiskowe procesu upłynniania węgla Ekonomiczna opłacalność procesów upłynniania węgla Wnioski Literatura Podziemne zgazowanie węgla Technologie podziemnego zgazowania węgla Światowe doświadczenia w podziemnym zgazowaniu węgla Ekonomia procesu podziemnego zgazowania węgla ZagroŜenia środowiska związane z procesem podziemnego zgazowania węgla Podziemne zgazowanie węgla a sekwestracja CO Analiza krajowego potencjału surowcowego dla procesu podziemnego zgazowania węgla

5 9.7. Perspektywy rozwoju technologii podziemnego zgazowania węgla w Polsce Literatura Inne perspektywiczne technologie uŝytkowania węgla Spalanie węgla w pętli chemicznej Spalanie węgla z jednoczesnym wychwytywaniem CO 2 przez kalcynację kamienia wapiennego lub z zastosowaniem innych absorbentów Ogniwa paliwowe na węgiel w postaci stałej Zgazowanie węgla z wykorzystaniem energii jądrowej Materiały węglowe i adsorbenty z węgla Literatura Tendencje badawcze i programy realizowane w dziedzinie czystych technologii uŝytkowania węgla kamiennego i brunatnego Badania podstawowe Programy i projekty badawcze z zakresu rozwoju czystych technologii węglowych prowadzone na świecie Unia Europejska Stany Zjednoczone Japonia i Chiny Australia Polska Komercjalizacja badań i technologii Podsumowanie Literatura Abstract