Terminal LNG, a bezpieczeństwo Polski
|
|
- Łukasz Chrzanowski
- 7 lat temu
- Przeglądów:
Transkrypt
1 Terminal LNG, a bezpieczeństwo Polski Autor: Prof. UAM dr hab. Mirosław Skarżyński - Uniwersytet im. Adama Mickiewicza w Poznaniu ("Energia Gigawat" - 10/2017) Zróżnicowanie dostaw gazu ziemnego jest ograniczone i sprowadza się do dwóch projektów, tj. zmierzającego do pominięcia krajów tranzytowych (promowane przez Rosję i część państw UE) oraz dążącego do ominięcia Rosji i rosyjskich gazociągów. W praktyce, kraje UE prowadzą podwójną politykę następuje różnicowanie dostaw z Rosji i poszukiwanie nowych źródeł importu gazu, np. rozpowszechnienie technologii LNG (liquefied natural gas, czyli skroplony ciekły gaz ziemny). Według R.L. Larssona, chociaż LNG nie jest remedium na wszystkie problemy, to może zmniejszyć napięcia wokół dyplomacji rurociągowej. Od połowy XX w., kwestia portów morskich i zlokalizowanych na ich terenie terminali LNG jest istotną w polityce bezpieczeństwa państwa, gdyż stała się ona bardzo ważnym ogniwem systemu bezpieczeństwa energetycznego państw. Dostawy skroplonego gazu mają tę zaletę, że po stronie odbiorcy zanika sztywne powiązanie z producentami, które ma miejsce w razie dostarczania surowca za pomocą gazociągów. Z powodu zaś rosnącej podaży gazu skroplonego, stopniowo spadają jego ceny. Ponadto, transport morski skroplonego gazu jest o wiele bardziej elastyczny od dostarczania gazu ziemnego rurociągami i stale rozwija się pod względem techniczno-technologicznym. Celem podjętych badań jest określenie znaczenia budowy terminala LNG w Świnoujściu w polityce bezpieczeństwa gazowego Polski. Kluczową kwestią jest analiza dokumentów strategicznych pod kątem zawartości problematyki terminalu LNG i jego roli w zwiększeniu bezpieczeństwa energetycznego Polski, biorąc pod uwagę przewidywany wzrost krajowego zużycia gazu ziemnego z ok. 15,4 w 2015 r. do 17,1 w 2020 r., 19,0 w 2025 r. i 20,0 mld m 3 w 2030 r. Urzeczywistnienie tak określonego zamierzenia badawczego wymaga uzyskania odpowiedzi na kolejnych, sześć podstawowych pytań: 1. Na czym koncentruje się polityka energetyczna UE? 2. Co jest istotą polityki bezpieczeństwa państwa? 3. W czym przejawia się polityka bezpieczeństwa energetycznego kraju? 4. Jak ujęto kwestię terminala LNG w strategiach bezpieczeństwa narodowego? 5. W jakim zakresie przedstawiono problematykę budowy i eksploatacji terminala LNG w strategiach rozwoju kraju? 6. Jakie wyzwania, szanse i zagrożenia upatrywano w budowie terminala LNG w Świnoujściu?
2 Terminale LNG w dokumentach Unii Europejskiej Pod pojęciem polityki energetycznej UE, rozumie się wspólnotowe regulacje prawne, zarówno w postaci wiążących rozporządzeń, dyrektyw i decyzji, jak i niewiążących zaleceń i opinii oraz szeregu innych aktów sui generis. Dotyczy ona także opartej na tych dokumentach działalności w wycinkowych, niekiedy bardzo odległych, obszarach sektora energetycznego. Kształtowaniu tego rodzaju polityki energetycznej przyświecały dwie grupy celów, tj. ustanowienie wspólnego rynku energetycznego, polegające na stopniowym usuwaniu barier w handlu między państwami członkowskimi i umożliwieniu konkurencji na wspólnym rynku oraz podnoszenie kwestii bezpieczeństwa energetycznego bezpieczeństwa dostaw, aspektów ekologicznych działalności sektora energetycznego, jego unowocześnienia technologicznego, efektywności energetycznej, czy popytu i cen surowców energetycznych. Zależność energetyczna, w tym gazowa, budzi już od dawna szczególne obawy w UE. Bezpieczeństwo energetyczne jest ściśle powiązane z priorytetami UE w zakresie polityki zagranicznej i bezpieczeństwa. Nieodzowną więc, dla bezpieczeństwa UE, jest dywersyfikacja paliw, źródeł dostaw i szlaków tranzytowych. W Planie działania w zakresie energii do roku 2050, stwierdzono, że gaz ziemny będzie miał kluczowe znaczenie dla przekształcania systemu energetycznego UE, poprzez zastąpienie węgla i ropy naftowej gazem, w perspektywie krótko- i średnioterminowej. W miarę zmniejszania się produkcji gazu konwencjonalnego, Europa będzie musiała pozyskiwać znaczne ilości gazu z importu. Wraz z pojawieniem się dużych dostaw skroplonego gazu ziemnego, następuje znaczna globalizacja rynków, ponieważ transport gazu wreszcie uniezależnia się od rurociągów. W Ramach politycznych na lata , prognozowano, że do 2035 roku zależność UE od importu gazu wzrośnie z 60% do ponad 80%. Rosnące zapotrzebowanie na energię ma zostać zaspokojone dzięki wykorzystaniu nowych zasobów, których eksploatację umożliwia postęp technicznego (wydobycie spod dna morskiego, zaawansowane techniki odzyskiwania energii, źródła niekonwencjonalne). Niesie to za sobą prawdopodobieństwo zmiany tras szlaków handlowych zwłaszcza w przypadku skroplonego gazu ziemnego. W stanowiących ich uzupełnienie ramach politycznych do 2030 r., zwrócono uwagę na kryzys ukraiński, który ciągle przypomina o niepewnej sytuacji UE w kwestii bezpieczeństwa energetycznego, a szczególnie importu gazu (Rysunek nr 1).
3 Rysunek nr 1: Eksport gazu ziemnego przez Gazprom do krajów Europy Zachodniej (włącznie z Turcją), Środkowej i Wschodniej w latach mld m Lata gaz ziemny Źródło: Opracowanie własne na podstawie Delivery statistics. Gas supplies to Europe, (pobrano , r.) Rysunek nr 2: Zależność UE od dostaw gazu ziemnego z Rosji Oś X:% gazu ziemnego w koszyku energetycznym. Oś Y:% rosyjskiego gazu ziemnego w krajowym zużyciu gazu ziemnego. Wielkość kółek: ilość gazu ziemnego importowana z Rosji. Uwaga: Szacunki oparte na wstępnych danych przemysłu za 2013 r. obejmujące gaz ziemny sprzedawany przez rosyjskie firmy, ale niekoniecznie wydobywany w Rosji. Źródło: Komunikat Komisji do Parlamentu Europejskiego i Rady. Europejska strategia bezpieczeństwa energetycznego, Komisja Europejska, COM(2014) 330. Bruksela, , zał. 1
4 W Europejskiej Strategii Bezpieczeństwa Energetycznego zwraca się uwagę na silne (66%) uzależnienie krajów UE od importu gazu ziemnego. Sześć państw członkowskich UE zależy w pełni od Rosji jako jedynego zewnętrznego dostawcy całego importowanego gazu, a trzy z nich wykorzystują gaz ziemny do zaspokojenia ponad 25% swojego całkowitego zapotrzebowania na energię (Rysunek nr 2.). Unia musi więc ograniczyć swoją zależność od poszczególnych zewnętrznych dostawców, w szczególności przez dywersyfikację źródeł energii, dostawców i tras. Priorytetem dla UE jest uzyskanie dostępu do bardziej zróżnicowanych zasobów gazu ziemnego, zaś gaz skroplony pozostanie głównym i coraz ważniejszym potencjalnym źródłem dywersyfikacji dostaw w przyszłości. Dostawy gazu z Ameryki Północnej (do r. w USA ma zostać uruchomiony pierwszy zakład skraplania gazu na Wschodnim Wybrzeżu, którego przepustowość ma wynieść ok. 24 mld m 3 rocznie), Australii, Kataru, Norwegii (do 116 mld m 3 w 2018 r., w porównaniu z obecnym poziomem wynoszącym 106 mld m 3 rocznie) oraz nowo odkryte zasoby we wschodniej Afryce i dotychczasowe nie do końca rozpoznane lub niewykorzystane, położone w bliskiej geograficznie Afryce Północnej, przyczynią się prawdopodobnie do wzrostu i większej płynności światowych rynków LNG. W Strategii ocenia się, że większość zasobów skierowanych będzie na rynki azjatyckie, jednak niektóre firmy europejskie prowadzą już negocjacje odnośnie dostaw LNG z producentami amerykańskimi. Ponadto, UE powinna dążyć do poprawienia wewnętrznej sieci połączeń międzysystemowych, w celu zapewnienia przepływu gazu od wspomnianych dostawców na wszystkie rynki regionalne, zgodnie z obecnymi celami stawianymi tym połączeniom. Zgodnie ze Strategią UE w zakresie bezpieczeństwa morskiego, bezpieczeństwo energetyczne Europy w dużej mierze zależy od transportu morskiego i infrastruktury morskiej. Zwiększenie flot krajów UE i infrastruktury portowej, np. instalacji LNG, przyczynia się do sprawnego funkcjonowania rynku energii i bezpieczeństwa dostaw, a tym samym do dobrobytu obywateli Unii i gospodarki europejskiej jako całości. Wyzwania polityczne ostatnich miesięcy pokazały, że zróżnicowanie źródeł energii, dostawców i tras jest kluczowe dla zapewnienia bezpiecznych i stabilnych dostaw energii. Utworzenie w Europie Północnej (Litwa, Polska) centrów obrotu ciekłym gazem z wieloma dostawcami znacznie zwiększy więc bezpieczeństwo dostaw do UE. Istota polityki bezpieczeństwa narodowego Polityka bezpieczeństwa energetycznego jest składową polityki bezpieczeństwa państwa polityki bezpieczeństwa narodowego, której podmiotem jest naród zorganizowany w państwo. Państwo zawsze powinno starać się postępować racjonalnie, dążąc do zmniejszenia poczucia niebezpieczeństwa i niepewności oraz podnoszenia stopnia zaufania w stosunkach z innymi państwami. Wykorzystuje do tego politykę bezpieczeństwa, która powinna stanowić
5 celową i zorganizowaną działalność kompetentnych organów państwa, służącą zaspokojeniu wszystkich wartości składających się na treść bezpieczeństwa państwa. W istocie jest to inżynieria polityczna, zajmująca się projektowaniem, testowaniem i wdrażaniem systemów zabezpieczeń i procedur ograniczających prawdopodobieństwo wystąpienia zdarzeń niekorzystnych, sposobów pełnej lub częściowej ochrony przed ich skutkami oraz analizowaniem mechanizmów procesów wzajemnego oddziaływania rozmaitych zagrożeń. Według G. Janakiewicza, polityka bezpieczeństwa jest szczególną funkcją państw, polegającą na stworzeniu podstaw pod działalność i rozwój społeczny. Wynika z tego, że ma ona charakter wielowymiarowy, zatem nie ogranicza się tylko do wąskiego pojmowania bezpieczeństwa w sensie militarnym. Za powszechną można uznać świadomość, że niektóre zagrożenia niemilitarne mogą być równie potworne w skutkach dla narodów i państw, jak wojny. W. Pokruszyński określił politykę bezpieczeństwa jako system wartości państwa (sojuszu), gwarantujący funkcjonowanie ośrodka decyzyjnego rządu, określającego długookresowe cele w różnych ważnych obszarach. Proces jej konstruowania powinien być poprzedzony sformułowaniem wiodących dla niej celów, kreowanych w relacji do szans i zagrożeń, biorąc pod uwagę ich prawdopodobieństwo wystąpienia oraz intensywność oddziaływania w środowisku międzynarodowym. Politykę bezpieczeństwa państwa można rozpatrywać w ujęciu szerokim i wąskim. W aspekcie szerszym, M. Ciszek zdefiniował politykę bezpieczeństwa jako element polityki państwa w zakresie praktycznej działalności władzy wykonawczej w aspekcie tworzenia, wykorzystania i utrzymania wszechstronnego potencjału państwa, w poszczególnych, przedmiotowych sferach bezpieczeństwa państwa. Wąskie ujęcie polityki bezpieczeństwa prezentuje J. Zubek, ograniczając jej zakres do sfery defensywnej, gdyż w jego przeświadczeniu jest ona elementem polityki państwa w odniesieniu do praktycznej działalności władzy wykonawczej w sferze tworzenia i wykorzystania potencjału obronnego dla realizacji celów i zadań wynikających z założeń polityki bezpieczeństwa. W Słowniku terminów z zakresu bezpieczeństwa narodowego ujęto definicję polityki bezpieczeństwa narodowego, która stanowi element polityki państwa, dotyczący przedsięwzięć związanych z tworzeniem i wykorzystaniem potencjału obronnego, w celu zapobiegania i przeciwdziałania różnego rodzaju zagrożeniom. W polityce bezpieczeństwa narodowego wyodrębnia się politykę gospodarczą, politykę wojskową, politykę zagraniczną i in. Do polityki bezpieczeństwa należy też zakwalifikować politykę energetyczną, której wytyczne służą kształtowaniu bezpieczeństwa energetycznego kraju. Według założeń strategii Polityka Energetyczna Polski do 2030 r., terminal LNG stanowić ma jeden z głównych celów polityki energetycznej, sprowadzającej się do zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego kraju, poprzez dywersyfikację źródeł i kierunków dostaw gazu ziemnego. Kierując się tymi przesłankami, podjęto decyzję o budowie terminala do odbioru gazu skroplonego (LNG) w Świnoujściu oraz planowano
6 zawarcie, na warunkach rynkowych, kontraktów na zdywersyfikowane dostawy gazu ziemnego, które miały być także realizowane dla terminala z kierunku północnego. Terminal LNG w strategii bezpieczeństwa narodowego Strategię bezpieczeństwa narodowego traktuje się jako działalność zmierzającą do realizacji zasadniczych, długofalowych przedsięwzięć polityki bezpieczeństwa narodowego (energetycznego). W Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP z 2007 r. stwierdzono, że budowa terminala LNG w Świnoujściu, w połączeniu z realizacją projektu importu gazu rurociągiem Baltic Pipe, zapewni konieczną dywersyfikację dostaw gazu ziemnego do Polski. Inwestycję tę zaliczono do priorytetowych, gdyż nadrzędnym celem polityki gospodarczej jest utrzymanie stabilności energetycznej i surowcowej. Pierwszoplanowym zadaniem w tym zakresie miała być dywersyfikacja bazy paliwowo-energetycznej. W Białej księdze bezpieczeństwa narodowego, opublikowanej w 2013 roku, terminal LNG w Świnoujściu potraktowano jako element infrastrukturalny, który pozwoli zwiększyć przepustowość techniczną punktów odbiorczych gazu ziemnego z importu (nie licząc wydobycia krajowego) do systemu przesyłowego, pozwalającego sprowadzić ok. 18 mld m 3 gazu rocznie. Po oddaniu świnoujskiego gazoportu do użytku, prognozowano wzrost możliwości o 5 mld m 3 rocznie. Przewidywano, że w najbliższych latach w Polsce dojdzie prawdopodobnie do dywersyfikacji dostaw oraz zrównoważenia bilansu energetycznego. Jednak nie sformułowano ostatecznej opinii, gdyż skala i charakter tej dywersyfikacji pozostają sprawą otwartą. Powstanie portu LNG i budowa interkonektorów, czyli rurociągów łącznikowych z Czechami i Niemcami, w krótkim terminie miała zapewnić Polsce wyższy poziom dywersyfikacji, dającej bardziej stabilne podstawy rozwoju kraju, \miała również zwiększyć bezpieczeństwo wewnętrzne. W przekonaniu autorów Białej księgi, dokończenie budowy gazoportu pozwoli na zwiększenie długofalowego bezpieczeństwa Polski w tym zakresie, jednak bez radykalnego zmniejszenia zagrożeń dla niego, bowiem nadal utrzymywałby się pewien stopień uzależnienia od dostaw gazu. Zdecydowaną zmianę sytuacji postrzegano w potwierdzeniu opłacalności wydobycia gazu łupkowego w Polsce i osiągnięcia tempa przemysłowego otrzymywania tego surowca w stopniu zaspokajającym krajowe zapotrzebowanie, przy założeniu nie wprowadzenia na poziomie Unii Europejskiej regulacji prawnych, powodujących znaczny wzrost kosztów wydobycia gazu łupkowego. Upowszechnienie technologii skraplania gazu (LNG) w Europie wywołało przeświadczenie o konieczności nawiązania bliższej współpracy z Norwegią, w celu umożliwienia dostaw gazu norweskiego do Polski przez terminal gazowy w Świnoujściu. Przewidywano, że do 2022 r. rosyjski Gazprom pozostanie istotnym dostawcą gazu ziemnego do Polski, choć jego dominująca pozycja zacznie słabnąć po 2014 r., kiedy to planowane jest oddanie do użytku morskiego terminala LNG w Świnoujściu.
7 W kolejnej, aktualnie obowiązującej Strategii Bezpieczeństwa Narodowego RP z 2014 r. stwierdzono tylko, że należy rozbudować terminal LNG o kolejne możliwości regazyfikacyjne. Terminal LNG w strategiach rozwoju kraju Zgodnie z nowym systemem zarządzania rozwojem kraju, do najważniejszych dokumentów strategicznych, na podstawie których prowadzona jest polityka rozwoju, należą: - Długookresowa strategia rozwoju kraju określa główne trendy, wyzwania oraz koncepcję rozwoju kraju w perspektywie długookresowej, - Średniookresowa strategia rozwoju kraju ustala cele strategiczne rozwoju kraju do 2020 r. i jest kluczową dla określenia działań rozwojowych, w tym możliwych do sfinansowania w ramach przyszłej perspektywy finansowej UE na lata Ponadto, zostało przyjętych przez rząd dziewięć zintegrowanych strategii, które służą realizacji założonych celów rozwojowych, tj.: 1. Strategia Innowacyjności i Efektywności Gospodarki. 2. Strategia Rozwoju Kapitału Ludzkiego. 3. Strategia Rozwoju Transportu. 4. Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko. 5. Sprawne Państwo. 6. Strategia Rozwoju Kapitału Społecznego. 7. Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego : Regiony, Miasta, Obszary wiejskie. 8. Strategia Rozwoju Systemu Bezpieczeństwa Narodowego RP. 9. Strategia Zrównoważonego Rozwoju Wsi, Rolnictwa i Rybactwa. Ramy przestrzenne dla prowadzenia polityki rozwoju w Polsce, w tym realizacji wymienionych strategii, stanowi Koncepcja Przestrzennego Zagospoda-rowania Kraju Wspomniany dokument strategiczny kreuje ład przestrzenny w Polsce oraz porządkuje zagadnienia związane z rozwojem. W tej Koncepcji, przestrzeń traktowana jest jako płaszczyzna odniesienia do działań rozwojowych. W kilku z wymienionych strategii zawarto problematykę budowy i eksploatacji terminala LNG w Świnoujściu. W zależności od rangi i zakresu danego dokumentu strategicznego, zagadnienie to zostało potraktowane w różny sposób. W Długookresowej Strategii Rozwoju Kraju, Polska 2030 podkreślono, że ważnym z punktu widzenia bezpieczeństwa kraju, a także udziału w światowych procesach gospodarczych, jest obszar bezpieczeństwa energetycznego. Ogromne potrzeby energetyczne, które należy zabezpieczyć w perspektywie średnio-okresowej do r. i
8 długookresowej do 2030 r., wskazują na konieczność podjęcia działań i kierunków interwencji, dotyczących inwestycji energetycznych, np. w gazoport. W Średniookresowej Strategii Rozwoju Kraju, Polska 2020, do kluczowych priorytetów inwestycyjnych zaliczono budowę i rozbudowę połączeń międzysystemowych na linii północpołudnie oraz integrację systemów przesyłowych gazu w regionie Morza Bałtyckiego. Połączenia te, wraz z rozbudową terminala LNG, jak przewidywano, stanowić będą istotne elementy procesu budowy wspólnego, regionalnego rynku gazu. Terminal LNG miał pozwolić na dostęp do odleglejszych geograficznie źródeł dostaw, szczególnie po zwiększeniu jego przepustowości. W Strategii Rozwoju Transportu, w odniesieniu do obszaru interwencji w zakresie rozbudowy infrastruktury portowej, zawarto rozbudowę portu zewnętrznego w Świnoujściu, obejmującą wybudowanie do 2014 r. terminala LNG. W Strategii potraktowano port w Świnoujściu jako element europejskiego systemu transportowego, który przyczyni się również do realizacji celów polityki energetycznej UE oraz do podniesienia bezpieczeństwa energetycznego kraju, gdyż terminal LNG może stanowić alternatywę dla dostaw lądowych. Podkreślano, że lokalizacja terminalu do obsługi surowca strategicznego, jakim jest skroplony gaz naturalny w obrębie portu, może być bardziej korzystna z punktu widzenia możliwości zmian kierunków dostaw paliw kopalnych, niż lądowe szlaki dostaw i lądowa infrastruktura przesyłowa. W Strategii Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko uznano terminal LNG w Świnoujściu i dwa projekty towarzyszące, tj. Nabrzeże i Falochron, za priorytetowe, gdyż umożliwią one włączenie Polski do globalnego rynku gazu ziemnego. Dywersyfikacja dostaw gazu miała zapewnić większą stabilizację cen i wpłynąć pozytywnie na konkurencyjność gospodarki, zwłaszcza branż, dla których gaz ziemny jest istotnym składnikiem kosztotwórczym. W Strategii rozwoju systemu bezpieczeństwa narodowego Rzeczypospolitej Polskiej 2022 z 2013 r. zwrócono uwagę na rosnące zapotrzebowanie na surowce energetyczne, które sprawia, że używane są one do wywierania nacisku politycznego i coraz częściej zastępują siłę militarną w realizacji celów polityki państwa. Czasowe ograniczenia w dostawach gazu są źródłem napięć objawiających słabość rynku energetycznego. Pokazują również negatywny wpływ polityki na gospodarkę. Uzależnienie od dostaw gazu ziemnego z jednego kierunku oraz ograniczone zdolności transportowania i magazynowania wymiernie obniżają odporność naszego kraju na sytuacje kryzysowe, związane z bezpieczeństwem energetycznym i wywołane przez czynniki natury politycznej bądź technicznej. W Koncepcji Przestrzennego Zagospodarowania Kraju 2030 stwierdzono, że Polska dysponuje zróżnicowanymi źródłami gazu ziemnego, gdyż powstał terminal LNG w Świnoujściu, gazociąg Baltic Pipe, łączący systemy przesyłowe Polski i Danii, połączenie z systemem niemieckim w Lasowie oraz połączenie z planowanym gazociągiem NABUCCO przez Czechy. Usprawnienie linii przesyłowych między północną i południową częścią kraju
9 oraz rozbudowa sieci gazowej, umożliwi budowę elektrowni zasilanych gazem ziemnym, także stanowiących zabezpieczenie dla energetyki rozproszonej opartej na OZE. Budowa terminalu (stacjonarnego) LNG w Polsce była dużym wyzwaniem, biorąc pod uwagę, że była to pierwsza tego rodzaju inwestycja w basenie Morza Bałtyckiego. Przed zakończeniem inwestycji w Świnoujściu, został zlokalizowany w Kłajpedzie terminal pływający. Kolejne stacjonarne terminale LNG mają powstać w Estonii, Finlandii i Rosji. W poddanych analizie dokumentach podkreślano, że jest to inwestycja ważna z punktu widzenia polityki gospodarczej i energetycznej Polski. Liczono, że od 2014 r. stanie się on ważnym instrumentem w kreowaniu partnerskich relacji gazowych z Rosją. Według stanowiska organów administracji państwowej, przyczyni się także do realizacji celów polityki energetycznej UE. Już wtedy widziano potrzebę rozbudowy terminalu w Świnoujściu. Z analizy treści dokumentów strategicznych wynika, że z terminalem LNG w Świnoujściu wiązano następujące szanse: 1. Uniezależnienie gospodarki od polityki. 2. Ustabilizowanie podstaw rozwoju kraju. 3. Pokrycie wzrastającego zapotrzebowania na surowce energetyczne. 4. Rozwój energetyki opartej na gazie ziemnym. 5. Wzrost odporności kraju na sytuacje kryzysowe. 6. Zwiększenie bezpieczeństwa wewnętrznego. 7. Wejście Polski na globalny rynek gazu ziemnego. 8. Stworzenie wspólnego, regionalnego rynku gazu. 9. Obniżenie cen gazu ziemnego na rynku wewnętrznym. 10. Stabilizacja cen gazu ziemnego. 11. Uzyskanie dostępu do odległych geograficznie zasobów gazu ziemnego. 12. Zróżnicowanie zakupów gazu ziemnego. 13. Możność elastycznej zmiany dostawców. 14. Zdywersyfikowanie kierunków dostaw gazu ziemnego do Polski. 15. Rozszerzenie możliwości transportu gazu do Polski transport morski. 16. Budowa i rozbudowa połączeń międzysystemowych. 17. Integracja systemów przesyłowych gazu. 18. Zwiększenie możliwości odbioru gazu ziemnego z importu. Z transportem LNG do terminalu w Świnoujściu i jego regazyfikacją nie wiązano żadnych zagrożeń. W literaturze przedmiotu zwraca się uwagę na skutki eksplozji gazu, które można porównać do następstw towarzyszących użyciu broni jądrowej. Z tego powodu, gazowce i terminale są atrakcyjnym celem do zniszczenia dla wszelkich grup zbrojnych, dlatego ich ochrona odgrywa tak istotną rolę w zapewnieniu bezpieczeństwa narodowego. *
Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski, Grzegorz Wielgus
SIEĆ DYSTRYBUCYJNA OGNIWEM STRATEGICZNEJ ROZBUDOWY SYSTEMU GAZOWEGO ZWIĘKSZAJĄCEGO BEZPIECZEŃSTWO DOSTAW GAZU ZIEMNEGO ORAZ STOPIEŃ DOSTĘPU SPOŁECZEŃSTWA DO SIECI Wojciech Grządzielski, Adam Jaśkowski,
DZIEŃ DOSTAWCY. Perspektywa strategiczna rozwoju GAZ-SYSTEM. TOMASZ STĘPIEŃ Prezes Zarządu GAZ-SYSTEM S.A.
DZIEŃ DOSTAWCY Perspektywa strategiczna rozwoju GAZ-SYSTEM TOMASZ STĘPIEŃ Prezes Zarządu GAZ-SYSTEM S.A. Celem pierwszego bloku tematycznego jest przedstawienie perspektywy strategicznej rozwoju GAZ-SYSTEM
DZIEŃ DOSTAWCY. Perspektywa strategiczna rozwoju GAZ-SYSTEM
DZIEŃ DOSTAWCY Perspektywa strategiczna rozwoju GAZ-SYSTEM 2017-2022 Konieczność dywersyfikacji źródeł i kierunków dostaw gazu, w szczególności zakładająca realizację projektów Bramy Północnej Scenariusze
Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej?
Miasto 2010 efektywność energetyczna w miastach Tendencje związane z rozwojem sektora energetyki w Polsce wspieranego z funduszy UE rok 2015 i co dalej? Elżbieta Bieńkowska Minister Rozwoju Regionalnego
Uwarunkowania historyczne, polityczne i ekonomiczne stosunków UE-Rosja. 1.Rosyjskie zasoby surowców energetycznych oraz zarys historyczny odkryć
Spis treści: Wstęp Rozdział I Znaczenie problemów energetycznych dla bezpieczeństwa państw 1.Energia, gospodarka, bezpieczeństwo 1.1.Energia, jej źródła i ich znaczenie dla człowieka i gospodarki 1.2.Energia
Terminal LNG w Świnoujściu - szansa dla regionu Polskie LNG IX konferencja Energetyka przygraniczna Polski i Niemiec doświadczenia i perspektywy
Terminal LNG w Świnoujściu - szansa dla regionu Polskie LNG IX konferencja Energetyka przygraniczna Polski i Niemiec doświadczenia i perspektywy Sulechów, 16 listopada 2012 1 Terminal LNG w Świnoujściu
Bezpieczeństwo dostaw gazu
HES II Bezpieczeństwo dostaw gazu Marek Foltynowicz Listopad 2006 1 Bezpieczeństwo energetyczne Bezpieczeństwo energetyczne stan gospodarki umożliwiający pokrycie bieżącego i perspektywicznego zapotrzebowania
Wpływ rozbudowy krajowej infrastruktury gazowej na bezpieczeństwo energetyczne Polski Marcin Łoś Rafał Biały Piotr Janusz Adam Szurlej
Wpływ rozbudowy krajowej infrastruktury gazowej na bezpieczeństwo energetyczne Polski Marcin Łoś Rafał Biały Piotr Janusz Adam Szurlej Ogólnopolska Konferencja Naukowa "Bezpieczeństwo energetyczne na wspólnym
Dyplomacja energetyczna i klimatyczna
Dyplomacja energetyczna i klimatyczna w służbie bezpieczeństwa Polski Memorandum do Ministra Spraw Zagranicznych Warszawa, luty 2016 roku Szanowny Panie Ministrze, Po raz pierwszy od 1989 roku wyłoniony
PREZENTACJA RAPORTU Instytutu Kościuszki Izabela Albrycht
Warszawa, 22.03.2013 Konferencja Rzeczpospolitej Rynek gazu ziemnego w Polsce. Stan obecny i perspektywy PREZENTACJA RAPORTU Instytutu Kościuszki Izabela Albrycht Cele raportu Stan infrastruktury gazowej
PROJEKTY O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM REALIZOWANE PRZEZ GAZ-SYSTEM S.A.
PROJEKTY O ZNACZENIU WSPÓLNOTOWYM REALIZOWANE PRZEZ GAZ-SYSTEM S.A. Co oznaczają dla rozwoju infrastruktury przesyłu gazu? S Y S T E M, K T Ó R Y Ł Ą C Z Y Kim jesteśmy? GAZ-SYSTEM S.A. jest jednoosobową
Strategia GAZ-SYSTEM S.A. do 2025 roku
Strategia GAZ-SYSTEM S.A. do 2025 roku Tomasz Stępień, Prezes Zarządu Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. Kierunki strategiczne KIERUNEK 1 Budowa pozycji Spółki dzięki aktywnemu zaangażowaniu
PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0341/1. Poprawka. Gianluca Buonanno w imieniu grupy ENF
9.12.2015 A8-0341/1 1 Motyw F F. mając na uwadze, że unia energetyczna powinna stanowić nowy model energetyczny dla Europy oparty na silnych przekrojowych podstawach ustawodawczych i silnych celach; mając
Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A.
Operator Gazociągów Przesyłowych GAZ-SYSTEM S.A. ul. Mszczonowska 4 02-337 Warszawa tel. 22 220 18 00 faks: 22 220 16 06 e-mail: pr@gaz-system.pl www.gaz-system.pl PROJEKTY O STATUSIE PCI REALIZOWANE PRZEZ
Rysunek 1. Miejsce SRT w systemie zintegrowanych strategii rozwoju kraju
STRESZCZENIE STRATEGII ROZWOJU TRANSPORTU Miejsce i rola Strategii Rozwoju Transportu Strategia Rozwoju Transportu (SRT) jest średniookresowym dokumentem planistycznym, który zgodnie z ustawą z dnia 6
PARLAMENT EUROPEJSKI
PARLAMENT EUROPEJSKI 2004 Komisja Spraw Zagranicznych 2009 2008/2239(INI) 12.12.2008 POPRAWKI 1-22 Giorgos Dimitrakopoulos (PE414.226v01-00) w sprawie drugiego strategicznego przeglądu energetycznego (2008/2239(INI))
Wyciąg z raportu. Problematyka formuł cenowych
Wyciąg z raportu Uwarunkowania gospodarcze i geopolityczne Polski sprawiają, że konieczne jest zaproponowanie modelu rynku gazu, który odpowiadał będzie na wyzwania stojące przed tym rynkiem w aspekcie
System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Polski, Czech i Niemiec
System handlu emisjami a dywersyfikacja źródeł energii jako wyzwanie dla państw członkowskich Unii Europejskiej. Porównanie strategii i doświadczeń Polski, Czech i Niemiec mgr Łukasz Nadolny Uniwersytet
EUROPEJSKIE PRIORYTETY W ZAKRESIE ENERGII
EUROPEJSKIE PRIORYTETY W ZAKRESIE ENERGII Prezentacja J.M. Barroso, przewodniczącego Komisji Europejskiej, na szczyt Rady Europejskiej w dniu 4 lutego 2011 r. Spis treści 1 I. Dlaczego polityka energetyczna
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku założenia i perspektywy rozwoju sektora gazowego w Polsce Paweł Pikus Wydział Gazu Ziemnego, Departament Ropy i Gazu VII Forum Obrotu 2014 09-11.06.2014 r., Stare
Czy w stosunkach polsko-niemieckich w obszarze polityki energetycznej jest miejsce na zaufanie?
KOMENTARZ IPE nr 1/2016 8.07.2016 r. Czy w stosunkach polsko-niemieckich w obszarze polityki energetycznej jest miejsce na zaufanie? dr Mariusz Ruszel 1 Dyskusja o współpracy w sektorze energetycznym pomiędzy
INFORMACJE ZAWARTE W ZMIANIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO
INFORMACJE ZAWARTE W ZMIANIE PLANU ZAGOSPODAROWANIA PRZESTRZENNEGO WOJEWÓDZTWA LUBUSKIEGO Głównym celem polityki przestrzennej, zapisanej w Planie, jest przywrócenie i utrwalenie ładu przestrzennego województwa
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku rola sektora ciepłownictwa i kogeneracji Tomasz Dąbrowski Dyrektor Departamentu Energetyki Warszawa, 22 października 2015 r. 2 Polityka energetyczna Polski elementy
Korytarz przesyłowy Zachód-Wschód Połączenie Ukrainy z europejskim rynkiem gazu
Korytarz przesyłowy Zachód-Wschód Połączenie Ukrainy z europejskim rynkiem gazu październik 2014 Wstęp Europa Centralna (Polska, Czechy, Słowacja i Węgry) wraz z Ukrainą zużywają ok. 85 mld m 3 gazu ziemnego
Bezpieczeństwo energetyczne
Bezpieczeństwo energetyczne Kilka slajdów z wykładu Andrzej Szczęśniak ekspert rynku energii i bezpieczeństwa www.szczesniak.pl Agenda wykładu 1. Fundamenty 2. Globalne wyzwania i USA 3. Europa i Rosja
II Międzynarodowa Konferencja POWER RING Bezpieczeństwo Europejskiego Rynku Energetycznego. Terminal LNG
II Międzynarodowa Konferencja POWER RING Bezpieczeństwo Europejskiego Rynku Energetycznego Terminal LNG Tadeusz Zwierzyński - Wiceprezes Zarządu PGNiG Warszawa, 1 grudnia 2006 roku Agenda 1. Co to jest
Wyzwania Energetyki 2012 CEF
Wyzwania Energetyki 2012 CEF Janusz Piechociński Luty 2012 Nowe narzędzie CEF Dnia 29 czerwca 2011 r. Komisja Europejska przyjęła wniosek dotyczący kolejnych wieloletnich ram finansowych obejmujących lata
Kredyt inwestycyjny z Europejskiego Banku Inwestycyjnego na budowę Terminalu LNG w Świnoujściu. Warszawa, 14 grudnia 2011 system, który łączy
Kredyt inwestycyjny z Europejskiego Banku Inwestycyjnego na budowę Terminalu LNG w Świnoujściu Warszawa, 14 grudnia 2011 GAZ-SYSTEM S.A. GAZ-SYSTEM S.A.: Spółka Skarbu Państwa o znaczeniu strategicznym
Znaczenie gazu łupkowego dla Polski i Lubelszczyzny Aspekty ekonomiczne i społeczne. Dr Stanisław Cios Ministerstwo Spraw Zagranicznych
Znaczenie gazu łupkowego dla Polski i Lubelszczyzny Aspekty ekonomiczne i społeczne Dr Stanisław Cios Ministerstwo Spraw Zagranicznych Nieco historii Instalacje naftowe w Polsce, początek XX w. Nieco historii
Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej. Warszawa, 3 kwietnia 2013 r.
Fundusze unijne dla odnawialnych źródeł energii w nowej perspektywie finansowej Warszawa, 3 kwietnia 2013 r. Dokumenty strategiczne KOMUNIKAT KOMISJI EUROPA 2020 Strategia na rzecz inteligentnego i zrównoważonego
Znaczenie polskiej infrastruktury gazowej na wspólnym rynku energii UE
Znaczenie polskiej infrastruktury gazowej na wspólnym rynku energii UE Autor: dr Mariusz Ruszel, adiunkt w Katedrze Ekonomii, Wydział Zarządzania, Politechnika Rzeszowska im. Ignacego Łukasiewicza ("Nowa
aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska
Główne założenia aktualnych strategii rozwoju kraju Dr Joanna Maćkowiak Pandera Pełnomocnik ds. Europejskich Ministerstwo Środowiska Planowanie rozwoju Raport Polska 2030 -opracowany przez ZespółDoradców
Rynek gazu w Polsce. Warszawa. 30 czerwca 2011
Rynek gazu w Polsce Warszawa 30 czerwca 2011 Agenda 1. Otoczenie regulacyjne w Polsce 2. Perspektywy rozwoju rynku gazu w Polsce Page 2 1. Otoczenie regulacyjne w Polsce ramy regulacyjne Rynek gazu ziemnego
Hub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku
Hub gazowy w Polsce dywersyfikacja źródeł i autonomia w kreowaniu ceny na rynku Dr Marcin Sienkiewicz Dyrektor TGE Hub Polska. IX FORUM OBROTU Janów Podlaski, 20-22 czerwca 2016 Strona Agenda Co to jest
LPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ?
10.04.2018 LPG KOLEJNA PŁASZCZYZNA DO AMERYKAŃSKOROSYJSKIEGO STARCIA NAD WISŁĄ? W minionym roku opinię publiczną zelektryzowały doniesienia o dostawach skroplonego gazu (LNG) z USA do Polski. Surowiec
Terminal LNG. Minister Włodzimierz Karpiński z wizytą na terminalu LNG 15.07.2014 r.
Terminal LNG Minister Włodzimierz Karpiński z wizytą na terminalu LNG 15.07.2014 r. Minister Włodzimierz Karpiński z wizytą na terminalu LNG 15.07.2014 r. Minister Włodzimierz Karpiński z wizytą na terminalu
Dokument z posiedzenia B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI. złożony w następstwie pytania wymagającego odpowiedzi ustnej B7-0000/2013
PARLAMENT EUROPEJSKI 2009-2014 Dokument z posiedzenia 22.4.2013 B7-0000/2013 PROJEKT REZOLUCJI złożony w następstwie pytania wymagającego odpowiedzi ustnej B7-0000/2013 zgodnie z art. 115 ust. 5 Regulaminu
Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko
Joanna Kopczyńska Departament Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko 1 22 grudnia 2014 Krajowa Strategia Rozwoju Regionalnego 2010-2020: Regiony, Miasta, Obszary Wiejskie, przyjęta przez Radę
DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU. Prof. dr hab. Maciej Nowicki
DYLEMATY POLSKIEJ ENERGETYKI W XXI WIEKU Prof. dr hab. Maciej Nowicki 1 POLSKI SYSTEM ENERGETYCZNY NA ROZDROŻU 40% mocy w elektrowniach ma więcej niż 40 lat - konieczność ich wyłączenia z eksploatacji
IZBA GOSPODARCZA GAZOWNICTWA
IZBA GOSPODARCZA GAZOWNICTWA Pozyskiwanie środków UE na inwestycje firm gazowniczych w perspektywie budżetowej 2014-2020 Warszawa, 2 grudnia 2011 r. KIM JESTEŚMY Izba Gospodarcza Gazownictwa została utworzona
Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska
Magazyny energii w obecnych i przyszłych programach wsparcia Magdalena Kuczyńska II Konferencja Magazyny energii Kołobrzeg, 6-7 listopada 2018 r. Rosnąca skala potrzeb inwestycji związanych z magazynowaniem
VIII FORUM ENERGETYCZNE
VIII Forum Energetyczne 1 VIII FORUM ENERGETYCZNE Sopot, 16 18 Grudnia 2013 r. Europa znalazła się w sytuacji paradoksu energetycznego. Spowolnienie gospodarcze, wzrost efektywności energetycznej i udziału
Strategia Rozwoju ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA NA LATA Aktualizacja na dzień: e p k. c o m. p l
Strategia Rozwoju ENERGOPROJEKT-KATOWICE SA NA LATA 2017 2020 Aktualizacja na dzień: 18.10.2016 SPIS ZAWARTOŚCI Misja i Wizja Aktualna struktura sprzedaży w EPK Otoczenie EPK Analiza SWOT / Szanse i zagrożenia
-1MX. Warszawa, dnia 2 marca 2010 r. WICEPREZES RADY MINISTRÓW MINISTER GOSPODARKI Waldemar Pawlak. DRO-III- 5311-1-5/10 L.dz.
-1MX WICEPREZES RADY MINISTRÓW MINISTER GOSPODARKI Waldemar Pawlak DRO-III- 5311-1-5/10 L.dz. 78/10 Warszawa, dnia 2 marca 2010 r. SIURO RZECZNIKA PRAW OBYWATELSKICH WPfc. 2010-03- 0 3 Pan Janusz Kochanowski
NIEBEZPIECZNY PAT W SPRAWIE BALTIC PIPE. POLSKA WYKORZYSTA WIZYTĘ PREMIERA SOBOTKI?
06.12.2016 NIEBEZPIECZNY PAT W SPRAWIE BALTIC PIPE. POLSKA WYKORZYSTA WIZYTĘ PREMIERA SOBOTKI? 12 grudnia w Wiśle dojdzie do spotkania premier Beaty Szydło i jej czeskiego odpowiednika Bohuslava Sobotki.
Kohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarkiniskoemisyjnej
Akademia Górniczo-Hutnicza im. Stanisława Staszica Wydział Wiertnictwa, Nafty i Gazu Wydział Energetyki i Paliw MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Ropy i Gazu Kohabitacja. Rola gazu w rozwoju gospodarkiniskoemisyjnej
Agenda. Rynek gazu w Polsce. 2 Prognozy rynkowe. Oferta gazowa Grupy TAURON - Multipakiet
Agenda 1 Rynek gazu w Polsce 2 Prognozy rynkowe 3 Dane rynkowe Źródło: Urząd Regulacji Energetyki Dane rynkowe Udział gazu ziemnego w strukturze zużycia energii pierwotnej w krajach europejskich Źródło:
GAZ-SYSTEM pozyskał finansowanie EBOiR na budowę terminalu LNG w Świnoujściu
Strona znajduje się w archiwum. GAZ-SYSTEM pozyskał finansowanie EBOiR na budowę terminalu LNG w Świnoujściu 4 października 2012 r. GAZ-SYSTEM S.A. podpisał umowę z Europejskim Bankiem Odbudowy i Rozwoju
Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego
Zadania Komisji Europejskiej w kontekście realizacji założeń pakietu klimatycznoenergetycznego Marzena Chodor Dyrekcja Środowisko Komisja Europejska Slide 1 Podstawowe cele polityki klimatycznoenergetycznej
Ile gazu niekonwencjonalnego może potrzebować polska gospodarka w 2023 roku?
Ile gazu niekonwencjonalnego może potrzebować polska gospodarka w 2023 roku? Autor: Mariusz Ruszel, serwis MojeOpinie.pl Powszechnie panująca euforia związana z szacunkowymi danymi dotyczącymi ilości gazu
STRATEGIA ROZWOJU SPOŁECZNO GOSPODARCZEGO GMINY GNOJNIK NA LATA ROZDZIAŁ 1. WPROWADZENIE
Jeżeli człowiek sam nie wie do jakiego zmierza portu, żaden wiatr nie jest pomyślny SENEKA ROZDZIAŁ 1. WPROWADZENIE Strategia jest nadrzędnym i integratywnym planem, określającym korzyści dla społeczności
Wybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego w projekcie nowej polityki energetycznej państwa. Lublin, 23 maja 2013 r.
Wybrane aspekty bezpieczeństwa energetycznego w projekcie nowej polityki energetycznej państwa Lublin, 23 maja 2013 r. O czym będzie mowa Projekt nowej polityki energetycznej Polski (NPE) Bezpieczeństwo
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu. Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego
Energetyka odnawialna w procesie inwestycyjnym budowy zakładu Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Znaczenie energii odnawialnej dla bilansu energetycznego Wzrost zapotrzebowania na
Jednostki Wytwórcze opalane gazem Alternatywa dla węgla
VIII Konferencja Naukowo-Techniczna Ochrona Środowiska w Energetyce Jednostki Wytwórcze opalane gazem Alternatywa dla węgla Główny Inżynier ds. Przygotowania i Efektywności Inwestycji 1 Rynek gazu Realia
WYZWANIA POLITYKI SUROWCOWEJ W KONTEKŚCIE OCHRONY ZLÓŻ KOPALIN
WYZWANIA POLITYKI SUROWCOWEJ W KONTEKŚCIE OCHRONY ZLÓŻ KOPALIN Sławomir Marek Brodziński Główny Geolog Kraju Ministerstwo Środowiska Warszawa, 11 marca 2015 r. Racjonalne i efektywne gospodarowanie zasobami
Podstawowe informacje o projekcie. Cel budowy gazociągu i Tłoczni gazu
Tłocznia gazu w Goleniowie. Fot. Bartosz Lewandowski, GAZ-SYSTEM S.A. Podstawowe informacje o projekcie Gazociąg Świnoujście Szczecin połączy terminal LNG w Świnoujściu z krajową siecią gazociągów poprzez
Międzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015. Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY.
Międzynarodowe Targi Górnictwa, Przemysłu Energetycznego i Hutniczego KATOWICE 2015 Konferencja: WĘGIEL TANIA ENERGIA I MIEJSCA PRACY Wprowadzenie Janusz Olszowski Górnicza Izba Przemysłowo-Handlowa Produkcja
Gaz ziemny w Polsce i Unii Europejskiej
Gaz ziemny w Polsce i Unii Europejskiej Gliwice, 25 września 2012 r. prof. dr hab. inż. Maciej KALISKI dr hab. inż. Stanisław NAGY, prof. AGH prof. zw. dr hab. inż. Jakub SIEMEK dr inż. Andrzej SIKORA
Sprawozdanie nt. planu działań KE w zakresie energii do roku 2050: bezpieczny, konkurencyjny i niskoemisyjny sektor energetyczny
Bruksela, dnia 16 grudnia 2011 r. Sprawozdanie nr 111/2011 Sprawozdanie nt. planu działań KE w zakresie energii do roku 2050: bezpieczny, konkurencyjny i niskoemisyjny sektor energetyczny Bruksela, dnia
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski
Polityka energetyczna w UE a problemy klimatyczne Doświadczenia Polski Polityka energetyczna w Unii Europejskiej Zobowiązania ekologiczne UE Zobowiązania ekologiczne UE na rok 2020 redukcja emisji gazów
Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE
Dr Agnieszka Nitszke IE ćw. 2016/17 (12) POLITYKA ENERGETYCZNA UE GENEZA EWWiS EWEA EWG Kryzys naftowy 1973 r. Bilans energetyczny UE Podstawy traktatowe Art. 194 TFUE 1. W ramach ustanawiania lub funkcjonowania
Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego
Ocena dążeń Rosji i konfliktu rosyjsko-gruzińskiego Wyniki badań Instytutu Spraw Publicznych Rosja i Niemcy zawsze należały do sąsiadów, z którymi Polacy wiązali największe obawy. Wojna rosyjsko-gruzińska
Warszawa, 28 marca 2011r. Strategia innowacyjności i efektywności gospodarki
Warszawa, 28 marca 2011r. Stawiamy na innowacje Kluczem do stałego i szybkiego rozwoju gospodarczego są: - maksymalizacja efektywności wykorzystania zasobów (wiedzy, kapitału, pracy, zasobów naturalnych
PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0409/11. Poprawka. Angelo Ciocca w imieniu grupy ENF
6.12.2018 A8-0409/11 11 Motyw 3 (3) Celem programu powinno być wspieranie projektów łagodzących zmianę klimatu, zrównoważonych pod względem środowiskowym i społecznym oraz, w stosownych przypadkach, działań
Wybrane problemy wizji rozwoju wsi i rolnictwa w pierwszej połowie XXI wieku
INSTYTUT EKONOMIKI ROLNICTWA I GOSPODARKI ŻYWNOŚCIOWEJ PAŃSTWOWY INSTYTUT BADAWCZY Wybrane problemy wizji rozwoju wsi i rolnictwa w pierwszej połowie XXI wieku Autorzy: prof. dr hab. Waldemar Michna dr
Aktywne formy kreowania współpracy
Projekt nr... Kształtowanie sieci współpracy na rzecz bezpieczeństwa energetycznego Dolnego Śląska ze szczególnym uwzględnieniem aspektów ekonomiczno społecznych Aktywne formy kreowania współpracy Dr inż.
POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ
POLITYKA EKOINNOWACYJNA UNII EUROPEJSKIEJ Katowice, dnia 17 maja 2012 rok Wyzwaniem w zakresie innowacji w obecnym stuleciu będzie wydłużenie okresu wykorzystywania zasobów osiąganie więcej mniejszym kosztem
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku. Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki
Polityka energetyczna Polski do 2030 roku Henryk Majchrzak Dyrektor Departamentu Energetyki Ministerstwo Gospodarki Uwarunkowania PEP do 2030 Polityka energetyczna Unii Europejskiej: Pakiet klimatyczny-
Wystąpienie Pana Cezarego Grabarczyka, Ministra Infrastruktury Inauguracja EDM maja 2011 r. Gdańsk, Sala Filharmonii Bałtyckiej
Wystąpienie Pana Cezarego Grabarczyka, Ministra Infrastruktury Inauguracja EDM 2011 19 maja 2011 r. Gdańsk, Sala Filharmonii Bałtyckiej Panie i Panowie Komisarze, Panie i Panowie Ministrowie, Szanowni
Energia z Bałtyku dla Polski pytań na dobry początek
5 pytań na dobry początek Warszawa, 28 luty 218 r. 1 5 pytań na dobry początek 1. Czy Polska potrzebuje nowych mocy? 2. Jakich źródeł energii potrzebuje Polska? 3. Jakie technologie wytwarzania energii
Europejski rynek energii elektrycznej europejskie spojrzenie na sieci energetyczne
Europejski rynek energii elektrycznej europejskie spojrzenie na sieci energetyczne Konferencja «Power Ring bezpieczeństwo europejskiego rynku energii» Warszawa, Polska, 31 listopada 2006 Dr Wolfgang Kerner,
Główne problemy. Wysokie koszty importu ropy: 1 mld dziennie w 2011 Deficyt w bilansie handlowym: ~ 2.5 % of PKB 7% wydatków gospodarstw domowych
Pakiet "Czysta Energia dla u" Europejska strategia dotycząca paliw alternatywnych i towarzyszącej im infrastruktury Warszawa, 15 kwietnia 2013 Katarzyna Drabicka, Policy Officer, European Commission, DG
Strategia Rozwoju Miasta - Piotrków Trybunalski 2020
Strategia Rozwoju Miasta - Piotrków Trybunalski 2020 Kontekst otoczenia strategicznego Piotrków Trybunalski, 05 listopada 2013 r. Polityka spójności 2014-2020 Propozycja KE, aby strategie stały się warunkiem
PANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz. Jan Pyka. Grudzień 2009
PANEL EKONOMICZNY Zakres prac i wyniki dotychczasowych analiz Jan Pyka Grudzień 2009 Zakres prac Analiza uwarunkowań i czynników w ekonomicznych związanych zanych z rozwojem zeroemisyjnej gospodarki energii
Strategia PGNiG wobec zagranicznych rynków gazu GAZTERM 2019
Strategia PGNiG wobec zagranicznych rynków gazu GAZTERM 2019 PGNiG na zagranicznych rynkach gazu Norwegia 24 koncesje, LNG Wlk. Brytania, Londyn Polska 198 koncesji wydobywczych 47 poszukiwawczych i poszukiwawczo-rozpoznawczych
PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU
PRZECIWDZIAŁANIE I ADAPTACJA DO ZMIAN KLIMATU W ŚWIETLE PROJEKTÓW ROZPORZĄDZEŃ DOTYCZĄCYCH POLITYKI SPÓJNOŚCI NA LATA 2014-2020 Piotr Żuber Dyrektor Departamentu Koordynacji Polityki Strukturalnej Ministerstwo
SPIS TREŚCI. Wprowadzenie... 9
SPIS TREŚCI Wprowadzenie... 9 ROZDZIAŁ I Teoretyczne ujęcie innowacji... 11 1. Innowacje-proces innowacyjny-konkurencyjność... 11 2. System innowacyjny na poziomie regionu... 15 3. System innowacyjny a
JAN KRZYSZTOF BIELECKI - PRZEWODNICZĄCY RADY GOSPODARCZEJ PRZY PREZESIE RADY MINISTRÓW
CZY MOŻLIWA JEST DALSZA INTEGRACJA POLITYCZNA UE ORAZ WZROST KONKURENCYJNOŚCI GOSPODARKI EUROPEJSKIEJ BEZ ZAPEWNIENIA BEZPIECZEŃSTWA ENERGETYCZNEGO? DEBATA PLENARNA JAN KRZYSZTOF BIELECKI - PRZEWODNICZĄCY
ZIELONA ENERGIA W POLSCE
ZIELONA ENERGIA W POLSCE Współczesny świat wymaga zmiany struktury wykorzystywanych źródeł energii pierwotnej. Wzrost popytu na surowce energetyczne, przy jednoczesnej rosnącej niestabilności warunków
Uwaga Propozycja modyfikacji PROGNOZY
Załącznik nr 2 do Podsumowania do Strategii Rozwoju Województwa Pomorskiego 2020 przyjętej uchwałą Sejmiku Województwa Pomorskiego nr 458/XXII/12 z dnia 24.09.2012 r. Sposób i zakres uwzględnienia opinii
Kierunki wspierania. Wyniki projektu Insight 2030
Warszawa, 1 marca 2012 Kierunki wspierania innowacyjności ci przedsiębiorstw. Wyniki projektu Insight 2030 Beata Lubos, Naczelnik Wydziału Polityki Innowacyjności, Departament Rozwoju Gospodarki, Ministerstwo
PL Zjednoczona w różnorodności PL A8-0048/160
7.3.2018 A8-0048/160 160 Ustęp 96 96. zaleca utworzenie wewnętrznego Europejskiego Funduszu na rzecz Demokracji zarządzanego przez Komisję, służącego większemu wspieraniu społeczeństwa obywatelskiego i
Rola gazu ziemnego w polityce energetycznej państwa
MINISTERSTWO GOSPODARKI Departament Ropy i Gazu Rola gazu ziemnego w polityce energetycznej państwa Maciej Kaliski Warszawa, 27 stycznia 2010 r. Wprowadzenie Polski sektor energetyczny stoi obecnie przed
PODSUMOWANIE ROKU 2016 NA RYNKU GAZU ZIEMNEGO W POLSCE
PODSUMOWANIE ROKU 2016 NA RYNKU GAZU ZIEMNEGO W POLSCE Rok 2016 dał początek długo wyczekiwanej zmianie dotyczącej uwolnienia cen gazu ziemnego oraz ustabilizował sytuację wolnej konkurencji na krajowym
Wyzwania strategiczne stojące przed obszarami wiejskimi
Posiedzenie Zespołu Wojewódzkiego analizującego szanse i zagrożenia oraz potencjalne kierunki rozwoju obszarów wiejskich Wyzwania strategiczne stojące przed obszarami wiejskimi dr Ryszard Zarudzki Podsekretarz
POLSKI RUCH CZYSTSZEJ PRODUKCJI NOT
Seminarium Informacyjno-promocyjne projektu: Propagowanie wzorców produkcji i konsumpcji sprzyjających promocji zasad trwałego i zrównoważonego rozwoju. Zmiany wzorców produkcji i konsumpcji w świetle
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku. Warszawa, sierpień 2014 r.
Polityka energetyczna Polski do 2050 roku Warszawa, sierpień 2014 r. 2 Bezpieczeństwo Energetyczne i Środowisko Strategia BEiŚ: została przyjęta przez Radę Ministrów 15 kwietnia 2014 r. (rozpoczęcie prac
PROGRAM V BALTIC BUSINESS FORUM 2013 Gość Honorowy: Federacja Rosyjska 16-18 października 2013 Świnoujście Heringsdorf
PROGRAM V BALTIC BUSINESS FORUM 2013 Gość Honorowy: Federacja Rosyjska 16-18 października 2013 Świnoujście Heringsdorf Dzień pierwszy (16 października 2013) 09:00-13:00 Rejestracja uczestników. 13:00-15:45
Wydobycie ropy naftowej w Federacji Rosyjskiej
Wydobycie ropy naftowej w Federacji Rosyjskiej Rosja zwiększyła produkcje ropy naftowej w czerwcu bieżącego roku utrzymując pozycję czołowego producenta. Jednakże analitycy zwracają uwagę na problemy mogące
KOMENTARZ IPE nr 1/2019 JAKI KSZTAŁT BRAMY PÓŁNOCNEJ?
KOMENTARZ IPE nr 1/2019 JAKI KSZTAŁT BRAMY PÓŁNOCNEJ? Dr Rafał Miętkiewicz* 1 Polska należy do państw charakteryzujących się wzrastającym zapotrzebowaniem na gaz ziemny. Według prognoz zużycie gazu sięgnąć
Bogusław Kotarba. Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska
Bogusław Kotarba Współpraca transgraniczna w świetle założeń umowy partnerstwa Polska Unia Europejska 2014-2020 Europejska współpraca terytorialna (EWT) EWT stanowi jeden z dwóch celów polityki spójności
INTELIGENTNE TECHNOLOGIE ENERGETYCZNO PALIWOWE (ITE-P)
Partnerstwo reprezentowane przez ENERGA SA Nauka Przemysł w tym sektor MŚP Samorząd 2 RYNEK-PRODUKTY-USŁUGI-TECHNOLOGIE Rynek: ITE-P są niezbędnym elementem dokonującej się już transformacji energetyki.
2020 dokąd zmierzamy, czyli o największych wyzwaniach rozwoju
2020 dokąd zmierzamy, czyli o największych wyzwaniach rozwoju Jarosław Pawłowski Podsekretarz Stanu Ministerstwo Rozwoju Regionalnego I Forum Gospodarcze Podregionu Nadwiślańskiego 22 października 2010
GAZ-SYSTEM S.A. Projekty poprawiające konkurencyjność polskiej gospodarki. Wrzesień, 2013 r. Jan Chadam Prezes Zarządu GAZ-SYSTEM S.A.
GAZ-SYSTEM S.A. Projekty poprawiające konkurencyjność polskiej gospodarki Jan Chadam Prezes Zarządu GAZ-SYSTEM S.A. Wrzesień, 2013 r. Niemcy GAZ-SYSTEM S.A. Informacje podstawowe Spółka Skarbu Państwa
Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce
Krajowy system wsparcia energetyki odnawialnej w Polsce 2 Regulacje Prawne 3 Wzywania stojące przed polską energetyką w świetle Polityki energetycznej Polski do 2030 roku Wysokie zapotrzebowanie na energię
Inwestycje w sieć gazowniczą oraz terminal. LNG w Świnoujściu a poprawa bezpieczeństwa
Inwestycje w sieć gazowniczą oraz terminal LNG w Świnoujściu a poprawa bezpieczeństwa energetycznego Polski Jan Chadam, Prezes Zarządu GAZ-SYSTEM S.A. Program Infrastruktura i Środowisko na półmetku energetyka
Kierunki rozwoju dystrybucyjnej sieci gazowej PSG
Kierunki rozwoju dystrybucyjnej sieci gazowej PSG Grzegorz Wielgus WARSZAWA 20.11.2017 Planowanie rozwoju systemu dystrybucyjnego PSG dane o sieci i odbiorcach Długość sieci gazowej 179,6 tys. km Liczba
Rola gazu w gospodarce niskoemisyjnej
Rola gazu w gospodarce niskoemisyjnej Andrzej Modzelewski RWE Polska SA 18 listopada 2010 r. RWE Polska 2010-11-17 STRONA 1 W odniesieniu do innych krajów UE w Polsce opłaca się najbardziej inwestować
Proces informowania przedstawicieli pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji w zakresie efektywnego wykorzystania zasobów w europejskim
Proces informowania przedstawicieli pracowników i przeprowadzania z nimi konsultacji w zakresie efektywnego wykorzystania zasobów w europejskim przemyśle stalowym Wnioski i zalecenia Kwiecień 2015 1 Przypomnienie
BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie
BAROMETR RYNKU ENERGII RWE najbardziej przyjazne rynki energii w Europie Janusz Moroz Członek Zarządu RWE Polska 17. listopada 2011 RWE company name 17.11.2011 PAGE 1 Barometr Rynku Energii RWE narzędzie