KSZTAŁCENIE CYKLICZNE

Transkrypt

1 KSZTAŁCENIE CYKLICZNE 2006 / 2007 Sfumato Spływające czytanie PaedDr. Jana Harazinová, Zastępca dyrektora SP... ZŠ, M. Rázusa 1672/3, Zvolen Wed 05/16/2007, 16:32

2 1) Na seminarium przyszłam polecono mi, pod wpływem opinii pedagogów... z niedowierzaniem, ale i z ciekawości... z przekonaniem o potrzebie zmian, o udoskonaleniu zdolności czytania wśród uczniów Ze względu na wzrastającą ilość dzieci z zaburzeniami w nauce i bezradność pedagogów, którzy nie wiedzą, w jaki sposób mają reagować na takie stany, z chęcią otworzyłam się na możliwość poznania nowej perspektywy nauczania techniki czytania. Na stronach internetowych znalazłam potrzebne informacje, po czym skonsultowałam się ze szkolnym pedagogiem specjalnym i wspólnie podjęliśmy decyzję o zyskiwaniu dalszych informacji, doświadczeń, pomysłów i inspiracji, by uczniowie czytali lepiej. 2) Spotkanie mi dało nowe spojrzenie na technikę czytania... radość poznania nowego trybu uczenia nietradycyjnym sposobem... wystarczające wskazówki, w jaki sposób pracować podczas nauki czytania Spotkania były pełne motywacji i inspiracji. Zmusiły mnie do zastanowienia się nad możliwością zmiany formy nauki czytania, by wykorzystać również formy nietradycyjne oraz znaleźć sposób, który by wszystkim uczniom umożliwił osiągnąć sukces. 3) Na własnej skórze nie wszystko jest każdemu uszyte na miarę... czasami człowiek nie ma ochoty zmieniać znane mu techniki... to, co nic nie kosztuje, niczego nie jest warte

3 Obecność na seminarium potrzebna jest przede wszystkim dlatego, aby mieć możliwość wprost na miejscu wypróbować sobie tajniki metody Sfumato, odnajdywać przyczyny niepowodzeń w czytaniu i poszukiwać możliwości rozwiązania tego problemu, zanim powstanie. Ta metoda umożliwia przystosowanie się do indywidualnych zdolności dziecka, ma wzgląd na jego tempo pracy. 4) Lektorka oraz autorka w jednej osobie pełna twórczej energii... zarówno inspirująca jak i koncepcyjna... dowcipna i profesjonalna Lektorka oraz autorka w jednej osobie prezentuje się w bardzo przekonywujący sposób. Jest dynamiczna i spontaniczna, tworzy pozytywną atmosferę do wchłaniania nowych informacji. Świetnie pogrywa z głosem, jej występowanie skupia uwagę słuchaczy. Swój wykład wzbogaca praktycznymi wskazówkami, pokazami video oraz dzieleniem się z innymi własnymi doświadczeniami z realizacji metody Sfumato. 5) Metodyka Sfumato jej świetne opracowanie oraz poszczególne kroki... umożliwia rozwój podstawowych zdolności... wytwarza pozytywne nastawienie do czytania Metodyka Sfumato zapobiega niepotrzebnym zaniedbaniom w szkole. Można ją wykorzystać również przy tzw. naprawie czytania dzieci. Opiera się na rozwoju wrażliwości słuchowej i wzrokowej. Jej podstawa tkwi w perfekcyjnym opanowaniu czytania początkowego. Autorka czerpie z zasady przeciwstawieństw/kontrastu głosek OSBUA (tony, dźwięki, rozróżnienie graficzne). Dzieci uczą się poprawnej artykulacji i intonacji. Stopniowo zaznajamiają się z dźwiękową i graficzną postacią głosek. Najlepiej to jest wyrażone w Dziesięciu zasadach czytelnika SFUMATO (

4 6) Co najbardziej wartościowego wynoszę z seminarium dla mnie... dla dzieci Dla mnie to poznanie możliwości zapobiegania przejawom niepoprawnego czytania (podwójne czytanie, opuszczanie i zamiana głosek, nierozróżnianie długości głosek, kłopoty z intonacją i ze zrozumieniem czytanego tekstu) oraz ułatwianie procesu uczenia się we wszystkich przedmiotach, ponieważ ta metoda jest prosta i zabawna, dzięki czemu lekcje stają się ciekawsze. 7) Słowo na zakończenie: Dotychczasowe doświadczenia: Gdzie zauważa Pani/Pan najważniejsze braki w nauce czytania (pisania) w słowackiej szkole? Po poznaniu metodyki Sfumato uświadomiłam sobie ograniczone postępowanie po poszczególnych fonemach grafemach w początkowej fazie nauki czytania (a, i, e, o, u, m) z punktu widzenia artykulacji, łączenia, tworzenia słów itp. Zauważyłam również, iż za mało uwagi poświęca się dokładnej artykulacji i świadomemu czytaniu (wzrok głos słuch). Metoda analityczno-syntetyczna zakłada bardzo abstrakcyjny poziom analizy (np. co usłyszysz na początku/końcu słowa). Postępuje się w szybkim tempie (ilość kosztem jakości). Nauka pisania rozpoczyna się od jednego z najtrudniejszych grafemów.

5 Gdzie Pani/Pana zdaniem pedagodzy najczęściej popełniają błędy? Pedagodzy nie posiadają wystarczającej wiedzy i praktyki związanej z naprawianiem czytania lub zapobiegania tworzenia się niewłaściwych przyzwyczajeń. Nie doceniają pracy z głosem, poprawnym oddychaniem. Zwracają uwagę na możliwości zamiany liter (b d p, m n... itp.). Coraz rzadziej posługują się prostymi pomocami manipulacyjnymi. Chociaż dużo się rozmawia na temat połączenia ze sobą poszczególnych przedmiotów szkolnych (związki między przedmiotami), większością kończy się na teorii a w praktyce nic się nie dzieje. W jaki sposób reaguje na te braki metodyka Sfumato? Czym się różni? Zwraca dostateczną uwagę na wytworzenie stereotypu dynamicznego. Uczniowie przechodzą przez ćwiczenie głosowe. Łączą głoskę z głoską, wykorzystując kontrast. Podczas czytania legato, oczy kontrolują przejście z głoski na głoskę. Uzyskuje się wystarczająco długi czas na uświadomienie sobie przeczytanego tekstu. Respektuje indywidualne zdolności dzieci. Jest logicznie opracowana. Dlaczego autorka metodyki Sfumato podkreśla i często wkłada pierwiastek dramatyczny do nauki? Pierwiastek dramatyczny odtwarza przeżycie. Dramatyzacja daje możliwość spontanicznie się wypowiedzieć, współpracować, tworzyć, włączyć do tego emocje. To wszystko pomaga w bardziej efektywnym zapamiętywaniu oraz oswajaniu przyzwyczajeń czytelniczych. Wspiera twórczość i koherentne myślenie, czytanie ze zrozumieniem, podnosi poziom wypowiadania się. Jest najwyraźniej motywujący. W jaki sposób powinni się przygotować nauczyciele, którzy chcieliby stosować technikę Spływającego czytania? Ważnym elementem jest zaznajomienie się z tą metodyką nie tylko w teorii, lecz zastosowanie jej wprost na lekcji, ewentualnie za pośrednictwem pokazu video, konsultowacji procesu z autorką, ewent. z wyszkolonymi lektorami. Przed aplikacją tej techniki jest potrzebne poszerzone kształcenie, wgłębienie się w tajniki problematyki, zaznajomienie się z zawikłaniami, jakie powoduje.

6 KSZTAŁCENIE CYKLICZNE 2006 / 2007 Sfumato Spływające czytanie Mgr. Zuzana Juhásová, nauczycielka w SP... ZŠ, Školská ulica 482, Hliník nad Hronom Thu 05/24/2007, 16:38

7 1) Na seminarium przyszłam polecono mi, pod wpływem opinii pedagogów... z niedowierzaniem, ale i z ciekawości... z przekonaniem o potrzebie zmian, o udoskonaleniu zdolności czytania wśród uczniów Z techniką Spływające czytanie autorstwa dr Márii Navrátilovej po raz pierwszy spotkałam się na szkoleniu w PPP w miejscowości Žiar nad Hronom cztery lata temu. To szkolenie dotyczyło innej tematyki, ale wykładowca zwracała również uwagę na istnienie tej techniki czytania. Później, chyba rok temu, o tej technice ponownie wspomniano na szkoleniu o nazwie Przyczyny, przejawy oraz możliwości wykorzystania najnowszych osiągnięć reedukacji specyficznych rozwojowych zaburzeń w nauce. Szkolenie miało miejsce w Prievidzy. Obiecali nam także możliwość udziału w seminariach w wypadku, że uda im się je zrealizować. Jestem nauczycielką oraz pedagogiem specjalnym na pół etatu w Szkole Podstawowej w Hliníku nad Hronom. Zgłoszenie na seminarium pani dr Márii Navrátilovej mi przekazała pani dyrektor, mówiąc: Zuzanno, niech pani na to spojrzy i zdecyduje, czy to możemy wykorzystać. Jest to nauka czytania za pomocą jakiejś śmiesznej śpiewanej techniki. Nawet nie miała pojęcia, jaką olbrzymią radość mi sprawiła. Na zwiady wysłano dwóch pedagogów. Współcześnie uczestniczę tylko ja. Wydaje mi się, że dużą rolę w tym, dlaczego pojechałam tylko ja, odegrały finanse. Dlatego doceniam, że kształcenie przebiegało w popołudniowych godzinach. W przeciwnym wypadku nie mogłabym tak uparcie dążyć do swego celu. Pracuję z uczniami wywodzącymi się ze środowiska słabszego socjalnie i wychowawczo, którzy mają zaburzenia w nauce, dlatego z ogromną chęcią wykorzystam wiadomości pozyskane na tym szkoleniu. Jest mi przykro tylko z powodu tego, że o początku szkolenia dowiedziałam się dopiero w lutym. 2) Spotkanie mi dało nowe spojrzenie na technikę czytania... radość poznania nowego trybu uczenia nietradycyjnym sposobem... wystarczające wskazówki, w jaki sposób pracować podczas nauki czytania

8 Najpierw mnóstwo nowych wiadomości, doświadczeń i przyjaciół. Wzięłam udział w trzech cyklach kształcenia ze zgodą moich przełożonych a w dramatyzacji już z własnej woli. Kierownictwo szkoły uważało dramatyzację za zbędną rzecz. Pomimo wszystko nie żałuję swej decyzji, ponieważ te cztery godziny umożliwiły mi inaczej spojrzeć na wykorzystanie dramatyzacji podczas lekcji. W ostatnich czasach coraz częściej spotykamy się z niepowodzeniem w czytaniu naszych uczniów. Dlatego myślę, że zależy na tym, żeby potrafić zapobiegać takiemu zjawisku, a nie starać się go wyeliminować, kiedy już istnieje. Kolejną ważną rzeczą jest podnoszenie zdolności pedagogicznych oraz wykształcenie nauczycieli, ponieważ to oni tworzą podstawę i konieczność kształcenia każdego ucznia. I właśnie z tego powodu pracownicy oraz pedagodzy nie powinni się wahać, finansując podobne spotkania. 3) Na własnej skórze nie wszystko jest każdemu uszyte na miarę... czasami człowiek nie ma ochoty zmieniać znane mu techniki... to, co nic nie kosztuje, niczego nie jest warte Wysoko oceniam nietradycyjny sposób prowadzenia wykładów przez p. dr Márię Navrátilovą. Coś takiego człowiek potrafi tylko na podstawie własnych doświadczeń i długoletniej praktyki. Autorka cały czas starała się stworzyć przyjazną atmosferę, pewnie dlatego, żebyśmy sami poczuli się jak uczniowie, wczuli się w ich rolę. Obudziła w nas małą dziecięcą duszę do takiego stopnia, żeśmy ciężko pracowali z literkami, rywalizowaliśmy między sobą, zapominając przez chwilę, ile lat właściwie mamy. Prawdą jest, że wielu nauczycieli nie ma ochoty na zmiany form nauczania, do których są przyzwyczajeni. Zgadzam się również z tym, że to, co nic nie kosztuje, niczego nie jest warte. Człowiek, który uzyskał wyniki swej pracy za pomocą długoletnich badań we współpracy z wieloma ekspertami, zasłuży na nagrodę. Z radością przekażę wiadomości i doświadczenia ze seminarium moim kolegom, ale jestem pewna, że nie dam rady przekazać je w tak interesujący sposób jak pani Navrátilová. Chodzi o naukę na podstawie przeżyć, którą każdy nauczyciel żądny wiedzy musi doświadczyć na własnej skórze. Szkoda, że kompetentne organy nie wspierają projekt ABC Music w dostatecznej mierze. Szczególnie, kiedy mnóstwo pedagogów ocenia go za znakomity, mam na myśli nauczycieli, którzy sami w praktyce przekonali się o skutkach tej metody, potwierdzonych sukcesami swych uczniów. 4) Lektorka oraz autorka w jednej osobie...

9 ... pełna twórczej energii... zarówno inspirująca jak i koncepcyjna... dowcipna i profesjonalna Autorka swym temperamentem i niewiarygodną energią twórczą wywarła na mnie niesamowite wrażenie. Podczas wykładów wykorzystywała chwile napięcia i uwolnienia, które są potrzebne, żeby utrzymać uwagę uczniów w czasie lekcji. Wyniki swej pracy ma ciekawie udokumentowane, mogliśmy je oglądać nawet na pokazach video. Ma znakomity talent organizacyjny. Pokazała nam, w jaki sposób przez wytwarzanie wewnętrznych obrazów oraz charakterów postaci trzema prostymi etiudami, osiągniemy wspaniałe wyniki u naszych uczniów. 5) Metodyka Sfumato jej świetne opracowanie oraz poszczególne kroki... umożliwia rozwój podstawowych zdolności... wytwarza pozytywne nastawienie do czytania Sfumato czy inaczej Spływające czytanie jest dogłębnie opracowaną metodą. Należy do obszaru myślenia inkluzyjnego, co oznacza, że zawiera w sobie indywidualne podejście uwzględniające specyficzność wieku. Dziecko skupia się, jest skoncentrowane i aktywne zarazem. Każdemu dziecku umożliwia wybrać swoje indywidualne tempo zgodne z jego organizmem (przy przetwarzaniu CSN) oraz wytworzyć sobie bezbłędny stereotyp dynamiczny. Uwalnia od złych przystosowań podczas czytania oraz niepotrzebnych zaniedbań. Ułatwia przenoszenie informacji przez zmysły oraz ich przetworzenie. Poszczególne narządy biorą udział w procesie uczenia się, nawiązują na siebie w kolejności WZROK GŁOS SŁUCH. Sfumato opiera się na technice legato przyłączenie głoski do głoski. Uczeń doskonale analizuje słowo. Metoda obejmuje analityczno-syntetyczne kroki metodyczne a opiera się na wytwarzaniu napięcia wewnętrznego. Dzieci się uczą: a) pracować z oddechem i głosem przy dotrzymywaniu higieny głosu; b) głosek w kolejności OSBUA; c) intonować tekst według pani nauczycielki; d) czytać ze zrozumieniem, czyli nie tylko sama znajomość pojęć, ale również doskonałe opanowanie techniki czytania. W nauce wykorzystują twórcze pomoce naukowe. Nauka i utrwalanie poszczególnych głosek przebiega pod znakiem zabawy, jest łatwa i prosta dla wszystkich dzieci. 6) Co najbardziej wartościowego wynoszę z seminarium...

10 ... dla mnie... dla dzieci Wartościowe wiadomości, doświadczenia, materiały metodyczne, które będę się starać wykorzystać podczas rozwiązywania problemów dzieci zintegrowanych w nauce. Dla uczniów twórcze pomoce naukowe oraz mnóstwo pomysłowych zabaw, które wykorzystam w procesie nauczania. 7) Słowo na zakończenie: Dotychczasowe doświadczenia: Gdzie zauważa Pani/Pan najważniejsze braki w nauce czytania (pisania) w słowackiej szkole? Nasi pedagodzy pracują pod presją czasu, którą stwarza obowiązek dotrzymywania programu nauczania. Tą presję często niechcący przenoszą na swoich uczniów kosztem jakości nauczania. W naszych szkołach, podczas nauki pisania, najpierw uczy się litery A, która jest dosyć skomplikowanym znakiem graficznym. Nauczyciele nie koncentrują się specjalnie na uczniach problematycznych, ponieważ zwyczajnie brakuje im na to czasu. Nie kładą potrzebny nacisk na konieczność świadomego prowadzenia aparatu wzroku. W naszych elementarzach znajduje się tekst pisany dwoma nawet i trzema kolorami, co zmusza uczniów do niewłaściwego ruchu wzroku. Zbyt mało czasu mamy do dyspozycji na ćwiczenie pisanego tekstu, co uniemożliwia utrwalenie poszczególnych grafemów. Gdzie Pani/Pana zdaniem pedagodzy najczęściej popełniają błędy? Wielu pedagogów nie wymaga od uczniów deklamacji czytanego tekstu. Nie przywiązują wagi do czytania ze zrozumieniem. Z powodu braku czasu nie poświęcają wystarczająco dużo czasu na utrwalanie poszczególnych głosek i sylab, co może się przejawić przez np. podwójne czytanie u słabszych uczniów, dlatego że ci uczniowie muszą się dostosowywać do danego tempa nauki. Jak nie dają rady, to powtarzają rok.

11 W jaki sposób reaguje na te braki metodyka Sfumato? W czym się różni? W tej technice czytania dzieci muszą przejść przez rozwój intonacyjny w taki sposób, aby nauczyły się formować zabarwiać ludzki głos przy dotrzymywaniu warunków higienicznych. Dzieci mają możliwość podążać własnym tempem uczenia się. Pracują z tabliczkami oraz plastikowymi literami. Uczą się orientacji w przestrzeni oraz pisać bez pisania w okresie przygotowawczym. Nauka rozpoczyna się od głoski O jest to najprostsza samogłoska na wymowę i stworzenie akustyki. Kładzie się nacisk na doskonałe opanowanie techniki czytania. Dlaczego autorka metodyki Sfumato podkreśla i często wkłada pierwiastek dramatyczny do nauki? Podczas dramatyzacji czytanego tekstu udoskonalają się obrazy oraz pielęgnuje się pozytywny stosunek do książki. Dzięki dramatyzacji opowiadań uczniowie wzbogacają swój zasób słów, uczą się wzajemnej komunikacji aktorskiej na wysokim profesjonalnym poziomie, po czym wnoszą to wszystko w proces czytania. W jaki sposób powinni się przygotować nauczyciele, którzy chcieliby stosować technikę Spływającego czytania? Muszą przejść przez naukę na podstawie przeżyć oraz uczestniczyć w seminariach pani dr Navrátilovej. Najlepiej przeżyć to na własnej skórze. Pani/Pana zdanie na prezentację metodyki w mediach... Dotychczas nie spotkałam się z jakąkolwiek reklamą w mediach. W jaki sposób mogę pomóc w szerzeniu metodyki Sfumato? W jaki sposób mogę pomóc? Będę stosować tą technikę w procesie uczenia. Jeśli się uda, to pomogę, realizując projekt z wykorzystaniem metodyki Sfumato dla dzieci zintegrowanych i dyslektyków w naszej szkole.

12 KSZTAŁCENIE CYKLICZNE 2006 / 2007 Sfumato Spływające czytanie Mgr. Zdenka Knížatová ZŠ, Nemocničná 987/2, Považská Bystrica Mon 05/28/2007, 11:18

13 1) Na seminarium przyszłam polecono mi, pod wpływem opinii pedagogów... z niedowierzaniem, ale i z ciekawości... z przekonaniem o potrzebie zmian, o udoskonaleniu zdolności czytania wśród uczniów Na seminaria zaczęłam uczęszczać w październiku 2006 roku. Nie wzięłam udziału w pierwszym seminarium, ponieważ z naszej szkoły wysłano tylko jedną nauczycielkę. Ta koleżanka zaleciła, aby w następnym spotkaniu wzięła udział nauczycielka klasy pierwszej. W tym roku szkolnym uczę pierwszoklasistów, więc pożyczyłam sobie materiały, które otrzymała na tym spotkaniu. Ta metoda mnie naprawdę zainteresowała. Zobaczyłam w niej możliwość pomóc dzieciom w przezwyciężeniu kłopotów w nauce techniki czytania. Najdłużej uczyłam dzieci z klasy trzeciej i czwartej, które już miały zakodowane podstawy czytania. Jednak niektóre dzieci miały problemy z czytaniem. Nawet, kiedy się naprawdę starały, to sukcesów nie odnosiły. Ten fakt większość z nich odradzał od czytania, nie mówiąc już o tym, że miało to wpływ na dalsze kształcenie. U każdego dziecka, które wysłałam na badania do PPP, stwierdzono jakieś zaburzenie. To był również jeden z powodów, dlaczego postanowiłam brać udział w seminariach, chciałam się nauczyć, w jaki sposób ulepszyć czytanie moich uczniów. 2) Spotkanie mi dało nowe spojrzenie na technikę czytania... radość poznania nowego trybu uczenia nietradycyjnym sposobem... wystarczające wskazówki, w jaki sposób pracować podczas nauki czytania Już po pierwszym spotkaniu z p. Navrátilovą czułam, że ta metoda jest o wiele ciekawsza, jeśli chodzi o naukę techniki czytania, ponieważ włącza dzieci do procesu uczenia się nieświadomie. Przeważa tutaj forma nauki za pomocą gier, zabaw. Pojawiło się po prostu nowe spojrzenie na technikę czytania. Z seminariów wyszłam z postanowieniem, że tą metodą będę uczyć. Jest doskonale opracowana przez autorkę, co każdemu pedagogowi pomaga we wdrażaniu metody. W dodatku daje możliwość włączenia własnej indywidualnej twórczości. Najpierw przedstawiłam tą metodę kierownictwu szkoły a potem rodzicom. Już po dwu miesiącach nauki rodzice nie mogli uwierzyć w postępy swych pociech. Wielu z nich przychodziło do mnie po Świętach Bożego Narodzenia, z dumą oznajmiając, że ich dziecko już czyta książki i choć dotąd żeśmy nawet nie czytali elementarza. Dzieci nauczyły się liter w formie zabawy w karty (mariasz), pekseso i w naturalny sposób wkładali je w proces czytania. Poznały o wiele więcej liter, aniżeli dzieci z klasy obok.

14 3) Na własnej skórze nie wszystko jest każdemu uszyte na miarę... czasami człowiek nie ma ochoty zmieniać znane mu techniki... to, co nic nie kosztuje, niczego nie jest warte Dwa miesiące uczyliśmy się za pomocą metody klasycznej, jednak pod koniec października zastąpiłam ją metodą Sfumato. Dzieci już poznawały niektóre literki. Zaczęliśmy się zatem uczyć literek od nowa, ale w innej kolejności. U dwójki dzieci zauważyłam widoczne postępy, miały więcej czasu na poznanie kształtów liter, co miało oddźwięk w wynikach w nauce. Te dzieci dostały szansę poznać smak sukcesu, nawet jeśli w czytaniu były wolniejsze w porównaniu z innymi uczniami. Cieszę się z mojej decyzji o nauczaniu metodą Sfumato Spływające czytanie. Poleciłabym ją każdemu nauczycielowi, nawet jeżeli wymaga poświęcenia więcej czasu na przygotowanie oraz nagromadzenia wielu pomocy dydaktycznych. Dzięki temu, że opiera się na indywidualizmie dziecka i toleruje jego wyjątkowość, daje mu szansę nauczyć się czytać pięknie i ze zrozumieniem. 4) Lektorka oraz autorka w jednej osobie pełna twórczej energii... zarówno inspirująca jak i koncepcyjna... dowcipna i profesjonalna Pani Navrátilová należy do osób, które własną pracą postanowiły zmieniać tradycyjne formuły nauczania czytania, proponuje uczniom skuteczny sposób kształcenia. Stara się pomóc nie tylko dzieciom, ale i pedagogom. Sposób, w jaki poświęca się dzieciom i problematyce oswojenia właściwego nawyku czytania, jest inspiracją dla dalszych pedagogów nie tylko początkujących, ale i doświadczonych. Jest przykładem pedagoga, który wzbogaca swoją pracę o nowe metody, nie trzymając się kleszczowo starych zasad i form pracy. Jest rodzajem człowieka, któremu nie zależy na samych wynikach /jak świetnie dziecko potrafi czytać/, ale przede wszystkim chodzi jej o to, aby nauka czytania należała do najłatwiejszych, najmniej stresujących procesów dla dziecka, żeby była dla niego grą i zabawą. W tym przejawia się jej profesjonalizm, twórczość i dowcip. Potrafi przedstawić swą metodę w zabawny sposób nawet dorosłym ludziom. Autorka zauroczyła mnie swą osobowością; to osoba pełna twórczej energii, jej występy są zarówno profesjonalne i dowcipne. Potrafi obudzić w człowiekowi natchnienie, dodać otuchy, rozdawać wszystkim wokół pozytywną energię, chęć do pracy i odwagę, by coś zmienić.

15 5) Metodyka Sfumato jej świetne opracowanie oraz poszczególne kroki... umożliwia rozwój podstawowych zdolności... wytwarza pozytywne nastawienie do czytania Sądzę, że metodyka Sfumato wkłada w proces nauczania element nowoczesności, twórczości, zabawy i radości, tworzy optymistyczną atmosferę, w której czują się dobrze zarówno uczniowie jak i nauczyciel. Daje możliwość indywidualnego podejścia, respektuje różnice między uczniami. Dziecko ma wystarczająco dużo czasu do zaznajomienia się z nowymi informacjami, postępuje według poszczególnych kroków. Do następnego kroku przejdzie dopiero wtedy, gdy doskonale opanuje poprzedni. Proces uczenia się nie jest wymuszony (dzieci uczą się, rozwiązując różne twórcze i problematyczne zadania) i jest bardziej efektywny. Ta metoda pobudza, rozwija fantazję i twórczość nie tylko dziecka, ale i nauczyciela. Motywuje nawet słabsze dzieci, po jakimś czasie one również zaczynają wierzyć we własne siły i zdolności. Daje uczucie radości, pragnienie przeżycia tego jeszcze raz; można to określić jako wsparcie wewnętrznej motywacji dziecka. Możemy stwierdzić, że z jej pomocą uda nam się wypielęgnować pozytywny stosunek do książki. 6) Co najbardziej wartościowego wynoszę z seminarium dla mnie... dla dzieci Mnie osobiście Spływające czytanie pokazało nowe spojrzenie na opanowanie techniki czytania z uwzględnieniem indywidualności dziecka. Dzięki metodzie Sfumato, uzyskałam większą przestrzeń dla włączenia nauki na podstawie przeżyć. W procesie nauczania wszyscy uczniowie, nawet mniej zdolni, mają możliwość poczuć smak sukcesu. Moi uczniowie i ja polubiliśmy pracę z tabliczkami. Mogę wtedy wszystkich naraz obserwować, widzieć ich reakcję, stwierdzać, na ile zrozumieli przebrany materiał. Tabliczki są świetną pomocą w nauce orientacji w przestrzeni, w książce, zeszycie. U niektórych uczniów zauważyłam wyraźną poprawę delikatnej motoryki, uaktywnia się działanie trzech palców w procesie pisania. Praca z tabliczkami zmusza dzieci do skupienia, myślenia i do działania. Ta zabawa pokonała wszystkie bariery, dzieci są mniej nieśmiałe. Dzieci pracują bez stresu i strachu, cieszą się z najmniejszego osiągniętego sukcesu, który przeżywają. Doznanie jest mocniejsze, aniżeli w podejściu klasycznym. Każdą czynność odbierają jako grę a nie naukę; zawsze cieszą się na lekcję nauki czytania, nie boją się pisać dyktanda; z radością chodzą do szkoły.

16 7) Słowo na zakończenie: Dotychczasowe doświadczenia: Gdzie zauważa Pani/Pan najważniejsze braki w nauce czytania (pisania) w słowackiej szkole? W roku szkolnym 2004/2005 uczyłam dzieci z klasy trzeciej. Ta klasa powstała poprzez połącznie uczniów z trzech klas, bo wtedy otwierała się klasa językowa. Miałam 29 uczniów, z tego 12 problematycznych : 1 był zintegrowany, 1 z ADHD, 2 z niskim stopniem upośledzenia umysłowego; w przeciągu roku było ewidencjonowanych 6 uczniów ze specjalnymi potrzebami. U dwóch uczniów rodzice nie wydali zgody na przeprowadzenie badań w PPP i choć przejawy były identyczne jak u pozostałych badanych uczniów. Właśnie w tej klasie poczułam, że muszę coś zmienić, ale nie wiedziałam, w jaki sposób to zrobić. Próbowałam wplatać w proces nauczania różne gry i formy pracy, jednak nadal miałam uczucie, że na nic to zda się. I tak to trwało ze dwa lata. Męczyli się zarówno moi uczniowie jak i ja, bo nie potrafiłam znaleźć dla nich pomocy. Dopiero teraz sobie uświadomiłam, że za pomocą metody klasycznej, w klasie o takiej ilości dzieci, do tego wieloma z zaburzeniami, nie miałam żadnych szans, aby wprowadzić zmiany na lepsze. Już po pierwszym spotkaniu z p. Navrátilovą byłam pewna, że to jest ta właściwa metoda, która rozwiąże problemy zarówno moich uczniów jak i moje. Gdzie Pani/Pana zdaniem pedagodzy najczęściej popełniają błędy? W metodzie analityczno-syntetycznej dziecko na początku zatrzymuje wzrok na każdej literce czytanego słowa i tylko wolno przemieszcza wzrok z jednej litery na drugą. Coś takiego ma negatywny wpływ na szybkość i płynność czytania. Dopiero automatyzacja, która jest ostatnią fazą nauki czytania, przyśpiesza ruch wzroku, wyprzedza artykulację, poziom czytania się podnosi. Celem tego działania jest wyeliminować początkowe błędy i trudności, osiągnąć płynność, lekkość i doskonałość czytelnika w jego wyczynach. Jednak jeśli tą metodę wykorzystuje się samodzielnie, to doprowadza ona do popełniania błędów. Cytat z Przewodnika metodycznego Elementarza dla klasy 1 Szkoły Podstawowej SPN Bratislava 1991: Zanim proces czytania nie stanie się działaniem zautomatyzowanym, uczeń popełnia wiele błędów. Oprócz wolnego tempa i niedostatecznej płynności w początkowej fazie czytania pojawiają się następujące błędy: zamiana, opuszczanie i dodawanie głosek. Podane przykłady są naturalnym zjawiskiem. Na początku pojawiają się w mniejszym lub większym stopniu u każdego ucznia i przedostają się również do procesu pisania. Ich przyczyną jest jeszcze nie do końca sprawny mechanizm czynności psychicznych, które są potrzebne podczas czytania. Chodzi o typowe braki w pojmowaniu, podczas którego dziecko patrzy, ale nie widzi, tj. niedokładność w czynnościach analitycznosyntetycznych dziecko nie rozróżnia charakterystycznych znaków liter, przydzielając im niewłaściwą postać dźwiękową, dziecko nie ma utrwalonego związku między postacią wzrokową poszczególnych głosek. Z podanego fragmentu wynika, że nauczyciel popełnia największy błąd, ucząc tą metodą. Podczas klasycznej metody nauki czytania, dzieci mają trudności już na początku przy identyfikacji poszczególnych liter. Nie mają dostatecznie dużo czasu na zaznajomienie się z nowym kształtem litery. Każdy proces w nauce, przez który dziecko przechodzi, powinien być powolny. Program nauczania jest jednak na tyle zagęszczony, że uczniowie w przeciągu jednego tygodnia muszą opanować dwie litery, nie mają szansy postępować stopniowo jak to zaleca Sfumato.

17 W jaki sposób reaguje na te braki metodyka Sfumato? W czym się różni? O prawdziwym czytaniu jest mowa wtedy, gdy uczeń potrafi płynnie przejść ze słowa, które widzi, do słowa mówionego i rozumie sens tego, co czyta. Dzięki szczegółowemu opracowaniu i poszczególnym krokom metodyki Sfumato, zapobiega się powstawaniu błędów metody analitycznosyntetycznej. Technika Spływającego czytania opiera się na płynnym przyłączeniu głoski do głoski, co zabrania w powstawaniu tzw. podwójnego czytania. Uczeń nie opuszcza, nie dodaje i nie zamienia głosek, poszczególne kroki prowadzą do wytworzenia doskonałego obrazu litery, do czytania kolejno z litery na literę. Uczeń rozumie to, co jest napisane wyłącznie wtedy, kiedy potrafi poprawnie przeczytać całość. Technika Spływającego czytania wytwarza przestrzeń czasu do wyboru szybkości czytania. Cały proces uczenia i oswajania się z kunsztem czytania staje się bardziej efektywny, jeśli opiera się o naukę na podstawie przeżyć, która zwyczajną lekcję przeradza w coś ciekawszego, barwnego i interesującego. Umożliwia włączyć jak najwięcej zmysłów do procesu uczenia, uczniowie na własnej skórze wszystko doświadczają i przeżywają. Dlaczego autorka metodyki Sfumato podkreśla i często wkłada pierwiastek dramatyczny do nauki? Dramatyzacja rozwija zdolności komunikacyjne między dziećmi. Mają przestrzeń, w której mogą wyrazić swoje myśli, stanowiska i uczucia. Umożliwia dzieciom zdobywać wiedzę za pomocą przeżyć, które prowadzą do lepszego oswojenia i zrozumienia materiału. Bezpośrednio podczas trwania czynności lub w postaci reakcji bezpośredniej, dzieci rozwijają swe umiejętności poznawcze. Wychowanie dramatyczne udoskonala deklamację czytanego tekstu. Nie chodzi wyłącznie o mechaniczną reprodukcję słów, ale o możliwość wgłębienia się w treść napisanego. Uczniowie są prowadzeni do tego, aby we własnej wyobraźni stworzyli obrazy ludzi i ich doświadczeń, odgrywali ich role i w pewien sposób na nie reagowali, wykorzystując swoje ciało jako źródło twórczych pomysłów, pośrednictwem którego się wyrażamy. Wychowanie dramatyczne tworzy przestrzeń do wyrażania, poznania, rozwoju samego siebie, pomaga w rozwoju osobowości dziecka oraz w powstawaniu pozytywnych związków między ludźmi. W jaki sposób powinni się przygotować nauczyciele, którzy chcieliby stosować technikę Spływającego czytania? Wydaje mi się, że najpierw muszą mieć ochotę na zmianę. To jest pierwszy krok, który jest niezbędny do dalszego działania. Moim zdaniem minusem seminarium było to, że przerwa między poszczególnymi spotkaniami była zbyt długa. Na pewno byłoby lepiej, gdyby była możliwość udziału w takim szkoleniu, zanim rozpocznie się wykorzystywać tą metodę w praktyce. Brakowała mi ostatnia część pt. PISANIE, w której wezmę udział później. Kiedy przestałam używać ELEMENTARZA, nie pasowały mi nawet zeszyty do pisania, więc stwarzałam własne.

18 KSZTAŁCENIE CYKLICZNE 2006 / 2007 Sfumato Spływające czytanie Mgr. Alena Sakalová... ZŠ s MŠ, Kotešová 378 zs.kotesova@azet.sk Mon 05/28/2007, 22:51

19 1) Na seminarium przyszłam polecono mi, pod wpływem opinii pedagogów... z niedowierzaniem, ale i z ciekawości... z przekonaniem o potrzebie zmian, o udoskonaleniu zdolności czytania wśród uczniów z ciekawości, i choć nigdy przedtem nie słyszałam o technice płynnego czytania. Należę do ludzi, którzy nie lubią jakichkolwiek stereotypów, z radością poszukuję nowych form nauczania. Wnoszą one do szkoły pewną innowację, pozwalają uczniom i nauczycielom przeżywać radość z nauki i zarówno cieszyć się SUKCESEM. 2) Spotkanie mi dało nowe spojrzenie na technikę czytania... radość poznania nowego trybu uczenia nietradycyjnym sposobem... wystarczające wskazówki, w jaki sposób pracować podczas nauki czytania olbrzymią satysfakcję z tego, że znalazłam sposób nauczania, który jest mi bliski, a co za tym idzie będzie bliski moim uczniom, dlatego że wspólnie będziemy przeżywać tą naukę. Radość była tym większa, jak stwierdziłam, że SFUMATO naprawdę DZIAŁA. 3) Na własnej skórze nie wszystko jest każdemu uszyte na miarę... czasami człowiek nie ma ochoty zmieniać znane mu techniki... to, co nic nie kosztuje, niczego nie jest warte poczułam, jak łatwo można nauczyć dzieci czytać!

20 4) Lektorka oraz autorka w jednej osobie pełna twórczej energii... zarówno inspirująca jak i koncepcyjna... dowcipna i profesjonalna dowcipna i profesjonalna. Odpowiadałoby mi wolniejsze tempo wykładania, żebym mogła sobie przetworzyć wszystkie informacje, którymi nas autorka zasypywała. Można było zauważyć jej energię, poczuć ją, dotknąć i wysmakować. Dała mi jej tyle, że przez cały następny tydzień potrafiłam przekazywać ją dalszym ludziom. 5) Metodyka Sfumato jej świetne opracowanie oraz poszczególne kroki... umożliwia rozwój podstawowych zdolności... wytwarza pozytywne nastawienie do czytania jej poszczególne kroki opierają się na myśleniu i zdolnościach sześcioletnich dzieci. Jest im naprawdę bardzo bliska. Kiedy dzieci przeżywają naukę czytanie na podstawie doznania, przeżywania i nie ponoszą klęski, cieszą się na każdy następny dzień spędzony nad książką w szkole. To takie łatwe i atrakcyjne!!! 6) Co najbardziej wartościowego wynoszę z seminarium dla mnie... dla dzieci

21 Te seminaria upewniły mnie w tym, że można uczyć i w inny sposób, aniżeli dawniej, kiedy byłam dzieckiem i jak uczy się do dziś dnia. Jestem szczęśliwa, że znalazłam osobę, która umocniła mnie w przekonaniu, że stare teorie nie mają sensu, z dzieci i nauczycieli robią niewolników, którzy żywią prawdziwą niechęć do szkoły. Pokazałam dzieciom, że szkoła to miasto, w którym można odkrywać świat. Żyje w nim nauczycielka, która im to odkrycie umożliwi. Przecież tyle tego razem przeżyją 7) Słowo na zakończenie: Dotychczasowe doświadczenia: Gdzie zauważa Pani/Pan najważniejsze braki w nauce czytania (pisania) w słowackiej szkole? Problem widzę w nieodpowiedniej kolejności nauki głosek, sylab. Elementarz nie opiera się na zdolnościach sześcioletnich dzieci, ale na teorii dorosłych ludzi, którzy nie akceptują myślenia pierwszoklasisty. Teksty dla dzieci nie są dowcipne, nie ciekawią ich, czego konsekwencją jest brak doznania. Dziecko ten tekst nie przeżywa!, odrzuca go. W ten sposób powstaje negatywny stosunek, brak zainteresowania, apatia Z elementarzy zniknęły pierwotne opowiadania ludowe. Dzieci ich nawet nie poznają. Gdzie Pani/Pana zdaniem pedagodzy najczęściej popełniają błędy? Nauczyciele nie potrafią się zniżyć do poziomu myślenia sześcioletniego dziecka. Kurczowo trzymają się tego, co im nakazuje program nauczania. Ich praca to stereotyp, który zabija twórczość nauczyciela i uczniów. Nie potrafią sobie wyobrazić lekcji matematyki, na której by uczono także wychowania fizycznego, muzycznego i plastycznego. Możliwe, że boją się reakcji dyrekcji, nie mówiąc o strachu z pana inspektora.

22 W jaki sposób reaguje na te braki metodyka Sfumato? W czym się różni? Źródłem metodyki Sfumato są dzieci i to, co im najbliższe. Autorka potrafi doskonale poznać myśli pierwszoklasisty, pojmowanie zmysłowe ucznia. Udowodniła to w badaniach naukowych, które jej teorię potwierdzają. Metodyka jest opracowana w poszczególnych krokach, które każde dziecko prowadzą do sukcesu. Wszystkie teorie przeniosła do przeżyć, które dzieci motywują, zachwycają. Dlaczego autorka metodyki Sfumato podkreśla i często wkłada pierwiastek dramatyczny do nauki? Dlatego że to, co człowiek raz przeżyje, już nigdy nie zapomni. Tak samo jak ja będąc na seminariach pani Navrátilovej, poznając jej teorię, odnoszę wrażenie, że dzisiaj wiem, co daje Sfumato. Moje koleżanki, które nie były na seminariach, kręcą głowami z niedowierzaniem. To samo dotyczy i dzieci. Wszystko, co raz przeżyją, już nigdy nie zapomną. W ten sposób mogą się bardzo wiele nauczyć, przecież dla nich to fajna zabawa W jaki sposób powinni się przygotować nauczyciele, którzy chcieliby stosować technikę Spływającego czytania? Powinni wziąć udział w seminarium z wykładowcą przynajmniej w minimalnym stopniu przypominającym panią Navrátilovą, zobaczyć metodykę Sfumato w praktyce, jak naszybciej wypróbować technikę Spływającego czytania w praktyce i przeżyć euforię z osiągniętego sukcesu w momencie, kiedy stwierdzą, że ona naprawdę działa. Pani/Pana zdanie na prezentację metodyki w mediach... W jaki sposób mogę pomóc w szerzeniu metodyki Sfumato? Metodyka potrzebuje większej reklamy. Trzeba znaleźć właściwy sposób. Można by było stworzyć portal dla nauczycieli w Internecie! Ja już rozpoczęłam w naszej szkole, szerzę tą metodę wśród innych nauczycieli. Przykro mi tylko, że nie jestem panią Navrátilovą, bo ja nie potrafię tego tak wybitnie ująć!