Efekt Balassy Samuelsona: perspektywy przystąpienia Polski do unii walutowej

Transkrypt

1 Katedra Makroekonomii i Teorii Handlu Zagranicznego WNE UW Leszek Wincenciak Efekt Balassy Samuelsona: perspektywy przystąpienia Polski do unii walutowej Zebranie KMiTHZ 8 grudnia 2004 r.

2 1. Wstęp First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

3 1. Wstęp B. Balassa (1964), P. Samuelson (1964) teoretyczne uzasadnienie odchyleń od zasady PPP

4 1. Wstęp B. Balassa (1964), P. Samuelson (1964) teoretyczne uzasadnienie odchyleń od zasady PPP Zmiany realnego kursu walutowego proporcjonalne do zmiany relatywnej ceny dóbr niehandlowych

5 1. Wstęp B. Balassa (1964), P. Samuelson (1964) teoretyczne uzasadnienie odchyleń od zasady PPP Zmiany realnego kursu walutowego proporcjonalne do zmiany relatywnej ceny dóbr niehandlowych Dochodzenie do strefy Euro, ERM II, kryteria konwergencji

6 1. Wstęp B. Balassa (1964), P. Samuelson (1964) teoretyczne uzasadnienie odchyleń od zasady PPP Zmiany realnego kursu walutowego proporcjonalne do zmiany relatywnej ceny dóbr niehandlowych Dochodzenie do strefy Euro, ERM II, kryteria konwergencji Niespójność kryteriów konwergencji (kursowego i inflacyjnego) spowodowana efektem BS

7 1. Wstęp B. Balassa (1964), P. Samuelson (1964) teoretyczne uzasadnienie odchyleń od zasady PPP Zmiany realnego kursu walutowego proporcjonalne do zmiany relatywnej ceny dóbr niehandlowych Dochodzenie do strefy Euro, ERM II, kryteria konwergencji Niespójność kryteriów konwergencji (kursowego i inflacyjnego) spowodowana efektem BS Temat ostatnio bardzo modny wśród ekonomistów

8 2. Model teoretyczny First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

9 2. Model teoretyczny Gospodarka składa się z dwóch sektorów: handlowego i niehandlowego. Przyjmuje się, że ceny dóbr handlowych podlegają prawu jednej ceny, czyli wyrażając wszystkie ceny dóbr handlowych we wspólnej walucie, powinniśmy obserwować zjawisko ich wyrównywania się pomiędzy krajami. Taki wniosek nie musi być spełniony dla sektora dóbr niehandlowych, co potwierdzają obserwacje ceny usług są na ogół wyższe w krajach wyżej rozwiniętych. Rosnąca produktywność w sektorze dóbr handlowych spowoduje wzrost płac w tym sektorze. Przy założeniu, że praca jest mobilna, spowoduje to wzrost płac w całej gospodarce, także w sektorze dóbr niehandlowych, nawet wtedy, gdy produktywność w tym sektorze nie wzrosła. Producenci w sektorze dóbr niehandlowych będą w stanie płacić wyższe płace tylko wówczas, gdy relatywna cena dóbr niehandlowych wzrośnie, co z kolei prowadzi do wzrostu ogólnego poziomu cen w gospodarce.

10 P = P α T P 1 α NT, (1) Realny kurs walutowy: P = P α T P 1 α NT, (1a) Q = EP P, (2)

11 P = P α T P 1 α NT, (1) Realny kurs walutowy: P = P α T P 1 α NT, (1a) Q = EP P, (2) Logarytmując równania (1) i (1a), wstawiając je do zlogarytmowanego równania (2) oraz oznaczając zmienne wyrażone w logarytmach małymi literami, otrzymujemy:

12 P = P α T P 1 α NT, (1) Realny kurs walutowy: P = P α T P 1 α NT, (1a) Q = EP P, (2) Logarytmując równania (1) i (1a), wstawiając je do zlogarytmowanego równania (2) oraz oznaczając zmienne wyrażone w logarytmach małymi literami, otrzymujemy: q = e + α p T + (1 α )p NT αp T (1 α)p NT (3)

13 Różniczkując powyższe wyrażenie po czasie, otrzymamy stopy wzrostu poszczególnych zmiennych. Przyjmijmy dla uproszczenia zapisu, że d ln Y = Ẏ = y. dt Y

14 Różniczkując powyższe wyrażenie po czasie, otrzymamy stopy wzrostu poszczególnych zmiennych. Przyjmijmy dla uproszczenia zapisu, że d ln Y = Ẏ = y. dt Y q = ( e + p T p T) + (1 α ) [ p NT p T] (1 α) [ p NT p T] (3a)

15 Zakładamy, że w sektorze dóbr handlowych obowiązuje prawo jednej ceny, czyli: p T = e + p T, (4) zatem pierwsze wyrażenie po prawej stronie równania (3a) redukuje się do zera. Możemy więc zapisać, że: q = (1 α ) [ p NT p T] (1 α) [ p NT p T] (5)

16 Zakładamy, że w sektorze dóbr handlowych obowiązuje prawo jednej ceny, czyli: p T = e + p T, (4) zatem pierwsze wyrażenie po prawej stronie równania (3a) redukuje się do zera. Możemy więc zapisać, że: q = (1 α ) [ p NT p T] (1 α) [ p NT p T] (5) Tu na chwilę możemy się zatrzymać, żeby zauważyć, iż do realnej aprecjacji waluty krajowej dochodzi, gdy p NT p T > p NT p T a. a Przy założeniu, że sektor dóbr handlowych ma taki sam udział w PKB w obu krajach.

17 Dalsze założenia: Y T = A T L αt T K 1 αt T, Y NT = A NT L αnt NT K 1 αnt NT.

18 Dalsze założenia: Y T = A T L αt T K 1 αt T, Y NT = A NT L αnt NT K 1 αnt NT. Przy założeniu doskonałej konkurencji, ceny ustalane są na poziomie kosztu krańcowego, zaś doskonała mobilność czynników powoduje, że ich ceny wyrównują się między sektorami. Warunki maksymalizacji zysku producentów w każdym sektorze prowadzą do uzyskania czterech następujących równań:

19 W = A T α T ( KT L T W = P NT P T R = A T (1 α T ) ) 1 α T ( ) 1 α NT ANT α NT KNT L NT ( ) α T KT L T R = P NT P T ANT (1 α NT ) ( ) α NT KNT L NT (6) (7) (8) (9) First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

20 Oszczędzając nieco żmudnych przekształceń (należy zlogarytmować równania (6) (9), następnie obliczyć ich pochodne względem czasu i przyrównać wyrażenia opisujące zmiany cen czynników) otrzymujemy następującą postać warunku B S, w tak zwanej formie krajowej (tzw. efekt Baumola Bowena): p NT p T = αnt α T at a NT (10)

21 Oszczędzając nieco żmudnych przekształceń (należy zlogarytmować równania (6) (9), następnie obliczyć ich pochodne względem czasu i przyrównać wyrażenia opisujące zmiany cen czynników) otrzymujemy następującą postać warunku B S, w tak zwanej formie krajowej (tzw. efekt Baumola Bowena): p NT p T = αnt α T at a NT (10) Jeśli stopa wzrostu produktywności w sektorze handlowym jest wyższa niż w sektorze dóbr niehandlowych, ceny dóbr niehandlowych w relacji do cen dóbr handlowych rosną. Warto zauważyć, że powyższe stwierdzenie może nie być prawdziwe, jeśli sektor handlowy charakteryzuje się większą pracointensywnością produkcji niż sektor niehandlowy, tj. gdy α NT < α T. Z kolei gdy jest odwrotnie, to nawet taki sam wzrost produktywności w obu sektorach doprowadzi do aprecjacji relatywnej ceny dóbr niehandlowych.

22 Podobne rozumowanie możemy przeprowadzić dla gospodarki zagranicznej. Wstawiając równanie (10) wyprowadzone dla zagranicy do równania (5) oraz podstawiając zlogarytmowane i zróżniczkowane po czasie równanie (2) otrzymujemy równanie opisujące różnicę stóp inflacji zagranicy i badanego kraju, dane następującym wzorem: [( ) ] α p p NT = e + (1 α) a T a NT α [( T ) ] α (1 α NT ) a T a NT α T (11)

23 Różnica stóp inflacji może być zatem wyrażona jako suma dwóch składników: po pierwsze, stopy deprecjacji waluty krajowej; po drugie, różnicy między wzrostem relatywnej produktywności w kraju ( a T a NT ) w stosunku do zagranicy ( a T a NT ). Zatem w systemie stałego kursu walutowego, im większa jest różnica w tempie wzrostu relatywnej produktywności w kraju względem zagranicy, tym większa różnica w stopach inflacji. Powyższe równanie jest zatem podstawą do sformułowania wniosku o niespójności kryteriów konwergencji dot. inflacji i kursu walutowego. First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

24 Zauważmy, że jeśli głównym celem polityki makroekonomicznej jest utrzymywanie stabilnej różnicy inflacji w dopuszczalnym przez kryterium konwergencji paśmie (czyli utrzymywanie tempa wzrostu cen na zbliżonym do UE15 poziomie), to zgodnie z modelem Balassy Samuelsona trzy następujące przypadki mogą mieć miejsce: różnica produktywności zmiana ( a T a NT ) ( a T a NT kursu ) e Uwaga: Dla uproszczenia przyjęto, że α = α, α NT = α T, α NT = α T. Znak oznacza aprecjację. W. Orłowski [2001] szacuje w zależności od przyjętych założeń, że ograniczanie tempa wzrostu produktywności w celu spełnienia kryteriów inflacyjnego i kursowego może spowodować wzrost bezrobocia od około 2 do 6% w latach

25 3. Podział na sekcje handlowe i niehandlowe Co mówi literatura przedmiotu?

26 3. Podział na sekcje handlowe i niehandlowe Co mówi literatura przedmiotu? Podział sekcji na handlowe i niehandlowe to zadanie wręcz niewykonalne na zadowalającym poziomie precyzji (np. Groen [2004])

27 3. Podział na sekcje handlowe i niehandlowe Co mówi literatura przedmiotu? Podział sekcji na handlowe i niehandlowe to zadanie wręcz niewykonalne na zadowalającym poziomie precyzji (np. Groen [2004]) Sektor handlowy to taki, w którym udział eksportu w produkcji sprzedanej wynosi więcej niż 10% (De Gregorio et al. [1994])

28 3. Podział na sekcje handlowe i niehandlowe Co mówi literatura przedmiotu? Podział sekcji na handlowe i niehandlowe to zadanie wręcz niewykonalne na zadowalającym poziomie precyzji (np. Groen [2004]) Sektor handlowy to taki, w którym udział eksportu w produkcji sprzedanej wynosi więcej niż 10% (De Gregorio et al. [1994]) Sektor handlowy: odchylenie standardowe indeksu cen wyrażonych we wspólnej walucie jest nie większe niż 20% (Orłowski [2001])

29 Problemy... First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

30 Problemy... Dane roczne zdezagregowane, ale krótki szereg, dane kwartalne mała dezagregacja

31 Problemy... Dane roczne zdezagregowane, ale krótki szereg, dane kwartalne mała dezagregacja Zanieczyszczenia duża część dóbr uznawanych powszechnie za handlowe zawiera w sobie niehandlowy komponent, w postaci choćby usługi transportowej, marży hurtowej czy detalicznej itp.

32 Moja definicja: First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

33 Moja definicja: Sektor handlowy udział eksportu w produkcji sprzedanej większy niż 10% lub współczynnik penetracji importowej większy niż 10%. Za sekcje handlowe uznałem zatem wszystkie sekcje przetwórstwa przemysłowego (D) i górnictwo (C). Do sekcji niehandlowych zaliczyłem pozostałe sekcje.

34 Moja definicja: Sektor handlowy udział eksportu w produkcji sprzedanej większy niż 10% lub współczynnik penetracji importowej większy niż 10%. Za sekcje handlowe uznałem zatem wszystkie sekcje przetwórstwa przemysłowego (D) i górnictwo (C). Do sekcji niehandlowych zaliczyłem pozostałe sekcje. Udział eksportu w produkcji sprzedanej oraz penetracja importowa w sektorze dóbr handlowych (T) i niehandlowych (NT) Sekcja dóbr handlowych X sh M pen Sekcja dóbr niehandlowych X sh M pen Udział eksportu w produkcji sprzedanej X sh = Xi Y i 100. M Penetracja importowa M pen = i Y i X i+m i 100.

35 4. Dane i stylizowane fakty 4.1. Źródła danych

36 4. Dane i stylizowane fakty 4.1. Źródła danych Główne źródło danych: dane kwartalne dla UE15 i Polski Eurostat, New Cronos, 1995(1) 2004(2); Źródła pomocnicze: International Financial Statistics IMF; STAN Industry Database (OECD) CD-ROM 2003 dane handlowe, dane o produktywności, zatrudnieniu, wartości dodanej w podziale na 2-cyfrowe sekcje;

37 4.2. Stylizowane fakty First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

38 4.2. Stylizowane fakty Pierwsza przesłanka modelu Balassy Samuelsona jest spełniona: obserwujemy wzrost relatywnej produktywności w czasie transformacji na korzyść sektora dóbr handlowych:

39 4.2. Stylizowane fakty Pierwsza przesłanka modelu Balassy Samuelsona jest spełniona: obserwujemy wzrost relatywnej produktywności w czasie transformacji na korzyść sektora dóbr handlowych: Produktywność pracy, = 100 T NT rok poprzedni = 100 T NT Źródło: Obliczenia własne na podstawie: OECD, STAN database, 2003.

40 Relatywne produktywności pracy w Polsce i UE15, 1995(1) 2004(2) First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

41 Druga przesłanka modelu mówi, że powinno to prowadzić do wyrównywania się płac w obu sektorach (takiego samego wzrostu wynagrodzeń). A to z kolei powinno prowadzić do rosnącej relatywnej ceny dóbr niehandlowych i realnej aprecjacji waluty krajowej. Rysunek poniżej przedstawia ewolucję relatywnej ceny dóbr niehandlowych w czasie w Polsce i UE15 oraz inflację w Polsce i UE15. First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

42 Druga przesłanka modelu mówi, że powinno to prowadzić do wyrównywania się płac w obu sektorach (takiego samego wzrostu wynagrodzeń). A to z kolei powinno prowadzić do rosnącej relatywnej ceny dóbr niehandlowych i realnej aprecjacji waluty krajowej. Rysunek poniżej przedstawia ewolucję relatywnej ceny dóbr niehandlowych w czasie w Polsce i UE15 oraz inflację w Polsce i UE15. Relatywne ceny P NT P T oraz inflacja w Polsce i UE15, 1995(1) 2004(2)

43 Średnioroczne tempa wzrostu wybranych zmiennych w sektorze dóbr handlowych (T) i niehandlowych (NT) w Polsce i w UE Polska UE15 Zatrudnienie (T) Zatrudnienie (NT) Produktywność pracy (T) Produktywność pracy (NT) Inflacja (T) Inflacja (NT) Źródło: Obliczenia własne na podstawie Eurostat, New Cronos on-line, 2004.

44 Realny kurs złotego wobec ecu/euro (spadek oznacza aprecjację złotego) First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

45 Podsumowując... First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

46 Podsumowując... Z modelu teoretycznego wynika, że:

47 Podsumowując... Z modelu teoretycznego wynika, że: szybszy wzrost produktywności w sektorze handlowym powoduje wzrost płac w tym sektorze, a przy założeniu mobilności i homogeniczności pracy także w sektorze dóbr niehandlowych

48 Podsumowując... Z modelu teoretycznego wynika, że: szybszy wzrost produktywności w sektorze handlowym powoduje wzrost płac w tym sektorze, a przy założeniu mobilności i homogeniczności pracy także w sektorze dóbr niehandlowych brak wzrostu produktywności w sektorze niehandlowym powoduje, że wyższe płace mogą być wypłacone tylko wtedy, gdy cena dóbr niehandlowych wzrośnie

49 Podsumowując... Z modelu teoretycznego wynika, że: szybszy wzrost produktywności w sektorze handlowym powoduje wzrost płac w tym sektorze, a przy założeniu mobilności i homogeniczności pracy także w sektorze dóbr niehandlowych brak wzrostu produktywności w sektorze niehandlowym powoduje, że wyższe płace mogą być wypłacone tylko wtedy, gdy cena dóbr niehandlowych wzrośnie rosnąca relatywna cena dóbr niehandlowych powoduje ogólny wzrost poziomu cen i realną aprecjację waluty krajowej

50 Podsumowując... Z modelu teoretycznego wynika, że: szybszy wzrost produktywności w sektorze handlowym powoduje wzrost płac w tym sektorze, a przy założeniu mobilności i homogeniczności pracy także w sektorze dóbr niehandlowych brak wzrostu produktywności w sektorze niehandlowym powoduje, że wyższe płace mogą być wypłacone tylko wtedy, gdy cena dóbr niehandlowych wzrośnie rosnąca relatywna cena dóbr niehandlowych powoduje ogólny wzrost poziomu cen i realną aprecjację waluty krajowej występuje niespójność celów: ustabilizowania inflacji na niskim poziomie oraz utrzymania stałego kursu walutowego w sytuacji szybszego niż za granicą wzrostu produktywności

51 Podsumowując... Z modelu teoretycznego wynika, że: szybszy wzrost produktywności w sektorze handlowym powoduje wzrost płac w tym sektorze, a przy założeniu mobilności i homogeniczności pracy także w sektorze dóbr niehandlowych brak wzrostu produktywności w sektorze niehandlowym powoduje, że wyższe płace mogą być wypłacone tylko wtedy, gdy cena dóbr niehandlowych wzrośnie rosnąca relatywna cena dóbr niehandlowych powoduje ogólny wzrost poziomu cen i realną aprecjację waluty krajowej występuje niespójność celów: ustabilizowania inflacji na niskim poziomie oraz utrzymania stałego kursu walutowego w sytuacji szybszego niż za granicą wzrostu produktywności

52 W systemie kursu stałego (fixed albo heavily managed float) efekt B S przekładałby się na wyższy ogólny poziom cen (wzrost inflacji mierzony CPI) oraz realną aprecjację złotego. W systemie kursu płynnego powinniśmy natomiast obserwować pewną kombinację zarówno nominalnej aprecjacji jak i wyższego poziomu cen First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

53 W systemie kursu stałego (fixed albo heavily managed float) efekt B S przekładałby się na wyższy ogólny poziom cen (wzrost inflacji mierzony CPI) oraz realną aprecjację złotego. W systemie kursu płynnego powinniśmy natomiast obserwować pewną kombinację zarówno nominalnej aprecjacji jak i wyższego poziomu cen W okresie dochodzenia do przyjęcia wspólnej waluty, czyli w czasie de facto usztywnienia kursu złotego względem euro, może się okazać, że występowanie efektu B S (jeśli jest on silny) spowoduje powstanie swoistego trade off : stabilność kursowa albo stabilność cen a

54 W systemie kursu stałego (fixed albo heavily managed float) efekt B S przekładałby się na wyższy ogólny poziom cen (wzrost inflacji mierzony CPI) oraz realną aprecjację złotego. W systemie kursu płynnego powinniśmy natomiast obserwować pewną kombinację zarówno nominalnej aprecjacji jak i wyższego poziomu cen W okresie dochodzenia do przyjęcia wspólnej waluty, czyli w czasie de facto usztywnienia kursu złotego względem euro, może się okazać, że występowanie efektu B S (jeśli jest on silny) spowoduje powstanie swoistego trade off : stabilność kursowa albo stabilność cen a Próba spełnienia obu kryteriów konwergencji stwarza poważne ryzyko, że restrykcyjna polityka monetarna i restrykcyjna polityka fiskalna (z uwagi na konieczność spełnienia innych kryteriów konwergencji) mogą przyczynić się do powstania luki dochodowej (spadek tempa wzrostu PKB i wzrost bezrobocia) b a Natalucci i Ravenna [2003] przedstawiają analizę tego problemu w bardziej sformalizowanym ujęciu modelu równowagi ogólnej b Zob. np. Orłowski [2001]

55 5. Oszacowanie efektu Balassy Samuelsona dla Polski First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

56 5. Oszacowanie efektu Balassy Samuelsona dla Polski Podstawą estymacji jest równanie (11), które w nieco zmienionej notacji wygląda następująco:

57 5. Oszacowanie efektu Balassy Samuelsona dla Polski Podstawą estymacji jest równanie (11), które w nieco zmienionej notacji wygląda następująco: 4 p t = β 0 + β 1 4 e t + β 2 4 RLP t + ε t, gdzie zmienne pisane małymi literami wyrażono w logarytmach, oraz: [ ( ) ( ) ] LP T LP T RLP t = ln ln. LP NT t LP NT t

58 Rozpoczynamy badanie od przetestowania stopnia integracji poszczególnych zmiennych, w celu ustalenia stacjonarności szeregów. Poniższa tabela zawiera odpowiednie statystyki rozszerzonego testu Dickey Fullera. Rozszerzony test Dickey Fullera (ADF) stopnia integracji zmiennych Zmienna 4 p t 4 e t 4 e t 4 RLP t ADF Wartość krytyczna na poziomie istotności 5%

59 Po uwzględnieniu korekty koniecznej dla uzyskania stacjonarności szeregów, estymowane równanie przyjęło postać modelu autoregresyjnego z rozłożonymi opóźnieniami (ADL): First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

60 Po uwzględnieniu korekty koniecznej dla uzyskania stacjonarności szeregów, estymowane równanie przyjęło postać modelu autoregresyjnego z rozłożonymi opóźnieniami (ADL): 4 p t = α 0 +α 1 4 p t 1 +α 2 4 e t +α 3 4 RLP t +α 4 4 RLP t 1 +ε t (12)

61 Po uwzględnieniu korekty koniecznej dla uzyskania stacjonarności szeregów, estymowane równanie przyjęło postać modelu autoregresyjnego z rozłożonymi opóźnieniami (ADL): 4 p t = α 0 +α 1 4 p t 1 +α 2 4 e t +α 3 4 RLP t +α 4 4 RLP t 1 +ε t (12) Powyższy model można uzyskać z modelu: 4 p t = β 0 +β 1 4 p t 1 +β 2 4 e t +β 3 4 e t 1 +β 4 4 RLP t +β 5 4 RLP t 1 +ε t, z warunkiem ograniczającym:

62 Po uwzględnieniu korekty koniecznej dla uzyskania stacjonarności szeregów, estymowane równanie przyjęło postać modelu autoregresyjnego z rozłożonymi opóźnieniami (ADL): 4 p t = α 0 +α 1 4 p t 1 +α 2 4 e t +α 3 4 RLP t +α 4 4 RLP t 1 +ε t (12) Powyższy model można uzyskać z modelu: 4 p t = β 0 +β 1 4 p t 1 +β 2 4 e t +β 3 4 e t 1 +β 4 4 RLP t +β 5 4 RLP t 1 +ε t, z warunkiem ograniczającym: β 2 = β 3

63 Jeżeli β 2 = β 3, to 4 e t 4 e t 1 = 4 e t. Po oszacowaniu modelu bez ograniczeń przetestowano hipotezę: H 0 : β 2 = β 3

64 Jeżeli β 2 = β 3, to 4 e t 4 e t 1 = 4 e t. Po oszacowaniu modelu bez ograniczeń przetestowano hipotezę: H 0 : β 2 = β 3 i otrzymano wartość statystyki F(1,27) = 1.70, dla której p-value wynosi 0.204, co oznacza brak podstaw do odrzucenia hipotezy H 0.

65 Wyniki estymacji First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

66 Wyniki estymacji Zmienna α (SE) LS4.lnP (0.030) DS4.E (0.033) S4.RLP (0.038) LS4.RLP (0.038) Stała (0.003) N 33 R F (4,28) DW (4,28) 2.03 LM(4) 4.42

67 Wnioski z estymacji First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

68 Wnioski z estymacji Oszacowania parametrów modelu pozwalają na określenie krótkookresowej, jak i długookresowej elastyczności różnicy stóp inflacji względem różnicy w relatywnej produktywności. Elastyczność krótkookresowa wynosi po prostu α 3 = 0.121, co oznacza, że natychmiastowy, krótkookresowy efekt 1% różnicy w tempie wzrostu relatywnej produktywności powoduje 0.121% wzrost różnicy w stopie inflacji. Elastyczność długookresowa wynosi: α 3+α 4 1 α 1 = 0.714, co oznacza, że długookresowa reakcja różnicy stóp inflacji na 1% różnicę w tempie wzrostu relatywnej produktywności jest znacznie silniejsza niż reakcja krótkookresowa.

69 1. Jeśli przyjmiemy, że E( 4 e t ) = 0, oraz różnica tempa wzrostu relatywnej produktywności utrzyma się na poziomie średniej dla okresu , czyli około 4%, to wynikająca stąd różnica stóp inflacji między Polską a UE15 wyniesie a : First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

70 1. Jeśli przyjmiemy, że E( 4 e t ) = 0, oraz różnica tempa wzrostu relatywnej produktywności utrzyma się na poziomie średniej dla okresu , czyli około 4%, to wynikająca stąd różnica stóp inflacji między Polską a UE15 wyniesie a : 4 p = α 0 + (α 3 + α 4 ) 4 RLP 1 α 1 = ( )

71 1. Jeśli przyjmiemy, że E( 4 e t ) = 0, oraz różnica tempa wzrostu relatywnej produktywności utrzyma się na poziomie średniej dla okresu , czyli około 4%, to wynikająca stąd różnica stóp inflacji między Polską a UE15 wyniesie a : 4 p = α 0 + (α 3 + α 4 ) 4 RLP 1 α 1 = ( ) Oznacza to, że przy utrzymaniu dotychczasowego tempa wzrostu relatywnej produktywności w Polsce względem krajów UE15 inflacja w Polsce może być wyższa niż w krajach UE15 o niecałe 3 pkt. procentowe i jest to wielkość, która powoduje nie spełnienie kryterium konwergencji dotyczącego inflacji. a W. Orłowski [2001] szacuje, że przy założeniu 6% wzrostu PKB, w wyniku efektu Balassy Samuelsona i usztywnienia kursu złotego względem euro, inflacja w Polsce może być wyższa od tej w UE15 od 2.4% do 4.2%.

72 2. Jeśli przyjmiemy następujący scenariusz: poziom cen w Polsce będzie podążał w ślad za poziomem cen w UE, czyli będziemy mieli do czynienia ze zbieżnością stóp inflacji, co oznacza, że E( 4 p t ) = E( 4 p t 1 ) = 0 oraz jednocześnie będziemy się starali spełnić kryterium kursowe, czyli E( 4 e t ) = 0, to wynikająca stąd wartość tempa wzrostu relatywnej produktywności względem krajów UE15 powinna wynosić: First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

73 2. Jeśli przyjmiemy następujący scenariusz: poziom cen w Polsce będzie podążał w ślad za poziomem cen w UE, czyli będziemy mieli do czynienia ze zbieżnością stóp inflacji, co oznacza, że E( 4 p t ) = E( 4 p t 1 ) = 0 oraz jednocześnie będziemy się starali spełnić kryterium kursowe, czyli E( 4 e t ) = 0, to wynikająca stąd wartość tempa wzrostu relatywnej produktywności względem krajów UE15 powinna wynosić: 0 = α 0 + (α 3 + α 4 ) 4 RLP 4 RLP = α 0 α 3 + α 4 =

74 6. Podsumowanie First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

75 6. Podsumowanie Temat efektu B S ostatnio bardzo modny wśród ekonomistów z powodu teoretycznej niespójności kryteriów konwergencji

76 6. Podsumowanie Temat efektu B S ostatnio bardzo modny wśród ekonomistów z powodu teoretycznej niespójności kryteriów konwergencji Wnioski należy formułować ostrożnie, ponieważ:

77 6. Podsumowanie Temat efektu B S ostatnio bardzo modny wśród ekonomistów z powodu teoretycznej niespójności kryteriów konwergencji Wnioski należy formułować ostrożnie, ponieważ: PPP może nie być spełniony w krótkim i średnim okresie

78 6. Podsumowanie Temat efektu B S ostatnio bardzo modny wśród ekonomistów z powodu teoretycznej niespójności kryteriów konwergencji Wnioski należy formułować ostrożnie, ponieważ: PPP może nie być spełniony w krótkim i średnim okresie Praca nie jest homogeniczna a jej mobilność ograniczona First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

79 6. Podsumowanie Temat efektu B S ostatnio bardzo modny wśród ekonomistów z powodu teoretycznej niespójności kryteriów konwergencji Wnioski należy formułować ostrożnie, ponieważ: PPP może nie być spełniony w krótkim i średnim okresie Praca nie jest homogeniczna a jej mobilność ograniczona Wyniki są wrażliwe na definicje sektorów T i NT First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

80 6. Podsumowanie Temat efektu B S ostatnio bardzo modny wśród ekonomistów z powodu teoretycznej niespójności kryteriów konwergencji Wnioski należy formułować ostrożnie, ponieważ: PPP może nie być spełniony w krótkim i średnim okresie Praca nie jest homogeniczna a jej mobilność ograniczona Wyniki są wrażliwe na definicje sektorów T i NT Z uzyskanych wyników estymacji wydaje się, że obecne tempo wzrostu relatywnej produktywności w Polsce może przysparzać pewnych trudności ze spełnieniem kryteriów konwergencji a a Z szacunków W. Orłowskiego [2001] wynika, że w wyniku działania efektu B S, przy założeniu 6% wzrostu PKB inflacja może być w Polsce wyższa od 2.4 do 4.2 pkt. proc. Z moich obliczeń wynika, że tempo wzrostu relatywnej produktywności wyższe o 4% może powodować inflację wyższą o ok. 2.8 pkt. proc. w stosunku do krajów UE15. First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

81 Dziękuję za uwagę First Prev Next Last Go Back Full Screen Close Quit

82 Dziękuję za uwagę Zaprojektowano przy pomocy pdfl A TEX a