IV. Rozk ad materia u i plan wynikowy

Transkrypt

1 IV. Rozk ad materia u i plan wynikowy Lp. Temat lekcji Zakres materia u Wymagania edukacyjne podstawowe Uczeƒ: Wymagania edukacyjne ponad podstawowe Metody i formy pracy Ârodki dydaktyczne Naj star sza mu zy ka poczàtki mu zy ki ro la mu zy ki w sta ro yt noêci pierw sze in stru men ty ro la Êpie wu w ce re mo niach egip - skich ta niec ja ko wy raz kul tu roz wój szkol nic twa mu zycz ne go im pro wi za cja ryt micz na na wy bra - nym in stru men cie do po da ne go tek stu umie okreêliç ro l mu zy ki w sta ro yt noêci wy mie nia pierw sze in stru - men ty zna funk cj, jakà pe ni Êpiew i ta niec w kul tu rze egip skiej po tra fi zryt mi zo waç po - da ny tekst umie przed sta wiç hi sto ri wy bra ne go in stru men tu egip skie go po da je in for ma cje na te - mat bo gi ni Ha tior, pa tron - ki mu zy ki i taƒca po tra fi wy ko naç je den z in stru men tów per ku syj - nych u ywa nych w sta - ro yt nym Egip cie wyk ad po àczo ny zde mon stracjà me to da pro ble mo - wo - per ku syj nych per ku syj ne ilu stra cje naj - star szych in - stru men tów 2. Mu zy ka sta ro yt nej Gre cji Dio ni zje grec ka mu zy ka wo kal na i in stru men - tal na stru no we, d te i per ku - syj ne ska le mu zycz ne roz wój teo rii mu zy ki umie okreêliç, jakà funk cj pe ni a mu zy ka w ob rz - dach re li gij nych i w yciu Gre ków wy mie nia in stru men ty mu zycz ne stru no we, d te iper ku syj ne zna grec kie ska le mu zycz ne zna grec kie mu zy zwiàza - ne z mu zykà zna naj wa niej sze for my mu zy ki i po ezji grec kiej wy mie nia zas ugi Gre ków dla roz wo ju mu zy ki na gra nie PieÊni Se iki lo sa 11

2 Mu zy ka sta ro yt ne go Rzy mu for my mu zy ki i po ezji grec kiej grec kie mu zy zwiàza ne z mu zykà ana li za s ucha nej pieêni za po zna nie si z pio senkà za ty - tu owanà Odys wp yw kul tu ry grec kiej na roz wój kul tu ry rzym skiej stru no we i d te or ga ny hy drau licz ne wy na la zek z Alek san drii ro la mu zy ki w yciu Rzy mian two rze nie me lo dii na pod sta wie grec kich skal ro la mu zy ki w fil mach poêwi co nych sta ro yt nym cy wi li za cjom na uka pio sen ki za ty tu owa nej Bar dzo smut na pio sen ka re tro roz po zna je apa rat wy ko - naw czy w s ucha nej pieêni po tra fi zaêpie waç pio sen - k za ty tu owanà Odys wy jaênia wp yw mu zy ki grec kiej na roz wój kul tu ry rzym skiej wy mie nia in stru men ty u ywa ne w sta ro yt nym Rzy mie zna ro l mu zy ki w yciu Rzy mian z po mocà na uczy cie la two rzy me lo die na pod - sta wie skal grec kich po tra fi zaêpie waç Bar dzo smutnà pio sen k re tro zna hi sto ri i wy na laz c or ga nów hy drau licz nych sa mo dziel nie two rzy me - lo die, wy ko rzy stujàc ska le grec kie po tra fi wy mie niç po do - bieƒstwa i ró ni ce w mu - zy ce sta ro yt nych Gre ków i Rzy mian po obej rze niu fil mu na te - mat sta ro yt nych cy wi li za - cji oma wia ro l mu zy ki w tym fil mie (np. Fa ra on, Quo va dis) me lo dycz - nych, do wol ne in - stru men ty me - lo dycz ne, od twa - rzacz DVD, frag men ty fil - mu Fa ra on lub Quo va dis, na gra nie Bar - dzo smut nej pio sen ki re tro 12 MUZYKA Przewodnik dla nauczyciela gimnazjum 4. Ska la i ga ma. Na uka pio - sen ki Hej, ch opcy ska le mu zycz ne, pen ta to ni ka bu do wa ga my C -dur na tu ral nej, pó to ny za gra nie ga my C -dur na do wol nym in stru men cie me lo dycz nym po j cia: ska la, ga ma, dia to ni ka ge ne za pio sen ki, ana li za tek stu pio - sen ki ana li za za pi su nu to we go: war toêci nut i pauz, na zwy dêwi ków, to na - cja C -dur na uka me lo dii pio sen ki za pi su je dêwi ki ga my C -dur na tu ral nej gra ga m na do wol nym in stru men cie me lo dycz - nym od czy tu je war toêci nut oraz na zwy li te ro we i sol - mi za cyj ne dêwi ków wy - st pujàce w pio sen ce Êpie wa pio sen k po praw - nie pod wzgl dem in to - na cyj nym po tra fi wy jaêniç ró ni c mi dzy gamà a skalà przed sta wia roz wój skal mu zycz nych bu du je pro ste ska le du ro - we, pod sta wiajàc dêwi ki do wzo ru po dajàca re fe rat (ge ne za pio sen ki) na gra nie pio - sen ki Hej, ch opcy, foliogramy: Podzia wartoêci nut i pauz, Oktawy na klawiaturze

3 5. Mu zy ka Êre dnio wie. Cho ra gre go riaƒski 6. Piew cy mi oêci. Na uka pio sen ki Wszyst ko mi mó wi, e mnie ktoê po - ko cha 7. Za byt ki pol skiej mu zy ki Êre dnio wiecz nej ce chy mu zy ki Êre dnio wiecz nej ce chy cho ra u gre go riaƒskie go i je go ro la spo so by wy ko ny wa nia cho ra u ska le koêciel ne przed sta wie nia re li gij ne (mi ste ria) Êwia do me s ucha nie i ana li za cho - ra u gre go riaƒskie go Sa lve Re gi na roz wój mu zy ki Êwiec kiej w Êre dnio - wie czu i jej ro dza je w drow ni Êpie wa cy: tru ba du rzy, tru - we rzy, min ne sin ge rzy, skal do wie, ry - ba ci wy ko rzy sty wa ne w Êre - dnio wie czu ana li za za pi su nu to we go pio sen ki Wszyst ko mi mó wi, e mnie ktoê po - ko cha (war toêci nut i pauz, me - trum, na zwy dêwi ków, tem po) na uka me lo dii pio sen ki two rze nie utwo ru wier szo wa ne go do po da ne go ryt mu opra co wa nie par ty tu ry Bre ve re - gnum na dzwon kach, key bo ar dzie, me ta lo fo nie naj star sza pol ska pieêƒ Bo gu ro dzi ca Gau de, ma ter Po lo nia utwór jed - nog oso wy po wsta y ku czci Êw. Sta - nis awa wys ucha nie Bo gu ro dzi cy, okreêle nie cha rak te ru pieêni na uka pieêni ze s uchu na uka Gau de, ma ter Po lo nia kom po zy to rzy: Win cen ty z Kiel czy, Mi ko aj z Ra do mia zna ce chy mu zy ki Êre - dnio wiecz nej zna ce chy cho ra u gre go - riaƒskie go oma wia funk cj, jakà pe ni y mi ste ria zna ro dza je mu zy ki Êwiec - kiej w Êre dnio wie czu wy mie nia na zwy w drow - nych mu zy ków z po szcze - gól nych re jo nów Eu ro py wy mie nia in stru men ty wy ko rzy sty wa ne w Êre - dnio wie czu Êpie wa pio sen k Wszyst ko mi mó wi, e mnie ktoê po ko cha po praw nie pod wzgl dem in to na cyj - nym opa no wu je je den z g osów par ty tu ry Bre ve re gnum wie, jakà funk cj pe ni y pieêni Bo gu ro dzi ca i Gau - de, ma ter Po lo nia dla ów - cze snych Po la ków wy mie nia pol skich kom - po zy to rów zna spo so by wy ko ny wa nia cho ra u opi su je funk cj, jakà pe ni cho ra gre go riaƒski zna ska le koêciel ne po tra fi przed sta wiç bu do - w nie któ rych in stru men - tów wy ko rzy sty wa nych wêre dnio wie czu sa mo dziel nie uk ada wier - szo wa ny utwór o te ma ty - ce mi osnej do po da ne go ryt mu wy ko nu je akom pa nia - ment do pieêni aków kra kow skich Bre ve re - gnum po tra fi zaêpie waç pieêni: Bo gu ro dzi c i Gau de, ma - ter Po lo nia po tra fi okreêliç na strój Bo gu ro dzi cy pod s s ucha nia po tra fi wy mie niç kom po - zy cje pol skich kom po zy - to rów Êre dnio wiecz nych dra ma ruch przy mu zy ce re fe rat (in for ma cje o ze spo le Skal do - wie) ana li tycz no -per- cep cyj na ana li tycz no -od-, pro ble mo wo -twór- ana li tycz no -per - cep cyj na, na gra nie cho - ra u gre go - riaƒskie go Sa lve Re gi na na gra nie pio - sen ki Wszyst ko mi mó wi, e mnie ktoê po ko cha na gra nie pieêni aków kra kow - skich Bre ve re - gnum mu zycz ne: dzwon ki, key - bo ard, me ta lo - fo ny, na gra nie pieêni: Bo gu ro - dzi ca (Ano nim) i Gau de, ma ter Po lo nia (Win - cen ty z Kiel czy) foliogram Bogurodzica IV. Rozk ad materia u i plan wynikowy 13

4 In ter wa y. Na uka pio - sen ki Biesz dy 9. Re ne sans mu zy ka ra - doêci ycia 10. For my mu zy ki re ne san - so wej od leg oêci i na zwy in ter wa ów w ob - r bie jed nej okta wy çwi w bu do wa niu in ter wa ów w gó r i w dó ana li za za pi su nu to we go pio sen ki Biesz dy na uka s ów i me lo dii pio sen ki çwi w od czy ty wa niu in ter - wa ów w za pi sie nu to wym pio sen ki poglàdy hu ma ni stów s yn ni ar tyêci re ne san su roz wój po li fo nii po j cie kon tra punk tu no ta cja neu ma, men zu ral na i no ta cja bia a nie re gu lar ny po dzia war toêci ryt - micz nych trio le wy ko na nie ka no nu sta ro an giel skie go na in stru men me lo dycz nych roz wój mu zy ki Êwiec kiej i koêciel nej g ów ne oêrod ki i me ce na ty kul tu ry for my mu zy ki wo kal nej: chan son, frot to la, via nel la, can zo net ta, mo - tet, ma dry ga for my mu zy ki in stru men tal nej naj star sze in stru men ty: kla we syn, wir gi na, szpi net, kla wi kord, lut nia, wio la kom po zy to rzy re ne san su: Gio van ni Pier lu igi da Pa le stri na, Or lan do di Las so na uka gry me lo dii taƒca pa wa na, two rze nie akom pa nia men tu per ku - syj ne go s ucha nie i ana li za mo te tu Sta bat Ma ter G. P. da Pa le stri ny zna od leg oêci i na zwy in - ter wa ów w ob r bie jed - nej okta wy po tra fi zbu do waç in ter - wa y w gó r i w dó od po da ne go dêwi ku Êpie wa pio sen k Biesz - dy po praw nie pod wzgl - dem in to na cyj nym po tra fi omó wiç roz wój wie log oso woêci, ho mo - fo ni i po li fo ni wy mie nia no ta cj neu ma - tycznà, men zu ralnà i bia à zna nie re gu lar ny po dzia war toêci ryt micz nych gra ka non sta ro an giel ski na in stru men cie me lo - dycz nym oma wia roz wój mu zy ki re - ne san so wej wy mie nia for my mu zy ki wo kal nej i in stru men tal nej zna in stru men ty, ja kich naj cz Êciej u ywa no w re - ne san sie wy mie nia re ne san so wych kom po zy to rów po tra fi za graç XVI -wiecz ny ta niec pa wa n okreêla cha rak ter s ucha - ne go mo te tu G. P. da Pa - le stri ny Sta bat Ma ter zna po dzia in ter wa ów na czy ste, wiel kie, ma e, zwi k szo ne i zmniej szo ne do ko nu je ana li zy za pi su nu to we go pio sen ki Biesz - dy, od czy tujàc na zwy nut ze zna ka mi chro ma - tycz ny mi i po dajàc to na - cj pio sen ki zna s yn nych ar ty stów re - ne san su po tra fi wy jaêniç, na czym po le ga a po li fo nia imi ta - cyj na i kon tra sto wa wie, na czym po le ga tech ni ka kon tra punk tu cha rak te ry zu je g ów ne oêrod ki i me ce na ty kul tu - ry re ne san so wej cha rak te ry zu je for my mu - zy ki wo kal nej i in stru men - tal nej oma wia bu do w wy bra - nych in stru men tów wy jaênia po j cie ta bu la tu - ry sa mo dziel nie do bie ra in - stru men ty i two rzy ma à or kie str per ku syjnà wy - ko nujàcà akom pa nia ment do taƒca po dajàca pro ble mo wo -per - cep cyj na wyk ad po àczo ny zde mon stracjà, na gra nie pio sen ki Biesz dy, re pro duk cje ob ra zów Le - onar da da Vin - ci, Ra fa ela itp. per ku syj ne : dzwon ki, key - bo ard na gra nie mo te - tu Sta bat Ma ter Gio van ni Pier lu - igi da Pa le stri ny 14 MUZYKA Przewodnik dla nauczyciela gimnazjum

5 11. Z oty wiek mu zy ki pol - skiej Kra ków oêrod kul tu ry dzia al noêç ka pe li ro ran ty stów kom po zy to rzy: Mi ko aj Go mó ka, Mi - ko aj z Kra ko wa, Wac aw z Sza mo tu, Se ba stian z Felsz ty na NieÊcie chwa mo ca rze pieêƒ ze zbio ru Me lo die na Psa terz Pol ski Mi - ko aja Go mó ki gra nie na dzwon kach chro ma tycz - nych taƒca Haj duc ki Mi ko aja z Kra - ko wa na uka pio sen ki B dziesz mojà pa nià oma wia roz wój mu zy ki re - ne san so wej w Pol sce zna kom po zy to rów pol - skich te go okre su gra frag ment taƒca Haj - duc ki Mi ko aja z Kra ko wa na dzwon kach Êpie wa pio sen k B dziesz mojà pa nià po praw nie pod wzgl dem in to na cyj - nym oma wia, jakà ro l pe ni dwór kró lew ski w roz wo ju kul tu ry pol skiej epo ki re - ne san su gra na dzwon kach ta niec Haj duc ki spoêród zna nych pio se - nek z ostat nich lat wy bie - ra pio sen k o cha rak te rze re ne san so wym wyk ad po àczo ny zde mon stracjà pre zen ta cja mu - zycz na dzwon ki chro - ma tycz ne ilu stra cje Wa - we lu, na gra nie pio - sen ki B dziesz mojà pa nià 12. Na uka pio sen ki Hej, so - ko y. Akord, trójdêwi k, tria da 13. Per a o nie re gu lar nym kszta cie ba rok po j cie akor du bu do wa trójdêwi ku du ro we go akor dy sep ty mo we tria da har mo nicz na me lo dycz na i har mo nicz na gra trójdêwi ków na dzwon kach na uka pio sen ki Hej, so ko y ana li za za pi su nu to we go, zwró ce nie uwa gi na li te ro wy za pis akor dów du - ro wych (du e li te ry), mo lo wych (ma e li te ry), sep ty mo wych (du e li te ry z cyfrà 7 ) ce chy ba ro ku ro la Ca me ra ty flo renc kiej roz wój ope ry ba ro ko wej no wa for ma te atral na ba let ba let dwor ski twór cy pierw szych oper: Ja co po Pe ri, Clau dio Mon te ver di, Je an -Bab ti ste Lul ly s ucha nie Uwer tu ry do ope ry Or fe - usz Clau dia Mon te ver die go, roz po - zna wa nie brzmie nia in stru men tów daw nych i wspó cze snych bu du je trójdêwi k na I, IV i V stop niu ga - my C -dur wie, e te trójdêwi ki tworzà tria d gra tria d me lo dycznà na dzwon kach Êpie wa pio sen k Hej, so - ko y po praw nie pod wzgl dem in to na cyj - nym wie, jak dosz o do po - wsta nia ope ry ja ko ga tun - ku mu zycz ne go wy mie nia twór ców pierw - szych oper roz po zna je brzmie nie in - stru men tów w s ucha nym utwo rze Clau dia Mon te - ver die go Or fe usz bu du je trójdêwi ki na ka dym stop niu ga my wska zu je, któ re z nich sà du ro we bu du je akord sep ty mo wy przed sta wia roz wój ope ry iba le tu w ba ro ku wy mie nia i oma wia ele - men ty ope ry wy ko nu je port fo lio na te mat mu zy ki i kul tu ry ba ro ku po dajàca port fo lio (mu zy ka ba ro ku) dzwon ki na gra nie pio - sen ki Hej, so - ko y ilu stra cje przed sta - wiajàce pa ac w Wer sa lu na gra nie Uwer - tu ry do ope ry Or fe usz Clau dia Mon te ver die go IV. Rozk ad materia u i plan wynikowy 15

6 Ga tun ki i for my mu zy ki ba ro ko wej for my wo kal no -in stru men tal ne: ora to rium, pa sja, kan ta ta twór czoêç Geo r ga Frie dri cha Ha en dla s ucha nie Al le lu ja z ora to rium Me sjasz G. F. Ha en dla, okreêla nie cha rak te ru utwo ru i zmian dy na - micz nych gra nie na in stru men cie me lo dycz - nym te ma tu z ora to rium Ha en dla Al le lu ja ga tun ki mu zy ki in stru men tal nej: su ita, fu ga, so na ta, con cer to Gros so, kon cert so lo wy twór czoêç Ja na Se ba stia na Ba cha s ucha nie i ana li zo wa nie utwo rów: J. S. Bach Su ita h -moll, Fu ga g -moll, Toc ca ta i fu ga d -moll A. Vi val di Czte ry po ry ro ku Kon cert E -dur Wio sna po ja wie nie si no wych in stru men tów zna for my wo kal no -in - stru men tal ne zna ga tun ki mu zy ki in stru - men tal nej zna twór czoêç J. S. Ba cha i G. F. Ha en dla gra na in stru men me lo dycz nych te mat z ora to rium Ha en dla Al le lu ja s ucha i w spo sób Êwia do - my ana li zu je utwo ry Ba cha i Ha en dla po tra fi przed sta wiç pla stycz nie ob raz wio sny za in spi ro wa ny s ucha nym kon cer tem Vi val die go gra na fle cie je den z g osów Kan ta ty J. S. Ba cha pod s s ucha nia Su ity h -moll J. S. Ba cha wska zu - je cz Êci su ity ru chem r ki zna twór ców in stru men - tów, któ re po ja wi y si wba ro ku for te pia nu i skrzy piec uk ada w asne pro ste kro ki i fi gu ry ta necz ne do sa ra - ban dy wys uchu je wy bra ny utwór Ba cha i re cen zu je go przek ad in ter se - mio tycz ny ruch przy mu zy ce Ha en del Al le lu ja z ora to rium Me sjasz, J. S. Bach Su ita h -moll, Fu ga g -moll, Toc ca ta i fu ga d -moll, A. Vi val di Czte ry po ry ro ku Kon cert E -dur Wio sna kred ki i ze szy ty lub blok foliogramy: Epoki, Oznaczenia dynamiczne 16 MUZYKA Przewodnik dla nauczyciela gimnazjum 15. Pol ska mu zy ka ba ro ko wa. Na uka pio sen ki Za cznij od Ba cha roz wój mu zy ki pol skiej w ba ro ku kom po zy to rzy te go okre su: Bart omiej P kiel, Mar cin Miel czew - ski, Adam Ja rz b ski, Ja cek Ró yc ki, Grze gorz Ger wa zy Gor czyc ki s ucha nie i ana li za Tam bu ret ty Ada ma Ja rz b skie go two rze nie ryt mu ana li za za pi su nu to we go i Êpiew pio sen ki Zbi gnie wa Wo dec kie go Za cznij od Ba cha oma wia roz wój mu zy ki pol skiej w ba ro ku wy mie nia pol skich kom - po zy to rów ba ro ko wych okreêla cha rak ter s ucha - ne go utwo ru A. Ja rz b - skie go Tam bu ret ta do kaƒ po da ny rytm Êpie wa pio sen k Za cznij od Ba cha po praw nie pod wzgl dem in to na cyj nym oma wia wp yw wy da rzeƒ hi sto rycz nych na roz wój mu zy ki w Pol sce do kaƒ po da ny rytm, wy kla sku je go lub gra na in stru men cie per ku syj - nym wy mie nia in ne prze bo je Zbi gnie wa Wo dec kie go bu rza mó zgów na gra nie Tam bu ret ty A. Ja rz b skie go na gra nie pio sen ki Za cznij od Ba cha

7 16. Pol skie taƒce na ro do we ele men ty hi sto rii taƒca ge ne za pol skich taƒców na ro do - wych: po lo ne za, kra ko wia ka, ku ja - wia ka, obe rka, ma zu ra twór cy taƒców sty li zo wa nych: Bach, Mo zart, Beetho ven, Czaj kow ski, Mo niusz ko, Cho pin s ucha nie i ana li za: K. Szy ma now ski Ma zu rek C -dur, op. 50 nr 1, Z. No skow ski Kra ko wiak, H. Wie niaw ski Ku ja wiak na uka kro ku i fi gur kra ko wia ka po lo ne za Bóg si ro dzi two rze nie ryt mów i me lo dii oma wia cha rak te ry stycz - ne ce chy na ro do wych taƒców pol skich wy jaênia po j cie taƒce sty li zo wa ne roz po zna je taƒce w s ucha nych utwo rach taƒczy pod sta wo wy krok kra ko wia ka cwa Êpie wa ko l d Bóg si ro dzi po praw nie pod wzgl dem in to na cyj nym oma wia hi sto ri taƒca wy mie nia twór ców taƒców sty li zo wa nych taƒczy pro ste fi gu ry w kra ko wia ku taƒczy pod sta wo wy krok in ne go taƒca na przyk ad po lo ne za, ku ja wia ka pre zen ta cja mu - zycz na ruch przy mu zy ce two rze nie i s ucha - nie mu zy ki kom pu ter od twa - rzacz DVD na gra nia taƒców ze - spo ów folk lo - ry stycz nych ma zur ka, kra ko wia ka, ku ja wia ka, Bóg si ro dzi 17. Zna ki ar ty ku la cyj ne. Na uka pio sen ki Cy gaƒska bal la da. Przed takt 18. Per fek cyj ne pi k no kla sy cyzm wy jaênie nie po j cia ar ty ku la cja ró ne spo so by wy do by cia dêwi ku: le ga to, stac ca to, por ta to, glis san do za ba wa Po wiedz to sa mo, lecz ina - czej (wy ma wia nie przys ów le ga to, stac ca to, por ta to, glis san do) two rze nie me lo dii do po da ne go tek stu ana li za za pi su nu to we go pio sen ki Cy gaƒska bal la da, zwró ce nie uwa gi na le ga to na uka Êpie wu po j cie przed tak tu cha rak te ry stycz ne ce chy kla sy cy zmu mu zy ka kla sycz na ukszta to wa nie si sys te mu dur -moll no wa tech ni ka kom po no wa nia ho - mo fo nia kla sycz na or kie stra sym fo nicz na zna zna ki ar ty ku la cyj ne po tra fi za sto so waç zna ki ar ty ku la cyj ne w wy po wia - da nym tekêcie roz po zna je zna ki ar ty ku la - cyj ne w za gra nych me lo - diach Êpie wa pio sen k Cy gaƒska bal la da po praw nie pod wzgl dem in to na cyj nym roz po zna je w za pi sie nu - to wym zna ki ar ty ku la cyj ne wska zu je przed takt w utwo rze mu zycz nym po da je naj wa niej sze ce - chy kla sy cy zmu wy jaênia po j cie utwo ry to nal ne wie, na czym po le ga no - wa tech ni ka kom po no wa - nia ho mo fo nia po tra fi za graç krótkà me - lo di, sto sujàc zna ki ar ty - ku la cyj ne po tra fi zaêpie waç pio sen - k, sto sujàc zna ki ar ty ku - la cyj ne two rzy za koƒcze nie do me lo dii i wy ko nu je jà na ró ne spo so by, sto - sujàc zna ki ar ty ku la cyj ne wie, ja ka jest ró ni ca mi - dzy ho mo fo nià a po li fo nià two rzy akom pa nia ment akor do wy do me lo dii Wlaz ko tek po tra fi za graç me lo di wraz z akor da mi po dajàca ana li tycz no -per - cep cyj na po dajàca na gra nie pio - sen ki Cy gaƒska bal la da na gra nie VII Sym fo nii A -dur, cz. II L. van Beetho - ve na IV. Rozk ad materia u i plan wynikowy 17

8 For my mu zy ki kla sycz - nej. Kla sy cy wie deƒscy two rze nie akom pa nia men tu akor do - we go do me lo dii s ucha nie i ana li zo wa nie VII Sym fo nii a -dur, cz. II L. van Beetho ve na for my mu zy ki kla sycz nej: so na ta, sym fo nia, kon cert, kwar tet smycz - ko wy, wa ria cje, ron do sche mat cy klu so na to we go bu do wa for my so na to wej s ucha nie i ana li za So na ty f -moll, op. 2 nr 1 cz. I (frag ment), ze zwró - ce niem uwa gi na ar ty ku la cj ycie i twór czoêç kla sy ków wie - deƒskich: Jó zef Haydn, Lu dwig van Beetho ven, V. Ama de usz Mo zart ana li za s ucha nych utwo rów: J. Haydn Kon cert na tràbk Es -dur, L. van Beetho ven So na ta cis -moll, op. 27 nr 2 Ksi yco wa gra na in stru men frag men tu utwo ru Dla Eli zy L. van Beetho ve na Hymn Unii Eu ro pej skiej wy mie nia for my mu zy ki kla sycz nej wy mie nia kla sy ków wie - deƒskich gra frag ment utwo ru Dla Eli zy L. van Beetho ve na zna Hymn Unii Eu ro pej - skiej zna sche mat cy klu so na - to we go zna bu do w for my so na - to wej oma wia ycie i twór czoêç kla sy ków wie deƒskich na pod sta wie w asnej wie - dzy, in for ma cji z ksià ek iin ter ne tu przy go to wu je pre zen ta cj mul ti me - dialnà na te mat wy bra ne - go kla sy ka wie deƒskie go pre zen ta cja mul ti - me dial na bu rza mó zgów foliogramy: Epoki, Uk ad orkiestry symfonicznej na estradzie L. van Beetho ven So na ta f -moll, op. 2 nr 1 cz. I, So na ta cis -moll, op. 27 nr 2 Ksi yco wa, Oda do ra doêci z IX Sym fo nii d -moll, op. 125, J. Haydn Kon - cert na tràbk Es -dur kom pu ter foliogramy: Wybrani mistrzowie sztuki interpretacji 18 MUZYKA Przewodnik dla nauczyciela gimnazjum 20. Mu zy ka pol ska koƒca XVIII wie ku. Hym ny i pieêni pa trio tycz ne cha rak te ry sty ka oêwie ce nia mu zy ka sów sta nis awow skich pierw sze pol skie ope ry i ich twór cy no wy nurt w mu zy ce pre ro man tyzm oma wia roz wój mu zy ki pol skiej w sach sta - nis awow skich cha rak te ry zu je pre ro man - tyzm w mu zy ce wy mie nia kom po zy to rów te go okre su

9 kom po zy to rzy te go okre su: Jó zef El - sner, Ka rol Kur piƒski, Mi cha Kle ofas Ogiƒski ge ne za Ma zur ka Dàbrow skie go oko licz noêci po wsta nia Ma zur ka Trze cie go Ma ja s ucha nie utwo rów: M. Ka mieƒski N dza uszcz Êli wio na, M. K. Ogiƒski Po lo nez a -moll Po egna nie Oj czy zny wy mie nia pierw sze pol skie ope ry i ich twór ców zna ge ne z Ma zur ka Dàbrow skie go Êpie wa Ma zur ka Dàbrow - skie go po praw nie pod wzgl dem in to na cyj nym zna oko licz noêci po wsta nia Ma zur ka Trze cie go Ma ja po tra fi zaêpie waç Ma zu rek Trze cie go Ma ja po praw nie pod wzgl dem in to na cyj - nym ana li tycz no -per - cep cyj na M. Ka mieƒski N dza uszcz Êli wio na, M. K. Ogiƒski Po lo nez a -moll Po egna nie Oj czy zny, Ma zu rek Dàbrow skie go, Ma zu rek Trze cie go Ma ja 21. Skró ty pi sow ni mu zycz nej. Na uka pio sen ki Dni, któ rych nie zna my po zna nie skró tów pi sow ni mu zycz - nej: znak re pe ty cji, pri ma vol ta, se cun da vol ta two rze nie krót kiej me lo dii o dwóch ró nych za koƒch (sto so wa nie zna ku re pe ty cji) wy ko na nie tej me lo dii na in stru men - me lo dycz nych ana li za za pi su pio sen ki Dni, któ rych nie zna my ze zwró ce niem uwa gi na skró ty pi sow ni mu zycz nej na uka s ów i me lo dii pio sen ki zna skró ty pi sow ni mu - zycz nej i po tra fi je sto so - waç, Êpie wajàc pio sen k lub grajàc utwór in stru - men tal ny Êpie wa pio sen k Dni, któ rych nie zna my po praw nie pod wzgl dem in to na cyj nym two rzy krótkà me lo di, któ ra przy po wtó rze niu ma in ne za koƒcze nie sto su je skró ty pi sow ni mu zycz nej po dajàca na gra nie pio sen ki Dni, któ rych nie zna my 22. Mu zy ka uczuç i emo cji ro man tyzm cha rak te ry sty ka epo ki wp yw wy da rzeƒ hi sto rycz nych na roz wój kul tu ry, li te ra tu ry i mu zy ki ce chy mu zy ki ro man tycz nej no we, swo bod ne for my: po emat sym fo nicz ny, rap so dia, bal la da, nok turn, fan ta zja sto so wa nie chro ma ty ki i dy so nan - sów roz bu do wa nie or kie stry sym fo nicz - nej o no we in stru men ty ro man pieêƒ so lo wa i jej twór ca, Fran ci szek Schu bert oma wia ce chy mu zy ki ro man tycz nej oraz jej zwiàzek z li te ra turà wy mie nia for my po - wsta e w okre sie ro man ty - zmu przed sta wia roz wój ro - man tycz nej pieêni so lo wej Êpie wa na zwa mi sol mi za - cyj ny mi par ti wo kalnà Ko ysan ki F. Schu ber ta wy mie nia in stru men ty, o któ re zo sta a po wi k - szo na or kie stra sym fo - nicz na w ro man ty zmie wy mie nia kom po zy to rów pieêni so lo wej gra po szcze gól ne g osy wpar ty tu rze Ko ysan ki F. Schu ber ta wyk ad po àczo ny zde mon stracjà re pro duk cje ob ra zów ma la - rzy tej epo ki na gra nie pieêni Ave Ma ria Fran cisz ka Schu ber ta IV. Rozk ad materia u i plan wynikowy 19

10 Pol ski ro man tyzm i pol scy kom po zy to rzy s ucha nie i okreêla nie cha rak te ru pieêni Ave Ma ria F. Schu ber ta opra co wa nie par ty tu ry Ko ysan ki Schu ber ta in ni kom po zy to rzy epo ki po li ty ka za bor ców zwal jàca wszel - kie prze ja wy pol skiej kul tu ry War sza wian ka Ka ro la Kur piƒskie go s ucha nie Etiu dy c -moll Re wo lu cyj nej Fry de ry ka Cho pi na, Sce ny dzie ci ce O da le kiej kra inie Ro ber ta Schu ma na przed sta wi cie le sty lu na ro do we go wmu zy ce: Fry de ryk Cho pin i Sta - nis aw Mo niusz ko gra arii z ope ry Strasz ny dwór Ten ze gar sta ry S. Mo niusz ki epo ka for te pia nu roz wój mi nia tu ry for te pia no wej wir tu ozi: H. Wie niaw ski, F. Liszt cha rak te ry zu je roz wój mu zy ki pol skiej w epo ce ro man ty zmu zna ycie i twór czoêç F. Cho pi na i S. Mo niusz ki wie, w ja kich oko licz - noêciach po wsta a War - sza wian ka K. Kur piƒskie go (po tra fi jà zaêpie waç) i Etiu da c -moll Re wo lu cyj - na F. Cho pi na wy mie nia pol skich wir tu - ozów ro man ty zmu gra ari z ope ry Mo niusz ki ana li zu je wp yw wy da rzeƒ hi sto rycz nych na roz wój mu zy ki w Pol sce wy jaênia, dla cze go S. Mo niusz ko jest na zy wa ny twórcà ope ry na ro do wej wy jaênia, dla cze go F. Cho pin jest ser cem Po lak, a ta len tem Êwia ta oby wa tel przy go to wu je pre zen ta cj mu zycznà o wy bra nym pol skim wir tu ozie bu rza mó zgów pre zen ta cja mu - zycz na foliogram Uk ad orkiestry symfonicznej na estradzie F. Cho pin Etiu da c -moll Re wo lu cyj na, R. Schu mann Sce ny dzie ci ce Oda le kiej kra inie, S. Mo niusz ko Aria Sko uby z III ak tu ope ry Strasz ny dwór, K. Kur piƒski War sza wian ka foliogramy: Wybrani mistrzowie interpretacji, Budowa skrzypiec 20 MUZYKA Przewodnik dla nauczyciela gimnazjum 24. Mu zy ka pro gra mo wa. Szko y na ro do we de fi ni cja mu zy ki pro gra mo wej ilu stro wa nie mu zykà treêci po za mu - zycz nych po emat sym fo nicz ny wie, na czym po le ga a mu zy ka pro gra mo wa oma wia no we for my mu zycz ne po wsta e wro man ty zmie port fo lio

11 no we for my mu zycz ne: po emat sym fo nicz ny, sym fo nia pro gra mo wa, mi nia tu ra pro gra mo wa two rze nie opo wia da nia, nada wa nie ty tu u, do bie ra nie od po wied niej me lo dii po wsta nie Szkó na ro do wych s ucha nie utwo rów: B. Sme ta na Po emat sym fo nicz ny Mo ja Oj czy zna, M. Mu sorg ski Noc na Bald Mo un ta in zna no we for my mu zycz - ne: po emat sym fo nicz ny, sym fo nia pro gra mo wa, mi nia tu ra pro gra mo wa po tra fi ilu stro waç mu zy ka treêci po za mu zycz ne wy mie nia szko y na ro do - we i ich przed sta wi cie li cha rak te ry zu je za o enia pro gra mo we kom po zy to - rów Po t nej Gro mad ki gro ma dzi do dat ko we in - for ma cje na te mat Szkó na ro do wych i ich przed - sta wi cie li B. Sme ta na po emat sym - fo nicz ny Mo ja Oj czy zna, M. Mu sorg ski Noc na Bald Mo un ta in, Ob raz ki z wy sta wy: Ta niec kurczàt w sko rup kach, Byd o 25. Ope ra, ope ret ka, ba let ope ra i ope ret ka ro man kom po zy to rzy: Gio ac chi no Ros si ni, Giu sep pe Ver di, Gia co mo Puc ci ni, Geo r ges Bi zet, Ja cqu es Of fen bach Ry szard Wa gner twór ca dra ma tu mu zycz ne go roz wój ba le tu Piotr Czaj kow ski na ro dzi ny wal ca Jo hann Strauss s ucha nie: G. Ver di Chór nie wol ni ków z ope ry Na buc co, R. Wa gner Cwa Wal ki rii, P. Czaj kow ski uwer tu ra do Je zio ra ab dzie go, J. Strauss Wie deƒskie s ody cze gra nie utwo rów: G. Ver di marsz z ope ry Aida, J. Strauss frag ment wal - ca Nad pi k nym mo drym Du na jem za sa dy emi sji i hi gie ny g osu Êpie wa nie ka no nu Ko oka bur ra two rze nie akom pa nia men tu ryt - micz ne go do wal ca Straus sa 26. Na ro dzi ny et no gra fii Oskar Kol berg. Tak to wa nie sy tu acja po li Pol ski w dru giej po owie XIX wie ku oma wia roz wój ope ry, ope ret ki i ba le tu w ro - man ty zmie zna po j cia aria, li bret to, uwer tu ra wy mie nia kom po zy to rów gra na in stru men me lo dycz nych mar sza z ope ry Aida G. Ver die go zna pod sta wo we za sa dy emi sji i hi gie ny g osu po tra fi zaêpie waç w ka no - nie me lo di Ko oka bur ra two rzy akom pa nia ment ryt micz ny do wal ca Nad pi k nym mo drym Du na jem wy jaênia po j cia: et no gra fia, et no lo gia, et no mu zy ko lo gia oma wia twór czoêç naj wy - bit niej szych kom po zy to - rów epo ki opo wia da treêç dra ma tu PierÊcieƒ Ni be lun ga, ilu - strujàc to efek ta mi dêwi - ko naêla dow czy mi, ge sta - mi i ru chem gra frag ment wal ca Nad pi k nym mo drym Du na jem na do wol nym in stru men cie me lo dycz - nym po tra fi za taƒczyç wal ca wie deƒskie go ana li zu je wp yw sy tu acji po li tycz nej Pol ski na roz - wój mu zy ki dra ma ruch przy mu zy ce bu rza mó zgów G. Ver di Chór nie wol ni ków z ope ry Na buc co, R. Wa gner Cwa Wal ki rii, P. Czaj kow ski uwer tu ra do Je zio ra ab dzie go, J. Strauss Wie deƒskie s ody cze i nie IV. Rozk ad materia u i plan wynikowy 21

12 Im pre sjo nizm i eks pre - sjo nizm w mu zy ce Oskar Kol berg i je go dzie o Lud. Je go zwy je, spo sób ycia, mo wa, po da nia, przys owia, ob rz dy, gus a, za ba wy, pieêni, mu zy ka i taƒce na uka pieêni lu do wej ze swo je go re gio nu na uka pio sen ki Kasz ta ny sche mat tak to wa nia na 2, 3 i 4 pio sen ki z tak to wa niem na ro dzi ny no we go sty lu w mu zy ce wp yw wy da rzeƒ hi sto rycz - nych XX wie ku na roz wój sztu ki no we brzmie nie: odejêcie od sys te mu dur -moll, ato nal noêç, do de ka fo nia po wsta nie mu zy ki kon kret nej, ale ato rycz nej i elek tro nicz nej kie run ki w mu zy ce prze j te z ma lar - stwa i li te ra tu ry: im pre sjo nizm i eks - pre sjo nizm kom po zy to rzy: Clau de De bus sy, Mau ri ce Ra vel, Alek sandr Skria bin s ucha nie utwo ru Bo le ro M. Ra ve la gra nie na dzwon kach te ma tu z Bo le ra Ra ve la two rze nie plam dêwi ko wych na uka s ów i me lo dii pio sen ki Re me dium opi su je ycie i dzie o Oska ra Kol ber ga oma wia zwy j lub ob - rz d lu do wy swo je go re - gio nu Êpie wa me lo di lu dowà ze swo je go re gio nu zna sche ma ty tak to wa nia na 2, 3 i 4 oma wia po wsta nie mu zy ki kon kret nej, ale ato rycz nej i elek trycz nej po da je ce chy mu zy ki wspó cze snej wy mie nia kom po zy to rów gra na dzwon kach te mat z Bo le ra Ra ve la two rzy na pia ni nie pla my dêwi ko we Êpie wa pio sen k Re me dium po praw nie pod wzgl dem in to na cyj nym od szu ku je w do st p nych êród ach frag ment opi - sujàcy gwarà dawnà za ba - w lub ob rz d Êpie wa pio sen k Kasz ta ny ana li zu je wp yw wy da rzeƒ hi sto rycz nych XX wie ku na roz wój mu zy ki po tra fi za pi saç dêwi ki pla my dêwi ko wej s uchajàc Bo le ra M. Ra ve la, po tra fi wy mie - niç na zwy wszyst kich in - stru men tów, któ re s yszy, i przy porzàdko wu je je do w aêci wych grup: stru no wych, d tych lub per ku syj nych ana li tycz no -per - cep cyj na bu rza mó zgów pu bli ka cje do - tyczàce folk lo ru w asne go re - gio nu na gra nia utwo - ru: M. Ra vel Bo le ro, pio sen - ki Re me dium dzwon ki foliogramy: Epoki, Instrumenty strunowe, d te i perkusyjne 22 MUZYKA Przewodnik dla nauczyciela gimnazjum 28. Mu zy ka M odej Pol ski ixxwie ku cha rak te ry sty ka mu zy ki okre - su M odej Pol ski kom po zy to rzy: M. Kar owicz, L. Ró yc ki, K. Szy ma now ski eks pe ry men ty i no we pràdy w mu - zy ce XX wie ku no we ga tun ki mu zycz ne: mu zy ka kon kret na i elek tro nicz na wy mie nia cha rak te ry - stycz ne ce chy mu zy ki M odej Pol ski zna kom po zy to rów tej epo ki zna no we pràdy i ga tun ki wmu zy ce XX w. wy mie nia kom po zy to rów kom po nu je i za pi su je w ze szy cie utwór, któ ry za miast nut b dzie za wie - ra wy àcznie zna ki gra - ficz ne wy ko nu je akom pa nia - ment ryt micz ny do utwo - ru Jar re a

13 kom po zy to rzy: W. Lu tos aw ski, G. Ba ce wicz, W. Ki lar, H. Gó rec ki s ucha nie utwo rów: K Szy ma now ski èród o Are tu zy, B. Bar tók Taƒce ru muƒskie, W. Lu tos aw ski Nie ocze - ku j dziê ni ko go, H. Gó rec ki Amen gra nie utwo ru J. M. Jar re a gra utwór J. M. Jar re a K. Szy ma now ski èród o Are tu zy, B. Bar tók Taƒce ru muƒskie, W. Lu tos aw ski Nie ocze ku j dziê ni ko go, H. Gó rec ki Amen oraz utwo ru J. M. Jar re a 29. Jazz. Mu zy ka fil mo wa, kom pu te ro wa I roz ryw ko wa hi sto ria jaz zu i je go od mia ny ro la mu zy ki fil mo wej mu zy ka kom pu te ro wa mu zy ka roz ryw ko wa: ga tun ki i ze spo y mu zycz ne s ucha nie utwo rów: G. Ger sh win Sum mer ti me, J. Wil liams te mat z Gwiezd nych wo jen, J. Feld man me lo dia z fil mu Król Lew 2, The Rol ling Sto nes Sa tis fac tion, Per fect Au to bio gra fia gra nie te ma tu prze wod nie go z fil mu No ce i dnie zor ga ni zo wa nie w kla sie kon kur su ka ra oke oma wia hi sto ri po wsta - nia mu zy ki jaz zo wej i jej od mia ny po tra fi za pi sy waç, gro ma - dziç i od twa rzaç mu zy k na kom pu te rze zna po pu lar ne ze spo y mu zy ki roz ryw ko wej: pol - skie i za gra nicz ne gra te mat z fil mu No ce i dnie zak ada port fo lio na te - mat swo ich ulu bio nych ze spo ów mu zycz nych gra me lo di i akor dy do pio sen ki Za wsze tam, gdzie Ty ze spo u La dy Pank bu rza mó zgów kon kur sy mu zycz - ne G. Ger sh win Sum mer ti me, J. Wil liams te - mat z Gwiezd - nych wo jen, J. Feld man me lo dia z fil - mu Król Lew 2, The Rol ling Sto nes Sa tis - fac tion, Per fect Au to bio gra fia, te mat prze - wod ni z fil mu No ce i dnie, pia ni no foliogram Instrumenty perkusyjne IV. Rozk ad materia u i plan wynikowy 23

14 Mu zy ka lu do wa pol ska i in nych na ro dów ce chy mu zy ki lu do wej cha rak te ry - stycz ne dla da ne go na ro du ró no rod noêç pol skiej mu zy ki lu do wej mu zy ka fol ko wa s ucha nie utwo rów: Apo lo nia No wak Pieʃ kur piow ska Oj, da da na, Ma zow sze Cyt, cyt, Mon ti Czar dasz, A. D An ge lis La Cum par si ta, Skal do wie Z ko py ta ku lig rwie, M. Ro do wicz Hej, egluj e, egla rzu przy go to wa nie pro gra mu ar ty stycz - ne go z o one go z utwo rów in stru - men tal nych i pio se nek po zna nych wda nym ro ku szkol nym i zor ga ni zo - wa nie wy st pu oma wia ró no rod noêç pol skiej mu zy ki lu do wej wy jaênia po j cie mu zy ka fol ko wa bie rze udzia w przy go to - wa niach do wy st pu oma wia ce chy mu zy ki lu - do wej cha rak te ry stycz ne dla da ne go na ro du or ga ni zu je wy st p w szko le po dajàca pre zen ta cje mu - zycz ne ana li tycz no -per - cep cyj na or ga ni zo wa nie i roz wi ja nie dzia al - noêci mu zycz nej ucznia Apo - lo nia No wak Pieʃ kur piow - ska Oj, da da na, Ma zow sze Cyt, cyt, Mon ti Czar dasz, A. D An ge lis La Cum par si ta, Skal do wie Zko py ta ku lig rwie, M. Ro do - wicz Hej, egluj e, egla rzu 24 MUZYKA Przewodnik dla nauczyciela gimnazjum