System gospodarki odpadami dla metropolii trójmiejskiej

Transkrypt

1 System gospodarki odpadami dla metropolii trójmiejskiej Załącznik nr 2 Podsumowanie badania rynku wśród potencjalnych partnerów prywatnych oraz instytucji finansowych

2 Tytuł projektu: Zamawiający: Wykonawca: System gospodarki odpadami dla metropolii trójmiejskiej Zakład Utylizacyjny Sp. z o.o. ul. Jabłoniowa 55, Gdańsk Konsorcjum firm doradczych: BBF Sp. z o.o. ul. Dąbrowskiego Poznań Ipopema Securities Sp. z o.o. ul. Próżna Warszawa z udziałem: Kancelarii Drania I Partnerzy - Spółka Adwokacko Radcowska ul. Świętojańska Gdynia Strona 2

3 W celu zbadania oczekiwań i warunków brzegowych partnerów prywatnych Wykonawca zarekomendował Zamawiającemu przeprowadzenie badań rynkowych - zgodnie z przekazanym Zamawiającemu w dniu 7 kwietnia 2014 r. dokumentem Założenia do testów rynkowych. Po akceptacji ww. założeń w dniu 9 kwietnia 2014 r. Zamawiający opublikował na swojej stronie internetowej informację o planowanych badaniach rynkowych wraz z zaproszeniem do udziału dla zainteresowanych interesariuszy. 1 Badanie rynku inwestorów prywatnych 1.1 Podmioty biorące udział w badaniu rynku Do udziału w indywidualnych spotkaniach prowadzonych w ramach badań rynkowych zgłosiły się następujące podmioty: 1. Wheelabrator Technolgies Inc. (spółka zależna Waste Management Inc.) 2. Remondis Sp. z o.o. 3. EEW Energy from Waste GmbH 4. SITA Polska Sp. z o.o. 5. Fortum Power and Heat Polska Sp. z o.o. 6. Group TIRU (spółka EDF) 7. CNIM Environment 8. Astaldi S.p.A. oraz TM.E. S.p.A. Termomeccanica Ecologia 9. NDI S.A. 10. Korporacja Budowlana DORACO Spółka z o.o. Wszystkie podmioty, które zgłosiły się do udziału w badaniach rynkowych otrzymały podsumowanie informacji o Projekcie oraz agendę spotkań (zgodnie z treścią zawartą w dokumencie Założenia do testów rynkowych z r.). Wszystkie spotkania odbyły się w dniach kwietnia 2014 r. Ze względu na napięty harmonogram spotkań ostatnie trzy podmioty (Astaldi, NDI, Doraco) zrezygnowały z udziału w indywidualnych spotkaniach. 1.2 Zagadnienia omówione w procesie badań rynkowych. 1. Organizacja regionalnego systemu gospodarki odpadami w kontekście ryzyk związanych z realizacją Projektu. 2. Struktura instytucjonalna realizacji Projektu, w tym montaż finansowy; 3. Warunki brzegowe partnera prywatnego do udziału w Projekcie; 4. Proponowany podział zadań i ryzyk w umowie ppp; 5. Harmonogram i organizacja procesu wyboru partnera prywatnego; 6. Inne kluczowe kwestie realizacji Projektu w opinii partnerów prywatnych. Strona 3

4 1.3 Opinie uczestników badań rynkowy. Poniżej przedstawiono podsumowanie kwestii zgłoszonych przez partnerów prywatnych. Ad 1. Organizacja regionalnego systemu gospodarki odpadami w kontekście ryzyk związanych z realizacją Projektu. W opinii partnerów kluczową motywacją dla Interesariuszy Projektu jest możliwość rozwiązania problemu zagospodarowania frakcji energetycznej oraz osiągnięcia właściwych wskaźników określonych w dyrektywach UE. W opinii niektórych partnerów (SITA, Remondis) budowa ZTPO jest jedyną możliwością osiągnięcia celów dyrektyw. Biorąc pod uwagę spodziewany zakaz składowania odpadów wysokokalorycznych od 2016 r. a także ograniczenia ilościowe odbioru RDF przez cementowanie nie ma w dłuższej perspektywie innych efektywnych możliwości zagospodarowania frakcji energetycznej odpadów. Udział RDF w paliwach spalanych przez cementownie w Polsce już obecnie jest stosunkowo wysoki. Ponadto cementownie wymagają paliwa wystandaryzowanego, o wysokiej wartości opałowej. W opinii partnerów odpady zmieszane, nawet po procesie sortowania w MBT, nie osiągną wymaganych standardów. W opinii partnerów istotną motywacją dla Interesariuszy Projektu powinna być również cena utylizacji frakcji w ZTPO, która w dłuższej perspektywie powinna być konkurencyjna w stosunku do jakichkolwiek innych możliwości zagospodarowania tej frakcji, zwłaszcza po uwzględnieniu dotacji UE. Partnerzy nie oczekują standaryzacji frakcji do określonej wartości opałowej. Wskazywali, że technologia planowana w ZTPO pozwala na spalenie odpadów o szerokim spektrum wartości opałowej. W opinii partnerów w celu zwiększenia podaży frakcji energetycznej rekomendowane jest: o objęcie systemem gospodarki odpadami nieruchomości niezamieszkałych; o zmiana technologii w ZZO; o przekierowanie do ZTPO frakcji podsitowej; o wydobycie odpadów z istniejących składowisk odpadów. Partnerzy pozytywnie odbierają koncepcję, w której istnieje wyraźny lider Projektu (Miasto Gdańsk), koordynujący regionalny system gospodarki odpadami za pomocą porozumień międzygminnych. Niemniej niektórzy partnerzy zwracali uwagę na ryzyko prawne związane z możliwością kontrolowania strumienia frakcji energetycznej (odpadów o kodzie 19). Ad 2. Struktura instytucjonalna realizacji Projektu, w tym montaż finansowy; Większość partnerów prywatnych jako preferowany model realizacji Projektu wskazała model poznański tj. DBFO. Niemniej żaden z partnerów nie wykluczył uczestnictwa w Projekcie w modelu DBO, o ile warunki umowy DBO pozwolą na efektywne zarządzanie ZTPO (w tym zwłaszcza pozwolą na przejęcie części ryzyk i przychodów związanych z produkcją energii). Podstawowym problemem w modelu DBO dla części partnerów jest status Podmiotu Publicznego, jako spółki komunalnej oraz związane z nim ryzyko braku płynności finansowej i wypłacalności. Podkreślali, że brak gwarancji ze strony Miasta Gdańska (zwłaszcza gwarancji płatności w okresie budowy oraz gwarancji spłaty ewentualnego wkładu kapitałowego partnera) zwiększa ryzyko dla partnera prywatnego. Jeden z partnerów (EEW) zastrzegł, że bez wsparcia ze strony Miasta nie będzie zainteresowany udziałem w Projekcie. Jeden z partnerów (WTI) wskazał na ryzyko prawne związane z powierzeniem przez Miasto Gdańsk zadań związanych z budową, finansowaniem i eksploatacją instalacji do przetwarzania odpadów spółce komunalnej (kwestia interpretacji art. 3a ustawy o utrzymaniu czystości i porządku w gminach). Remondis wskazał na zalety realizacji Projektu w oparciu o wspólną publiczno-prywatną spółkę spółka taka ma większe możliwości elastycznego reagowania na zmieniającą się sytuację rynkową niż w przypadku kontraktowego modelu ppp. Strona 4

5 Ad 3. Warunki brzegowe partnera prywatnego; Nie uzyskano jednolitego stanowiska odnośnie minimalnej wydajności instalacji. Jako minimalną wydajność instalacji zapewniającą odpowiednia efektywność ekonomiczną wskazywano przedział od 150 tys. Mg/rok (WTI) do 250 tys. Mg/rok (Fortum). Wszyscy partnerzy wskazywali, że minimalny okres umowy ppp to lat. Wszyscy partnerzy zadeklarowali gotowość do sfinansowania 100% nakładów inwestycyjnych Projektu, biorąc pod uwagę doświadczenia z projektu poznańskiego. Ad 4. Proponowany podział zadań i ryzyk w umowie ppp; Wszyscy partnerzy prywatni oczekują gwarancji dostaw określonego wolumenu frakcji energetycznej, aczkolwiek podejście do minimalnego gwarantowanego wolumenu jest bardzo różne. Część partnerów oczekuje gwarancji dostaw 100% przepustowości instalacji (WTI, SITA, EEW, CNIM), a część dopuszcza możliwość przejęcia części ryzyka popytu (gwarancja na poziomie 70-80% wydajności, pozyskanie pozostałej części odpadów we własnym zakresie Fortum, Remondis, TIRU). Fortum oczekuje, że całkowite ryzyko (oraz przychody) związane z produkcją i sprzedażą energii cieplnej, elektrycznej oraz surowców wtórnych będzie przeniesione na stronę prywatną. Pozostali partnerzy nie przedstawili sprecyzowanego stanowiska w tym zakresie. Ad 5. Harmonogram i organizacja procesu wyboru partnera prywatnego; Partnerzy zwracali uwagę na konieczność przygotowania realnego harmonogramu postępowania przetargowego, w tym zwłaszcza: o nierozpoczynanie postępowania w okresie lipiec-sierpień ze względu na okres urlopowy, co utrudnia proces decyzyjny po stronie prywatnej (konieczność konsultacji z kluczowymi partnerami np. dostawcą technologii oraz uzyskania zgód odpowiednich komitetów i rad nadzorczych); o minimalny okres na przygotowanie wniosków o dopuszczenie do postępowania dni; o minimalny okres na złożenie ofert 3-4 miesiące (bez konieczności uzyskania finansowania); Partnerzy rekomendowali stosowanie kryteriów prekwalifikacyjnych opartych o: o wiarygodność finansową partnerów (WTI, Fortum); o doświadczenie w zarządzaniu instalacjami (także elektrociepłowniami) działającymi w kogeneracji (Fortum); o doświadczenie w zarządzaniu instalacjami działającymi także poza Europą (WTI); o modernizację istniejących instalacji (WTI). Ad 6. Inne kluczowe kwestie realizacji Projektu w opinii partnerów prywatnych. Partnerzy zwracali uwagę na potencjalne korzyści dla Projektu poprzez zapewnienie odpowiedniej elastyczności w zakresie technologii: o budowa 1 linii technologicznej w wystarczającym stopniu zapewnia ciągłość produkcji energii przy zmniejszonych o 20-25% nakładach inwestycyjnych; o zastosowanie odmiennej niż w decyzji środowiskowej technologii rusztowej - np. ruszt walcowy zamiast rusztu posuwisto-zwrotnego (WTI), lub rusztu chłodzonego powietrzem (CNIM) obok rusztu chłodzonego wodą. Strona 5

6 2 Badanie rynku instytucji finansowych 2.1 Podmioty biorące udział w badaniu rynku Ze względu na doświadczenia w realizacji projektów ppp, w tym zwłaszcza doświadczenia w finansowaniu projektu System gospodarki odpadami dla Miasta Poznania, jak również warunki udzielanego finansowania, Wykonawca zaproponował spotkania z następującymi instytucjami finansowymi: 1. Bank PKO BP 2. Bank Pekao 3. Bank Gospodarstwa Krajowego 4. Polskie Inwestycje Rozwojowe S.A. 5. Europejski Banki Inwestycyjny 6. Fundusz Marguerite 2.2 Zagadnienia omówione w procesie badań rynkowych. W trakcie procesu badań rynkowych omówiono następujące zagadnienia: 1. Postrzeganie przez instytucje finansowe sytuacji w sektorze gospodarki odpadami w kontekście ryzyk związanych z realizacją Projektu; 2. Struktura instytucjonalna Projektu; 3. Pożądana przez instytucje finansowe struktura i parametry finansowania; 4. Proces decyzyjny instytucji finansowych, w tym harmonogram oraz wymagane analizy i dokumenty przed udzieleniem finansowania; 5. Inne kluczowe kwestie dotyczące realizacji Projektu. 2.3 Opinie uczestników badań rynkowy. Poniżej przedstawiono podsumowanie kwestii zgłoszonych przez instytucje finansowe. Ad 1. Postrzeganie przez instytucje finansowe sytuacji w sektorze gospodarki odpadami w kontekście ryzyk związanych z realizacją Projektu. Banki zwracały uwagę na ryzyka prawne związane z ustawą o utrzymaniu czystości i porządku w gminach, w tym zwłaszcza na ryzyko związane z bezpośrednim powierzeniem przez Miasto Gdańsk zadań związanych z budową, finansowaniem i eksploatacją instalacji do przetwarzania odpadów spółce komunalnej; Kluczowe znaczenie dla wszystkich instytucji finansowych ma gwarancja dostawy frakcji energetycznej do ZTPO. Podkreślano, że ewentualna elastyczność wyboru odbiorcy frakcji energetycznej (możliwość jej przekierowania do instalacji innej niż ZTPO) jest niepożądana w kontekście pozyskania finansowania; Instytucje finansowe pozytywnie postrzegają rozwiązanie, w którym Miasto Gdańsk występuje w roli koordynatora systemu oraz gwaranta dostawy frakcji do ZTPO. Gwarancja dostaw frakcji ze strony Gdańska pozwala na uniknięcie oceny porozumień międzygminnych między Miastem Gdańsk o pozostałymi gminami uczestniczącymi w Projekcie. Ad 2. Struktura instytucjonalna Projektu; Dla wszystkich banków uczestniczących w spotkaniach model DBO jest dopuszczalny. Kluczowe zalety tego modelu dla banków to: Strona 6

7 o możliwość wejścia banków do projektu na wczesnym etapie oraz możliwość uksztaltowania warunków SIWZ dla partnerów prywatnych; o negocjowanie warunków finansowania z 1 podmiotem (spółką) a nie 5 partnerami prywatnymi; o uproszczone postępowanie w sprawie wyboru partnera prywatnego w porównaniu do modelu DBFO. W modelu DBO kluczowe znaczenie dla wszystkich instytucji finansowych będzie miała umowa między Miastem Gdańsk a spółką. W umowie tej musza być zaadresowane wszystkie ryzyka, które nie będą przeniesione na partnera prywatnego. Umowa rekompensaty musi zapewniać taki poziom płatności, aby możliwe było pokrycie obsługi zadłużenia. W szczególności zapewniona musi być rekompensata pokrycia dodatkowych nakładów inwestycyjnych, np. w wyniku działania siły wyższej lub z przyczyn nieleżących po stronie partnera prywatnego. Wszystkie banki zastrzegły, że udzielenie finansowania będzie możliwe wyłącznie w sytuacji, gdy banki będą miały wpływ na wybór partnera prywatnego poprzez udział w dialogu konkurencyjnym po stronie Zamawiającego oraz możliwość ukształtowania postanowień SIWZ na wybór partnera prywatnego. Jeden z banków (BGK) zwrócił w tym kontekście uwagę na rosnące ryzyko nieotrzymania ofert od partnerów prywatnych na skutek braku akceptacji (lub możliwości spełnienia) przez partnerów prywatnych warunków postawionych przez banki. W opinii większości instytucji finansowych rolę Zamawiającego, ze względu na przejrzystość przepływów finansowych, powinna pełnić nowa spółka, a nie Zakład Utylizacyjny. Ad 3. Pożądana przez instytucje finansowe struktura i parametry finansowania; W opinii wszystkich instytucji finansowych wielkość potrzebnego finansowania na poziomie mln zł (po uwzględnieniu dotacji UE) umożliwia udzielenie finansowania przez jeden bank. BGK zastrzegło przy tym, że prawdopodobnie rozważyłoby udział w projekcie wspólnie z bankiem komercyjnym. Niektóre banki (BGK, PKO BP) zwróciły uwagę, że ze względu na finansowanie projektu w formule project finance, bez gwarancji ze strony Miasta Gdańska, warunki finansowania nie będą zasadniczo odbiegać od warunków, jakie uzyskałby partner prywatny. Z drugiej strony w opinii wszystkich instytucji finansowych obecna sytuacja na rynku bankowym, w połączeniu z wielkością finansowania oraz charakterem projektu (stabilność przepływów finansowych) powinny przyczynić się do zwiększenia konkurencji oraz uzyskania korzystnych warunków finansowania. W opinii banku PKO BP model DBO, w którym finansowanie dostarcza strona publiczna, wyrównałby również szanse partnerów prywatnych biorących udział w postępowaniu, którzy nie mają dobrej znajomości polskiego rynku bankowego. Z uzyskanych informacji wynika, że nie będzie konieczne udzielenie przez Miasto Gdańsk poręczeń. Banki mogą wymagać natomiast zawarcia umowy wsparcia, która jednakże nie powinna wpływać na wskaźniki zadłużenia Miasta. W opinii banków wymagany poziom wkładu kapitałowego nie powinien przekroczyć 20% łącznych kosztów Projektu. Wysoki udział dotacji UE może przyczynić się do zmniejszenia tego poziomu. Banki pozytywnie oceniają koncepcję zakładającą konieczność wniesienia wkładu kapitałowego przez partnera prywatnego, choć zwracają uwagę, że może to zwiększyć koszty Projektu. W celu obniżenia kosztów finansowych wskazany byłby udział w projekcie instytucji zapewniającej wkład kapitałowy lub finansowanie w formie mezzanine. Ze względu na stosunkowo niewielki wymagany wkład kapitałowy udział w Projekcie Funduszu Marguerite nie jest prawdopodobny. Zainteresowanie finansowaniem podmiotu publicznego lub partnera prywatnego wyraziły natomiast Polskie Inwestycje Rozwojowe S.A. PIR mógłby sfinansować do 80% niezbędnego kapitału w formie equity lub mezzanine. Ad 4. Proces decyzyjny instytucji finansowych, w tym harmonogram oraz wymagane analizy i dokumenty przed udzieleniem finansowania; Strona 7

8 W opinii wszystkich instytucji proces pozyskania finansowania powinien być rozpoczęty po pre-kwalifikacji partnerów prywatnych, dzięki czemu instytucje będą mogły ocenić wiarygodność finansową potencjalnych operatorów. Decyzja o udzieleniu finansowania będzie mogła być podjęta po określeniu ostatecznych warunków (SIWZ i umowa ppp). W odniesieniu do udziału PIR w Projekcie będzie on możliwy po wyrażeniu akceptacji przez wszystkich partnerów zakwalifikowanych do udziału w postępowaniu. PIR oczekuje, że partnerzy prywatni będą musieli uwzględnić w swoich ofertach warunki finansowania PIR (zawarte w SIWZ), o ile nie pozyskają oni tańszego źródła finansowania. Alternatywnie PIR może uzgadniać warunki finansowania z jednym, wybranym partnerem, o ile Podmiot Publiczny nie będzie wymagał zamknięcia finansowego w momencie zawarcia umowy ppp. Ad 5. Inne kluczowe kwestie dotyczące realizacji Projektu. Kluczowe znaczenie dla instytucji finansowych ma udział w Projekcie doświadczonych operatorów instalacji termicznego przekształcania odpadów. Kryteria pre-kwalifikacji powinny premiować doświadczenie w eksploatacji tego typu zakładów, a nie tylko w ich budowie. Strona 8