ZLECENIODAWCA: ZLECENIOBIORCA:

Transkrypt

1 PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU GLIWICKIEGO NA LATA Z UWZGLĘDNIENIEM PERSPEKTYWY NA LATA ZLECENIODAWCA: Starstw Pwiatwe w Gliwicach ul. Zygmunta Stareg 17, Gliwice tel.: (32) , fax.: (33) sekretariat@starstw.gliwice.pl; ZLECENIOBIORCA: EKO TEAM KONSULTING, ul. Gleszwska 16/125, Bielsk-Biała tel./fax: (0-33) , km mail: biur@ek-team.cm.pl; GLIWICE, PAŹDZIERNIK 2010

2

3 AUTORZY OPRACOWANIA: Agnieszka Chylak, Instytucje współpracujące przy pracwaniu niniejszeg dkumentu: 1 Urząd Miasta w Knurwie 2 Urząd Miasta i Gminy Tszek, 3 Urząd Miasta w Pyskwicach, 4 Urząd Miasta i Gminy Sśnicwice, 5 Urząd Gminy Gierałtwice, 6 Urząd Gminy Pilchwice, 7 Urząd Gminy Rudziniec, 8 Urząd Gminy Wielwieś, 9 Wydział Ochrny Śrdwiska Rlnictwa i Leśnictwa Starstwa Pwiatweg w Gliwicach, 10 Wydział Zarządzania Kryzysweg Starstwa Pwiatweg w Gliwicach, 11 Wydział Rzwju i Prmcji Starstwa Pwiatweg w Gliwicach, 12 Wydział Gedezji i Gspdarki Nieruchmściami Starstwa Pwiatweg w Gliwicach, 13 Wydział Kmunikacji i Transprtu Starstwa Pwiatweg w Gliwicach, 14 Vattenfall Distributin Plnad S.A. 15 Państwwe Gspdarstw Leśna Lasy Państwwe Nadleśnictw Brynek, 16 Państwwe Gspdarstw Leśna Lasy Państwwe Nadleśnictw Rybnik, 17 Państwwe Gspdarstw Leśna Lasy Państwwe Nadleśnictw Rudy Racibrskie, 18 Operatr Gazciągów Przesyłwych GAZ SYSTEM S.A. 19 Agencja Restrukturyzacji i Mdernizacji Rlnictwa Biur Pwiatwe w Pyskwicach, 20 Kpalnia Piasku Ktlarnia S.A. 21 EcPlan Sp. z.., 22 Centrum Wydbywcze Zachód 23 Jastrzębska Spółka Węglwa KWK Budryk, 24 Przedsiębirstw Prdukcyjn Usługw Handlwe KOMART Sp. z.. 25 Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach, 26 Urząd Marszałkwski Wjewództwa Śląskieg Wydział Terenów Wiejskich, 27 Urząd Marszałkwski Wjewództwa Śląskieg Wydział Ochrny Śrdwiska, Ftgrafie na kładce pchdzą z Galerii Ftgrafii Pwiatu Gliwickieg zamieszcznej na strnie internetwej Starstwa Pwiatweg w Gliwicach 3

4 SPIS TREŚCI WSTĘP METODYKA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU GLIWICKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA I O POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNYCH ZMIAN TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU Płżenie fizyczngegraficzne, gemrflgia Warunki klimatyczne Hygrgrafia Budwa gelgiczna i warunki hydrgelgiczne, warunki glebwe Warunki przyrdnicz krajbrazwe Warunki gspdarcze ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH I OBSZARÓW NATURA POWIAZANIE PROJEKTÓW Z INNYMI DOKUMENTAMI, ORAZ SPOSOBY, W JAKICH TE CELE I INNE PROBLEMY ŚRODOWISKA ZOSTAŁY UWZGLĘDNIONE PODCZAS OPRACOWYWANIA DOKUMENTU PRZEWIDYWANE ZNACZĄCE ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO, JAKO CAŁOŚĆ I NA POSZCZEGÓLNE JEGO KOMPONENTY, W TYM ODDZIAŁYWANIE BEZPOŚREDNIE, POŚREDNIE, WTÓRNE, SKUMULOWANE, KRÓTKOTERMINOWE, ŚREDNIOTERMINOWE I DŁUGOTERMINOWE, STAŁE I CHWILOWE ORAZ POZYTYWNE I NEGATYWNE NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU NATURA 2000 ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU PRZEDSTAWIENIE ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI NA CELE I PRZEDMIOT OCHRONY OBSZARU SPECJALNEJ OCHRONY NATURA 2000 HUBERT ORAZ INTEGRALNOŚĆ TEGO OBSZARU ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU, W TYM TAKŻE WSKAZANIE NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKU TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY INFORMACJE O PRZEWIDYWANYCH METODACH ANALIZY REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM

5 WSTĘP Pdstawą wyknania niniejszej Prgnzy ddziaływania na śrdwisk Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Gliwickieg na lata z perspektywą na lata (zwanej w dalszej części pracwania Prgnzą ) są przepisy Ustawy z dnia 3 października 2008 r. udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, pz. 1227). Artykuł ten nakłada na rgany administracji pracwujące prjekty plityk, strategii, planów lub prgramów bwiązek przeprwadzenia pstępwania w sprawie ceny ddziaływania na śrdwisk skutków realizacji tych dkumentów. Związane jest t z przeniesieniem d prawdawstwa plskieg pstanwień Dyrektywy 2001/42/WE z 27 czerwca 2001 rku w sprawie ceny wpływu niektórych planów i prgramów na śrdwisk. Prgnza ddziaływania na śrdwisk prjektu aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Gliwickieg na lata z perspektywą na lata przygtwana zstała przez EKO-TEAM Knsulting z Bielska-Białej. 1. METODYKA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Metdyka pracwania jak również treść Prgnzy ddziaływania na śrdwisk prjektu aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Gliwickieg na lata z perspektywą na lata zstały bezpśredni pdprządkwane zapism wynikającym z Ustawy z dnia 3 października 2008 r. udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, pz. 1227). Zgdnie z art. 51 ust. 2 przywłaneg aktu prawneg, prgnza ddziaływania na śrdwisk ( ) pwinna: Zawierać infrmacje zawartści, głównych celach prjektwaneg dkumentu raz jeg pwiązaniach z innymi dkumentami, Określać, analizwać i ceniać istniejący stan śrdwiska raz ptencjalne zmiany teg stanu w przypadku braku realizacji prjektwaneg dkumentu, Określać, analizwać i ceniać stan śrdwiska na bszarach bjętych przewidywanym znaczącym ddziaływaniem, Określać, analizwać i ceniać istniejące prblemy chrny śrdwiska isttne z punktu widzenia prjektwaneg dkumentu, w szczególnści dtyczące bszarów chrninych, Określać, analizwać i ceniać cele chrny śrdwiska ustanwine na szczeblu międzynardwym alb krajwym, isttne z punktu widzenia prjektwaneg dkumentu, raz spsby, w jakich te cele i inne prblemy śrdwiska zstały uwzględnine pdczas pracwywania dkumentu, Określać, analizwać i ceniać przewidywane znaczące ddziaływania na śrdwisk raz zabytki, w tym ddziaływania bezpśrednie, pśrednie, wtórne, skumulwane, krótkterminwe, średniterminwe i długterminwe, stałe i chwilwe, Przedstawiać rzwiązania mające na celu zapbieganie, graniczanie lub kmpensacje przyrdnicza negatywnych ddziaływana na śrdwisk, mgących być rezultatem realizacji prjektwaneg dkumentu, Przedstawiać rzwiązania alternatywne d rzwiązań zawartych w prjektwanym dkumencie wraz z uzasadnieniem ich wybru raz pis metd dknania ceny prwadzącej d teg wybru, w tym także wskazania naptkanych trudnści wynikających z niedstatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy, Zawierać infrmacje metdach zastswanych przy sprządzaniu prgnzy, Zawierać infrmacje przewidywanych metdach analizy realizacji pstanwię prjektwaneg dkumentu raz częsttliwści jej przeprwadzania, Zawierać infrmacje mżliwym transgranicznym ddziaływaniu na śrdwisk, Zawierać streszczenie sprządzne w języku niespecjalistycznym. D przeprwadzenia wymieninych pwyżej prac wykrzystan materiały i dkumenty będące punktem wyjścia dla aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Gliwickieg na lata z perspektywą na lata

6 2. INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA POWIATU GLIWICKIEGO NA LATA Z PERSPEKTYWĄ NA LATA I O POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI Prjekt aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Gliwickieg na lata z perspektywą na lata zstał pracwany zgdnie z Plityką Eklgiczną Państwa. Cele i zadania przedstawine w Prgramie... wpisują się w strategie pstępwania w zakresie chrny śrdwiska zawarte w dkumentach wjewódzkich, tj.: Strategia Rzwju Wjewództwa Śląskieg na lata , Prjekt Prgramu Ochrny Śrdwiska Wjewództwa Śląskieg d rku 2013 z perspektywą d rku 2018, Prgram Wykrzystania Odnawialnych Źródeł Energii, Prgram wykrzystania wód pdziemnych, w szczególnści termalnych i leczniczych, w wybranych bszarach Wjewództwa Śląskieg, Aktualizacja Planu gspdarki dpadami dla Wjewództwa Śląskieg, Prgram małej retencji dla Wjewództwa Śląskieg, Strategia Ochrny Przyrdy Wjewództwa Śląskieg. raz dkumentach pwiatwych, tj.: Strategia Rzwju Pwiatu Gliwickieg na lata Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Gliwickieg na lata , Raprt z realizacji Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Gliwickieg. W kntekście bwiązujących przepisów pracwany dkument ma stanwić pdstawę planwania strategiczneg w zakresie Plityki Eklgicznej Państwa raz przensić jej cele na pzim pwiatu przy jednczesnym uwzględnieniu reginalnych prblemów eklgicznych. W związku z pwyższym Prgram wyznacza, przy użyciu frmuły elastycznej (twartej) cele i kierunki działań służące pprawie stanu śrdwiska, przy czym czyni t w spsób umżliwiający bieżącą (w trakcie realizacji) ich krektę. Krekta ta mże być pdyktwana zarówn częst zmieniającymi się przepisami prawnymi jak też kniecznścią dstswywania zakresu pdejmwanych działań d zmieniających się warunków. W ujęciu przestrzennym Prgram dtyczy pwiatu Gliwickieg w jeg granicach administracyjnych. Określne działania są adreswane d wszystkich pdmitów mających realne, prawn-finanswe mżliwści ich pdejmwania. Dla każdeg kierunku działań utwrzny zstał harmngram realizacji zadań. Zawiera n wykaz zadań pwiatu z pdziałem na zadania własne, czyli finanswane w większści ze śrdków własnych i krdynwane, czyli takie, które realizwane są na terenie pwiatu nie kniecznie ze śrdków własnych przy współpracy zaintereswanych instytucji. Zadania te są realizwane częst bez udziału pwiatu przez samrządy gminne, przedsiębirstwa, mieszkańców. D harmngramu należy również wykaz zalecanych zadań dla gmin należących d pwiatu Gliwickieg. Harmngram kreśla termin i jednstkę dpwiedzialną za realizację zadania raz planwane szacunkwe kszty. Pmagają ne w realizacji całści zamierzeń inwestycyjnych, jak również zaprpnwane w nich zstały jednstki partnerujące. Całść działań preklgicznych zamyka pdsumwanie i wniski, w których wyspecyfikwane zstały najważniejsze infrmacje i uwagi dnśnie zadań i ptrzeb pwiatu. Prgram wspmaga dążenie d graniczenia negatywneg wpływu na śrdwisk źródeł zanieczyszczeń, chrnę i rzwój walrów śrdwiska raz racjnalne gspdarwanie z uwzględnieniem kniecznści chrny śrdwiska. Prgram Ochrny Śrdwiska zawiera również mówienie uwarunkwań finanswych pwiatu. Na pdstawie budżetów pwiatu z statnich lat i planu budżetu na rk bieżący 2010, a także szacunkwych ksztów zaprpnwanych zadań nakreśln gólną sytuację finanswą, przeprwadzn prgnzę budżetwą raz przeanalizwan mżliwści w zakresie realizacji wszystkich zadań. Dzięki tej analizie wiadm, jaki prcent ksztów na realizację zadań pwinien pchdzić z zewnątrz i należy się starać ich pzyskanie. W zakresie tej części pracwania przedstawin również mżliwe źródła dfinanswania na realizację pszczególnych zadań śrdwiskwych. 6

7 W Prgramie scharakteryzwan również metdy, jakimi pwinn się uzyskiwać pprawę stanu aktualneg i grupy ksztów, jakie pjawiają się przy realizacji pszczególnych celów i zadań w tych celach. Omówin metdy realizacji Prgramu i zasady mnitrwania. Zaznaczn w dkumentacji wpływ, jaki będzie miała realizacja zadań wyekspnwanych w Prgramie, na stan śrdwiska naturalneg pwiatu. W tabeli pniżej wyspecyfikwan wszystkie zadania jakie zstały zaprpnwane d realizacji na terenie pwiatu Gliwickieg, są t zadania własne, krdynwane a także zalecenia d realizacji dla pszczególnych gmin należących d pwiatu Gliwickieg. 7

8 Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2013 Zadanie Jednstka dpwiedzialna OCHRONA PRZYRODY I KRAJOBRAZU OP 1.1 Pgłębianie i udstępnianie wiedzy zasbach przyrdniczych wjewództwa OP OP OP Prmcja własnych działań i inicjatyw preklgicznych charakterze cyklicznym Prmcja działań preklgicznych takich jak wydawnictwa eklgiczne, szklenia itp. Ochrna walrów przyrdy żywinej i nieżywinej - działania edukacyjne Pwiat Gliwicki Pwiat Gliwicki Pwiat Gliwicki OP.1 Zachwanie, dtwrzenie i zrównważne użytkwanie różnrdnści bilgicznej na różnych pzimach rganizacji: na pzimie wewnątrzgatunkwym (genetycznym), gatunkwym raz pnadgatunkwym (eksystemwym) raz geróżnrdnści OP OP 1.3 Stwrzenie prawn-rganizacyjnych warunków i narzędzi dla chrny przyrdy Zachwanie lub dtwrzenie właściwej struktury i stanu eksystemów i siedlisk OP OP OP OP OP Objęcie chrną drzew prpzycje pmników przyrdy raz prace pielęgnacyjn-knserwacyjne istniejących i prpnwanych pmników przyrdy Twrzenie sieci ścieżek przyrdnicz-dydaktycznych jak elementu ścieżek rwerwych i turystycznych w brębie bszarów przyrdnicz cennych, atrakcyjnych krajbrazw raz dziedzictwa kulturweg Ochrna czynna zieleni łęgwej (niskiej) w dlinach Kłdnicy i Bierawki i ich dpływów raz innych lkalnych cieków wdnych (krdynacja rganizacyjna) Realizacja frm zieleni izlacyjn-słnwej wzdłuż ciągów kmunikacyjnych (autstrada A-1 i A-4, dcinki dróg wjewódzkich i krajwych) krdynacja rganizacyjna Rekultywacja bilgiczna przebrażnych i zdegradwanych bszarów wskutek pdziemnej eksplatacji węgla (zapadliska, składwiska dpadów pgórniczych) tereny leśne lub użytki zielne (k. 50% gólnej pwierzchni nieużytków pprzemysłwych tj. k. 225 ha) Gminy Pwiatu Gliwickieg Gminy Pwiatu Gliwickieg Reginalny Zarząd Gspdarki Wdnej w Gliwicach, Inni administratrzy cieków wdnych Zarząd Dróg Wjewódzkich w Katwicach, Generalna Dyrekcja Dróg Krajwych i Autstrad Kmpania Węglwa OP Realizacja zieleni urządznej w lkalnych biektach rekreacyjnwypczynkwych, twrznych głównie na bazie akwenów wdnych raz terenów leśnych, gólndstępnych Gminy Pwiatu Gliwickieg OP Rewitalizacja istniejących zasbów terenów zieleni miejskiej gólndstępnej raz twrzenie lkalnych parków wiejskich i gminnych Gminy Pwiatu Gliwickieg 8

9 OP Rewalryzacja zabytkwych załżeń zieleni (układy urbanistyczne, parki zabytkwe, zieleń przykścielna i cmentarna ze szczególnym uwzględnieniem biektów randze pnadlkalnej Gminy Pwiatu Gliwickieg OP Realizacja platfrm widkwych w brębie dla ekspzycji atrakcyjnych krajbrazw, panram i punktów widkwych także z uwzględnieniem rekultywwanych frm antrpgenicznych (hałdy pgórnicze) Gminy Pwiatu Gliwickieg OCHRONA I ZRÓWNOWAŻONY ROZWÓJ LASÓW ZRL Aktualizacja peratów urządzenia lasów państwwych i prywatnych Pwiat Gliwicki/ Nadleśnictwa ZRL.1 Ochrna biróżnrdnści ZRL 1.1 Wdrażanie preklgiczneg mdelu gspdarki leśnej ZRL ZRL Wspieranie zalesiania gruntów prlnych niskich klas bnitacyjnych Krdynacja i nadzór nad realizacją zadań gspdarczych hdwlanych i chrnnych- zgdnie z planami urządzenia lasów prywatnych Pwiat Gliwicki/ Nadleśnictwa Nadleśnictwa, Pwiat Gliwicki ZRL Realizacja wytycznych Prgramu chrny przyrdy nadleśnictw Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg OCHRONA PRZED POWODZIĄ I SUSZĄ OPS Wsparcie rzbudwy systemu mnitringu śrdwiska w ramach systemu zarządzania kryzysweg dla ptrzeb chrny przeciwpwdziwej na bszarze pwiatu gliwickieg Pwiat Gliwicki, RZGW Gliwice, Gminy Pwiatu Gliwickieg OPS Wyknanie zabudwy regulacyjnej ptków/rzek na terenie pwiatu Gminy Pwiatu Gliwickieg, RZGW Gliwice, Śląski Zarząd Meliracji i Urządzeń Wdnych OPS.1 Minimalizacja zagrżeń spwdwanych klęskami pwdzi OPS.1.1 Realizacja planów chrny przeciwpwdziwej OPS OPS Wdrażanie systemu pwiadamiania zagrżeniach Zwiększanie retencyjnści zlewni rzek i ptków na terenie pwiatu Gminy Pwiatu Gliwickieg, RZGW Gliwice Gminy Pwiatu Gliwickieg, RZGW Gliwice OPS Budwa lkalneg systemu mnitringu (przeciwpwdziweg) dla pwiatu Gminy Pwiatu Gliwickieg OPS Budwa biektów małej retencji w drzeczach na terenie pwiatu Gminy Pwiatu Gliwickieg, Śląski Zarząd Meliracji i Urządzeń Wdnych 9

10 OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI OG.1 Racjnalne wykrzystanie zasbów glebwych GOSPODAROWANIE ZASOBAMI GEOLOGICZNYMI OG.1.1. OG.1.2 OG.1.3 Inwentaryzacja i rekultywacja gleb zdewastwanych i zdegradwanych Ochrna gleb przed erzją wdną i wietrzną Przeciwdziałanie degradacji gleb przez czynniki antrpgeniczne OG Kntrlwanie zawartści metali ciężkich w glebach Pwiat Gliwicki OG OG OG OG OG Kntrlwanie ilści zużywanych nawzów i śrdków chrny rślin, Mnitrwanie terenów rlniczych pd kątem szkdników i patgenów rślinnych Wykrzystanie nieużytków na uprawy energetyczne Właściwa plityka zalesiania gruntów nieprzydatnych rlnicz (udzielanie dpłat, przekazywanie sadznek, zaintereswanie zalesieniami) Krdynacja badań gleb na pzim ph i pzyskiwanie dfinanswania na wapnwanie gleb kwaśnych Właściciele gspdarstw rlnych, Państwwa Inspekcja Ochrny Rślin i Nasiennictwa Wjewódzki Inspektrat w Katwicach Państwwa Inspekcja Ochrny Rślin i Nasiennictwa Wjewódzki Inspektrat w Katwicach Właściciele gruntów rlnych Nadleśnictw Rudy, Rudziniec, Rybnik, Zawadzkie, Brynek, Agencja Restrukturyzacji i Mdernizacji Rlnictwa, właściciele terenów Gminy Pwiatu Gliwickieg OG1.2.1 Realizacja działań w kierunku scalania i wymiany gruntów rlnych Pwiat Gliwicki, OG1.3.1 OG1.3.2 Prmcja rlnictwa eklgiczneg i agrturystyki pprzez działania edukacyjn szkleniwe, a także prmcyjne pwiatu gliwickieg jak i samych Gmin Organizacja prgramów dradczych dla rlników i zaintereswanych prdukcją rlniczą Gminy Pwiatu Gliwickieg, Pwiat Gliwicki Gminy Pwiatu Gliwickieg OZN.1.1. Sprządzenie i ciągła aktualizacja bilansu ppyt-pdaż surwców naturalnych wjewództwa śląskieg OZN Stwrzenie gólndstępnej bazy surwców mineralnych na terenie wjewództwa śląskieg Wjewództw Śląskie OZN. 1 Zrównważna gspdarka zasbami naturalnymi OZN.1.2 Zrównważna gspdarka zasbami naturalnymi OZN OZN Ograniczenie presji wywieranej na śrdwisk pdczas prwadzenia prac gelgicznych i eksplatacji kpalin pprzez zwiększenie zastswania nwczesnych technlgii wydbywczych Rekultywacja skarp Centralneg Składwiska Odpadów Górniczych w Knurwie na bszarze górniczym KWK Knurów Szczygłwice Przedsiębirstwa psiadające kncesję na eksplatacje kpalin Jastrzębska Spółka Węglwa SA, KWK 10

11 Budryk OZN Rekultywacja zalewiska Wn-35 na terenie gminy Gierałtwice Kmpania Węglwa SA KWK Sśnica Makszwy OZN Rekultywacja bilgiczną terenu Smlnica Kmpania Węglwa SA KWK Knurów - Szczygłwice OZN Rekultywacja bilgiczną na terenie rekultywacyjnym Bierawka 1 Kmpania Węglwa SA KWK Knurów - Szczygłwice OZN Rekultywacja bilgiczna na terenie rekultywacyjnym stara dlina ptku Wilcza Kmpania Węglwa SA KWK Knurów - Szczygłwice OZN Prmwanie wiedzy nt. gelgii i zasbów gelgicznych pwiatu gliwickieg Pwiat Gliwicki, OZN Realizacja zadań administracji gelgicznej stpnia pwiatweg Pwiat Gliwicki, OZN.1.3 Efektywne wykrzystywanie eksplatwanych złóż raz chrna zasbów złóż niezagspdarwanych OZK OZK Wprwadzenie zapisów planów zagspdarwania przestrzenneg gmin niezagspdarwywaniu terenów nieeksplatwanych złóż Współpraca z Państwwym Instytutem Gelgicznym w zakresie mnitringu terenów zagrżnych suwiskami Gminy Pwiatu Gliwickieg Pwiat Gliwicki, Gminy Pwiatu Gliwickieg GOSPODARKA WODNO - ŚCIEKOWA WŚ1.1.1 Budwa czyszczalni przydmwych (w szczególnści na terenach zabudwy rzprsznej, gdzie nie planuje się budwy czyszczalni w kresie perspektywicznym) Mieszkańcy, Gminy Pwiatu Gliwickieg WŚ1.1.2 Sukcesywna mdernizacja istniejącej i realizacja nwej sieci kanalizacji deszczwej wraz z urządzeniami pdczyszczającymi PWiK Sp. z.. w Gliwicach, Gminy Pwiatu Gliwickieg WŚ.1 Przywrócenie czystści wód pwierzchniwych, chrna zasbów wód pdziemnych raz zapewnienie mieszkańcm wdy wyskiej, jakści WŚ.1.1 Rzbudwa i mdernizacja sieci kanalizacyjnej i deszczwej WŚ1.1.3 WŚ1.1.5 WŚ1.1.1 Budwa kanalizacji sanitarnej na terenie Pwiatu Mdernizacja (uszczelnienie) sieci kanalizacji sanitarnej Budwa czyszczalni przydmwych (w szczególnści na terenach zabudwy rzprsznej, gdzie nie planuje się budwy czyszczalni w kresie perspektywicznym) Gminy Pwiatu Gliwickieg Gminy Pwiatu Gliwickieg, administratrzy sieci Mieszkańcy, Gminy Pwiatu Gliwickieg WŚ.1.2 Ograniczenie ilści ścieków nieczyszcznych WŚ Mdernizacja i rzbudwa Centralnej Oczyszczalni Ścieków w Gliwicach PWiK Sp. z.. w Gliwicach WŚ Mdernizacja i rzbudwa czyszczalni ścieków w Bjszwie i Gmina Rudziniec 11

12 Słupsku WŚ.1.3 Ograniczenie strat wdy związanych z przesyłem i pprawa zapatrzenia ludnści w wdę WŚ Budwa czyszczalni ścieków w Przyszwicach Gmina Gierałtwice WŚ Budwa lkalnej czyszczalni ścieków w Ktliszwicach i Pniwie Gmina Tszek, REMONDIS Aqua Tszek Sp. z.. WŚ Budwa czyszczalni ścieków w gminie Wielwieś przy ul. Młyńskiej Gmina Wielwieś WŚ WŚ WŚ Rzbudwa sieci wdciągwej Wymiana i mdernizacja sieci wdciągwej i przyłączy wyknanych z rur stalwych, żeliwnych raz azbestw cementwych Mdernizacja ujęć wdy raz stacji uzdatniania Gminy Pwiatu Gliwickieg, administratrzy sieci Gminy Pwiatu Gliwickieg, administratrzy sieci Gminy Pwiatu Gliwickieg, administratrzy sieci WŚ Weryfikacja pzwleń wdnprawnych raz pzwleń zintegrwanych pd kątem spełniania prawnych wymagań w zakresie chrny zasbów wdnych Zarząd Wjewództwa, Pwiat Gliwicki, Gminy Pwiatu Gliwickieg, RDOŚ WŚ Edukacja mieszkańców gmin w zakresie racjnalneg gspdarwania zasbami wdnymi na pzimie gspdarstwa dmweg (prpagwanie pstaw i zachwań mtywujących ludnść d szczędzania wdy) Pwiat Gliwicki, Gminy Pwiatu Gliwickieg WŚ Rzpznanie prblemu starych studni gspdarskich ewidencja i zabezpieczenie przed zanieczyszczeniem Gminy Pwiatu Gliwickieg WŚ.1.4 Ochrna wód pwierzchniwych i pdziemnych WŚ Organizacja cyklu sptkań z rlnikami w zakresie prpagwania tzw. dbrych praktyk rlniczych w celu zmniejszenia zanieczyszczeń bszarwych przez związki bigenne Gminy Pwiatu Gliwickieg, Śląski Ośrdek Dradztwa Rlniczeg, Pwiatwy Zespół Dradztwa Rlniczeg w Gliwicach WŚ Identyfikacja źródeł dprwadzania nieczyszcznych ścieków d śrdwiska raz zbwiązywanie dpwiedzialnych pdmitów d przestrzegania prawa WIOŚ w Katwicach WŚ Weryfikacja pzwleń wdnprawnych związanych z pbrem wód pdziemnych raz ustanwienie bszarów chrnnych dla GZWP Zarząd Wjewództwa, Pwiat Gliwicki, Gminy Pwiatu Gliwickieg, RDOŚ 12

13 OCHRONA POWIETRZA OA Przygtwanie Prgramu Ograniczenia Niskiej Emisji (PONE) i stwrzenie systemu rganizacyjneg w celu jeg realizacji dla miasta Knurów, Pyskwice i gminy Gierałtwice (zgdnie z Prgramem Ochrny Pwietrza dla strefy gliwick mikłwskiej) Miast Knurów, Miast Pyskwice, Gmina Gierałtwice, OA Realizacja PONE na terenie Knurwa, Pyskwic i Gierałtwic pprzez stwrzenie systemu zachęt d wymiany systemów grzewczych d uzyskania wymaganeg efektu eklgiczneg (zgdnie z Prgramem Ochrny Pwietrza dla strefy gliwick mikłwskiej) raz kntynuacja działań w zakresie PONE w gminie Wielwieś raz w gminie Rudziniec Miast Knurów, Miast Pyskwice, Gmina Gierałtwice, Gmina Wielwieś, Gmina Rudziniec OA Wyknanie aktualizacji Załżeń d planu zapatrzenia w ciepł, energię elektryczną i paliwa gazwe dla gmin pwiatu gliwickieg (zgdnie z Prgramem Ochrny Pwietrza dla strefy gliwick mikłwskiej d kńca 2011 rku). Kniecznść wyknania aktualizacji teg dkumentu wynika z wprwadznych zmian d Ustawy Praw Energetyczne Gminy Pwiatu Gliwickieg, Pwiat Gliwicki, OA.1 Pprawa jakści pwietrza i bniżenie pzimu substancji szkdliwych w pwietrzu raz utrzymanie teg stanu OA.1.1 Pprawa jakści pwietrza pprzez graniczenie emisji z prcesów spalania paliw d celów grzewczych, graniczenie niskiej emisji, zastswanie dnawialnych źródeł energii raz zmniejszenie zaptrzebwania na energię cieplną OA OA Likwidacja grzewania węglweg w budynkach użytecznści publicznej zgdnie z przepisami bwiązującymi w tym zakresie (zgdnie z Prgramem Ochrny Pwietrza dla strefy gliwick mikłwskiej) Prwadzenie edukacji eklgicznej młdzieży i drsłych w zakresie chrny pwietrza (zgdnie z Prgramem Ochrny Pwietrza dla strefy gliwick mikłwskiej) Gminy Pwiatu Gliwickieg, Pwiat Gliwicki, Wjewództw Śląskie Pwiat Gliwicki OA Opracwanie prgramu budwy nwych sieci i pdłączenia nwych dbirców d sieci ciepłwniczych Przedsiębirstwa Energetyki Cieplnej w strefie OA Stwrzenie i aktualizacja bazy danych pzwleń na wprwadzanie gazów lub pyłów d pwietrza raz zgłszeń instalacji dla pdmitów gspdarczych na terenie pwiatów w celu kntrli wielkści emisji pyłu PM10 kreślneg w pzwleniach i zgłszeniach (wprwadzenie systemweg Planu Redukcji Emisji Przemysłwych (PREP) dla instalacji) Pwiat Gliwicki, Wjewództw Śląskie OA Wdrżenie, krdynacja i mnitring działań naprawczych kreślnych w POP wyknywanych przez pszczególne jednstki (wprwadzenie MPOP Miejskieg Prgramu Ochrny Pwietrza) Gminy Pwiatu Gliwickieg, Pwiat Gliwicki, Wjewództw Śląskie OA Rzbudwa sieci mnitringu jakści pwietrza w strefie gliwick - mikłwskiej stację pmiarwą pzwalającą na dkładne kreślenie stanu jakści pwietrza na terenie strefy WIOŚ w Katwicach 13

14 OA OA OA OA OA OA OA OA OA OA Uwzględnianie w planach zagspdarwania przestrzenneg wymgów dtyczących zapatrywania mieszkań w ciepł z nśników nie pwdujących nadmiernej niskiej emisji PM10 raz prjektwanie linii zabudwy uwzględniając zapewnienie przewietrzania miasta ze szczególnym uwzględnieniem terenów gęstej zabudwie Wspierania wprwadzania upraw rślin energetycznych na terenach zrekultywwanych w celu zapewnienia ddatkweg nśnika energii działania edukacyjne w tym zakresie prwadził będzie Pwiat Kntrla składów pału na terenie miast i gmin w zakresie jakści sprzedawanych paliw Kntrla gspdarstw dmwych w zakresie psiadania umów na dbiór dpadów raz przestrzegania zakazu spalania dpadów w zakresie psiadanych kmpetencji Kntrla dtrzymywania przez zakłady standardów emisyjnych Wspieranie prwadzenia na terenie biektów pwiatwych planów rewitalizacji terenów miejskich i wiejskich bejmujących mdernizacje budynków miejskich i wiejskich, terenów parków i zieleńców zmiany w układzie kmunikacyjnym centrów miast, zmiany w infrastrukturze miejskiej zapewniając pprawę kmfrtu mieszkańców, wyłączenia ruchu pszczególnych ulic miasta w celu zmiany wykrzystania przestrzeni miejskich w zakresie psiadanych kmpetencji Stwrzenie i utrzymywanie systemu infrmwania mieszkańców aktualnym stanie zanieczyszczenia pwietrza raz jeg wpływie na zdrwie Uwzględnienie w zamówieniach publicznych prblemów chrny pwietrza, pprzez: dpwiednie przygtwywanie specyfikacji zamówień publicznych, które uwzględniać będą ptrzeby chrny pwietrza przed zanieczyszczeniem (np. zakup śrdków transprtu spełniających dpwiednie nrmy emisji spali; prwadzenie prac budwlanych w spsób graniczający niezrganizwaną emisję pyłu d pwietrza). Opracwanie planów działań na rzecz efektywneg zarządzania energią i graniczania emisji gazów cieplarnianych w miastach (Sustainable Energy Actin Plan) Budwa i mdernizacja systemów i urządzeń d redukcji zanieczyszczeń pyłw-gazwych Gminy Pwiatu Gliwickieg, Pwiat Gliwicki, Wjewództw Śląskie Gminy Pwiatu Gliwickieg, Pwiat Gliwicki, właściciele terenów Inspekcja Handlwa Gminy Pwiatu Gliwickieg, Pwiat Gliwicki, Straż Miejska Śląski Wjewódzki Inspektr Ochrny Śrdwiska Gminy Pwiatu Gliwickieg, Pwiat Gliwicki, Wjewództw Śląskie Gminy Pwiatu Gliwickieg, Wjewództw Śląskie, WIOŚ Gminy Pwiatu Gliwickieg, Pwiat Gliwicki, Gminy Pwiatu Gliwickieg, Przedsiębirstwa energetyczne 14

15 OA Termmdernizacja budynków użytecznści publicznej Gminy Pwiatu Gliwickieg, Przedsiębirstwa, Administratrzy budynków OA wdrażanie prjektów z zastswaniem dnawialnych i alternatywnych źródeł energii lub zwiększenie udziału energii z dnawialnych źródeł w lkalnym bilansie energetycznym Gminy Pwiatu Gliwickieg, przedsiębirstwa, administratrzy budynków OA Mdernizacja sieci przesyłwych i sieci rzdzielczych (pzwalająca bniżyć pzim awaryjnści 50%) Przedsiębirstwa energetyczne OA Zastswanie technik zarządzania ppytem (DSM) umżliwiających pdwyższenie współczynnika czasu użytkwania największeg bciążenia energii elektrycznej Przedsiębirstwa energetyczne OA Edukacja i prpagwanie wiedzy na temat dnawialnych źródeł energii i nwych czystych technlgii energetycznych Pwiat Gliwicki, OA Mdernizacja i rzbudwa dróg gminnych Gminy Pwiatu Gliwickieg, OA Mdernizacja i rzbudwa dróg pwiatwych Pwiat Gliwicki OA Mdernizacja układu kmunikacyjneg dróg wjewódzkich i krajwych Zarząd Dróg Wjewódzkich i GDDKiA OA.1.2 Pprawa warunków ruchu drgweg i graniczenie emisji ze źródeł liniwych OA OA Zakup pjazdów transprtu publiczneg niskiej emisji spalin (w tym: zakup pjazdów spełniających nrmy emisji spalin Eur 4, zastswanie w kmunikacji miejskiej śrdków transprtu zasilanych paliwem alternatywnym np. gazwym CNG lub dnawialnym (bietanl) w miejsce leju napędweg) Utrzymanie czystści dróg w celu graniczenia emisji wtórnej (czyszczenie metdą mkrą) Przedsiębirstwa kmunikacji Prezydenci/Burmistrzwi e/wójtwie miast i gmin, Zarządy dróg OA Inne działania mające na celu graniczenie emisji z transprtu (w tym rzwój kmunikacji zbirwej "przyjaznej dla użytkwnika", prwadzenie dpwiedniej plityki parkingwej w centrach wymuszającej graniczenia krzystania z samchdów) Gminy Pwiatu Gliwickieg, Przedsiębirstwa kmunikacji OA Mnitring pjazdów puszczających place budów pd kątem graniczenia zanieczyszczeń dróg, prwadząceg d niezrganizwanej emisji pyłu Plicja, Straż Miejska GOSPODAROWANIE ODPADAMI GO.1 Minimalizacja ilści GO.1.1 Wzmcnienie zarządzania, OG Sprawzdanie z realizacji Planu Gspdarki Odpadami dla pwiatu Zarząd Pwiatu 15

16 pwstających dpadów, wzrst wtórneg wykrzystania i graniczenie składwania pzstałych dpadów mnitringu i ptymalizacja systemu gspdarki dpadami GO GO gliwickieg Aktualizacja pwiatweg prgramu usuwania wyrbów zawierających azbest Realizacja pwiatweg prgramu usuwania wyrbów zawierających azbest (wspieranie działań w zakresie usuwania wyrbów zawierających azbest zlkalizwanych na terenie pwiatu) Gliwickieg Pwiat Gliwicki Pwiat Gliwicki GO Aktualizacja Planu Gspdarki Odpadami dla pwiatu gliwickieg Pwiat Gliwicki GO Wsparcie działań związanych z gspdarką dpadami na terenie Pwiatu (mająca na celu bjęcie zrganizwanym systemem zbierania dpadów wszystkich mieszkańców pwiatu) Pwiat Gliwicki GO Kntynuacja wspierania działań rganizacyjnych i technicznych raz edukacja eklgiczna celem stwrzenia na terenie pwiatu warunków d selektywnej zbiórki dpadów budwlan - remntwych, wielkgabarytwych i niebezpiecznych (mająca na celu zwiększenie skutecznści selektywnej zbiórki tych dpadów) Pwiat Gliwicki GO Utwrzenie stacjnarneg i/lub mbilneg systemu zbierania dpadów niebezpiecznych, wydzielnych ze strumienia dpadów kmunalnych (gminne Punkty Zbierania Odpadów Niebezpiecznych i Pwiatwy Mbilny Punkt Zbierania Odpadów Niebezpiecznych) Gminy Pwiatu Gliwickieg pdmity gspdarcze (KOMART Sp. z.., EKOFOL II S.A,) GO.1.2 Wdrżenie właściweg systemu gspdarki dpadami w wjewództwie śląskim parteg na reginalnym systemie gspdarwania dpadami kmunalnymi prpnwanym w APGO WŚ GO Rekultywacja składwiska dpadów innych niż niebezpieczne i bjętne w Trachach gmina Sśnicwice Zakład Gspdarki Kmunalnej i Mieszkaniwej w Sśnicwicach Gmina Sśnicwice GO Budwa linii srtwniczej dpadów zbieranych selektywnie PPH KOMART z.. GO Rzbudwa kmpstwni lub beztlenwej fermentacji dpadów przepustwści d 30000Mg/rk PPH KOMART z.. GO Budwa instalacji d demntażu dpadów wielkgabarytwych PPH KOMART z.. GO Rzbudwa ddatkwe kwatery składwiska dpadów innych niż niebezpieczne i bjętne w Pyskwicach - Zalszanach EKOFOL II S.A. GO Budwa srtwni dpadów zbieranych selektywnie EKOFOL II S.A. GO Budwa kmpstwni EKOFOL II S.A. GO.1.3 Minimalizacja wytwrznych dpadów raz sukcesywne zwiększanie udziału dpadów innych niż niebezpieczne i bjętne pddawanych prcesm dzysku i unieszkdliwiania pza GO GO GO Wspieranie w zakresie kmpetencji pszerzania zakresu selektywnej zbiórki wszystkich grup dpadów i graniczania ich pwstawania Wspieranie w zakresie kmpetencji dsknalenia systemów zbiórki, dzysku raz wykrzystania dpadów Wspieranie w zakresie kmpetencji działań w zakresie dzysku i wykrzystania dpadów (mająca na celu zwiększenie skutecznści Pwiat Gliwicki Pwiat Gliwicki Pwiat Gliwicki 16

17 składwaniem selektywnej zbiórki dpadów bidegradwalnych i zwiększenie stpnia dzysku tych dpadów, mająca na celu zwiększenie stpnia dzysku surwców wtórnych) GO Wspieranie w zakresie kmpetencji e działań związanych z gspdarką dpadami w Gminach Pwiat Gliwicki GO Dsknalenie i dalsze prwadzenie psiadanej bazy danych gspdarki dpadwej na terenie Pwiatu Pwiat Gliwicki GO.1.4 Pdnszenie świadmści mieszkańców i przedsiębirców GO Działalnść edukacyjna w zakresie selektywnej zbiórki dpadów i graniczania ich pwstawania Pwiat Gliwicki OCHRONA PRZED HAŁASEM OH Opracwanie i realizacja Prgramów chrny przed hałasem- tam, gdzie wystąpiły przekrczenia pzimów dpuszczalnych Wjewództw Śląskie OH.1.1 Mnitring narażenia mieszkańców wjewództwa na pnadnrmatywny hałas OH OH OH Stwrzenie i prwadzenie systemu mnitringu hałasu w wjewództwie Edukacja eklgiczna w zakresie chrny zdrwia i życia mieszkańców przed hałasem Edukacja eklgiczna w zakresie zapbiegania nadmiernej emisji hałasu Wjewództw Śląskie Organizacje eklgiczne, Szkły Przedszkla Pwiat Gliwicki OH Grmadzenie danych nt. zagrżenia i emisji hałasu w pwiecie Pwiat Gliwicki OH.1 Zmniejszenie uciążliwści hałasu dla mieszkańców wjewództwa śląskieg i śrdwiska pprzez bniżenie jeg natężenia d pzimu bwiązujących standardów OH OH Twrzenie pasów zieleni chrnne wzdłuż dróg pwiatwych Wyznaczanie w miejscwych planach zagspdarwania przestrzenneg bszarów chrninych przed hałasem Zarządzający Drgą, Generalna Dyrekcja Dróg i Autstrad, Wjewódzki Zarząd Dróg, Pwiatwy Zarząd Dróg Gminy Pwiatu Gliwickieg OH.1.2 Ograniczenie uciążliwści akustycznej dla mieszkańców OH OH Budwa, rzbudwa i mdernizacja układu kmunikacyjneg wszystkich gmin pwiatu Budwa ekranów akustycznych wzdłuż tras kmunikacyjnych - w miejscach gdzie występują przekrczenia standardów akustycznych Gminy Pwiatu Gliwickieg Zarządzający Drgą, Generalna Dyrekcja Dróg i Autstrad, Wjewódzki Zarząd Dróg, Pwiatwy Zarząd Dróg OH Mdernizacja dróg (pwiatwych) Pwiatwy Zarząd Dróg OH Dstswanie przedsiębirstw d bwiązujących standardów emisji hałasu d śrdwiska Przedsiębirstwa prwadzące działalnść na terenie Pwiatu 17

18 Gliwickieg OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM NIEJONIZUJĄCYM PR Grmadzenie i analiza danych nt. instalacji emitujących pla elektrmagnetyczne wymagających zgłszeń Pwiat Gliwicki, Gminy Pwiatu Gliwickieg, Urząd Marszałkwski Wjewództwa Śląskieg PR Rzwój systemu badań pzimów prmieniwana elektrmagnetyczneg Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach PR.1 Ochrna przed prmieniwaniem elektrmagnetycznym PR.1.1 Minimalizacja emisji prmieniwania niejnizująceg d śrdwiska PR PR Grmadzenie danych dtyczących instalacji pwdujących wytwarzanie pól elektrmagnetycznych Uwzględnienie w planach zagspdarwania przestrzenneg zagadnienia dtyczące pól elektrmagnetycznych Urząd Marszałkwski Wjewództwa Śląskieg Gminy Pwiatu Gliwickieg POWAŻNE AWARIE I BEZPIECZEŃSTWO CHEMICZNE PAP.1 Ograniczenie ryzyka wystąpienia pważnych awarii przemysłwych raz minimalizacja ich skutków PAP.1.1 PAP.1.2 PAP.1.3 Zmniejszenie zagrżenia raz minimalizacja skutków w przypadku wystąpienia awarii Zapewnienie bezpieczneg transprtu substancji niebezpiecznych Wykrewanie właściwych zachwań spłeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrżeń śrdwiska z tytułu awarii przemysłwych PR PR PAP PAP Preferwanie mał knfliktwych lkalizacji źródeł prmieniwania niejnizująceg raz w razie ptrzeby wyznaczenie stref graniczneg użytkwania w zakresie chrny przed prmieniwaniem elektrmagnetycznym Ustanawianie w razie ptrzeby bszarów graniczneg użytkwania terenów Ewidencja źródeł pważnych awarii przemysłwych Dsknalenie technlgii prdukcji graniczającej ryzyk wystąpienia awarii Gminy Pwiatu Gliwickieg Rada Pwiatu Gliwickieg Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska, Straż Pżarna Zakłady prdukcyjne działające na bszarze Pwiatu Gliwickieg PAP Aktualizacja tras ptymalneg przewzu Wjewda Śląski PAP PAP Dpsażenie Jednstek Straży Pżarnej w nwczesny sprzęt Infrmwanie spłeczeństwa mżliwści wystąpienia zagrżenia i spsbu zachwań w przypadku wystąpienia zagrżenia Gminy Pwiatu Gliwickieg Gminy Pwiatu Gliwickieg 18

19 3. OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA ORAZ POTENCJALNYCH ZMIAN TEGO STANU W PRZYPADKU BRAKU REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU D przeprwadzenia analizy zstały wykrzystane dane przekazane przez Starstw Pwiatwe w Gliwicach raz zgrmadzne przez GIOŚ i WIOŚ, w tym również przygtwane w statnich latach pracwania. 3.1 Płżenie fizyczngegraficzne, gemrflgia Pwiat Gliwicki płżny jest pmiędzy a szerkści gegraficznej półncnej raz a długści gegraficznej wschdniej. Pd względem płżenia w klasyfikacji fizyczngegraficznej Kndrackieg teren pwiatu Gliwickieg leży na granicy jednstek fizjgraficznych: Pdbszar Stare Góry i Wyżyny Eurpy Zachdniej prwincji Małplskiej, Pdprwincja Wyżyna Śląsk - Małplska, Makrregin Wyżyna Śląska, Pdbszar Niż Zachdnieurpejski, Prwincja Niż Zachdni, Pdprwincja Nizina Śląska, Makrregin Równina Oplska. W brębie makrreginu Wyżyny Śląskiej (341.1) analizwany bszar bejmuje kilka mezreginów: Chełm (341.11), Garb Tarngórski (341.12) i Wyżynę Katwicką (341.13), a w brębie makrreginu Równiny Oplskiej (318.5) mezreginy: Równinę Oplską (318.57), Ktlinę Racibrską (318.59). 1 Rysunek 1 Pwiat gliwicki na tle jednstek fizyczn - gegraficznych (wg. Kndrackieg) wjewództwa śląskieg Źródł: strna internetwa 1 Infrmatr walrach przyrdniczych Pwiatu Gliwickieg zawierający pwiatwy prgram rzwju turystyki i rekreacji w parciu walry przyrdnicze pwiatu ; A. Samjedny W.Szendera, M. Zembal, Gliwice,

20 Różnica wyskści wynsi 88 m. W ukształtwaniu terenu wyraźnie dznaczają się płaskie tereny dlin rzeki Bierawki i Kłdnicy bniżające się w kierunku zachdnim. Najbardziej urzmaicną rzeźbę terenu psiadają gminy Tszek i Wielwieś. Charakterystyczne dla ich pejzażu jest pasm wzniesień (Pagóry Sarnwskie) wyskściach sięgających k. 300 m.n.p.m. Wzniesienia te pprzecinane są dlinami, którymi płyną cieki wdne. Urzmaicna rzeźba terenu występuje również w Gminie Rudziniec falistym, miejscami pagórkwatym charakterze z wyróżniającą się płaską dliną Kłdnicy raz zlkalizwanymi na niej sztucznymi zbirnikami wdnymi: Pławniwickim, Dzierżn Duże Dzierżn Małe Słupsk. Rysunek 2 Ukształtwanie terenu wjewództwa śląskieg Źródł: strna internetwa Zgdnie z pdziałem gemrflgicznym (wg. Gilewskiej) pwiat Gliwicki płżny jest w pdprwincji Wyżyny Śląskiej i Ktliny Racibrsk święcimskiej. 20

21 Rysunek 3 Pwiat gliwicki na tle jednstek gemrflgicznych (wg. Gilewskiej) wjewództwa śląskieg Źródł: strna internetwa Warunki klimatyczne Cechą klimatu bszaru pwiatu gliwickieg jest stsunkw wyska średnia temperatura rczna, krótktrwała zima, wczesna i wilgtna wisna i ciepłe lat. W zakresie ruchów atmsferycznych bszar ten dznacza się częstym panwaniem ciszy w pwietrzu i rzadkścią silnych wiatrów. Pnieważ wilgtnść pwietrza jest tu dść duża częst pjawiają się mgły. W pwiecie gliwickim średnie miesięczne usłnecznienie rzeczywiste jest najniższe w styczniu i wynsi minimum 40 gdzin. Najwyższe rczne usłnecznienie rzeczywiste wynsi pnad 200 gdzin, c stanwi najwyższą wartść w całym badanym bszarze. Ze względu na zmiennść średnich przestrzennych temperatur pwietrza w ciągu rku w pwiecie gliwickim mżna przyjąć, że temperatura wynsi +7 0 C. Najcieplejszym miesiącem jest lipiec, najchłdniejszym styczeń. Opady kształtują się w granicach mm rcznie. Wiatry są słabe i bardz słabe, głównie z kierunku zachdnieg. Pza czynnikami naturalnymi, ważnym czynnikiem wpływającym na kształtwanie się klimatu pwiatu gliwickieg i całeg wjewództwa śląskieg jest działalnść gspdarcza człwieka. Ta duża kncentracja przemysłu raz znaczny stpień zurbanizwania pwduje występwanie znacznie większej emisji zanieczyszczeń gazwych i pyłwych niż w innych częściach kraju. Ma t wpływ na zmianę struktury tzw. warstwy czynnej atmsfery. Następstwem teg zjawiska jest inny przebieg elementów klimatu niż w warunkach naturalnych. 21

22 Rysunek 4 Strefy klimatyczne wjewództwa śląskieg i płżenie pwiatu Gliwickieg na ich tle Źródł: strna internetwa Urzędu Marszałkwskieg Wjewództwa Śląskieg Hygrgrafia Pwiat gliwicki należy d drzecza Odry i znajduje się w brębie czterech zlewni II rzędu: Małej Panwi, Kłdnicy, Bierawki i Rudy. Zlewnia Małej Panwi zajmuje półncną część pwiatu, skąd wdy pwierzchniwe drenwane są przez Leguncję raz Świbską Wdę i dprwadzane w kierunku półncnym (pza bszar pwiatu) d prawbrzeżneg dpływu Odry Małej Panwi. Zlewnia Kłdnicy bejmuje bszar centralny pwiatu z mniejszymi zlewniami, które twrzą dpływy Kłdnicy: prawbrzeżna Drama, ptk Pniwski, ptk Tszecki i Jaryszwiec raz lewbrzeżna Kzłówka i ptk Bjszwski. W brębie tej zlewni znajduje się również Kanał Gliwicki raz zbirniki wdne spełniające funkcje retencyjne i sprtw-rekreacyjne: Dzierżn Duże, Dzierżn Małe, Pławniwice i Słupsk. Całść wód pwierzchniwych pisywanej zlewni spływa z kierunków: półncneg, wschdnieg i płudniweg d centralnie przebiegającej rzeki Kłdnicy raz Kanału Gliwickieg i dprwadzana jest w kierunku zachdnim. Zlewnia Bierawki zajmuje płudniwą część pwiatu, którą drenuje przepływająca tu rzeka Bierawka i jej dpływy. Prawbrzeżne zlewnie twrzą: ptk Żernicki, ptk Sśnicwicki, ptk Sierakwicki i Łącza natmiast lewbrzeżne zlewnie należą d bezimiennych cieków. Generalny dpływ wód pwierzchniwych dbywa się w kierunku zachdnim. D zlewni Rudy należy mały bszar w płudniw-zachdniej części pwiatu, który jest drenwany przez Wierzbnik i Rudkę, prawbrzeżne dpływy Rudy. Wda z teg bszaru dprwadzana jest w kierunku płudniw-zachdnim d rzeki Rudy płynącej pza bszarem pwiatu. 22

23 Rysunek 5 Wdy pwierzchniwe na terenie pwiatu gliwickieg Źródł: Starstw Pwiatwe w Gliwicach Naturalną sieć rzeczną uzupełniają sztuczne cieki pwstałe w celu zdrenwania gruntów (rwy meliracyjne) raz dwdnienia i dprwadzania ścieków z bszarów przemysłwych. Ważnym elementem hydrgrafii są również zbirniki wdne pchdzenia sztuczneg. Pwstały przez wypełnienie wdą wyrbisk p eksplatacji gliny i piasku raz bniżeń pgórniczych siadań terenu. Jeszcze inne są zbirnikami gspdarczymi: baseny przemysłwe, przeciwpżarwe, wdciągwe, sadniki czyszczalni, rekreacyjne i inne. Szczególne zagęszczenie wód pwierzchniwych pchdzenia antrpgeniczneg występuje w płudniw-wschdnim bszarze pwiatu (gminy Knurów i Gierałtwice). W bszarze pwiatu gliwickieg występują tylk antrpgeniczne zbirniki wdne. Istniejące na bszarze pwiatu zbirniki wdne pwstały w wyniku niezamierznej lub zamierznej działalnści człwieka. D pierwszej grupy należą zalewiska, a d drugiej zbirniki specjalneg przeznaczenia. Zalewiska pwstają bez ingerencji człwieka. Ich cechą charakterystyczną jest zmiennść w zakresie pjemnści i zasięgu występwania. Wda dpływająca d zagłębień terenu wypełnia je w zależnści d padów atmsferycznych i stanów wód pdziemnych, a zatrzymuje się w nich na dłużej lub zanika w zależnści d przepuszczalnści pdłża. Część z tych zbirników jest zagspdarwana i spełnia funkcje rekreacyjne, użytków eklgicznych i retencyjne. Należą d nich stawy największej pwierzchni, ze słab przepuszczalnym pdłżem raz lkalizacją w atrakcyjnych przyrdnicz i gspdarcz rejnach miejscwści. D największych należą: Hubertus, Słupsk, Pławniwice, Dzierżn Duże, Dzierżn Małe. Obiekty zlkalizwane w gminach Knurów i Gierałtwice spełniają funkcje zbirników wód przemysłwych: Mczury, Farskie, Lacha i inne. Zalewiska są dynamicznym elementem pwierzchni hydrgraficznej pwiatu. W związku z prwadzną działalnścią gspdarczą pwstają nwe w nieckach siadań, a inne w ramach prwadznej rekultywacji terenów przemysłwych są likwidwane. Zbirniki specjalneg przeznaczenia pwstają w wyniku ingerencji człwieka. Są t bwałwane stawy hdwlane. D zbirników różnej wielkści za pmcą zastawek skierwywana jest i dprwadzana wda 23

24 z cieku pwierzchniweg (przepływwe). Najwięcej stawów hdwlanych znajduje się w gminach Sśnicwice i Pilchwice. 3.4 Budwa gelgiczna i warunki hydrgelgiczne, warunki glebwe Pwiat gliwicki płżny jest w półncn-zachdniej części brzeżenia Górnśląskieg Zagłębia Węglweg. W prfilu gelgicznym pdłża zalegają utwry czwartrzędu, trzecirzędu, triasu i karbnu. Utwry czwartrzędu występują ciągłą pkrywą praktycznie na całej pwierzchni pwiatu, wyjątek stanwią strefy wychdni utwrów triasu w półncnej części pwiatu w gminie Wielwieś i półncnej części gminy Tszek. Czwartrzęd t utwry akumulacji rzecznej i ldwcwej zldwacenia śrdkwplskieg. Wykształcny zstał w pstaci żwirów, piasków, mułków, iłów i glin zwałwych. Na szczególną uwagę zasługują piaszczyst-żwirwe utwry dlin rzecznych Bierawki i Kłdnicy stanwiące klektr dla wód pdziemnych, zawierające złża kpalin (kruszyw naturalnych, piasków pdsadzkwych). Utwry trzecirzędwe występują w pstaci ciągłeg miąższeg kmpleksu w płudniwej i śrdkwej części pwiatu. Trzecirzęd reprezentwany jest przez miceńskie iły z przewarstwieniami piasków, margli, wapieni, gipsów, piaskwców i iłwców. Charakterystyczną cechą utwrów ilastych jest ich duża jednrdnść i ciągłść zalegania. Trias wykształcny jest w pstaci utwrów triasu śrdkweg (wapienia muszlweg) leżących na sadach triasu dlneg. Utwry triasu występują w śrdkwej i półncnej części pwiatu, z wyjątkiem centralnej części gminy Tszek. Trias śrdkwy buduje kmpleks skał węglanwych facji mrskiej, są t wapienie, margle i dlmity wapienia muszlweg. Pniżej zalegają utwry triasu dlneg - pstreg piaskwca w pstaci węglanwych skał retu raz utwrów piaszczyst - ilastych dlneg i śrdkweg pstreg piaskwca. Utwry triasu stanwią klektr wód pdziemnych isttnym znaczeniu dla zapatrzenia w wdę mieszkańców Pwiatu Gliwickieg. Skały triasu d pwierzchni izlwane są sadami czwartrzędu i trzecirzędu, w strefie wychdni - gminy Wielwieś i Tszek zalegają bezpśredni na pwierzchni lub pd płytkim przykryciem czwartrzędu. Utwry karbnu górneg występują w płudniwej i śrdkwej części pwiatu. W ich brębie należy zwrócić uwagę na skały budujące grupę łękwą, sidłwą i brzeżną. Seria węglnśna karbnu zbudwana jest z cyklicznie występujących piaskwców, mułwców, iłwców i pkładów węgla. Udział pszczególnych typów litlgicznych skał jest zmienny w brębie warstw. Karbn dlny wykształcny jest w frakcji kulmu, tj. mułwców, iłwców, piaskwców. Osady te występują na pwierzchni i bezpśredni pd czwartrzędem w rejnie Tszka. 24

25 Rysunek 6 Pwiat gliwicki na tle budwy gelgicznej wjewództwa śląskieg Źródł: strna internetwa Obszar pwiatu gliwickieg ze względu na urzmaicną rzeźbę terenu raz budwę gelgiczną psiada zróżnicwane warunki hydrgelgiczne. Występują tu cztery piętra wdnśne: czwartrzędu, negenu, triasu i karbnu, które na terenie pwiatu pdzieln na siedem jednstek hydrgelgicznych: trzy czwartrzędwe, jedną negeńską, dwie triaswe i jedną karbńską. Część bszaru pwiatu pkryta jest glinami czwartrzędwymi, c pwduje, że pierwszy pzim wód pdziemnych zalega na większych głębkściach twrząc tam użytkwy pzim wdnśny. W niektórych bszarach jest t głębkść pnad 10 m i są t rejny: występwania sadów triasu w płudniwej części gminy Wielwieś raz triasu i karbnu w zachdniej części gminy Tszek. Na pzstałym bszarze występuje pzim wód gruntwych, który stanwi pierwszą warstwę wdnśną zalegającą na małych głębkściach. Ze względu na małą miąższść tej warstwy wdnśnej jak i zdegradwanie jej jakści pprzez lkalne źródła zanieczyszczeń, na prawie całym terenie pwiatu nie ma na większeg znaczenia zarówn jak źródł wdy pitnej jak i wdy przemysłwej. Głębkść zalegania pierwszeg pzimu wynsi maksymalnie kilka metrów. Jeg znaczenie jest isttne w przypadku lkalizacji biektów budwlanych raz gruntów rnych, którym mgą zagrażać pdtpienia. Szczególnie niebezpieczne są rejny, w których głębkść zalegania lustra wdy jest mniejsza niż 1 m. Są t bszary w zachdniej części gminy Wielwieś (rejn Dąbrówki) i w jej części półncn-wschdniej (na półnc d Wielwsi), raz w dlinach rzek i ptków a przede wszystkim rzek Kłdnicy i Bierawki, gdzie występują częste pdtpienia i czasami pwdzie. Obszary występwaniu płytkich wód gruntwych zlkalizwane są w centralnej części gminy Knurów i na przeważającym bszarze gminy Gierałtwice. Użytkwe pzimy wdnśne na terenie pwiatu gliwickieg występują w utwrach czwartrzędwych, negeńskich, triaswych i karbńskich. 25

26 Główne i Użytkwe Zbirniki Wód Pdziemnych Na terenie pwiatu zlkalizwane są trzy główne zbirniki wód pdziemnych: GZWP 330 (Zbirnik Gliwice), GZWP 327 (Zbirnik Lubliniec-Myszków) raz GZWP nr 332 (Subniecka kędzierzyńsk-głubczycka). GZWP 330 i 327 t zbirniki prwadzące wdy triasweg piętra wdnśneg, pzimy wapienia muszlweg i retu traktwane, jak jeden kmpleks wdnśny serii węglanwej triasu. Klektrem wód są w nim wapienie, wapienie zdlmityzwane, dlmity z przewarstwieniami margli. Zbirniki te mają charakter szczelinw-prw-kraswy. GZWP 330 (Gliwice) na terenie pwiatu bejmuje swim zasięgiem miast Pyskwice, fragment gmin Tszek i Rudziniec. Zasilanie następuje bezpśredni padami raz pśredni pprzez przesączenia z innych warstw np. czwartrzędwych. GZWP nr Lubliniec Myszków bejmuje gminę Wielwieś i część gminy Tszek. Pzim ten na większści terenu nie jest izlwany d pwierzchni utwrami nieprzepuszczalnymi. Na części bszaru pwiatu pzim ten jest izlwany d góry warstwą nieprzepuszczalnych sadów trzecirzędwych. GZWP nr Subniecka Kędzierzyńsk-Głubczycka, negeński zbirnik charakterze prwym. Zajmuję duży bszar pwiatu w centralnej i zachdniej jeg części. Wdy w utwrach dliny Bierawki wchdzą w skład czwartrzędweg, użytkweg pzimu wód pdziemnych lkalny zbirnik UPWP dlina Bierawki. W utwrach dliny i pradliny Kłdnicy i Dramy występuje czwartrzędwy lkalny zbirnik UPWP dlina Kłdnicy. Utwry wdnśne wymieninych jednstek t piaski, żwiry i pspółki. Ze względu na łatwść migracji zanieczyszczeń pwierzchniwych wdy w utwrach czwartrzędwych mają niższą klasę czystści niż w izlwanych utwrach triaswych. Na terenie gminy Tszek znajduje się dlnkarbński lkalny zbirnik UPWP Tszek. Półncna część pwiatu pkryta jest piaskami, żwirami, glinami raz lessami. W śrdkwej części na terenie Ktliny Racibrskiej występują gleby niskich klasach bnitacyjnych (IV i V) nadające się pd uprawy ziemniaków i żyta. Płudniwa część Wyżyna Katwicka i Płaskwyż Rybnicki zbudwane są z pisków żwirów i glin gleb bielicwych i płwych niewielkiej przydatnści dla rlnictwa. Na terenie pszczególnych gmin należących d pwiatu zewidencjnwan gleby: Na terenie gminy Rudziniec - gleby pseudbielicwe piaszczyste i gliniaste wykształcne z piasków różnym stpniu ziarnistści. gleby brunatne wyługwane. Dliny rzeczne wypełniają mady brunatne i pylaste. Na terenie gminy Pyskwice - gleby bielicwe i pseudbielicwe, na utwrach bardziej gliniastych i przy płytszym zaleganiu wdy gruntwej wykształciły się gleby brunatne wyługwane. Nieznaczne pwierzchnie zajmują czarne ziemie zdegradwane. Na terenie gminy Sśnicwice - gleby bielicwe, pseudbielicwe, brunatne wyługwane, raz czarne ziemie, w niewielkich ilściach występują również gleby mułw trfwe. W wierzchnich warstwach gleb bardz lekkich występują piaski słab gliniaste i luźne, w glebach lekkich występują piaski gliniaste, natmiast w glebach lekk średnich występują piaski gliniaste i gliny lekkie pylaste. Na terenie gminy Pilchwice gleby piaszczyste wytwrzne z piasków całkwitych i naglininych, płaty gleb trfwych. W dnach dlin rzecznych ciągną się pasy mad i gleb mułw-trfwych. Na terenie gminy Knurów - gleby pseudbielicwe wytwrzne z gliny lekkiej, piasków gliniastych gleby brunatne wyługwane wytwrzne z piasku gliniasteg lekkieg, gleby brunatne wyługwane wytwrzne z piasków luźnych całkwitych, lub z piasków słabgliniastych całkwitych. Na terenie gminy Wielwieś - gleby bielicwe i pseudbielicwe, znaczające się niskim ph, wytwrzne głównie z piasków gliniastych lekkich, słab gliniastych lub glin lekkich. Na terenie gminy Gierałtwice - gleby pseudbielicwe, wykształcne głównie na pdłżu gliniastym, we wschdniej części gminy występują gleby piaskwe rdzawe, brunatne kwaśne, w klicach Paniówek występują gleby brunatne wyługwane i kwaśne, w dlinach rzek pwszechne są mady raz gleby mułw-trfwe. 26