PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY LIPOWA NA LATA

Transkrypt

1 . PROGNOZA ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO AKTUALIZACJI PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY LIPOWA NA LATA ZLECENIODAWCA: Urząd Gminy w Lipwej Lipwa 708, Lipwa tel , ; fax.: uglipwa@tenit.cm.pl, ZLECENIOBIORCA: EKO TEAM KONSULTING, ul. Gleszwska 16/125, Bielsk-Biała tel , fax.: , km mail: biur@ek-team.cm.pl; LIPOWA, MARZEC 2011

2

3 AUTORZY OPRACOWANIA: Agnieszka Chylak, Sebastian Kulikwski, Osby i instytucje współpracujące przy pracwaniu niniejszeg dkumentu: 1. Maria Szustakwska Urząd Gminy Lipwa, 2. Maria Jasek Urząd Gminy Lipwa, 3. Spółka Beskid SA, 4. Przedsiębirstw Usług Kmunalnych Sp. z.. w Żywcu, 5. Reginalna Dyrekcja Ochrny Śrdwiska w Katwicach, 6. Państwwy Wjewódzki Inspektrat Sanitarny, 7. Urząd Marszałkwski Wjewództwa Śląskieg, Wydział Terenów Wiejskich, 8. Śląski Ośrdek Dradztwa Rlniczeg w Częstchwie, 9. Agencja Restrukturyzacji i Mdernizacji Rlnictwa, Biur Pwiatwe w Żywcu, 10. Pwiatwy Zarząd Dróg w Żywcu, 11. Pwiatwy Urząd Pracy w Żywcu, 12. Reginalny Zarząd Gspdarki Wdnej, Zarząd Zlewni Sły i Skawy z siedzibą w Żywcu, 13. Grupa Taurn, Rejn Dystrybucji Żywiec, Zdjęcia na kładce: Agnieszka Chylak 3

4 SPIS TREŚCI WSTĘP METODYKA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY LIPOWA NA LATA I O POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI Cele dkumentu Zawartść dkumentu Pwiązania z innymi dkumentami ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA Charakterystyka gminy Lipwa Analiza i cena stanu śrdwiska ISTNIEJĄCE PROBLEMY OCHRONY ŚRODOWISKA ISTOTNE Z PUNKTU WIDZENIA PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU, W SZCZEGÓLNOŚCI DOTYCZĄCE OBSZARÓW CHRONIONYCH ANALIZA WARIANTÓW OKREŚLENIE, ANALIZA I OCENA PRZEWIDYWANYCH ZNACZĄCYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO PRZEDSTAWIENIE ROZWIĄZAŃ MAJĄCYCH NA CELU ZAPOBIEGANIE, OGRANICZANIE LUB KOMPENSACJĘ PRZYRODNICZĄ NEGATYWNYCH ODDZIAŁYWAŃ NA ŚRODOWISKO, MOGĄCYCH BYĆ REZULTATEM REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU ROZWIĄZANIA ALTERNATYWNE DO ROZWIĄZAŃ ZAWARTYCH W PROJEKTOWANYM DOKUMENCIE WRAZ Z UZASADNIENIEM ICH WYBORU ORAZ OPIS METOD DOKONANIA OCENY PROWADZĄCEJ DO TEGO WYBORU, W TYM TAKŻE WSKAZANIE NAPOTKANYCH TRUDNOŚCI WYNIKAJĄCYCH Z NIEDOSTATKU TECHNIKI LUB LUK WE WSPÓŁCZESNEJ WIEDZY INFORMACJE O PRZEWIDYWANYCH METODACH ANALIZY REALIZACJI PROJEKTOWANEGO DOKUMENTU INFORMACJE O MOŻLIWYM TRANSGRANICZNYM ODDZIAŁYWANIU NA ŚRODOWISKO STRESZCZENIE SPORZĄDZONE W JĘZYKU NIESPECJALISTYCZNYM SPIS RYSUNKÓW Rysunek 1 Lkalizacja gminy Lipwa na tle pwiatu żywieckieg Rysunek 2 Park Krajbrazwy Beskidu Śląskieg Rysunek 3 Lkalizacja Obszaru NATURA 2000 Beskid Śląski SPIS TABEL Tabela 1 Pmniki przyrdy żywinej i nieżywinej na terenie gminy Lipwa Tabela 2 Pwierzchnia lasów na terenie gminy Lipwa

5 WSTĘP Prgnzę ddziaływania na śrdwisk Aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lipwa na lata (zwanej w dalszej części pracwania Prgnzą ) pracwan w tku ceny ddziaływania na śrdwisk prjektwaneg prgramu chrny śrdwiska. Obwiązek ten wynika z art. 46 ust.2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, pz. 1227). Odpwiedzialnym za wyknanie Prgnzy jest rgan administracji publicznej pracwujący prjekt dkumentu lub wprwadzający zmiany d przyjęteg dkumentu. Prgram bejmuje działania gminy na lata raz planwane w perspektywie na klejne cztery lata, tj. d rku Prgnza ddziaływania na śrdwisk Aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lipwa na lata przygtwana zstała przez EKO-TEAM Knsulting z Bielska-Białej. Zgdnie z art. 51 ust. 2 ustawy z dnia 3 października 2008 r. udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, pz. 1227), Prgnza pwinna: zawierać: infrmacje zawartści, głównych celach prjektwaneg dkumentu raz jeg pwiązaniach z innymi dkumentami, infrmacje metdach zastswanych przy sprządzaniu prgnzy, infrmacje przewidywanych metdach analizy realizacji pstanwię prjektwaneg dkumentu raz częsttliwści jej przeprwadzania, infrmacje mżliwym transgranicznym ddziaływaniu na śrdwisk, streszczenie sprządzne w języku niespecjalistycznym. kreślać, analizwać i ceniać: istniejący stan śrdwiska raz ptencjalne zmiany teg stanu w przypadku braku realizacji prjektwaneg dkumentu, stan śrdwiska na bszarach bjętych przewidywanym znaczącym ddziaływaniem, istniejące prblemy chrny śrdwiska isttne z punktu widzenia realizacji prjektwaneg dkumentu, w szczególnści dtyczące bszarów pdlegających chrnie na pdstawie ustawy z dnia 16 kwietnia 2004 r. chrnie przyrdy, cele chrny śrdwiska ustanwine na szczeblu międzynardwym, wspólntwym i krajwym, isttne z punktu widzenia prjektwaneg dkumentu, raz spsby, w jakich te cele i inne prblemy śrdwiska zstały uwzględnine pdczas pracwywania dkumentu, przewidywane znaczące ddziaływania, w tym ddziaływania bezpśrednie, pśrednie, wtórne, skumulwane, krótkterminwe, średniterminwe i długterminwe, stałe i chwilwe raz pzytywne i negatywne na śrdwisk, a w szczególnści na: różnrdnśd bilgiczną, ludzi, zwierzęta, rśliny, wdę, pwietrze, pwierzchnię ziemi, krajbraz, klimat, zasby naturalne, zabytki, dbra materialne, bszar Natura

6 z uwzględnieniem zależnści między tymi elementami śrdwiska i między ddziaływaniami na te elementy; przedstawiać: rzwiązania mające na celu zapbieganie, graniczanie lub kmpensację przyrdniczą negatywnych ddziaływań na śrdwisk, mgących być rezultatem realizacji prjektwaneg dkumentu, w szczególnści na cele i przedmit chrny bszaru Natura 2000 raz integralnść teg bszaru, birąc pd uwagę cele i gegraficzny zasięg dkumentu raz cele i przedmit chrny bszaru Natura 2000 raz integralnść teg bszaru rzwiązania alternatywne d rzwiązań zawartych w prjektwanym dkumencie wraz z uzasadnieniem ich wybru raz pis metd dknania ceny prwadzącej d teg wybru alb wyjaśnienie braku rzwiązań alternatywnych, w tym wskazania naptkanych trudnści wynikających z niedstatków techniki lub luk we współczesnej wiedzy. 6

7 1. METODYKA SPORZĄDZENIA PROGNOZY ODDZIAŁYWANIA NA ŚRODOWISKO Pdstawą pracwania Prgnzy były przepisy wspólntwe dtyczące cen ddziaływania na śrdwisk, przede wszystkim dyrektywa 2001/42/WE z 2001 r. w sprawie ceny wpływu niektórych planów i prgramów na śrdwisk, dyrektywa 2003/4/WE Parlamentu Eurpejskieg i Rady z dnia 28 stycznia 2003 r. w sprawie publiczneg dstępu d infrmacji dtyczących śrdwiska raz przepisy ustawy z dnia 3 października 2008 r. udstępnianiu infrmacji śrdwisku i jeg chrnie, udziale spłeczeństwa w chrnie śrdwiska raz cenach ddziaływania na śrdwisk (Dz. U. z 2008 r., Nr 199, pz. 1227). W celu przeprwadzenia szczegółwej analizy wpływu prjektwaneg dkument na śrdwisk wykrzystan materiały udstępnine przez Urząd Gminy Lipwa, danych statycznych umieszcznych na strnach internetwych Główneg Urzędu Statyczneg, danych literaturwych raz pracwań własnych. D przedstawienia ptencjalnych ddziaływań celów i kierunków działań przewidzianych d realizacji w ramach ww. prjektu psłużn się matrycą, w której kreśln: przewidywane ddziaływania wynikające z realizacji tych celów (bezpśrednie, pśrednie, krótkterminwe, długterminwe, stałe, chwilwe, skumulwane, pzytywne, negatywne) pszczególne elementy śrdwiska, na które mże mieć wpływ realizacja zadań (różnrdnść bilgiczna, ludzie, zwierzęta, rśliny, wda, pwietrze i klimat, pwierzchnia ziemi, krajbraz, zasby naturalne, zabytki i dbra materialne, Natura 2000). Dla kreślenia skutków realizacji daneg przedsięwzięcia/zamierzenia przyjęt następującą skalę ceny: wzmacniające, krzystne, ptencjalnie krzystne, neutralne, ptencjalnie negatywne, niekrzystne/hamujące, ryzyk knfliktu. 7

8 2. INFORMACJA O ZAWARTOŚCI, GŁÓWNYCH CELACH PROGRAMU OCHRONY ŚRODOWISKA DLA GMINY LIPOWA NA LATA I O POWIĄZANIACH Z INNYMI DOKUMENTAMI 2.1. Cele dkumentu W kntekście bwiązujących przepisów Aktualizacja Prgramu Śrdwiska dla Gminy Lipwa na lata ma stanwić pdstawę planwania strategiczneg w zakresie chrny śrdwisk raz realizacji Plityki Eklgicznej Państwa na pzimie gminy. Cele i zadania przedstawine w w/w dkumencie wpisują się w strategie pstępwania w zakresie chrny śrdwiska zawarte w dkumentach wjewódzkich, pwiatwych i gminnych Zawartść dkumentu Aktualizacja Prgramu Śrdwiska dla Gminy Lipwa na lata zawiera analizę i cenę realizacji dtychczaswych działań prwadznych na terenie gminy, sprządzną na pdstawie Raprtu z wyknania Prgramu Ochrny Śrdwiska za lata , jak również inwentaryzacji i analizy zagadnień związanych z chrną śrdwiska. W zaktualizwanym dkumencie dknan również charakterystykę i cenę stanu śrdwiska istniejąceg, z pdziałem na pszczególne jeg elementy, tj.: chrna pwietrza atmsferyczneg, gspdarka wdn ściekwa, gspdarka dpadami, tereny pprzemysłwe, chrna dziedzictwa przyrdniczeg, chrna zasbów, chrna pwierzchni ziemi i gleb, chrna przed hałasem, chrna przed plami elektrmagnetycznymi wraz ich mnitringiem, rzwój edukacji eklgicznej. Dkument wyznacza, przy użyciu frmuły elastycznej (twartej) cele i kierunki działań służące pprawie stanu śrdwiska, przy czym czyni t w spsób umżliwiający bieżącą (w trakcie realizacji) ich krektę. Krekta ta mże być pdyktwana zarówn częst zmieniającymi się przepisami prawnymi jak też kniecznścią dstswywania zakresu pdejmwanych działań d zmieniających się warunków. Dla każdeg kierunku działań utwrzny zstał harmngram realizacji zadań. Zawiera n wykaz zadań gminy z pdziałem na zadania własne, czyli finanswane w większści ze śrdków własnych i krdynwane, czyli takie, które realizwane są na terenie gminy nie kniecznie ze śrdków gminnych. Zadania te są realizwane częst bez udziału gminy Lipwa przez przedsiębirstwa czy mieszkańców. Harmngram kreśla termin i jednstkę dpwiedzialną za realizację zadania, planwane efekty eklgiczne raz planwane szacunkwe kszty przedsięwzięć z prpzycjami źródeł ich finanswania. Aktualizacja Prgramu Śrdwiska dla gminy Lipwa na lata mawia uwarunkwania finanswe gminy. Na pdstawie budżetów gminy z statnich lat, planu budżetu na rk bieżący 2011, szacunkwych ksztów zaprpnwanych w wielletnich planie inwestycyjnym, przeprwadzn prgnzę budżetwą raz przeanalizwan mżliwści gminy w zakresie realizacji wszystkich zadań. Dzięki tej analizie wiadm, jaki prcent ksztów na realizację zadań pwinien pchdzić z zewnątrz i należy się starać ich pzyskanie. W zakresie tej części pracwania przedstawin również źródła dfinanswania na realizację pszczególnych zadań śrdwiskwych. Ważnym elementem przedmitwej dkumentacji są zagadnienia charakterze systemwym. System Zarządzania Śrdwiskweg umżliwia systematyczną kntrlę i cenę ddziaływania rganizacji na śrdwisk raz umżliwia systematyczną kntrlę i cenę ddziaływania rganizacji na śrdwisk raz pdejmwanie działań dla pprawy stanu śrdwiska. Całść działań preklgicznych zamyka pdsumwanie i wniski, w których wyspecyfikwane zstały najważniejsze infrmacje i uwagi dnśnie zadań i ptrzeb gminy. 8

9 OCHRONA POWIETRZA Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2014 Zadanie Przedsięwzięcie Jednstka dpwiedzialna OA Wyknanie aktualizacji Załżeń d planu zapatrzenia w ciepł, energię elektryczną i paliwa gazwe Gmina Lipwa OA.1.1 Spełnienie standardów jakści pwietrza pprzez graniczenie emisji z prcesów spalania paliw, graniczenie niskiej emisji, zmniejszenie zaptrzebwania na energię: OA OA OA Kntynuacja wdrżenia prgramów likwidacji niskiej emisji w tym: mdernizacja źródeł ciepła termmdernizacja budynków Termmdernizacja biektów użytecznści publicznej Systematyczne prwadzenie kntrli pdmitów dtyczącej przestrzegania zasad chrny śrdwiska Gmina Lipwa Gmina Lipwa WIOŚ w Katwicach OA Budwa sieci gazwych na terenach wiejskich i cennych pd względem przyrdniczym i turystycznym Administratr sieci gazwniczej na terenie Gminy OA.1 Pprawa jakści pwietrza pprzez sukcesywną redukcję emisji zanieczyszczeń d pwietrza OA.1.2 Pprawa jakści pwietrza pprzez pprawienie warunków na drgach gminy OA Mdernizacja układu drgweg w gminie Zarząd Dróg Pwiatwych / Gmina Lipwa OA Prmcja i wspieranie rzwju dnawialnych źródeł energii raz technlgii zwiększających efektywne wykrzystanie energii i zmniejszających materiałchłnnść gspdarki Gmina Lipwa, rganizacje eklgiczne, mieszkańcy OA.1.3 Prwadzenie edukacji w zakresie chrny pwietrza OA Infrmwanie mieszkańców stanie śrdwiska na terenie gminy, zmianach prawnych z dziedziny chrny śrdwiska i działaniach pdejmwanych na rzecz chrny śrdwiska. Wspieranie działań edukacji szklnej np.: prwadzenie działań z zakresu edukacji eklgicznej dla młdzieży na terenach cennych przyrdnicz Gmina Lipwa OA Gmina Lipwa 9

10 OCHRONA DZIEDZICTWA PRZYRODNICZEGO W TYM LASÓW Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2014 Zadanie Przedsięwzięcie Jednstka dpwiedzialna OPK Ochrna czynna zieleni łęgwej (wyskiej) w dlinie Sły (krdynacja rganizacyjna) RZGW w Krakwie, Pwiat Żywiecki, Gmina Lipwa OPK Objęcie chrną prawną prpnwanych bszarów i biektów cennych przyrdnicz (inwentaryzacja, walryzacja) Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg, Gmin Lipwa OPK Wyknanie prjektu planu chrny dla PK Beskidu Śląskieg Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg Oddział w Żywcu OPK.1 Zachwanie i wzbgacanie walrów przyrdniczych OPK.1.1 Twrzenie Eklgiczneg Systemu Obszarów Chrninych i chrna czynna cennych przyrdnicz biektów i bszarów na terenie gminy OPK OPK Ochrna czynna zbirwisk nieleśnych w bszarach przyrdnicz cennych, w tym chrna rślinnści hal Beskidu Śląskieg etap II Zachwanie cennych łąk w dtychczaswym użytkwaniu z wykrzystaniem Prgramów rlnśrdwiskwych, szczególnie na bszarach Natura 2000 Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg Gmina Lipwa, Śląski Ośrdek Dradztwa Rlniczeg, Agencja Restrukturyzacji i Mdernizacji Rlnictwa ( biur pwiatwe w Żywcu ), Reginalny Dyrektr Ochrny Śrdwiska w Katwicach OPK Realizacja prgramu Prgram aktywizacji gspdarczej raz zachwania dziedzictwa kulturweg Beskidów i Jury Krakwsk- Częstchwskiej - Owca plus w latach Wjewództw Śląskie, Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg, Gminy Milówka, Radziechwy Wieprz, Rajcza, Jeleśnia, Kszarawa, Ujsły, Węgierska Górka, Lipwa OPK.1.2 Zachwanie i przywrócenie warunków występwania ginących gatunków zwierząt OPK Opracwanie planów chrny lub planów zadań chrnnych dla bszarów Natura 2000 Gmina Lipwa, lkalne stwarzyszenia eklgiczne, szkły, instytucje naukwe, Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg Oddział w Żywcu, Reginalny Dyrektr Ochrny Śrdwiska w Katwicach OPK.2 Zagspdarwanie zielenią terenów antrpgenicznych - rzszerzenie ferty rekreacyjn-turystycznej OPK.2.1 Kształtwanie terenów zieleni urządznej i nieurządznej OPK OPK Prmcja własnych działań i inicjatyw preklgicznych prmujących walry śrdwiska przyrdniczeg charakterze cyklicznym: Dzień Ziemi, Sprzątanie Świata Rewalryzacja zabytkwych załżeń zieleni (parki zabytkwe, zieleń przykścielna i cmentarna k. 2- Gmina Lipwa, lkalne stwarzyszenia, Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg Gmina Lipwa, Wjewódzki Urząd Ochrny Zabytków w Katwicach 10

11 3 OPK Rewitalizacja istniejących zasbów terenów zieleni miejskiej gólndstępnej (k. 5 ha) raz twrzenie lkalnych parków gminnych i słeckich raz szklnych gródków dendrlgicznych k. 2 parków (k. 1-2 ha) raz k. 4 gródków szklnych Gmina Lipwa OPK.3 Wzrst świadmści eklgicznej w spłeczeństwie OPK.3.1 Pszerzenie wiedzy śrdwisku przyrdniczym OPK Twrzenie sieci ścieżek przyrdnicz-dydaktycznych w brębie bszarów przyrdnicz cennych, atrakcyjnych krajbrazw raz dziedzictwa kulturweg Gmina Lipwa, Pwiat Żywiecki, Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg, RDLP w Katwicach, rganizacje i stwarzyszenia eklgiczne GOSODARKA WODNO - ŚCIEKOWA Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2014 Zadanie Przedsięwzięcie Jednstka dpwiedzialna OPS Rzbudwa systemu mnitringu śrdwiska dla ptrzeb chrny przeciwpwdziwej na bszarze pwiatu żywieckieg Pwiat Żywiecki OPS.1 Zmniejszenie zagrżenia przed pwdzią OPS.1.1 Realizacja planów chrny przeciwpwdziwej OPS OPS Inwentaryzacja, dbudwa i regulacja raz prawidłwa eksplatacja dpwiednich urządzeń na ciągach kanalizacji deszczwej i rwów meliracyjnych Wyznaczenie bszarów zalewwych tam, gdzie nie zstały jeszcze wyznaczne RZGW w Krakwie, Śląski Zarząd Meliracji i Urządzeń Wdnych, Gmina Lipwa Gmina Lipwa, RZGW w Krakwie OPS Rzpznanie dalszych ptrzeb w zakresie zabezpieczenia przeciwpwdziweg Gminy Lipwa OPS Mnitrwanie stanu wałów i urządzeń wdnych raz terenów suwiskwych RZGW w Krakwie WŚ.1 Pprawa jakści wód pwierzchniwych raz chrna jakści i ilści wód pdziemnych wraz z racjnalizacją ich wykrzystania WŚ.1.1 Rzbudwa i mdernizacja sieci kanalizacyjnej i deszczwej WŚ1.1.1 WŚ1.1.2 Budwa czyszczalni przydmwych (w szczególnści na terenach zabudwy rzprsznej, gdzie nie planuje się budwy czyszczalni w kresie perspektywicznym) Budwa kanalizacji sanitarnej na terenie Gminy w ramach prjektu,,oczyszczalnia ścieków na Żywiecczyźnie : Lipwa, Słtwina, Ostre, Twardrzeczka, Leśna - dł. 1,35 km Mieszkańcy. Gmina Lipwa Związek Międzygminny ds. Eklgii w Żywcu, Gmina Lipwa WŚ1.1.3 Budwa kanalizacji w Ostrem, Lipwej Bugaj, Słtwina Wandzle 12 km Gmina Lipwa 11

12 Gmina Lipwa, WŚ1.1.4 Budwa kanalizacji deszczwej w drgach gminnych Zarząd Dróg Pwiatwych w Żywcu, Zarząd Dróg Wjewódzkich w Katwicach WŚ.1.2 Ograniczenie strat wdy związanych z przesyłem i pprawa zapatrzenia ludnści w wdę WŚ WŚ Budwa wdciągów na terenie Gminy w ramach prjektu,,oczyszczalnia ścieków na Żywiecczyźnie : Twardrzeczka, Leśna termin zakńczenia 2011 rk dł. 50,5 km Budwa sieci wdciągwej wraz z przyłączami, zbirników magazynwych wdy pitnej (2x50m 3 ), ujęcia wdy, stacji uzdatniania wdy w Ostrem Związek Międzygminny ds. Eklgii w Żywcu, Gmina Lipwa Gmina Lipwa WŚ.1.3 Ochrna wód pwierzchniwych i pdziemnych WŚ WŚ Organizacja cyklu sptkań z mieszkańcami gmin na temat racjnalneg gspdarwania zasbami wdnymi na pzimie gspdarstwa dmweg (prpagwanie pstaw i zachwań mtywujących ludnść d szczędzania wdy) Organizacja cyklu sptkań z rlnikami w zakresie prpagwania tzw. dbrych praktyk rlniczych w celu zmniejszenia zanieczyszczeń bszarwych przez związki bigenne Gmina Lipwa Gmina Lipwa OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I GLEB Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2014 Zadanie Przedsięwzięcie Jednstka dpwiedzialna OG Działania mające na celu pprawę kndycji rlnictwa (prady, szklenia, knferencje, sptkania demnstracyjne) Gmina Lipwa, Śląski Ośrdek Dradztwa Rlniczeg w Częstchwie Oddział w Żywcu OG Przeciwdziałanie i chrna gleb przed czynnikami erzyjnymi Właściciele terenów OG.1 Racjnalne wykrzystanie zasbów glebwych OG.1.1. Zagspdarwanie terenu w spsób racjnalny OG Organizacja wychwania eklgiczneg dla dzieci i drsłych w zakresie gspdarwania zasbami glebwymi Gmina Lipwa, rganizacje eklgiczne OG Prmcja agrturystyki i rlnictwa eklgiczneg Gmina Lipwa, Śląski Ośrdek Dradztwa Rlniczeg w Częstchwie Oddział w Żywcu OG Przystąpienie d Prgramu Aktywizacji Gspdarczej raz zachwania Dziedzictwa Kulturweg Beskidów i Jury Krakwsk Hdwcy wiec na terenie gminy Lipwa na halach Jaśkwa, Ostre, Skrzyczne 12

13 Częstchwskiej - Owca Plus OG.1.2 Przywrócenie wartści bilgicznych gleb OG1.2.1 OG1.2.2 Krdynacja badań gleb na pzim ph i pzyskiwanie dfinanswania na wapnwanie gleb kwaśnych Prmcja wykrzystania pplnów, międzyplnów i śródplnów, a także prpagwanie wzbgacania płdzmianów rśliny mtylkwe, strączkwe i mieszanki Gmina Lipwa, Śląski Ośrdek Dradztwa Rlniczeg w Częstchwie Oddział w Żywcu, WFOSiGW Gmina Lipwa, Śląski Ośrdek Dradztwa Rlniczeg w Częstchwie Oddział w Żywcu, OCHRONA ZASOBÓW Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2014 Zadanie Przedsięwzięcie Jednstka dpwiedzialna OZ.1 Ochrna zasbów złóż pprzez ich racjnalne wykrzystywanie w krdynacji z planami rzwju reginu. OZ.1.1. Zagspdarwanie terenów nieeksplatwanych złóż w spsób racjnalny OZ OZ OZ Wprwadzenie zapisów w PZP gminy niezagspdarwywaniu terenów nieeksplatwanych złóż Wprwadzenie zapisów w PZP gminy niezagspdarwywaniu terenów ptencjalnych suwisk Realizacja na terenie gminy Systemu Przeciwsuwiskweg plegająceg na mnitringu aktywnych suwisk i miejsc zagrżnych Gmina Lipwa Gmina Lipwa Państwwy Instytut Gelgiczny Oddział Karpacki, Gmina Lipwa OCHRONA PRZED HAŁASEM Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2014 Zadanie Przedsięwzięcie Jednstka dpwiedzialna OH.1.1 Ograniczenie hałasu kmunikacyjneg OH Bieżące remnty dróg gminnych i pwiatwych Gmina Lipwa, Pwiatwy Zarząd Dróg w Żywcu OH.1 Zapewnienie sprzyjająceg kmfrtu akustyczneg śrdwiska OH.1.2 Twrzenie terenów wlnych d ddziaływań akustycznych związanych z przemysłem i kmunikacja OH OH Uwzględnianie w PZP gminy zapisów dpuszczalnych pzimach dźwięku i egzekwwanie tych zapisów Realizwanie na lekcjach wychwawczych i zajęciach przedszklnych tematów dtyczących wpływu nadmierneg hałasu na zdrwie człwieka (słuchanie głśnej muzyki) Gmina Lipwa Gmina Lipwa, Szkły, Przedszkla rganizacje eklgiczne OH Kntrla emisji hałasu d śrdwiska z biektów działalnści gspdarczej. WIOŚ 13

14 OCHRONA PRZED POLAMI ELEKTROMAGNETYCZNYMI WRAZ ICH MONITORINGIEM Cel Cele długterminwe d rku 2018 Cel Cele krótkterminwe d rku 2014 Zadanie Przedsięwzięcie Jednstka dpwiedzialna OPN.1.1 Stwrzenie rejestru ptencjalnych źródeł prmieniwania niejnizująceg Gmina Lipwa PN.1 Kntrla i graniczenie emisji niejnizująceg prmieniwania elektrmagnetyczneg d śrdwiska PN.1.1 Rzpznanie stanu zagrżenia ddziaływania pól elektrmagnetycznych OPN.1.1 OPN1.3 Grmadzenie danych dtyczących instalacji pwdujących wytwarzanie pól elektrmagnetycznych Stwrzenie systemu mnitringu śrdwiska w celu kreślenia aktualneg pzimu elektrmagnetyczneg prmieniwania niejnizująceg Urząd Marszałkwski Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska EDUKACJA EKOLOGICZNA Zadania w zakresie edukacji zapisane zstały w każdej z dziadzina śrdwiskwych 14

15 2.3. Pwiązania z innymi dkumentami Prgnza jest zgdna z pstanwieniami dkumentów strategicznych na szczeblu krajwym, wjewódzkim raz pwiatwym. Plityka eklgiczna na lata z perspektywą d rku 2016 Zasady realizacji Plityki Eklgicznej Państwa zstały przyjęte, jak pdstawa realizacji pracwania niniejszeg dkumentu, jakim jest Aktualizacja Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Gminy Lipwa na lata Nadrzędnym, strategicznym celem plityki eklgicznej państwa jest zapewnienie bezpieczeństwa eklgiczneg kraju (mieszkańców, zasbów przyrdniczych i infrastruktury spłecznej) i twrzenie pdstaw d zrównważneg rzwju spłeczn - gspdarczeg. Realizacja teg celu siągana będzie pprzez niezbędne działania rganizacyjne, inwestycyjne (w tym wdrażanie pstanwień Traktatu Akcesyjneg), twrzenie regulacji dtyczących zakresu krzystania ze śrdwiska i reglamentwania pzimu teg wykrzystania w najważniejszych bszarach chrny śrdwiska. Nadrzędną wartścią w plityce eklgicznej państwa jest człwiek, c znacza, że zdrwie spłeczeństwa, kmfrt śrdwiska, w którym żyją i pracują ludzie, życie bywatela są głównym kryterium realizacji plityki eklgicznej na każdym szczeblu. Plityka eklgiczna państwa ma służyć zaspkjeniu rsnących ptrzeb człwieka. Widącą zasadą plityki eklgicznej państwa jest przyjęta w Knstytucji RP zasada zrównważneg rzwju, któreg isttą jest równrzędne traktwanie racji spłecznych, eknmicznych i eklgicznych. Prjekt Prgramu Ochrny Śrdwiska Wjewództwa Śląskieg d rku 2013 wraz z perspektywą d rku 2018 W 2010 rku zstał pracwany prjekt Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Wjewództwa Śląskieg d rku 2013 z perspektywą d rku 2018 zaprpnwan w nim cele zaliczające się d każdej z dziedzin chrny śrdwiska: Pwietrze atmsferyczne (P) Cel długterminwy d rku 2018: Kntynuacja działań związanych z pprawą jakści pwietrza raz graniczanie zużycia energii i wzrst wykrzystania energii z dnawialnych źródeł P 1. Stwrzenie, przyjęcie i realizacja Prgramów służących chrnie pwietrza raz ich aktualizacja, a także krdynwanie ich skutecznści P 2. Spełnienie wymagań prawnych w zakresie jakści pwietrza pprzez graniczenie emisji ze źródeł pwierzchniwych, liniwych i punktwych P 3. Ograniczanie zużycia energii raz zwiększenie wykrzystania dnawialnych źródeł energii P 4. Wzrst świadmści eklgicznej mieszkańców w zakresie chrny pwietrza Zasby wdne (W) Cel długterminwy d rku 2018: Przywrócenie wyskiej jakści wód pwierzchniwych raz chrna jakści wód pdziemnych i racjnalizacja ich wykrzystania Cele krótkterminwe d rku 2013: W 1. Stwrzenie zintegrwaneg systemu zarządzania gspdarką wdną na bszarze wjewództwa śląskieg W 2. Zapewnienie dbrej jakści wdy pitnej raz chrna jej ujęć W 3. Pprawa jakści wód pwierzchniwych i pdziemnych W 4. Racjnalne gspdarwanie zasbami wdnymi W 5. Zwiększenie retencji w zlewniach raz zapbieganie skutkm wezbrań pwdziwych W 6. Odtwrzenie ciągłści eklgicznej rzek, chrna naturalnych dlin rzecznych raz renaturalizacja rzek Gspdarka dpadami (GO) Cel długterminwy d rku 2018: Minimalizacja ilści pwstających dpadów, wzrst wtórneg wykrzystania i graniczenie składwania pzstałych dpadów 15

16 Cele krótkterminwe d rku 2013: O. 1 Wzmcnienie zarządzania, mnitringu i ptymalizacja systemu gspdarki dpadami O.2 Wdrżenie właściweg systemu gspdarki dpadami w wjewództwie śląskim parteg na reginalnym systemie gspdarwania dpadami kmunalnymi prpnwanym w APGO WŚ O.3 Minimalizacja wytwrznych dpadów raz sukcesywne zwiększanie udziału dpadów innych niż niebezpieczne i bjętne pddawanych prcesm dzysku i unieszkdliwiania pza składwaniem Ochrna Przyrdy (OP) Cel długterminwy d rku 2018: Zachwanie, dtwrzenie i zrównważne użytkwanie różnrdnści bilgicznej na różnych pzimach rganizacji: na pzimie wewnątrzgatunkwym (genetycznym), gatunkwym raz pnadgatunkwym (eksystemwym) raz geróżnrdnści Cele krótkterminwe d rku 2013 OP. 1 Pgłębianie i udstępnianie wiedzy zasbach przyrdniczych wjewództwa OP. 2 Stwrzenie prawn-rganizacyjnych warunków i narzędzi dla chrny przyrdy OP. 3 Zachwanie lub dtwrzenie właściwej struktury i stanu eksystemów i siedlisk Tereny pprzemysłwe (TP) Cel długterminwy d rku 2018: Przekształcenie terenów pprzemysłwych i zdegradwanych wjewództwa śląskieg zgdnie z wymaganiami eklgicznymi raz uwarunkwaniami spłeczn -eknmicznymi Cel krótkterminwy d rku 2013 Hałas (H) TP 1. Rewitalizacja terenów pprzemysłwych i zdegradwanych Cel długterminwy d rku 2018: Zmniejszenie uciążliwści hałasu dla mieszkańców wjewództwa śląskieg i śrdwiska pprzez bniżenie jeg natężenia d pzimu bwiązujących standardów Cele krótkterminwe d rku 2013: H 1. Mnitring narażenia mieszkańców wjewództwa na pnadnrmatywny hałas H 2. Ograniczenie uciążliwści akustycznej dla mieszkańców Elektrmagnetyczne prmieniwanie niejnizujące (PR) Cel długterminwy d rku 2018: Ochrna przed prmieniwaniem elektrmagnetycznym Cel krótkterminwy d rku 2013: PR 1. Minimalizacja emisji prmieniwania niejnizująceg d śrdwiska Zapbieganie pwstawaniu pważnych awarii przemysłwych (PPAP) Cel długterminwy d rku 2018: Ograniczenie ryzyka wystąpienia pważnych awarii przemysłwych raz minimalizacja ich skutków Cele krótkterminwe d rku 2013: PPAP 1. Zmniejszenie zagrżenia raz minimalizacja skutków w przypadku wystąpienia awarii PPAP.2 Zapewnienie bezpieczneg transprtu substancji niebezpiecznych PPAP. 3 Wykrewanie właściwych zachwań spłeczeństwa w sytuacji wystąpienia zagrżeń śrdwiska z tytułu awarii przemysłwych Zasby Naturalne (ZN) Cel długterminwy d rku 2018: Zrównważna gspdarka zasbami naturalnymi Cele krótkterminwe d rku 2013: ZN.1 Sprządzenie i ciągła aktualizacja bilansu ppyt-pdaż surwców naturalnych wjewództwa śląskieg ZN.2 Minimalizacja strat w eksplatwanych złżach raz chrna przed zainwestwaniem uniemżliwiającym ich eksplatację ZN.3 Opracwanie zasad plityki kncesyjnej w granicach zaprjektwaneg zbirnika wdneg Racibórz Gleby użytkwane rlnicz (GL) 16

17 Cel długterminwy d rku 2018: Racjnalne wykrzystywanie zasbów glebwych Cele krótkterminwe d rku 2013: GL.1 Inwentaryzacja i rekultywacja gleb zdewastwanych i zdegradwanych GL 2. Ochrna gleb przed erzją wdną i wietrzną GL 3. Przeciwdziałanie degradacji gleb przez czynniki antrpgeniczne. Prgram Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Żywieckieg na lata aktualizacja W Aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla Pwiatu Żywieckieg na lata zaprpnwan cele nadrzędne i cele szczegółwe zaliczające się d każdej z dziedzin chrny śrdwiska: GOSPODARKA WODNO ŚCIEKOWA Cel nadrzędny: Przywrócenie czystści wód pwierzchniwych, chrna zasbów wód pdziemnych raz zmniejszenie strat i zapewnienie wyskiej, jakści wdy d picia Cele szczegółwe: Rzbudwa i mdernizacja sieci kanalizacyjnej i deszczwej, Pprawa jakści wdy dstarczanej mieszkańcm, Ograniczenie ilści ścieków nieczyszcznych, Ograniczenie strat wdy związanych z przesyłem i pprawa zapatrzenia ludnści w wdę. OCHRONA POWIERZCHNI ZIEMI I GLEB Cel nadrzędny: Pprawa jakści śrdwiska pd względem chrny ziemi i gleb w tym zwiększenie atrakcyjnści Pwiatu Cele szczegółwe: Zagspdarwanie terenu w spsób racjnalny, Przywrócenie wartści bilgicznych gleb. OCHRONA POWIETRZA Cel nadrzędny: Ochrna śrdwiska i zasbów naturalnych Cele szczegółwe: Pprawa, jakści pwietrza pprzez graniczenie emisji z prcesów spalania paliw d celów grzewczych, graniczenie niskiej emisji, zmniejszenie zaptrzebwania na energię, Pprawa jakści pwietrza pprzez pprawienie warunków ruchu drgweg na terenie pwiatu, Pprawa jakści pwietrza pprzez prwadzenie edukacji eklgicznej w zakresie chrny pwietrza, Pprawa jakści pwietrza pprzez graniczenie emisji zrganizwanej. OCHRONA PRZED HAŁASEM Cel nadrzędny: Zapewnienie ludnści atrakcyjneg miejsca zamieszkania, pracy i wypczynku pprzez pprawę kmfrtu akustyczneg śrdwiska Cele szczegółwe: Ograniczenie hałasu kmunikacyjneg i przemysłweg, Twrzenie terenów wlnych d ddziaływań akustycznych związanych z przemysłem i kmunikacja OCHRONA PRZED PROMIENIOWANIEM NIEJONIZUJĄCYM Cel nadrzędny: Kntrla i graniczenie emisji pnadnrmatywneg niejnizująceg prmieniwania elektrmagnetyczneg d śrdwiska Cele szczegółwe: Rzpznanie stanu zagrżenia ddziaływania pól elektrmagnetycznych, Twrzenie stref wlnych d zagrżenia prmieniwaniem elektrmagnetycznym. OCHRONA PRZYRODY 17

18 Cel nadrzędny: Ochrna różnrdnści bilgicznej śrdwiska przyrdniczeg Pwiatu, jak elementu zwiększenia jeg atrakcyjnści Cele szczegółwe: Twrzenie Eklgiczneg Systemu Obszarów Chrninych i chrna czynna cennych przyrdnicz biektów i bszarów na terenie Pwiatu Żywieckieg, Zachwanie i przywrócenie warunków występwania ginących gatunków zwierząt, Kształtwanie terenów zieleni urządznej i nieurządznej, Pszerzenie wiedzy śrdwisku przyrdniczym pwiatu. Plan Rzwju Lkalneg Gminy Lipwa na lata ze szczególnym uwzględnieniem lat Plan Rzwju Lkalneg zstał pracwany w 2007 i zawiera kierunki rzwju gminy z przedstawieniem celów i zadań planwanych d realizacji d rku Kierunki rzwju gminy wynikają z wizji rzwju. Kierunkiem rzwju gspdarczeg Lipwej jest rzwój turystyki i rekreacji, natmiast rzwój gspdarczy uwarunkwany jest realizacją plityk spłecznej i eklgicznej. Kierunki rzwju gminy wyznaczane są przez cele rzwju, dzwierciedlające plityki: Spłeczną CEL 1 - pprawa jakści życia mieszkańców, pszanwanie wartści kulturwych raz integracja spłeczeństwa wkół tradycji i uznawanych wartści, Śrdwiskwą CEL 2 - chrna i kształtwanie śrdwiska, zachwanie naturalneg krajbrazu i udstępnienie śrdwiska d uprawiania turystyki, sprtu i rekreacji raz rzwju gspdarki Gspdarczą CEL 3 - rzwój gspdarczy gminy gścinnej i bezpiecznej z wykrzystaniem lkalnych mżliwści i zachwaniem wymagań chrny śrdwiska W zakresie plityki śrdwiskwej wyznaczn strategie d realizacji: S9 edukacji eklgicznej, S10 krdynacji, S11 pprawy jakści śrdwiska, S12 uprządkwania gspdarki przestrzennej, S13 zachwania zasbów i walrów przyrdy, S14 zapbiegania zanieczyszczeniu śrdwiska. 3. ANALIZA I OCENA ISTNIEJĄCEGO STANU ŚRODOWISKA 3.1. Charakterystyka gminy Lipwa Gmina Lipwa płżna jest w płudniwej części wjewództwa śląskieg w pwiecie żywieckim, w zachdniej jeg części. Gmina Lipwa graniczy: d półncy z gminą Buczkwice należącą d pwiatu bielskieg, d półncneg-wschdu z gminą Łdygwice należącą d pwiatu żywieckieg, d wschdu z miastem Żywiec, d płudnia z gminą Radziechwy Wieprz należącą d pwiatu żywieckieg, d płudniweg zachdu z gminą Wisła, należącą d pwiatu cieszyńskieg, d zachdu z gminą Szczyrk należącą d pwiatu bielskieg. 18

19 Rysunek 1 Lkalizacja gminy Lipwa na tle pwiatu żywieckieg Źródł: pracwanie własne na pdstawie mapki zamieszcznej na strnie: Gmina Lipwa jest średniej wielkści, zajmuje pwierzchnię 58,08 km², w skład niej wchdzi sześć słectw: Lipwa pwierzchni ha Leśna pwierzchni 351 ha, Twardrzeczka pwierzchni 234 ha, Sienna pwierzchni 200 ha, Słtwina pwierzchni 270 ha, Ostre pwierzchni 701 ha. Gmina płżna na terenie Parku Krajbrazweg Beskidu Śląskieg i jeg tuliny, w bliskiej dległści Jezira Żywieckieg, u pdnóża masywu Skrzyczneg najwyższeg wzniesienia Beskidu Śląskieg. Warunki klimatyczne teg bszaru kształtują masy pwietrza różneg pchdzenia gegraficzneg, największy udział mają masy pwietrza plarn-mrskieg (60%) raz plarn-kntynentalneg(25%). Średnia dbwa temperatura w kresie wegetacyjnym wynsi pwyżej 5 0 C. Zgdnie z pdziałem gegraficznym wg. Kndrackieg płżny jest w brębie prwincji Karpaty i Pdkarpacie pdprwincja Zewnętrzne Karpaty Zachdnie makrregin Beskidy Zachdnie, w brębie dwóch mezreginów: Ktlina Żywiecka (513.46), Beskid Śląski (513.45). Na bszarze gminy Lipwa mżemy wyróżnić dwie duże jednstki gelgiczne: flisz zewnętrzny, w skład, któreg wchdzą płaszczwiny śląska, cieszyńska, gdulska raz nasunięta na nie płaszczwina magurska płżna bardziej wewnętrznie. Znaleźć tu mżna przede wszystkim utwry magurskie są t grubławicwe warstwy piaskwca, niekiedy ze zlepieńcami a czasami z cienkimi warstwami łupków. Usytuwanie gminy Lipwa w Górach Średnich Beskidu Śląskieg sprawia, że bszar ten charakteryzuje zróżnicwana rzeźba terenu. Kształtują się tu siedliska brów mieszanych będące naturalnym siedliskiem świerka występująceg we wszystkich piętrach reglwych i twrzące w znacznej przewadze lite świerczyny, z dmieszką buka rzadk jdły. Na uwagę zasługuje duża lesistść teg terenu (52%), w prównaniu z lesistścią wjewództwa śląskieg (32%) raz całeg kraju (28%). Zdecydwaną większść pwierzchni lasów (81%) zajmują lasy stanwiące własnść Skarbu Państwa w zarządzie Lasów Państwwych. Pzstałe 19% t lasy indywidualnych właścicieli. 19

20 Naturalnym bgactwem gminy Lipwa są lasy i piękne krajbrazy. Panują tu dgdne warunki d uprawiania klarstwa górskieg. Urzmaicna rzeźba terenu i bgata szata rślinna twrzy bardz dbre tereny dla turystyki, rekreacji i różnych frm czynneg wypczynku. Warunki letniskwe wzbgacają jej rzeki i ptki raz duże bgactwa flry. Wkół gminy rzmieszczne są nwe śrdki turystyczne: Szczyrk, Wisła, Ustrń, Żywiec. Bliskie sąsiedztw Jezira Żywieckieg stwarza mżliwści uprawiania sprtów wdnych raz wędkarstwa. Sezn turystyczny w tym reginie trwa cały rk. Tereny leśne gminy są bardz atrakcyjne turystycznie, a stsunkw dbrze rzwinięta sieć szlaków kmunikacyjnych sprawia, że są t tereny łatw dstępne dla turystów. Mżna krzystać z licznych szlaków pieszych i rwerwych, które widą przez pełne urku malwnicze tereny Beskidu Żywieckieg i Śląskieg. Piękna panrama widkwa z atrakcyjnymi szlakami rzciąga się w brębie masywu leśneg Malinwskiej Skały (1150m n.p.m.). Dbre warunki śniegwe raz bliskść śrdków sprtów zimwych (Szczyrk, Wisła) sprawia, że gmina Lipwa atrakcyjna jest nie tylk latem, ale również zimą. Na terenie gminy funkcjnuje niewielki wyciąg narciarski "Orczyk" talerzykwy długści 220 m z świetleniem istnieją także dsknałe warunki d uprawiania narciarstwa biegweg. Bezpśrednie sąsiedztw miasta Żywiec, a także dbrze rzwinięta kmunikacja zbirwa zapewniają mieszkańcm łatwy dstęp d usług charakterze pnadlkalnym zlkalizwanym w Żywcu i Bielsku - Białej: administracji publicznej szczebla pwiatweg, banków, firm ubezpieczeniwych, szkół średnich i wyższych, szpitali i przychdni specjalistycznych, teatru, kina itp. Według danych statystycznych liczba ludnści na terenie gminy Lipwa na przestrzeni statnich pięciu lat stale się nieznacznie zwiększała. W rku 2005 teren gminy zamieszkiwał kł 9600 ludzi, w latach liczba ta zwiększyła się d kł Pwdem jest napływ ludnści z pbliskich aglmeracji Analiza i cena stanu śrdwiska Ochrna pwietrza atmsferyczneg Ocenę jakści pwietrza na terenie gminy Lipwa dknan na pdstawie Ósmej rcznej cenie jakści pwietrza w wjewództwie śląskim (Wjewódzki Inspektrat Ochrny Śrdwiska w Katwicach). Gmina Lipwa zgdnie z w/w dkumentem zaliczn d strefy bielsk żywieckiej. Na bszarze gminy nie zlkalizwan stanwiska d pmiaru jakści pwietrza. Punkty pmiarw kntrlne w strefie bielsk żywieckiej umiejscwin w takich miejscwściach jak: Bestwina, Brenna, Cieszyn, Jeleśnia, Czechwice Dziedzice, Ustrń, Żywiec, Istebna, Skczów, Szczyrk, Wisła. Wyniki klasyfikacji strefy bielsk żywieckiej uzyskane w Ósmej rcznej cenie jakści pwietrza w wjewództwie śląskim, bejmująca 2009 rk przedstawia się następując: Ze względu na chrnę zdrwia dla zanieczyszczeń takich jak dwutlenek aztu (NO 2 ), dwutlenek siarki (SO 2 ), benzen (C 6 H 6 ), łów (Pb), tlenek węgla (CO), arsen (As), kadm (Cd), nikiel (Ni), strefę zaliczn d klasy A. Oznacza t, że w bszarze strefy bielsk żywieckiej pzimy dpuszczalne, pzimy dcelwe raz pzimy długterminwe nie były przekraczane. Natmiast dla padu pyłu PM10 raz benz(a)pirenu strefę bielsk żywiecką zaliczn d klasy C. Oznacza t, że w strefie przekraczane były pzimy dpuszczne margines tlerancji. Przekrczenia te dtyczyły 24 gdzinneg pzimu pyłu zawieszneg PM10 wynsząceg 50 µg/m 3, dla stacji w Cieszynie (liczba przekrczeń d 37 d 60), w Żywcu (liczba przekrczeń d 87 d 96), Ustrniu (liczba przekrczeń 75). Dpuszczalna liczba przekrczeń wynsi 35. W prównaniu d rku 2008 przekrczenia te wzrsły w Żywcu d 35% d 64% raz w Cieszynie 62%. Przekraczane były również wartści średnirczne stężeń benz(a)piranu, gdzie przy wartści dcelwej 1 ng/m 3, w strefie bielsk żywieckiej wartść ta sięgał pzim d 6,2 d 8,3 ng/m 3. W prównaniu d rku 2008 wartści te wzrsły 244% na stacji pmiarwej w Żywcu. Główną przyczyną wystąpienia przekrczeń pyłu PM10 raz benz(a)piranu w kresie zimwym jest niska emisja, natmiast w kresie letnim emisja pchdząca z różnych źródeł kmunikacji. Wtórne zanieczyszczenie pyłu zawieszneg będące również przyczyną pgrszenia się jakści pwietrza na terenie gminy, najczęściej pchdzi z pwierzchni dkrytych, np. dróg, chdników. W strefie bielsk żywieckiej isttną rlę dgrywa również emisja zanieczyszczeń pchdzące z spza bszaru kraju. W związku z pwyższym w latach gmina Lipwa skupiła się w szczególnści na trzech zadaniach mające na celu pprawę jakści pwietrza atmsferyczneg. Były t remnty, mdernizacje dróg 20

21 gminnych, termmdernizacje wraz z remntami budynków należących d gminy Lipwa raz pracwanie i wdrżenie Prgramu Ograniczenia Niskiej Emisji. W perspektywie najbliższych lat gmina pwinna realizwać w dalszym ciągu pstanwienia Prgramu Ograniczenia Niskiej Emisji dla Gminy Lipwa. D instrumentów wspmagających efektywne graniczenie niskiej emisji na terenie gminy należy również dkument Załżenia d planu zapatrzenia w ciepł, energię elektryczną i paliwa gazwe, który pwinien być aktualizwany. Gspdarka wdn - ściekwa Gmina Lipwa płżna jest w zlewni rzeki Sły i zbirnika Żywieckieg. Główne cieki wdne przepływają przez teren gminy t : ptki Leśnianka z Twardrzeczką dpływ rzeki Sły, ptk Żarnówka z ujściem d Sły tuż przed Zb. Żywieckim, Wieśnik, Kalnka i Kalna dpływy rzeki Żylicy, raz kilka mniejszych cieków dpływów w/w ptków. Ptki te, prócz ptku Twardrzeczka psiadają na terenie gminy swje źródła. Teren gminy jest bszarem źródliskwym, na którym występuje m.in. niezamarzające źródł nazwane mini Siklawą wypływające spmiędzy skał na zbczu stku, źródł Siurcek, Głdna wda, Zimnik. Regin wdny górnej Wisły d któreg należy gmina Lipwa jest bszarem, w którym wskaźniki padu i dpływu przewyższają ich średnie wartści dla bszaru Plski. Przewyższenia te są znaczne i sięgają dpwiedni 4-10 % raz %. Odpwiada t górskiemu charakterwi drzecza i jest przyczyną wyskieg zagrżenia pwdziweg. Pzim zagrżenia pwdziweg w tym drzeczu jest wyższy c najmniej 15 % d przeciętneg zagrżenia pwdziweg w Plsce. Rzległe i intensywne pady trwające kilka dni i siągające d 200 mm/dbę (półncne stki Tatr i Beskidy) pwdują szybkie i gwałtwne wezbrania. Gminy Lipwa należy d karpackieg reginu hydrgelgiczneg, pdreginu zewnętrzn karpackieg, w zasięgu fliszweg Główneg Zbirnika Wód Pdziemnych GZWP nr 348 Gdula (Beskid Śląski). Jest t zbirnik wydzielny w spękanych i prwatych piaskwcach grubławicwych warstw gdulskich. Wdy pdziemne występują tu w pstaci wód szczelinwych, rzadziej szczelinw-prwych w utwrach kredy i palegenu (głównie piaskwce i zlepieńce). Wydajnści w strefach zbudwanych z piaskwców mgą siągać d 5 m 3 /h, zaś w strefach z przewagą łupków z reguły nie przekraczają 2 m 3 /h. Głębkść zalegania zwierciadła wód pdziemnych waha się d kilku d kilkudziesięciu metrów na kulminacjach. W utwrach tych dminują wdy wdrwęglanw- siarczanw-wapniwe. Przeważają tutaj wdy wyskiej jakści, na gół nie przekraczające przepisów sanitarnych i częst mżliwe d knsumpcji bez uzdatniania. Jakść rzek na terenie gminy Lipwa w 2009 r. przeprwadził Wjewódzki Inspektr Ochrny Śrdwiska w Katwicach. Wyniki badań publikwan we Wstępnej cenie stanu/ptencjału eklgiczneg i stanu chemiczneg wód w punktach pmiarw-kntrlnych badanych w rku Zgdnie z tą ceną punkty pmiarw kntrlne zlkalizwan pza ternem gminy Lipwa, w związku z tym d ceny rzek, psłużn się punktami zlkalizwanymi na rzece Sła raz Kszarawa zlkalizwane w pwiecie żywieckim. Ze względu na klasyfikację elementów fizyczn chemicznych punkt na rzece Kszarawa zaliczn d klasy I stan bardz dbry, natmiast na rzece Sła stan pniżej dbreg. Na klasyfikację fizykchemiczną największy wpływ miały związki z grupy tlenwej i bigennej raz z grupy zanieczyszczeń syntetycznych i niesyntetycznych. Były t wskaźniki: fenle ltne, glin, tal, cyjanki wlne i związane, flurki, miedź, br i indeks lejwy. Jakść wód pdziemnych badana jest w punktach mnitringu sieci krajwej i reginalnej. Na terenie gminy Lipwa występuje jeden punkt mnitringu reginalneg numerze 0046/R. Jakść wdy występująca w rejnie GZWP 348 znaczn jak klasę IV. Najczęściej występującymi wskaźnikami bniżającymi jakść wód w utwrach fliszwych są wdrwęglany. W wdach teg pzimu parametry fizykchemiczne nie dpwiadały nrmm kreślnym dla wód d picia. Jedynym wskaźnikiem decydującym braku przydatnści wdy d picia jest twardść gólna. Źródłem zapatrzenia gminy Lipwa wda z ujęcia pwierzchniweg na ptku Kalnka, usytuwane na dpływie bez nazwy w km Ujęcie t wydajnści Q maxd =117,8 m 3 /d zapatruje mieszkańców wsi Słtwina raz Lipwa Pddzialec. Liczba mieszkańców pdłącznych d sieci wynsi 4244 sby, c 21

22 stanwi 42,4%. Zgdnie z rzprządzeniem Ministra Zdrwia Z dnia 29 marca 2007 r. w sprawie jakści wdy przeznacznej d spżycia przez ludzi ( Dz. U. 61, pz. 617 z późn. zm.) wda z ujęcia pwierzchniweg w Słtwinie spełnia wymagania jakściwe. Na terenie gminy występuje pnadt ujęcie wdy źródł Zimnik dla ptrzeb nadleśnictwa raz ujęcie wdy na ptku Leśnianka dla Brwaru Żywiec. Gmina Lipwa systematycznie prwadzi inwestycje związane z pprawą zapatrzenia mieszkańców w wdę pitną raz pprawą jej jakści. D zadań tych należą: Budwa sieci wdciągwej w Lipwej II etap. Zadanie zstał pdzielna na dwie części. W ramach części I zstanie wyknana sieć wdciągwa na terenie miejscwści Słtwina Wandzle i Lipwa Bugaj natmiast część II bejmuje budwę sieci wraz z przyłączami, ujęcia wdy, zbirników magazynwych, stacji uzdatniania wdy raz rurciągu wdy surwej w miejscwści Ostre. Wartść części pierwszej zadania wynsi ,52 zł brutt. Na realizację części drugiej głszny zstał przetarg na wybór wyknawcy. Termin realizacji zadania zstał kreślny według umwy dfinanswanie na 30 listpada 2011r. Budwa wdciągów na terenie gminy w ramach prjektu,,oczyszczalnia ścieków na Żywiecczyźnie : Twardrzeczka, Leśna termin zakńczenia 2011 rk dł. 50,5 km. Stpień wypsażenia gminy Lipwa w sieć kanalizacji sanitarnej jest niewystarczający - łączna długść sieci kanalizacyjnej wraz z przyłączami, wynsi 12,9 km. Siecią kanalizacyjną bjętych jest k. 15 % mieszkańców. Kanały wyknane są z rur kaminkwych, betnwych i PVC. Stan techniczny sieci kanalizacyjnej jest dstateczny. Odcinki w złym stanie technicznym są przyczyną infiltracji wód gruntwych d kanalizacji raz są przyczyną eksfiltracji ścieków d ziemi. Ścieki z terenu gminy dprwadzane są d mechaniczn-bilgicznej czyszczalni ścieków Lipwa Centrum typu Eljt 50 przepustwści 50 m 3 /d. Odbirnikiem ścieków jest ptk Żarnówka. W związku z tym, iż stan techniczny kanalizacji sanitarnej, należałby przeprwadzić ich mdernizację. Natmiast w miejscach gdzie istnieje dpwiednie zagęszczenie nieruchmści należy budwać nwe sieci kanalizacji. W ramach pprawy jakści wód pwierzchniwych i pdziemnych raz wyeliminwanie ścieków nieczyszcznych gmina Lipwa realizuję prjekt pt. Oczyszczanie ścieków na Żywiecczyźnie Nr 2000/PL/16/P/PE/023. Prjekt realizwany jest przez Związek Międzygminny ds. Eklgii w Żywcu. Celem Prjektu jest pprawa zarządzania gspdarką wdn ściekwą w w/w gminach i dstswaniem ich d standardów kreślnych w dyrektywach Unii Eurpejskiej. Realizacja Prjektu pzwli na rzbudwę systemu czyszczania ścieków w miejscwściach płżnych w zlewni Jezira Żywieckieg i górneg dcinka rzeki Sły. Przewiduję się, iż zgdnie z planem działań w/w prjektu na terenie gminy Lipwa pwstanie kanalizacja sanitarna długści 135 km w miejscwściach: Lipwa, Słtwina, Ostre, Twardrzeczka, Leśna. Gmina Lipwa bierze udział przy budwach czyszczalni przydmwych na terenach zabudwy rzprsznej, gdzie nie planuje się budwy czyszczalni w kresie perspektywicznym. Aktualnie na bszarze gminy jest 14 przydmwych czyszczalni. Ważnym kierunkiem działań w celu pprawy jakści wód pwierzchniwych i pdziemnych jest ich chrna przed spływami pwierzchniwymi z dróg i parkingów wód padwych, częst zanieczyszcznych substancjami rppchdnymi. Należy dążyć d zapewnienie pełnej chrny przed zanieczyszczeniami pchdzącymi ze spływów z pwierzchni dróg. W tym celu gmina Lipwa zabezpiecza i mdernizuję drgi raz chdniki, pprzez budwę kanalizacji wód padwych. Długść kanalizacji deszczwej wynsi k. 1 km, jest t długść niewystarczająca. Analiza istniejąceg stanu śrdwiska wdneg pzwliła na zidentyfikwanie w Aktualizacji Prgramu Ochrny Śrdwiska dla gminy Lipwa najważniejszych prblemów, w tym zakresie: Wdy pwierzchniwe Słaba jakść wód pwierzchniwych, w szczególnści w zlewni rzeki Sły Niewystarczająca retencja wód padwych i rztpwych Wdy pdziemne Słaba jakść wód pdziemnych raz negatywny wpływ rlnictwa (nawzy aztwe) Gspdarka wdn ściekwa 22

23 Słaby stpień skanalizwania istnieje kniecznść pdłączenia gspdarstw d kanalizacji, w miejscach rzprsznej zabudwy, budwa przydmwych czyszczalni Pzbywanie się nieczyszcznych ścieków d przydrżnych rwów W zakresie chrny przeciwpwdziwej Niewystarczający stpień retencji wód padwych i rztpwych, Słaby stan techniczny infrastruktury techniczne dpwiedzialnej za działania chrny przeciwpwdziwej Ochrna dziedzictwa przyrdniczeg Na terenie gminy Lipwa występują znaczne pwierzchnie i biekty szczególnych walrach przyrdniczych bjętych chrną prawną, w tym: 8 pmników przyrdy, Park Krajbrazwy Beskid Śląski, rezerwat przyrdy Kuźne raz bszar Natury 2000 prpnwany jak Specjalny Obszar Ochrny Siedlisk PLH Beskid Śląski. Łącznie bszary chrnine na terenie gminy zajmuję ha. Pniżej na mapie pkazan lkalizację bszarów chrninych i cennych przyrdnicz na terenie gminy Lipwa. LEGENDA: bszar Natura 2000 Beskid Śląski pkrywający się z Krajbrazwym Parkiem Beskidu Śląskieg tulina Krajbrazweg Parku Beskidu Śląskieg 1. Rezerwat Kuźnie Obszary przyrdnicz cenne: 2. Kścielec, 3. Jaskinia Chłdna, 4. Jaskinia pd balknem, 5. Magurka Wiślańska, 6. Żarnówka, 7. Młaka nad ptkiem Malinwskim, 8. Dlina Ptku Leśnianka, 9. Turzycwisk, 10. Biała Źródł: pracwanie własne na pdstawie danych z Reginalnej Dyrekcji Ochrny Śrdwiska w Katwicach 23

24 Tabela 1 Pmniki przyrdy żywinej i nieżywinej na terenie gminy Lipwa Pdstawa prawna, znaczenie dziennika urzędweg, data utwrzenia Płżenie gegraficzne, adres, bliższa lkalizacja Wyszczególnienie nazwa Nr rej. Opis frmy chrny przyrdy Decyzja PWRN w Krakwie nr RL-p- 8311/85/68 z r. X: 4941 N; Y: 1905 E; Ktlina Żywiecka; gm. Lipwa; m. Lipwa - przy drdze: Żywiec - Lipwa, bk krzyża przydrżneg bk psesji nr 375 Grupa 2 lip drbnlistnych ; ,6; 26,7 Decyzja PWRN w Krakwie nr RL-p- 8311/128/68 z r. X: 4941 N; Y: 1905 E; Ktlina Żywiecka; gm. Lipwa; m. Lipwa - na cmentarzu katlickim Lipa drbnlistna 218 Obwód 270 cm. wyskść 18 m. Decyzja PWRN w Krakwie nr RL-p- 8311/137/68 z r. X: 4940 N; Y: 1908 E; Ktlina Żywiecka; gm. Lipwa; m. Leśna - na psesji prywatnej, bk zabudwań gspdarczych psesji 202 Własnść prywatna Lipa drbnlistna 223 Obwód 514 cm. wyskść 27 m. Decyzja PWRN w Krakwie nr RL-p- 8311/147/68 z r. Lipwa sada byłeg Nadleśnictwa Lipa -pjedyncze- 226 Decyzja PWRN w Krakwie nr RL-p- 8311/147/68 z r. Lipwa sada byłeg Nadleśnictwa Lipa -pjedyncze- 241 Decyzja nr 0138/38/77 Wjewdy Bielskieg z 22 września 1977r. w sprawie uznania za pmnik przyrdy pkt. 1.2 (Dz. U. Wj. Bielskieg z 1977r. Nr 4 pz. 67) X: 4941 N; Y: 1905 E; Beskid Śląski; gm. Lipwa; m. Lipwa - ddz. 122a, Nadleśnictw Węgierska Górka, Leśnictw Lipwa, Wychdnia skalna, tzw. Malinwska Skała ( m; 1150 m. n. p. m ) 277 Pmnik przyrdy nieżywinej Rzprządzenie nr 1/93 Wjewdy Bielskieg z r. 1 pkt III.4. ( Dz. Urz.Wj. Bielskieg z 1993r. nr 5 pz. 31) X: 4939 N; Y: 1906 E; Beskid Śląski; gm. Lipwa; m. Twardrzeczka - płudniw - wschdnie stki Murnki, w brębie suwiska na terenie rezerwatu Kuźnie Jaskinia Chłdna 352 Pmnik przyrdy nieżywinej Rzprządzenie nr 1/93 Wjewdy Bielskieg z r. 1 pkt III.5. ( Dz. Urz.Wj. Bielskieg z 1993r. nr 5 pz. 31) X: 4939 N; Y: 1906 E; Beskid Śląski; gm. Lipwa; m. Twardrzeczka - pwyżej jaskini Chłdnej, na wyskści 915 m n.p.m. 80 m na płd zach d ambny skalnej w wys. 10 mna terenie rezerwatu Kuźnie Jaskinia Przed Balknem 353 Pmnik przyrdy nieżywinej Źródł: Reginalny Dyrektr Ochrny Śrdwiska w Katwicach,

25 Rezerwat przyrdy Kuźnie Kuźnie t rezerwat przyrdy nieżywinej, pwłany w 1995 r. dla zachwania zgrupwania suwisk skalnych, frm skałkwych, jaskiń raz drzewstanu świerkweg prastająceg płudniw-wschdnie stki góry Mrńka (1021 m n.p.m.) w Beskidzie Śląskim. Pwierzchnia rezerwatu wynsi 7,22 ha i płżna jest w całści na terenie gminy Lipwa, we wsi Twardrzeczka, w leśnictwie Mrńka, na wyskści 800 d 1010 m n.p.m. Osbliwścią przyrdniczą rezerwatu są suwiska blków skalnych występujące w dlnej i śrdkwej części rezerwatu, natmiast w części górnej charakterystyczna jest becnść wychdni skalnych w pstaci ambn raz baszt, występujących pjedyncz lub twrzących skupiska. Park Krajbrazwy Beskidu Śląskieg Park Krajbrazwy Beskidu Śląskieg utwrzny zstał rzprządzeniem nr 10/98 wjewdy bielskieg z dnia r. (Dz. Urz. Wj. Biel. nr 9/98, pz. 111) na pwierzchni ha (z tuliną ha) w celu zachwania, ppularyzacji i upwszechniania szczególnych wartści przyrdniczych, krajbrazwych i kulturwych Beskidu Śląskieg, w warunkach racjnalneg gspdarwania zgdnie z zasadami ekrzwju. Park Krajbrazwy Beskidu Śląskieg na terenie gminy Lipwa zajmuje zachdni bszar w całści prśnięty lasem z dwma wyróżniającymi się pasmami Beskidu Śląskieg: Stżka i Czantrii raz Babiej Góry. Dla PKBŚ zajmująceg pwierzchnię ha - na terenie gminy 3146 ha wyznaczn tulinę pwierzchni ha, w tym na terenie gminy tulina psiada pwierzchnię 807 ha. Rysunek 2 Park Krajbrazwy Beskidu Śląskieg Źródł: Zespół Parków Krajbrazwych Wjewództwa Śląskieg Obszar Natura 2000 PLH Beskid Śląski (bszar prpnwany jak SOO) Obszar stanwi własnść Skarbu Państwa (głównie w zarządzie Lasów Państwwych), także tereny prywatne, gminne, wspólnt gruntwych. Płżny na terenie Parku Krajbrazweg Beskidu Śląskieg ( ha) z 8 rezerwatami przyrdy: Barania Góra (383,04 ha), Czantria (97,71 ha), Kuźnie (7,22 ha), Stk Szyndzielni (57,92 ha), Wisła (17,61 ha), Zadni Gaj (5,77 ha), Dlina Łańskieg Ptku (46,89 ha), Jawrzyna (40,03 ha) raz 2 zespłami przyrdnicz-krajbrazwymi: Cygański Las (925,53 ha), Park Eklgiczny Dlina Wapienicy (1519,02 ha). 25

26 Obszar częściw znajduję się również na terenie Leśneg Kmpleksu Prmcyjneg Lasy Beskidu Śląskieg (50 052,1 ha) w masywie Beskidu Śląskieg, z niewielkimi fragmentami w brębie Pgórza Śląskieg i w Ktlinie Żywieckiej. Obejmuję dwa pasma górskie Stżka i Czantrii raz pasm Baraniej Góry graniczne Wisłą d zachdu. Góry mają układ pasmwy i psiadają dść duże różnice wyskści między dnami dlin a szczytami. Występuje tu szereg malwniczych frm skalnych, takich jak prgi i wdspady w dlinach ptków, liczne frmy skałkwe i różnrdne frmy suwiskwe pwierzchniwe i pdziemne. Najbardziej znaną i najgłębszą jaskinią Beskidu Śląskieg jest jaskinia Malinwska (Ondraszka) dł. 230,5 m i głębkści 22,7 m. Z półncn zachdnich stków Baraniej Góry, na wyskści 1100 m wypływają źródła Czarnej Wisełki. Rysunek 3 Lkalizacja Obszaru NATURA 2000 Beskid Śląski Źródł: strna internetwa Obszary przyrdnicz cenne Kścielec znajduje się w partiach szczytwych Kścielca (1019 m. n.p.m.). Pwierzchnia bszaru znajduje się na terenie Leśnictwa Łukaszne bręb Lipwa i bejmuje 8,9 ha. Planuje się bjęcie teg bszaru chrną prawną i stwrzenie rezerwatu, któreg celem jest chrna ze względów naukwych, dydaktycznych i spłecznych wychdni skalnych i jaskiń usytuwanych w szczytwych partiach Kścielca. Stwierdzn tu występwanie 15 kazałych wychdni skalnych. Największa ambna (XI) 8m raz baszta z knem wyskści 3,6m. Jest na jedną teg typu skałą w Beskidzie Śląskim. Stary Bór jest t niewielki fragment kmpleksu leśneg na półncn wschdnich stkach Magurki Wiślańskiej. Zajmuje n pwierzchnię 12,27 ha. Płżny jest w leśnictwie Łukaszne. Obszar planwany jest jak leśny rezerwat przyrdy. Ochrną prawną ma być bjęty jeden z statnich w Beskidzie Śląskim naturalny 200-letni stardrzew, stanwiska urdzika karpackieg, młąka i zbirwiska ziłrślinne (w tym tjadu mcneg, sti głuszca (Plska Czerwna Księga). 26