M. Juszczak. Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu

Transkrypt

1 M. Juszczak Uniwersytet Ekonomiczny we Wrocławiu Zarządzanie gotówki w warunkach pokryzysowych w przedsiębiorstwie z branży produkcja metalowych wyrobów gotowych z wyłączeniem maszyn i urządzeń Post-Crisis Cash Management in Polish manufacture of fabricated metal products, except machinery and equipment Firms Working Paper JEL Classification: A 25 Słowa kluczowe: finanse przedsiębiorstw, zarządzanie gotówka, model Millera-Orra Streszczenie: Raport zawiera zagadnienia związane z procesem zarządzania gotówką w danym przedsiębiorstwie. Głównymi źródłami do jego powstania były sprawozdania finansowe firmy z lat 2009, 2010 i 2011 oraz wywiad diagnostyczny wypełniony przez upoważnionego pracownika firmy. Uzyskane dane ukazują sposoby i metody gospodarowania gotówką w warunkach pokryzysowych przez ogólnopolskie przedsiębiorstwo, cieszące się dużym zaufaniem publicznym wśród konsumentów. Summary: The report includes issues related to the process of inventory management in the enterprise. The main sources for its creation were accounts of the years 2009, 2010, 2011 and diagnostic interview completed by an authorized officer of the company. The data show the means and methods for inventory management in the postcrisis conditions the nationwide company that has enjoyed great public confidence among consumers.

2 Wstęp: Według słownika środki pieniężne są to pieniądze, oraz jednostki pieniężne wyrażone w gotówce jak i na rachunku bankowym 1. Zarządzanie środkami pieniężnymi ma na celu przyspieszenie dyspozycyjności wpływów gotówkowych, poprzez skrócenie czasu ich obiegu; lokowanie przejściowych nadwyżek środków pieniężnych w sposób zapewniający odpowiednie korzyści oraz pozyskiwanie najtańszych źródeł finansowania niedoborów gotówki w przedsiębiorstwie 2. Jednak podstawowym celem zarządzania środkami pieniężnymi w każdym przedsiębiorstwie jest utrzymywanie jak najniższego ich poziomu, ponieważ ich posiadanie wiąże się z zamrożeniem kapitału. Jednak zbyt niski poziom środków pieniężnych może negatywnie wpłynąć na stabilność finansową przedsiębiorstwa i przez wzrost ryzyka związanego z jego działalnością zmniejszać wartość przedsiębiorstwa 3 Opis teoretyczny metody: Model Millera-Orra Na zawarte w ankiecie pytanie (nr 25), dotyczące metody stosowanej przez przedsiębiorstwo X podczas planowania poziomu środków pieniężnych, planowania terminów zmian poziomu środków pieniężnych członek zarządu firmy odpowiedział, że w tym celu wykorzystywany jest model Millera-Orra. Pozwala on na ustalenie górnego i dolnego limitu dla środków pieniężnych oraz docelową wartość tego salda, uwzględniając zmienność wydatków netto w czasie. Model ten daje bardziej miarodajne wyniki niż model Baumola, ponieważ przewiduje niepewność co do przyszłych wpływów i wydatków. Jednak, ze względu na występujące również w tym modelu ograniczenia (nie uwzględnia zmienności rentowności papierów wartościowych w czasie, zmienności prowizji w zależności od wolumenu transakcji, zmienności oprocentowania rachunku bieżącego oraz przyjęcie dowolnego okresu wstecz, za jaki wylicza się wariancję), otrzymane wyniki należy traktować jedynie jako środek pomocniczy w podejmowaniu decyzji 4. W Modelu tym występują następujące problemy metodyczne: zmienności rentowności papierów dłużnych w czasie; zmienność prowizji w zależności od wolumenu transakcji; zmienność oprocentowania rachunku bieżącego; trudności wyznaczania okresu analiz dla dziennych przepływów netto. 5 Opis praktyczny na podstawie Przedsiębiorstwa X Przedsiębiorstwo X cieszy się popularnością wśród konsumentów, jest bardzo dobrze wyspecjalizowane w swojej dziedzinie, gdzie konkurencja na rynku jest im średnio znana. Oferuje dużo rodzajów produktów, które są wykonane z należytą starannością. Do podstawowych celów zarządzania przedsiębiorstwem X zalicza się maksymalizacje zysku, kontynuowanie działalności jak również utrzymanie lub zwiększenie udziału na rynku. Dodatkowo Przedsiębiorstwo wyróżnia cele wspierające cel podstawowy do których należą maksymalizacja wartości przedsiębiorstwa, utrzymanie elastyczności finansowej oraz zatrudnienia 6. Dlatego też zarządzanie środkami pieniężnymi odbywa się w sposób przemyślany, nie narażając firmy na jakiekolwiek straty. 1 Polski Portal finansowy; Bankier.pl 2 T.Dudycz; Zarządzanie Wartością Przedsiębiorstwa; Warszawa Zastosowanie modeli zarządzania środkami pieniężnymi w przedsiębiorstwie; Grzegorz Michalski 4 J.Czekaj, Z. Dresler; zarzadzanie finansami przedsiębiorstw 5 L.Szyszko i J.Szczepański; Finanse Przedsiebiorstwa;; Warszawa 2003; s Wywiad diagnostyczny

3 Wzór modelu Millera-Orra 7 L dolna granica środków pieniężnych; F stały koszt jednego transferu; R koszt kredytu krótkoterminowego; wariancja przepływów pieniężnych netto Wzór na wyznaczenie dolnej granicy środków pieniężnych 8 k-koszt kapitału finansującego przedsiębiorstwo; - wielkość jednego transferu śr. Pieniężnych na podstawie, których oszacowano odchylenie standardowe; P-suma wpływów i wypływów śr. Pieniężnych; s-odchylenie standardowe dziennych wpływów i wypływów netto; koszt braku środków pieniężnych Obliczenia dotyczące zastosowania metody Millera-Orra W roku 2010 analizowane przedsiębiorstwo odnotowało ujemne przepływy pieniężne netto w wysokości ,93 zł, co skutkuje średnim miesięcznym niedoborem gotówki w wysokości 14505,16. Niezbędne jest więc zasilenie się dodatkowymi środkami pieniężnymi. Natomiast w roku 2009 odnotowano przepływy pieniężne netto w wysokości 30703,44 co oznacza średnią miesięczną nadwyżkę gotówki w wysokości 2558,62, podobnie jak w roku 2011, gdzie przepływy miesięczne netto wynoszą 38252,89, a średnia miesięczna nadwyżka gotówki wynosi 3187,74 Przyjmując następujące dane przy zastosowaniu wzoru na wyznaczenie dolnej granicy środków pieniężnych otrzymujemy wartość L (LCL) : Rok k P s L (LCL) (miesięczne) %/360=0, ,44/360=85, ,62 517, , %/360=0, ,93/360=483, , , , %/360=0, ,89/360=106, , ,11 Docelowy poziom środków pieniężnych w przedsiębiorstwie X Rok L F r , , ,44/ ,08=0, , , ,94/ ,93=0,09 `12984, , ,55/ ,58=,0, ,81 7 Michalski G., Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, C.H. Beck, Warszawa 2003, s Michalski G., Zarządzanie środkami pieniężnymi

4 Górna granica środków pieniężnych 9 1. Rok *2146,47-2*2015,75=2407,91 2. Rok *12984,71-2*12763,74=13426,67 3. Rok *2767,81-2*2503,11=3297,21 Budżet gotówki na rok 2011 (czerwiec) Dzień wpływy wypływy Efekt netto Poziom środków pieniężnych netto Działania 1 (śr.) ,81+120=2887,81-2 (czw) ,81+20=2907,81-3 (pt) , =4107,81 Utworzenie kwotę (pn) ,81+220=2987,81-7 (wt) ,81+35=3022,81-8 (śr) ,81-589=2433,81 Likwidacja kwotę (czw) 6897, , ,81+330=3097,81-10 (pt) ,81+10=3107,81-13 (pn) ,5-254, , ,50=2853,31 14 (wt) ,31+200=3053,31-15 (śr) , =4053,31 Utworzenie kwotę 1285,5 16 (czw) 9871, , ,81+328=3095,81-17 (pt) ,81-95, ,81-95,81= (pn) = (wt) =1697 Likwidacja kwotę 1070,81 22 (śr) ,81+86=2853,81-23 (czw) ,81+180=3033,81-24 (pt) ,81-176=2857,81-27 (pn) ,81+600=3457,81 Utworzenie kwotę (wt) ,81+400=3167,81-29 (śr) ,81-512=2655,81-30 (czw) ,81+727=3382,81 - Źródło: opracowanie własne 9 Michalski G., Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, C.H. Beck, Warszawa 2003, str. 228

5 Podsumowanie: Zaprezentowany model optymalizacji poziomu środków pieniężnych Millera-Orra pozwala dogłębnie zrozumieć problem zarządzania poziomem płynności finansowej w przedsiębiorstwie. Wnioski jakie można wyciągnąć z danych zamieszczonych w tabelach pokazują, że przedsiębiorstwo jest zarządzane w miarę poprawnie, jak na specyfikę działalności jaką jest produkcja metalowych wyrobów gotowych. Najważniejszą sprawa dla firmy jest utrzymanie płynności finansowej na obecnym poziomie oraz dokonywanie na bieżąco oceny sytuacji finansowej przedsiębiorstwa.

6 Bibliografia: 1. 1.Sprawozdania finansowe Przedsiębiorstwa z lat 2009,2010, T.Dudycz; Zarządzanie Wartością Przedsiębiorstwa ; Warszawa D.Krzemińska; Finanse Przedsiębiorstwa ; Poznań L.Szyszko i J Szczepański; Finanse Przedsiębiorstw; Warszawa Wywiad diagnostyczny 6. Zastosowanie modeli zarządzania środkami pieniężnymi w przedsiębiorstwie; Grzegorz Michalski 7. Urbańczyk E., Strategie wzrostu wartości przedsiębiorstwa, Szczecin Pluta W., Planowanie finansowe w przedsiębiorstwie, Warszawa Mendel T., Teoretyczne i praktyczne problemy zarządzania, Poznań Michalski G., Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, C.H. Beck, Warszawa 2003, str Czekaj J., Owsiak S., Finansowy mechanizm alokacji zasobów w gospodarce rynkowej. Warszawa, PWN. 12. Michalski G., Wprowadzenie do zarządzania finansami przedsiębiorstw, C.H. Beck, Warszawa 2003, str Ludwiczak B., "Wykorzystanie modelu Millera-Orra w zarządzaniu płynnością banku", Zeszyty Naukowe Uniwersytety Szczecińskiego 14. J. Czekaj, Z. Dresler; Zarządzanie finansami przedsiębiorstw; Warszawa R. Gasza, S. Kalinowski, J.Mizerka, A. Skowroński; finanse przedsiębiorstwa w przykładach i zadaniach; Poznań M.Sierpinska, D. Wedzki; zarzadzanie płynnością finansowa w przedsiębiorstwie Artykuł; J.Jaworski; Zastosowanie modelu zapasów gotówki w krótkoterminowej polityce finansowej małego przedsiębiorstwa J.Grzywacz; Finanse Przedsiębiorstwa 21. M.Grabowska; Zarządzanie płynnością finansowa przedsiębiorstwa 22. J.Jaworski; Teoria i praktyka zarządzania finansami przedsiębiorstw 23. J.Węcławski,P. Karpuś; Zarządzanie finansami przedsiębiorstw i instytucji ;Lublin Conwell Diane; Słownik finansów i bankowości 25. C.H. Beck; Nowoczesne zarządzanie finansami Przedsiębiorstwa