PLURALISTYCZNA TEORIA MATERII EMPEDOKLESA O Empedoklesie: Jan Legowicz, Teoria byto-atomu" jako prazasady" wszechrzeczywistości 48 Diogenes Laer

Transkrypt

1 Spis treści Wstęp 11 TABLICA CHRONOLOGICZNA 15 FILOZOFIA GRECKA 16 JOŃSCY FILOZOFOWIE PRZYRODY 16 Tales z Miletu 17 Anaksymander z Miletu 18 Anaksymenes z Miletu 19 O Jończykach: B. Farrington, Nauka grecka 20 a) Digenes Laertios, Tales 24 b) Diogenes Laertios, Anaksymander 25 c) Diogenes Laertios, Anaksymenes 25 Alicja Zemanek, Tales 26 Słynne myśli Talesa 26 TEORIA ZMIENNOŚCI HERAICLITA Z EFEZU 30 O Heraklicie: Bertrand Russell, Przed Sokratesem 33 Diogenes Laertios, Heraklit 34 a) Czesław Miłosz, Heraklit 35 b) Czesław Miłosz, Do Heraklita 36 c) Zbigniew Herbert, Do rzeki 36 d) Jan Górec-Rosiński, Heraklit nad Tybrem 36 e) Wisława Szymborska, W rzece Heraklita 37 f) Halina Poświatowska, *** 38 Słynne myśli Heraklita 38 TEORIA BYTU PARMENIDESA Z ELEI 40 O Parmenidesie: Władysław Tatarkiewicz, Parmenides i szkoła elejska 42 a) Parmenides, O prawdzie i mniemaniu 43 b) Diogenes Laertios, Parmenides 43 Słynne myśli Parmenidesa 44

2 PLURALISTYCZNA TEORIA MATERII EMPEDOKLESA O Empedoklesie: Jan Legowicz, Teoria byto-atomu" jako prazasady" wszechrzeczywistości 48 Diogenes Laertios, Empedokles 49 Słynne myśli Empedoklesa 50 ZENON Z ELEI 52 O Zenonie z Elei: Władysław Tatarkiewicz, Parmenides i szkoła elejska 54 a) Diogenes Laertios, Zenon z Elei 55 b) Zenon z Elei, Argumenty przeciwko istnieniu ruchu 55 Mieczysław Jastrun, Żółw 56 ATOMISTYCZNA TEORIA MATERII DEMOKRYTA Z ABDERY 58 O Demokrycie z Abdery: Stanisław Jedynak, Demokryt 61 a) Diogenes Laertios, Demokryt 65 b) Sekstus Empiryk, Przeciw matematykom 66 Michel de Montaigne, Próby 67 Słynne myśli Demokryta 67 POGLĄDY PITAGOREJCZYKÓW 70 O pitagorejczykach: Kazimierz Kumaniecki, Historia kultury starożytnej Grecji i Rzymu 74 a) Diogenes Laertios, Pitagoras 74 b) Jamblich, Żywot Pitagorasa 76 Słynne myśli Pitagorasa 77 SOFIŚCI 80 Protagoras z Abdery 84 Gorgiasz z Leontinoj 86 O sofistach: Kazimierz Kumaniecki, Sofiści 87 a) Diogenes Laertios, Protagoras 91 b) Gorgiasz, Pochwała Heleny 92 c) Platon, Menon 92 a) Tadeusz Zieliński, Sofiści 93 b) Kazimierz Wierzyński, Epitafium dla filozofa 99 Słynne myśli Protagorasa 99 6 Słynne myśli Gorgiasza 99

3 OKRES KLASYCZNY 102 INTELEKTUALIZM ETYCZNY SOKRATESA 102 O Sokratesie: Marek J. Siemek, Dlaczego Sokrates? 107 a) Diogenes Laertios, Sokrates 110 b) Platon, Fedon 112 c) Platon, Obrona Sokratesa 115 a) Tadeusz Zieliński, Sokrates 127 b) Adam Krokiewicz, Sokrates 134 c) Cyprian Kamil Norwid, Coś ty Atenom zrobił, Sokratesie. 136 d) Gabriel Karski, Śmierć Sokratesa 137 e) Mieczysław Jastrun, Rehabilitacja Sokratesa 137 f) Jan Górec-Rosiński, Nad grobem Sokratesa 138 g) Nikos Chadzinikolau, Ostatnie słowa Sokratesa 139 Słynne myśli Sokratesa 140 IDEALIZM OBIEKTYWNY PLATONA 144 O Platonie: Andrzej Kasia, Platona ideał wolności ascetycznej 149 a) Diogenes Laertios, Platon 151 b) Platon, Państwo 154 c) Platon, Uczta 158 a) Tadeusz Zieliński, Platon i Akademia 160 b) Leopold Staff, Światy 168 c) Nikos Chadzinikolau, Drzewo Platona 168 d) Wisława Szymborska, Platon, czyli dlaczego 169 PLATOŃSKA KONCEPCJA PAŃSTWA 172 O państwie Platona: Andrzej Kasia, Platona ideał wolności ascetycznej 177 a) Diogenes Laertios, Platon 180 b) Platon, Państwo 181 c) Tukidydes, Wojna peloponeska a) Aleksander Krawczuk, Droga tyrana 188 Córki tyrana 190 Miecz Damoklesa 191 Platon i Dionizjos 193 Niewolnik Platon 194 b) Aleksander Krawczuk, Pan i jego filozof 195 Słynne myśli Platona 196

4 ARYSTOTELES ZE STAGIRY 200 O Arystotelesie: D. J. Boorstin, Arystotelesowy bóg wiecznie zmiennego świata 205 a) Arystoteles, Metafizyka 209 b) Arystoteles, Etyka Nikomachejska 214 c) Arystoteles, Etyka Wielka 216 d) Arystoteles, Polityka 217 e) Arystoteles, Poetyka 223 a) Władysław Tatarkiewicz, Tragedie i tragizm 225 b) Tadeusz Zieliński, Sofokles 228 c) Ludwik H. Morstin, Prolog do Antygony" Sofoklesa 231 d) Paweł Hertz, Niepogrzebany trup tu leży 232 Słynne myśli Arystotelesa 232 CYNICY 238 Poglądy cyników 238 Antystenes z Aten 239 Diogenes z Synopy 239 O cynikach: Richel H. Popkin, Filozofia 241 a) Diogenes Laertios, Antystenes 242 b) Diogenes Laertios, Diogenes z Synopy 242 Antologia palatyńska 243 Słynne myśli Antystenesa 244 Słynne myśli Diogenesa 244 FILOZOFIA HELLENISTYCZNO-RZYMSKA 246 EPIKUREIZM 246 Epikur z Samos 247 O Epikurze: Andrzej Kasia, Epikurejska wolność od lęków a) Diogenes Laertios, Epikur pozdrawia Menoikeusa 250 b) Lukrecjusz 254 c) Lukrecjusz, O naturze wszechrzeczy 255 a) Mieczysław Jastrun, Lukrecjusz 258 b) Horacy, Ody I 259 c) Horacy, Listy 260 d) Horacy, Ody III 260 e) Jan Kochanowski, Pieśń III f) Horacy, Ody I 262

5 g) Jan Kochanowski, Pieśń XIV 263 h) Jan Lechoń, Vides ut alta stet 264 i) Jarosław Iwaszkiewicz, Ogród Epikura 264 Słynne myśli Epikura 265 Słynne myśli Lukrecjusza 265 STOICY 268 Zenon z Kition 269 O stoikach: Andrzej Kasia, Stoicka idea wolności jako zrozumianej konieczności 270 Diogenes Laertios, Zenon z Kition 272 Leopold Staff, Stoa 274 Słynne myśli Zenona z Kition 275 Seneka 276 O Senece: Stanisław Stabryła, Lucjusz Anneusz Seneka 278 a) Seneka, O życiu szczęśliwym 279 b) Seneka, Myśli 280 c) Seneka, Ziemia wygnania 285 a) Horacy, Ody II 286 b) Michel de Montaigne, Próby 287 c) Pierre Grimai, Seneka 288 Henryk Sienkiewicz, Quo vadis 289 Epiktet 292 O Epiktecie: Adam Sikora, Epikteta pogodzenie z losem 295 Epiktet, Diatryby 297 Pascal, Rozprawy i listy 299 Słynne myśli Epikteta 300 EKLEKTYZM 302 Marek Aureliusz - filozof na tronie 302 O Marku Aureliuszu: Pierre Grimai, Marek Aureliusz 305 Marek Aureliusz, Rozmyślania 310 a) Josif Brodski, W hołdzie Markowi Aureliuszowi 317 b) Horacy, Ody II 323 c) Jan Kochanowski, Pieśń XI 324 d) Adam Mickiewicz, Dziady cz. III 324 e) Leopold Staff, Marek Aureliusz mówi 325 f) Zbignieew Herbert, Do Marka Aurelego 326 g) Zbigniew Herbert, Przesłanie Pana Cogito 327 Słynne myśli Marka Aureliusza 328 9

6 Cycero - rzymski filozof prawa 332 O Cyceronie: Kazimierz Kumaniecki, Cyceron i jego współcześni 336 a) Cyceron, O prawach 338 b) Cyceron, Mowy 339 c) Plutarch z Cheronei, Żywoty stawnych mężów 343 a) Maria Konopnicka, W zatoce Baji willa Cycerona 344 b) Zbigniew Herbert, Tusculum 346 Słynne myśli Cycerona 347 SCEPTYCY 352 Pyrron z Elidy 353 O sceptykach: Władysław Tatarkiewicz, Sceptycy 355 a) Diogenes Laertios, Pyrron 356 b) Pyrron z Elidy, Zarysy pyrrońskie 357 B. Russell, Szkice sceptyczne 358 FILOZOFIA CESARSTWA RZYMSKIEGO NEOPLATONIZM System filozoficzno-religijny Plotyna 362 O Plotynie: Andrzej Kasia, Plotyn: indywiduum wobec absolutu 365 Plotyn, Enneady 367 Tiberianus, Hymn neoplatoński TERMINY I POJĘCIA